Το νέο δημιουργικό πρόσωπο της οδού Παπαμάρκου
Επτά νέες δημιουργικές εναλλακτικές προσπάθειες δίνουν το νέο αέρα σε αυτόν τον ιστορικό πεζόδρομο του κέντρου.
Η οδός Παπαμάρκου είναι ένας μικρός δρόμος στην καρδιά της περιοχής της Άθωνος που πολλοί αγνοούν ακόμη κι ότι υπάρχει. Παρόλα αυτά η ιστορία της είναι μεγάλη και έχει αλλάξει πολλές φορές πρόσωπο στην ιστορία της, τα κτίρια της άλλαξαν στα χρόνια πολλές φορές χρήση. Μετά από μια περίοδο ερήμωσης φαίνεται πως αποκτά για άλλη μια φορά νέο δημιουργικό χαρακτήρα.
Η χάραξη της οδού Παπαμάρκου με τα μικρομάγαζα που διατηρούνται μέχρι σήμερα έγινε το 1923 και ήταν στα σχέδια του Εμπράρ για να δημιουργηθεί κεντρική αγορά. Η οδός βρίσκεται σε μια περιοχή που σηματοδοτήθηκε σαν μια από τις κεντρικές αγορές της πόλης, είτε στην παλιά της μορφή αιώνες νωρίτερα, με κάθε είδους έμπορες να γεμίζουν τους δρόμους της, είτε στην νεώτερη μορφή της με τα ξυλάδικα και τα μπακάλικα κάθε λογής να σε χαιρετούν στο διάβα σου, με ψάθες και πλεκτά πανέρια, μπαχαρικά και βότανα. Σε πολλές περιπτώσεις στον πάνω όροφο των κτιρίων ήταν τα σπίτια των καταστηματαρχών ή βιοτεχνών που έμενε η οικογένεια και κάτω η επιχείρηση.
Παλαιότερα γνωστή με το όνομα Μπαζάρ, η περιοχή είχε ιδιαίτερη σημασία για την πόλη, και κάποτε ακολουθούσε και κάποτε αδιαφορούσε για τις αλλαγές που λάβαιναν χώρα στην Θεσσαλονίκη. Δεν έπαψε πάντως ποτέ να συλλαμβάνει τα σημεία των καιρών και να αντιδρά, με το δικό της τρόπο.
Στα μετέπειτα χρόνια, η οδός Παπαμάρκου είχε πάρει άλλη χρήση, καθώς εκτός από τα πάντα παρόντα της ξυλάδικα, την γέμιζαν περισσότερο καταστήματα εστίασης, με καφέ και μπαρ να ανοίγουν και να κλείνουν κατά μήκος της. Τα τελευταία λίγα χρόνια όμως, μια νέα πτυχή της οδού ξεπροβάλλει, καθώς ομάδες δημιουργικού χαρακτήρα την επιλέγουν όλο και πιο πολύ σαν έδρα τους. Η οδός φαίνεται πια να αποκτά μια χρήση πέρα από αυτήν των χώρων εστίασης και των μικροκαταστημάτων στα οποία την είχαμε συνηθίσει μέχρι τώρα, με εναλλακτικά πρόσωπα να της δίνουν νέα πνοή.
Η Αλέκα Γερόλυμπου γράφει εδώ για τον ιστορικό δρόμο
Ομάδες καλλιτεχνών, αρχιτέκτονες, γραφίστες αλλά και η Parallaxi, εγκαταστάθηκαν πια στην Παπαμάρκου. Μετράμε όλες τις δημιουργικές ομάδες που βρίσκουμε σήμερα κατά μήκος της.
Στην απαρχή της οδού, συναντάμε σε συστέγαση τους T &T architects και τους “The animonautes [digital animated images]. Οι πρώτοι είνια το αρχιτεκτονικό σχήμα που προέκυψε από τη συνεργασία της Λίζας Τικταπανίδου με το Διονύση Τσάση, αρχιτέκτονες που πρωτοεργάστηκαν μαζί το 2006. Έκτοτε, συνέχισαν την συνεργασία τους στον σχεδιασμό για πολλές επιφανείς επιχειρήσεις της πόλης, στήνοντας τελικά το 2013 ένα υπέροχο γραφείο-studio στην οδό Παπαμάρκου 42, στολίδι στη γειτονιά της Πλατείας Άθωνος που βλέπει καθημερινά αρκετά από τα μαγαζιά της να κλείνουν στα πλακόστρωτα παραδοσιακά της στενά. Έκτοτε, οι T &T architects συνεχίζουν το σχεδιασμό καταστημάτων, επαγγελματικών χώρων και χώρων αναψυχής, χωρίς να αποκλείουν ότι άλλο μπορεί να τους κινήσει το κοινό ενδιαφέρον, ενώ παράλληλα συνεχίζει ο καθένας τους να ασχολείται με τα δικά του projects.
Οι δεύτεροι έχουν ως κύριο αντικείμενο την παραγωγή εκπαιδευτικών, επιστημονικών και πολιτιστικών ταινιών για πλανητάρια και στερεοσκοπικά σινεμά καθώς και την παραγωγή οπτικοακουστικού υλικού. Οι ιδρυτές της, Guy Brochard και Ευγενία Τικταπανίδου, συναντήθηκαν στην Ολλανδία δουλεύοντας στο studio οπτικοακουστικών παραγωγών του Ευρωπαϊκού Διαστημικού Σταθμού (European Space Agency). Εκεί δημιούργησαν ένα ευρύ και εξειδικευμένο portfolio καλύπτοντας ανάγκες καλλιτεχνικής απεικόνισης, αναπαράστασης και επεξήγησης, τόσο σε επίπεδο επιστήμης όσο και σε επίπεδο τεχνολογίας. Όλα από το όμορφο στούντιο της Παπαμάρκου.
Το Slab είναι ένα βραβευμένο γραφείο γραφιστικής και ψηφιακών εκτυπώσεων, το οποίο συναντάμε στους αριθμούς 39-41 της οδού Παπαμάρκου. Ένα γραφείο που έχει αναλάβει την σχεδιαστική εικόνα πολλών επιχειρήσεων της Θεσσαλονίκης κι όχι μόνο, από τις οποίες ξεχωρίζουν τέσσερα βραβευμένα σχέδια. Αυτά για τον σχεδιασμό για το μπαρ RE Take me There και το lexis magazine το 2016, για την γερμανική πλατφόρμα speedlab το 2015, όλα από τα οποία κέρδισαν βραβεία στους Αγώνες Νέων Σχεδιαστών του περιοδικού Gr Design, καθώς και για το Σκύλοι Οδηγοί Ελλάδος το 2014, για το οποίο κέρδισαν βραβείο στα Ελληνικά Βραβεία Γραφιστικής & Εικονογράφησης ΕΒΓΕ. Το Slab δίνει κι αυτό την εναλλακτική του ματιά στην οδό, όντας μια επιχείρηση που καινοτομεί στο communication design με προσοχή στη λεπτομέρεια.
O νέος χώρος του εικαστικού Βασίλη Καρκατσέλη στον αριθμό 25 της οδού. Ο Βασίλης Καρκατσέλης είναι από τις πιο γνωστές και ενεργές καλλιτεχνικές φιγούρες στην πόλη. Έχει πραγματοποιήσει πάνω από 50 ατομικές εκθέσεις ζωγραφικής, χαρακτικής και φωτογραφίας και έχει συμμετάσχει σε πάνω από 250 ομαδικές εκθέσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό. Η «γκαλερί» αυτή αναπτύσσεται σε τρία επίπεδα και φιλοξενεί έργα τέχνης Ελλήνων δημιουργών. Στόχος της είναι να φέρει στην καθημερινότητα την τέχνη της πόλης, δίνοντάς της όμως μία άλλη διάσταση, τυπώνοντάς την σε χρηστικά αντικείμενα.
Το ενδιαφέρον που προσφέρει ο πολυχώρος Άθωνος Art Space είναι ότι ο επισκέπτης μπορεί να δει και να απολαύσει στην πρωτότυπη του μορφή το αυθεντικό καλλιτεχνικό έργο και ακριβώς δίπλα του κάποιες εκδοχές αυτού πάνω σε κούπες, πιάτα, θήκες, μπλούζες, σουβέρ, μαγνητάκια, μπρελόκ, τσάντες, κ.α., ως ποιοτικά και εναλλακτικά αναμνηστικά της πόλης της Θεσσαλονίκης.
Από την άλλη στον αριθμό 46, το Outline Adventures και η ομάδα πίσω του, που αγαπάνε την φύση, τους ελληνικούς τόπους και το mountain bike. Άοκνοι, ψάχνονται και στήνουν μερικές από τις πιο ενδιαφέρουσες εμπειρίες στην ελληνική φύση. Διοργανώνει μεταξύ άλλων εξορμήσεις προσανατολισμένες στην γνωριμία με την πραγματική ταυτότητα της ελληνικής περιφέρειας, αλλά κυρίως στην ελκυστική και περιπετειώδη εμπειρία του ποδηλάτου βουνού σε συνδυασμό πολλές φορές και με τις παραδοσιακές πτυχές του τρόπου ζωής.
Όλοι οι οδηγοί του Outline Aventures είναι εξοικειωμένοι με το ορεινό πεδίο της εκάστοτε περιοχής στην οποία διενεργείται το ταξίδι. Η ομάδα άοκνη, προσπαθεί να ανακαλύπτει νέα σημεία, νέες περιπέτειες που μαζί με το mountain bike έχουν να δώσουν την αίσθηση του τρόπου ζωής πολύ μακριά από τα αστικά κέντρα σε μερικές από τις πιο όμορφες και πλέον ιστορικές περιοχές της χώρας.
Η δημιουργική ομάδα φωτογραφίας Π31 μας χαιρετά, που αλλού, στον αριθμό 31 της Παπαμάρκου. Πρόκειται για μια ομάδα που φιλοδοξεί να προσφέρει την δική της φωτογραφική ματιά και άποψη στα φωτογραφικά δρώμενα της Θεσσαλονίκης και όχι μόνο. Έχοντας βρει το στέκι της, τον χώρο της, το εργαστήρι της, δίπλα στην Πλατεία Άθωνος βάζει μπρος για να κάνει τις ιδέες της πραγματικότητα. Τα μέλη της τέσσερα, η Λένα Σιώπη, ο Θανάσης Κριτσωτάκης, ο Θανάσης Αθανασιάδης και ο Θόδωρος Τανούλας και το έργο τους πάντα δημιουργικό.
Το ίδρυμα ΥΔΡΙΑ που βρίσκουμε στο ιδιόκτητο κτίριο της Παπαμάρκου 28, δημιουργήθηκε από τον Τάσο Φάλκο-Αρβανιτάκη και τη σύζυγό του Τιτίκα Αρβανιτάκη το Φλεβάρη του 2014, με στόχο να αποτελέσει μια σκηνή ανάδειξης της δουλειάς νέων δημιουργών και σκεπτόμενων ανθρώπων σε όλα τα πεδία της τέχνης και της φιλοσοφίας. Λογοτέχνες, ποιητές, εικαστικοί και ηθοποιοί πλαισιώνουν συχνά τις εκδηλώσεις του Ιδρύματος, που επηρεάζει το καλλιτεχνικό και πολιτισμικό γίγνεσθαι της πόλης αναδεικνύοντας ανθρώπους που φιλοδοξούν να δώσουν ένα στίγμα αισιοδοξίας και δημιουργίας με τις δουλειές τους, αναδιαμορφώνοντας το καλλιτεχνικό τοπίο. Το ίδρυμα είναι απόλυτα αυτοχρηματοδοτούμενο από τους ιδρυτές του που με μεράκι και κόπο προσέφεραν ένα ζεστό χώρο σε όλους τους Θεσσαλονικείς, που περιλαμβάνει μια βιβλιοθήκη, ένα εντευκτήριο, έναν πρώτο όροφο διαρρυθμισμένο για διαλέξεις, συζητήσεις και προβολές, κι έναν δεύτερο όροφο με βιτρίνες, στις οποίες περιοδικά θα εκτίθενται κοσμήματα λαϊκής τέχνης και στολές της συλλογής του ιδρυτού, που περιλαμβάνει επίσης σπάνια βιβλία και βιβλία με εικαστικά.
Μία από τις ομάδες της Παπαμάρκου (8) που συμβάλει κι αυτή στον εμπλουτισμό της πόλης με ενδιαφέρουσες δράσεις είναι η Καλλιτεχνική Παιδαγωγική Ομάδα «Σχεδία στην πόλη», που συνεργάζεται χρόνια με πολλούς πρόθυμους πολίτες για τις καλλιτεχνικές παιδαγωγικές δράσεις της, σε ένα κλίμα που ευχαριστεί διοργανωτές όσο και συμμετέχοντες. Η «Σχεδία στην πόλη» είναι μια μη κερδοσκοπική, μη κυβερνητική οργάνωση που δημιουργήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1999 από μια μικρή ομάδα νέων παιδαγωγών, εμψυχωτών και καλλιτεχνών. Μέσα από τις τέχνες και το εκπαιδευτικό παιχνίδι, υποστηρίζει παιδιά και νέους με λιγότερες ευκαιρίες, οργανώνει δράσεις ευαισθητοποίησης στην πόλη σε θέματα κοινωνικού ρατσισμού και παιδικής προστασίας, προτείνει πρωτότυπα εκπαιδευτικά προγράμματα και προωθεί την ιδέα του εθελοντισμού, καθώς στην ομάδα συμμετέχουν ενεργά περισσότερα από 50 μέλη-εθελοντές. Συνεργάζεται με πολλούς φορείς και οργανώσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, με όχημα τον πολιτισμό και τις τέχνες, την δημιουργική κοινωνική προσφορά, τη βιωματική μάθηση και το εκπαιδευτικό παιχνίδι.
Φτάνοντας στο τέρμα της οδού Παπαμάρκου, βρίσκουμετην ίδια Parallaxi, που κατοικεί στο κτίριο με τον αριθμό 2 ήδη από το 2013. Το παλαιότερο σε κυκλοφορία free press στην Ελλάδα, πρωτοϊδρύθηκε το Νοέμβριο του 1989 ως κινηματογραφικό περιοδικό, αλλάζοντας μορφή και σπίτια ανά τα χρόνια, μέχρι να φτάσει στην σημερινή της δομή σαν έντυπο και διαδικτυακό περιοδικό αφιερωμένο στην πόλη της Θεσσαλονίκης, στην καρδιά του κέντρου της πόλης.
Για να αναφέρουμε και το αστικό το πείραμα που αποτελεί το «Θεσσαλονίκη Αλλιώς», η εθελοντική δράση αστικού ακτιβισμού της Parallaxi που πρωτοξεκίνησε το 2010 παρεμβαίνοντας στην πόλη με δράσεις που αλλάζουν την καθημερινότητα και συνεχίζεται.
Μια νέα προσθήκη που αναμένεται ακόμη στην Παπαμάρκου είναι αυτή του νέου γραφιστικού γραφείου του Βίκτωρα Γκουντάρα. Πρόκειται για έναν σχεδιαστή που εργάζεται εδώ και πολλά χρόνια σαν γραφίστας και εικονογράφος στην πόλη, με συνεργασίες αρχικά από το χώρο του θεάτρου και της τέχνης και προοδευτικά σε περισσότερους τομείς, όπως ο σχεδιασμός περιοδικών και το visual design, με συμμετοχή στην ανάπτυξη νέων διαδικτυακών εφαρμογών αλλά και με πολλές, διεθνώς διακεκριμένες, εργασίες στα πλαίσια παλαιότερης συνεργασίας του με το δημιουργικό γραφείο Dolphins. Μια καινούρια δημιουργική εστία που θα βρει την θέση της στη γειτονιά.
Στον μοναδικό αέρα της οδού συμβάλλουν αναμφίβολα και τα παραδοσιακά καταστήματα καλαθοπλεκτικής αλλά και τα εργαστήρια σχεδίασης και παραγωγής κοσμημάτων.
Όλες αυτές οι νέες δημιουργικές εναλλακτικές ομάδες που βλέπουμε να εγκαθίστανται τα τελευταία χρόνια σε αυτόν τον ιστορικό δρόμο αρχίζουν και δίνουν ένα νέο διαφορετικό πρόσωπο στην Παπαμάρκου, φέρνοντας ελπίδα σε μια οδό που φλέρταρε με τον μαρασμό.
Μια φορά το χρόνο ο δρόμος σε συνεργασία με τα καφέ και τα μπιστρό γιορτάζει με ολοήμερη γιορτή που συγκεντρώνει χιλιάδες ανθρώπους. Στο δρόμο υπάρχουν ακόμα περισσότερα από δέκα ανοίκιαστα μικρά κτίρια που ρημάζουν. Σκεφτείτε το να γίνετε μέρος αυτής της μεταμόρφωσης.
