Οι γυναίκες πίσω από τη μπάρα και τα decks
Θεσσαλονικιές bartenders και DJ μιλούν στην Parallaxi για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει μια γυναίκα στα ανδροκρατούμενα επαγγέλματα της νύχτας.
Η δουλειά το βράδυ, σε κλαμπ, σε μπαρ, με καπνό και ξενύχτια, λειτουργεί με το δικό της, μοναδικό τρόπο και πολλούς τους φοβίζει. Για τις γυναίκες, η νύχτα τείνει να είναι πιο τρομακτική, από ότι για τους άνδρες. Παρόλα αυτά, ίσως μιλήσεις λίγο παραπάνω με τη χαμογελαστή κοπέλα που κάνει το κοκτέιλ σου πίσω από το μπαρ και σίγουρα θα σου ανεβάσει περισσότερο την ενέργεια, η DJ που χορεύει στα decks, δίνοντας τον ρυθμό.
Οι γυναίκες, μετά από χρόνια προσπάθειας και αγώνων, κατάφεραν να εδραιωθούν σε ανδροκρατούμενους χώρους εργασίας. Σε αυτούς, ανήκουν και οι δύσκολες δουλειές της νύχτας. Τα σεξιστικά και μισογυνιστικά σχόλια από εργοδότες και συνεργάτες, η υποτίμηση του κόπου και της καλής δουλειάς τους αλλά και το επίμονο φλερτ από πελάτες, είναι οι συνθήκες κάτω από τις οποίες οι γυναίκες της νύχτας έχουν πλέον συνηθίσει να εργάζονται.
Με αφορμή τη σημερινή Ημέρα της Γυναίκας, Θεσσαλονικιές γυναίκες DJ και bartenders, μιλούν στην Parallaxi για το πώς κυλάνε για αυτές τα βράδια στη δουλειά, τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν και την επιβίωσή τους στα ανδροκρατούμενα επαγγέλματα της νύχτας.
Η Χριστίνα Τόλοζλη, δουλεύει στον κλάδο της εστίασης 7 χρόνια και βρίσκεται πίσω από τη μπάρα το βράδυ τα τελευταία 3. «Όταν ξεκίνησα να δουλεύω βράδυ, μου είπαν ότι θα είναι πιο εύκολο να ξεχωρίσω αν είμαι καλή στη δουλειά», λέει χαρακτηριστικά:
«Στην αρχή ήμουν πολύ ενθουσιασμένη, μπήκα πολύ συνειδητά σε αυτόν τον κλάδο πριν 7 χρόνια, γιατί ήθελα να μάθω να φτιάχνω καφέ, γιατί υπάρχει ακόμα κόσμος που νομίζει ότι για παράδειγμα ο φρέντο εσπρέσο γίνεται σαν τον φραπέ. Η αλλαγή στο βράδυ ήταν πολύ τυχαία, έγινε μετά την καραντίνα. Δεν είχα καμία ιδέα και καμία γνώση πάνω στο κομμάτι των ποτών και των cocktails, αλλά οι υπεύθυνοι στο μαγαζί που εργαζόμουν μου δώσανε το βήμα και άρπαξα την ευκαιρία.
Η αλήθεια είναι ότι τα πράγματα είναι λίγο δύσκολα για μια γυναίκα πίσω από το bar. Όταν ξεκίνησα να δουλεύω, μου είχαν πει ότι θα είναι πιο εύκολο να ξεχωρίσω αν είμαι καλή στη δουλειά, μιας και δεν υπάρχουν πολλές γυναίκες στον χώρο. Εγώ από την άλλη δεν το έβλεπα τόσο εύκολο όσο το είχαν παρουσιάσει, γιατί θα έπρεπε να έδειχνα λίγο περισσότερο “μάγκας” ή “αντράκι”. Πολλές φορές μπαίνοντας σε αυτόν τον ρόλο, ακούς σχόλια του τύπου “Ντύσου γυναίκα, μην ντυθείς πάλι σαν αγοράκι”. Εγώ έχω συμβιβαστεί μπορώ να το αντιμετωπίσω στον χαβαλέ γιατί δεν με πειράζει. Παρόλα αυτά, ισχύει το ότι έχουμε συνδέσει τον “μάγκα” με τον “άντρα”, οπότε και εγώ πρέπει να γίνω πιο “μάγκας”, για να μην με προσπεράσουν οι άνδρες».
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
«Μεγάλο θέμα είναι τα ρούχα που φοράμε εν ώρα εργασίας. Όταν φοράω φαρδιά, “αντρικά” ρούχα, οι εργοδότες αλλά και οι πελάτες με αντιμετωπίζουν διαφορετικά από ότι όταν φοράω κοντά φορέματα και γενικότερα πιο “γυναικεία” ρούχα», εξηγεί η Χριστίνα:
«Τα τελευταία χρόνια, έχω δεχτεί απαξίωση από συναδέλφους που μου λένε ότι δεν μπορώ να κάνω κάποια πράγματα. Εννοείται ότι δεν μπορώ να τα κάνω όλα, όπως το να σηκώσω τα ίδια κιλά με έναν άντρα. Το να προσπαθήσω μόνη μου και να καταλάβω ότι δεν μπορώ να το κάνω και στη συνέχεια να ζητήσω τη βοήθειά του, μου φαίνεται πιο… ευγενικό. Ξέρω τι μπορώ να σηκώσω και τι όχι, δεν θα μου το πει κάποιος άλλος. Από εργοδότες, δεν μπορώ να πω ότι έχω δεχτεί παραβιαστικές συμπεριφορές, αλλά σίγουρα έχω νιώσει άβολα πολλές φορές.
Μεγάλο θέμα είναι τα ρούχα που φοράμε εν ώρα εργασίας. Μια μέρα μπορεί να φορούσα πιο φαρδιά, “αντρικά” ρούχα και να με ήθελαν ντυμένη με κοντά φορέματα και γενικότερα πιο “γυναικεία” ρούχα. Βέβαια, παρατηρώ και αλλαγή στη συμπεριφορά των πελατών, αναλόγως με τα ρούχα που φοράω. Διαφορετικά θα με παρατηρήσει ένας άντρας πελάτης με φαρδύ τζιν και t-shirt και διαφορετικά με κοντή φούστα. Έχει τύχει επίσης, εργοδότης να μου προτείνει να είμαι πιο ήπιων τόνων και να μην φέρνω αντίρρηση σε πελάτη, του τύπου “Ξέρω ότι είναι περίεργος, αλλά μην του απαντάς”. Η αλήθεια είναι όμως ότι η μόνη φορά που έφυγα από μαγαζί βιαστικά, ήταν από σεξιστική συμπεριφορά γυναίκας. Ήταν πολύ περίεργο, αλλά ήταν η πρώτη φορά που είχα πει στον εαυτό μου ότι ίσως να μην κάνω για την εστίαση, να μην έχω το στομάχι».
«Το κακό φλερτ στη δουλειά από πελάτες το έχουμε συνηθίσει οι γυναίκες που δουλεύουμε πίσω από το μπαρ. Αυτό που με ενοχλεί περισσότερο είναι η έλλειψη σεβασμού», τονίζει η Χριστίνα:
«Τα περιστατικά που με ενοχλούν περισσότερο με τους πελάτες, είναι αυτά που δείχνουν έλλειψη σεβασμού, παρά το σύνηθες κακό φλερτ που μπορεί να γίνει. Για παράδειγμα, να πω σε έναν κύριο 50 χρονών να μην καπνίζει και να συνεχίζει να το κάνει. Να του ξαναπώ – με ευγενικό πάντα τρόπο – να μην καπνίζει και ότι με αυτόν τον τρόπο με προσβάλλει και δεν με σέβεται και να φυσάει τον καπνό στα μούτρα μου. Εκείνη τη στιγμή ένιωσα ότι αν του το έλεγε ο μπάρμαν στα δεξιά μου, ο οποίος ήταν ένας ογκώδης άντρας, με πολύ πιο επιβλητική παρουσία από τη δικιά μου, θα τον άκουγε και δεν θα κάπνιζε. Και πάλι, όντως χρειάστηκε ένας άντρας για να βγάλει έξω τον συγκεκριμένο πελάτη.
Το (κακό) φλερτ που γίνεται τόσο συχνά στις γυναίκες της εστίασης και όχι μόνο στο κομμάτι του μπαρ, το έχουμε συνηθίσει κάπως, αποτελεί μέρος της δουλειάς. Και εγώ η ίδια πολλές φορές σκέφτομαι “Γιατί γέλασα με αυτό το αστείο;”. Αλλά, έχω συνηθίσει όντως να γελάω με ηλίθια και σεξιστικά σχόλια, που πλέον είναι πολύ κακό, γιατί νιώθω ότι θα έπρεπε να απαντάω και όπου χρειάζεται να γίνομαι και αγενής. Νομίζω αυτό που με ενοχλεί περισσότερο από όλα στο κομμάτι της εστίασης είναι ότι, ως γυναίκα, αναγνωρίζεται πολύ δυσκολότερα η καλή δουλειά σου. Όταν έχεις κάνει κάτι καλό, για παράδειγμα ένα πρωτότυπο κοκτέιλ και το μεταφέρεις σε κάποιον ανώτερο, λέγοντάς του ότι αυτό το κοκτέιλ άρεσε πάρα πολύ στους πελάτες σήμερα, η απάντηση που θα πάρεις πολύ συχνά είναι “Να σε φλερτάρει θέλει”. Εμένα αναγκαστικά πρέπει να μου την “πέσει” ο πελάτης, επειδή είμαι μια γυναίκα στο μπαρ και δεν θέλει να πιει ένα κοκτέιλ ή να συζητήσει μαζί μου επειδή είμαι καλή στη δουλειά μου. Είναι από τα πιο απαξιωτικά σχόλια που γίνονται στις γυναίκες της εστίασης σε πολύ καθημερινή βάση».
Στην ερώτηση τι συμβουλή θα έδινες σε μια κοπέλα που θέλει να ακολουθήσει το bartending τη νύχτα, η Χριστίνα απαντά:
«Σίγουρα, θα της πρότεινα να το κάνει. Εμένα μου αρέσει πολύ η δουλειά γιατί εμπεριέχει την κοινωνικοποίηση και εγώ σαν άνθρωπος είμαι πολύ ανοιχτή και κοινωνική. Οπότε πολλές φορές, προσπερνάω πολλά πράγματα λόγω αυτού. Το ότι μπορεί να ξεχωρίσει μια γυναίκα που είναι καλή στη δουλειά πιο εύκολα τελικά ισχύει, αλλά μέχρι να φτάσει εκεί και αν δεν έχει γερό στομάχι, μπορεί να περάσει δύσκολα και να μην το αντέξει. Σε καμία περίπτωση όμως, δεν θα έλεγα σε μία κοπέλα να μην το κάνει, αν το θέλει πολύ».
Η Έλενα Μόραλη, εργάζεται ως bartender από τα 18 της. Μετά από 7 χρόνια δουλειάς και μεγαλωμένη μέσα στον κλάδο της εστίασης, αναλύει το πώς αντιμετωπίζονται οι γυναίκες επαγγελματίες τη νύχτα:
«Ξεκίνησα να ασχολούμαι με την εστίαση, γιατί ο πατέρας μου έχει επιχείρηση, οπότε για εμένα η αρχή δεν ήταν δύσκολη. Δεν είχα πρόβλημα στο να αφομοιωθώ, γιατί είχα μεγαλώσει ουσιαστικά μέσα σε αυτό. Να σε αποδεχτούν, να σε αναγνωρίσουν και να σε προσλάβουν εργοδότες στην εστίαση στα μαγαζιά τους, είναι κάτι που έρχεται σχετικά “εύκολα”. Αυτό που έχω αντιμετωπίσει εγώ στον χώρο, είναι ότι κυρίως οι εργαζόμενοι δεν σε αντιμετωπίζουν ισάξια. Έχω συνεργαστεί με πολλούς άνδρες bartenders, οι οποίοι από την πρώτη κιόλας στιγμή που με είδαν, δεν περιμέναν να τους δείξω τι είμαι και τι κάνω. Προσπάθησαν απευθείας να με συμβουλέψουν και να με “διδάξουν” πώς να κάνω τη δουλειά μου. Βέβαια, αυτό σύντομα σταματάει γιατί το δέχονται. Αλλά το πρώτο πράγμα που θα κάνουν συνήθως είναι να πούνε “Εντάξει, γυναίκα είναι” και να σε πιάσουν από το χεράκι.
Τουλάχιστον στη Θεσσαλονίκη, θεωρώ ότι οι εργοδότες έχουν οικειοποιηθεί πλέον με την ιδέα της γυναίκας πίσω από το μπαρ. Υπάρχουν συγκεκριμένοι εργοδότες που αναζητούν γυναίκες στον κλάδο, γιατί καταλαβαίνουν πόσο σημαντική είναι μία γυναίκα στην εξυπηρέτηση. Ωστόσο, για να μπεις στον χώρο ως γυναίκα, θέλει σκληρά νεύρα και πολλή υπομονή. Θέλει πολλή υπομονή για να αποδείξεις την αξία σου, αλλά το προτείνω σίγουρα στις κοπέλες που έχουν όρεξη για το δημιουργικό κομμάτι και όχι απλά για μερικά μεροκάματα».
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
«Έχουν πει σε γνωστή μου barwoman, “Σε φέρνουμε εδώ για να πίνεις τα σφηνάκια” και ήμουν η πρώτη που της είπα να φύγει», αναλύει η Έλενα:
«Δεν αλλοιώνω εύκολα τον χαρακτήρα μου, είμαι λίγο σκληρή απέναντι στους άλλους και δεν μου έχει ζητήσει ποτέ κάποιος να γίνω πιο “γλυκιά” ή να κάνω τα “γλυκά μάτια” σε πελάτες, ίσως γιατί ξέρουν ότι δεν θα το κάνω. Βέβαια, είναι κάτι το οποίο κοπέλες πίσω από το μπαρ αλλά και στο service, ακούνε συχνά. Έχει τύχει να πούνε σε γνωστή μου barwoman, “Έλα μωρέ, σε φέρνουμε εδώ πέρα για να πίνεις τα σφηνάκια”. Όταν το άκουσα αυτό, ήμουν η πρώτη που της είπα να φύγει από τη συγκεκριμένη δουλειά. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι δεν μου έχει ζητηθεί από άντρα, μου έχει ζητηθεί από γυναίκα του χώρου να “χαμογελάσω λίγο παραπάνω” ή να “βαφτώ λίγο παραπάνω”, γιατί δεν πουλάω αλλιώς. Γυναίκες σε υψηλότερες θέσεις που είναι πολλά χρόνια στην εστίαση και έχουν μάθει σε ένα περιβάλλον που οι γυναίκες δουλεύαν με κοντά ρούχα, ψηλά τακούνια ή και βαμμένες έντονα, τείνουν να κάνουν τέτοια σχόλια».
«Για κάποιους ανθρώπους, πίσω από μια καλή δουλειά μου, κρύβονται άνδρες», εξηγεί η Έλενα:
«Στη δικιά μου την περίπτωση, νιώθω ότι η δουλειά μου αναγνωρίζεται δέκα φορές πιο δύσκολα. Επειδή με βοήθησε να μπω στον χώρο, ο πατέρας μου και οι 2 συνεργάτες του, για κάποιους ανθρώπους οτιδήποτε και να κάνω, από πίσω μου βρίσκονται πάντα αυτοί οι άνθρωποι. Δεν κάνω ποτέ τίποτα μόνη μου, όλα γίνονται επειδή έχω το “μέσο” και τη βοήθεια. Οι γεύσεις δεν είναι δικές μου, αλλά μου τις έχουν δώσει. Πάντα πίσω από μια καλή δουλειά μου, κρύβονται 3 άντρες. Που για να πω την αλήθεια, αυτοί οι 3 άντρες είναι και οι πιο σκληροί απέναντί μου και κανένας δεν με πιστεύει».
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Η Έλενα περιγράφει ένα περιστατικό που την έχει ενοχλήσει εν ώρα εργασίας από άνδρες πελάτες του μαγαζιού:
«Όσον αφορά τους πελάτες δεν έχω παρατηρήσει κάποια τραγική συμπεριφορά, ωστόσο σίγουρα μου έχουν τύχει μεθυσμένοι ή περιστατικά που χρειάζεται να απευθυνθώ σε κάποιον ανώτερο μου. Επειδή εγώ δουλεύω και σε πολλά φεστιβάλ, εκεί τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα, καθώς υπάρχουν τα ναρκωτικά και το άφθονο αλκοόλ. Εκεί μου έχει τύχει περιστατικό που να με ταράξει, αλλά ευτυχώς υπάρχουν οι σεκιούριτι που απευθείας απομακρύνουν τους επικίνδυνους ανθρώπους, όχι μόνο για τη δικιά μου προστασία, αλλά και για την προστασία όλων των κοριτσιών που βρίσκονται στον χώρο.
Το πιο τραγικό που μου έχει συμβεί είναι σε ένα από τα μαγαζιά που δουλεύω, όπου ερχόταν τρεις συχνοί – άντρες – πελάτες, περίπου 50 με 60 ετών, οι οποίοι έρχονταν και κάθονταν στο μπαρ τις μέρες που δούλευα εγώ. Είχα παρατηρήσει ότι τις υπόλοιπες μέρες, που δούλευαν άντρες συνάδελφοι στο μπαρ, αυτή η παρέα κάθονταν σε άλλα τραπέζια. Εγώ, ως αφελής, θεωρούσα ότι απλά εκτιμάνε την εξυπηρέτησή μου στο μπαρ. Στο μαγαζί είχαμε μία πολύ ψηλή κάβα και μετά από καιρό συνειδητοποίησα ότι μου ζητούσαν πάντα τα ποτά τα οποία ήταν πάρα πολύ ψηλά, έτσι ώστε να χρειάζεται να ανεβαίνω για να τα φτάνω. Από τη στιγμή που το παρατήρησα και έπειτα, το θέμα λύθηκε και δεν ξανακάθισαν στο μπαρ».
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Η Κική Μποτονάκη, είναι επαγγελματίας DJ τα τελευταία 18 χρόνια. Μέσα από την πολυετή εμπειρία της περιτρυγισμένη από άντρες του χώρου, μιλά για το πώς αντιμετωπίζεται η γυναίκα σήμερα:
«Η θέση της γυναίκας έχει βελτιωθεί σημαντικά σε σχέση με παλαιότερα, καθώς έχουμε πολύ περισσότερες ευκαιρίες για εκπαίδευση αλλά κυρίως για εργασία. Στο δικό μου επάγγελμα, η παρουσία των γυναικών DJs συμβάλλει σε μια διαφοροποίηση και σε έναν εμπλουτισμό στη συγκεκριμένη μουσική σκηνή. Σίγουρα, τα δύο φύλα έχουμε διαφορετική αντίληψη, οπότε υπάρχει μια διαφορετικότητα στη μουσική και φυσικά στην ενέργεια πάνω στη σκηνή, ενώ ταυτόχρονα προάγεται και η ισότητα τον φυλων, σε έναν χώρο που παραδοσιακά είναι ανδροκρατούμενος.
Στη συγκεκριμένη δουλειά μπήκα όταν ήμουν πολύ μικρή, υπήρχε μία άγνοια κινδύνου τότε. Δεν μου είχε περάσει από το μυαλό τότε ότι μπαίνω σε έναν χώρο, ο οποίος είναι κατά κύριο λόγο ανδροκρατούμενος. Σε αυτό ίσως φταίει το γεγονός ότι είχα μέντορα τη σχέση μου, έναν άνδρα δηλαδή. Έβλεπε την τρέλα μου, που αντί να κάνω τις εργασίες για τη σχολή, καθόμουν στον υπολογιστή και δημιουργούσα playlists και με παρότρυνε ο ίδιος να ακολουθήσω τη μουσική. Μετά κατάλαβα, όταν μπήκα για τα καλά στον χώρο, ότι υπήρχαν περίεργα βλέμματα και ότι μπορεί να με προτιμάνε επειδή “είμαι κοπέλα”.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Σίγουρα υπάρχει ένα μέρος ανδρών του χώρου που ακόμα υποτιμάνε τις γυναίκες DJ, ως προς τη δουλειά τους. Θεωρώ όμως ότι έχει εξελιχθεί τα τελευταία – πολύ λίγα – χρόνια. Συγκεκριμένα, μετά τη καραντίνα υπάρχει μια επανάσταση. Ολοένα και περισσότερες γυναίκες κερδίζουν αναγνώριση, ειδικά μετά την “έκρηξη” της Peggy Gou, που ναι μεν είναι μία εμπορική φιγούρα στο χώρο, αλλά έχει καταφέρει πράγματα, τα οποία δεν έχει καταφέρει καμία γυναίκα στη θέση της όσων αφορά σε line – up, σε μεγάλα φεστιβάλ να είναι πρώτο το όνομά της. Εξάλλου, το έχει δηλώσει και η ίδια σε post της, ότι “Είναι μεγάλη μου τιμή αυτό που ζω, αλλά είναι και ένας σημαντικός σταθμός για το γυναικείο φύλο σε αυτόν τον χώρο, ο οποίος είναι ανδροκρατούμενος”. Ακόμα και αν έχεις κάνει πολλά περισσότερα ως γυναίκα από τον επόμενο άντρα, σπανίως θα επιλέξουν γυναίκα headliner σε πολύ μεγάλα φεστιβάλ».
«Θεωρώ πολύ υποτιμητικό το κομμάτι της αμοιβής των γυναικών DJ», εξηγεί η Κική:
«Οι υποτιμητικές συμπεριφορές από άλλους επαγγελματίες του χώρου, γίνονται κυρίως έμμεσα. Έχω ακούσει σχόλια του τύπου “Είσαι γυναίκα, φυσικά θα προτιμήσουν εσένα λόγω παρουσίας”. Περισσότερο υποτιμητικό το ένιωσα στο κομμάτι της αμοιβής των γυναικών DJ, κάτι που φυσικά συμβαίνει και σε άλλα επαγγέλματα. Στο ξεκίνημα συνήθως, που έχεις μια συγκεκριμένη θέση σε ένα μαγαζί, έχεις λιγότερες απολαβές από τον αντίστοιχο άντρα DJ στην ίδια θέση. Επίσης μια γυναίκα είναι αρκετά πιο δύσκολο να “ανεβεί” όσον αφορά τα χρήματα, χρειάζεται να περάσει καιρός για να δει αύξηση στο ποσό».
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
«Έχουν υπάρξει παραβατικές συμπεριφορές από άνδρες πελάτες, σε σημείο να νιώσω μέχρι και φόβο», ομολογεί η Κική:
«Έχω δεχθεί και φλερτ, το οποίο άμα είναι αθώο, δεν είναι κάτι που θα με προσβάλλει. Ωστόσο, άμα συνεχίσει και φτάσει σε σημείο να γίνει εμμονικό, τότε σου προκαλεί φόβο. Είναι και η νύχτα, που πολλά μπορούν να περάσουν από το μυαλό σου, από το πώς να γυρίσω στο σπίτι μου, μέχρι το αν με παρακολουθεί κάποιος. Δεν ξέρεις και στο εν λόγω μαγαζί που παίζεις κάθε φορά, κατά πόσο ο υπεύθυνος είναι διατεθειμένος να σε υπερασπιστεί. Δεν έχω βέβαια παράπονο, κατά 99,9% αν πω σε κάποιον ότι κάτι περίεργο συμβαίνει, υπάρχει η ανάλογη προστασία από το μαγαζί. Συνήθως, έρχεται και μια φίλη μου μαζί στις δουλειές, γιατί ακόμα και αυτό με βοηθάει. Το να είμαστε δύο άτομα και να μη νιώσω μόνη μου σε περίπτωση που κάτι συμβεί».
