Τα μουσεία της Χαλκιδικής που πραγματικά αξίζει να επισκεφθείς
Παράδοση, λαογραφία, πολιτισμός και άλλα. Η μουσειακή όψη της Χαλκιδικής.
Την έχουμε συνδέσει με τις παραδεισένιες παραλίες της και τις αμμώδεις ακτές της, με τις κοντινές μας αποδράσεις τα ζεστά σαββατοκύριακα και τα αξέχαστα παιδικά – και όχι μόνο – καλοκαίρια μας. Ωστόσο, στη Χαλκιδική μπορεί κανείς να βρει πολλά και ενδιαφέροντα μουσεία για να κάνει μια βουτιά στην Ιστορία του τόπου, να μάθει τα ήθη και τα έθιμα των κατοίκων, να ξεναγηθεί στην παράδοση του γειτονικού νομού. Συγκεντρώσαμε μερικά από αυτά και σας τα παρουσιάζουμε σε μία λίστα που αξίζει να μπει στις must επιλογές σας κατά τους θερινούς μήνες, σε ένα ποιοτικό διάλειμμα από την ηλιοθεραπεία, τα βραδινά κοκτέιλς και τα παιχνίδια μες τη θάλασσα.
Ιστορικό – Λαογραφικό Μουσείο Αρναίας
Ενταγμένο στο ιστορικό κέντρο του οικισμού, το Ιστορικό – Λαογραφικό Μουσείο Αρναίας στεγάζεται στο αρχοντικό Ιατρού, ή Γιατράδικο, ένα από τα ωραιότερα κτίσματα της περιοχής και το παλαιότερο της Χαλκιδικής. Το κτίριο χρονολογείται πιθανώς στο β΄ μισό του 18ου αιώνα ή στις αρχές του 19ου και είναι ένα εξαιρετικό δείγμα της τοπικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Το λιτό και αυστηρό διώροφο κτίριο χαρακτηρίστηκε από τη Μελίνα Μερκούρη, όταν η ίδια βρισκόταν στο «τιμόνι» του υπουργείου Πολιτισμού, ως «έργο τέχνης» και στολίδι της Αρναίας.
Το μουσείο ξεκίνησε τη λειτουργία του το καλοκαίρι του 1999, όταν οι κάτοικοι της περιοχής, ως οι μοναδικοί δωρητές των εκθεμάτων, ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα της διάσωσης του πολιτιστικού πλούτου του τόπου τους. Στις προθήκες των τοίχων του αρχοντικού ο επισκέπτης μπορεί να δει, μέσα από δώδεκα μικρές θεματικές ενότητες, οικογενειακά κειμήλια, αντικείμενα του καθημερινού υλικού βίου, όπως κτηνοτροφικά, γεωργικά και μελισσοκομικά εργαλεία, και πλήθος άλλων αντικειμένων της ιστορικής και λαογραφικής παράδοσης της Χαλκιδικής.
*Ιστορικό – Λαογραφικό Μουσείο Αρναίας, ωράριο λειτουργίας: Δευτέρα με Κυριακή, 10.00 – 14.00, είσοδος: 2 ευρώ, είσοδος για σχολεία: 1 ευρώ. Δυνατότητα απογευματινής επίσκεψης για group κατόπιν τηλεφωνικής συνεννόησης. Πληροφορίες: 23723 50100, 50130, 50121
Μουσείο Υφαντικής Αρναίας
Σε ένα παραδοσιακό διώροφο κτίριο του 1870, που παλιότερα υπήρξε ιδιωτική κατοικία, γνωστό και ως οικία Γιαννούδενας, βρίσκει κανείς το Μουσείο Υφαντικής της Αρναίας, απέναντι ακριβώς από το Ιστορικό – Λαογραφικό Μουσείο της περιοχής. Στο πέτρινο αυτό κτίσμα, μια εσωτερική σκάλα συνδέει το ισόγειο με τον όροφο, ενώ στο εσωτερικό του συναντάμε τη σάλα, δομικό στοιχείο της παραδοσιακής τοπικής αρχιτεκτονικής που αντικατέστησε το χαγιάτι στις κατοικίες που κατασκευάστηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα.
Καθώς η υφαντική αποτελούσε μέχρι πρόσφατα μια από τις σημαντικότερες ασχολίες των κατοίκων της Αρναίας, ο επισκέπτης που θα περάσει την πόρτα του μουσείου μπορεί να δει αντικείμενα και εργαλεία αυτής της τέχνης: τον αργαλειό ή ρόκα, πλήθος υφαντών και άλλα εκθέματα, κατά κύριο λόγο από την προσωπική συλλογή της Χαρίκλειας Δημητρακούδη, φημισμένης υφάντρας και εμπόρισσας που δούλευε με μεράκι για να κρατήσει ζωντανή την παράδοση. Στο ισόγειο μπορεί να παρακολουθήσει βήμα προς βήμα τη διαδικασία μετατροπής της πρώτης ύλης του μαλλιού σε νήμα έτοιμο για τοποθέτηση στον αργαλειό και την ύφανση. Στον όροφο μπορεί να θαυμάσει τα «καλλιγραφικά» χαλιά που χρησιμοποιούνταν για τη διακόσμηση των τοίχων.
*Μουσείο Υφαντικής Αρναίας, ωράριο λειτουργίας: Δευτέρα με Κυριακή, 10.00 – 14.00, είσοδος: 2 ευρώ, είσοδος για σχολεία: 1 ευρώ. Δυνατότητα απογευματινής επίσκεψης για group κατόπιν τηλεφωνικής συνεννόησης. Πληροφορίες: 23723 50100, 50130, 50121
Τεχνοχώρος ΑΠΟΘΗΚΗ στη Νικήτη
Στην κεντρική οδό που οδηγεί στην παραλία της Νικήτης, διακόσια μέτρα πριν από την αποβάθρα, υπάρχει η μέχρι πρότινος αποθήκη σιτηρών και λιπασμάτων του Γεωργικού Συνεταιρισμού της περιοχής. Πλέον, αυτός ο χώρος, από το καλοκαίρι του 2016 κι έπειτα, έχει μεταμορφωθεί σε έναν σύγχρονο εκθεσιακό χώρο από μια ομάδα εθελοντών υπό τον πρόεδρο του συλλόγου του παραδοσιακού χωριού της Νικήτης, Μιχάλη Μουστάκα, και σε συνεργασία με το Δήμο Σιθωνίας.
Διαβάστε σχετικά: Μια έκπληξη στη Νικήτη!
Στα θυρανοίξια, στις 13 Αυγούστου 2016, φιλοξενήθηκε η περιοδική έκθεση του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης “Ταξιδεύοντας στην Ανατολική Μεσόγειο”. Το 2017 η μνήμη επέστρεψε στον Τεχνοχώρο ΑΠΟΘΗΚΗ με την έκθεση φωτογραφίας “ΑΘΩΣ/ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ” του Στράτου Καλαφάτη μετά τη θριαμβευτική της πορεία σε 14 ευρωπαϊκές πόλεις. Συνολικά, τις δύο αυτές χρονιές οι επισκέπτες έφτασαν τους 32.000.
Φέτος το καλοκαίρι, ο εκθεσιακός χώρος θα φιλοξενήσει συλλογή έργων του ζωγράφου Χρήστου Μποκόρου, μια μοναδική ευκαιρία για τον καθένα να έρθει σε επαφή με τη δουλειά του γνωστού και βραβευμένου Έλληνα δημιουργού.
*Τεχνοχώρος ΑΠΟΘΗΚΗ στη Νικήτη | Η έκθεση θα λειτουργήσει από τις 29 Ιουνίου μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου, καθημερινά από τις 21.00 μέχρι τις 00.00 το βράδυ, είσοδος δωρεάν. Πληροφορίες: 6909148046
Ανθρωπολογικό Μουσείο Πετραλώνων
Σε μία έκταση περίπου 180 στρεμμάτων, στους δυτικούς πρόποδες του αρχαίου όρους «Κάλαυρος» (σημερινή ονομασία «Κατσίκα») βρίσκεται το Σπήλαιο Πετραλώνων Χαλκιδικής και το παρακείμενο Ανθρωπολογικό Μουσείο. Το σπήλαιο έγινε κυρίως γνωστό από τον εντοπισμό στο εσωτερικό του ενός ανθρώπινου κρανίου με αρκετά πρωτόγονα ανατομικά χαρακτηριστικά, τα οποία το καθιστούν ιδιαίτερα σημαντικό για τη μελέτη της ανατομικής εξέλιξης του ανθρώπου. Από ανθρωπολογικής άποψης το απολιθωμένο κρανίο είναι σπουδαιότατο εύρημα, όμως δεν υπάρχει ομοφωνία των ειδικών για την χρονολόγησή του και για την αξιολόγησή του. Οι κύριες απόψεις αποκλίνουν σημαντικά και το κρανίο θεωρείται ως ανήκον σε άνθρωπο που έζησε περίπου 700.000 χρόνια πριν από σήμερα κατά την μία και περίπου 200.000 χρόνια πριν από σήμερα κατά την άλλη. Το Μουσείο είναι ένα παραδοσιακό διώροφο κτίριο, ενώ τα περίπου 2000 ευρήματα της Αίθουσας Εκθεμάτων φιλοξενούνται αντίστοιχα σε 370 προθήκες και χωρίζονται σε δέκα συνολικά ενότητες. Μέσα από το site του Σπηλαίου (petralona-cave.gr) μπορεί κανείς να ξεναγηθεί εικονικά στον χώρο, όπως και στο μουσείο.
*Ανθρωπολογικό Μουσείο Πετραλώνων, ωράριο λειτουργίας: Δευτέρα με Κυριακή 08.00 – 20.00, ανοιχτά και στις αργίες, είσοδος: ενήλικες 8 ευρώ, νέοι έως 18 ετών από όλες τις χώρες του κόσμου ελεύθερη είσοδος, άνω των 65 ετών από χώρες της Ε.Ε (με την επίδειξη ταυτότητας) 4 ευρώ, φοιτητές από χώρες της Ε.Ε (με την επίδειξη φοιτητικής κάρτας) δωρεάν, φοιτητές από χώρες εκτός Ε.Ε 4 ευρώ, άνεργοι (με την επίδειξη της κάρτας ανεργίας που δείχνει το διάστημα ανεργίας) δωρεάν. Σημειώνεται ότι να φτάσει κανείς στο χώρο, θα πρέπει να αφήσει το όχημά του στο πάρκινγκ και είτε να περπατήσει είτε να επιβιβαστεί στο ειδικό τρενάκι (2 ευρώ για ενήλικες, 1 ευρώ για παιδιά). Πληροφορίες: 23730 73365
Λαογραφικό Μουσείο Πολυγύρου
Το μουσείο άνοιξε τις πόρτες του τον Μάιο του 1998 και ήταν επί της ουσίας μια πρωτοβουλία του Εθελοντικού Συλλόγου Γυναικών για Κοινοτική Ανάπτυξη, μια τοπική ομάδα που διοργανώνει εδώ και χρόνια πολιτιστικά γεγονότα με λαογραφική χροιά. Βρίσκεται στο κέντρο του Πολυγύρου, στην ανακαινισμένη διώροφη κατοικία του πρώην δημάρχου, κ. Καραγκάνη.
Τα εκθέματα αποτελούν δωρεές των κατοίκων και ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να δει να ανοίγεται μπροστά του το εσωτερικού ενός αστικού σπιτιού της περιοχής, όπως ήταν διαμορφωμένο στα τέλη του 19ου αιώνα: από τους σοφάδες μέχρι τα μαγειρικά σκεύη, τα δωμάτια της οικίας προσφέρονται προς οπτική εξερεύνηση.
*Λαογραφικό Μουσείο Πολυγύρου, επίσκεψη κατόπιν τηλεφωνικής συνεννόησης, είσοδος ελεύθερη, τηλέφωνο επικοινωνίας: 23710 21 420, δυνατότητα εικονικής περιήγησης ΕΔΩ
Εκθετήριο Ιστορίας και Τοπικής Λαογραφίας Παρθενώνα
Στον παραδεισένιο Παρθενώνα, έναν χαρακτηρισμένο παραδοσιακό οικισμό της Σιθωνίας, θα βρει κανείς το Λαογραφικό Μουσείο του χωριού, ή ορθότερα το Εκθετήριο Ιστορίας και Τοπικής Λαογραφίας του Παρθενώνα. Στεγάζεται σε ένα πέτρινο κτίριο, που χτίστηκε το 1903 σε σχέδια Ξενοφώντα Παιονίδη, ο οποίος είχε καταγωγή από τη Φούρκα.
Διαβάστε σχετικά: Το ομορφότερο χωριό της Χαλκιδικής. Με διαφορά
Το μουσείο ανακαινίστηκε προσφάτως, και συγκεκριμένα τον Φεβρουάριο του 2016, έπειτα από σύγχρονες μουσειολογικές μελέτες του ΑΠΘ. Ο επισκέπτης, στη σύντομη περιήγησή του στο χώρο, μπορεί να δει θεματικές ενότητες που αφορούν το σχολείο, την αγροτική ζωή, την κοινωνική ζωή του τόπου κ.α. Υπάρχει διαθέσιμο φωτογραφικό αρχείο που χρονολογείται από τις αρχές του 1900 ενώ συνολικά τα εκθέματα εκτείνονται σε τρεις χώρους, δύο στο ισόγειο και έναν στον επάνω όροφο. Για την καλύτερη εμπειρία σας στο μουσείο, υπεύθυνα είναι τα μέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου «Ο Παρθενών» που φροντίζουν για τη σωστή λειτουργία του Εκθετηρίου.
*Εκθετήριο Ιστορίας και Τοπικής Λαογραφίας Παρθενώνα, ωράριο λειτουργίας: Τρίτη με Κυριακή, 09.00 – 14.00, για επισκέψεις γκρουπ κατόπιν τηλεφωνικής συνεννόησης, είσοδος: 1 ευρώ, Πληροφορίες: 6948076521
Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Νικήτης
Στεγάζεται στο πέτρινο σχολείο του παλιού οικισμού, το οποίο χτίστηκε το 1870 και αποτελεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Η λαογραφική συλλογή του μουσείου περιλαμβάνει 1500 περίπου αντικείμενα, δωρεές των κατοίκων της Νικήτης στον Νικητιανό φιλόλογο Δημήτριο Δημαρά, ενώ τα τελευταία χρόνια εμπλουτίστηκε με νέες δωρεές και ιστορικά τεκμήρια.
Ο επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί στο χώρο του μουσείου, να ξετυλίξει το νήμα της αφηγηματικής πορείας της έκθεσης, παρατηρώντας περισσότερα από 500 αντικείμενα σε οργανική σχέση με αρχειακό υλικό, σύγχρονες φωτογραφικές απεικονίσεις, καθώς και να έρθει σε επαφή με προφορικές μαρτυρίες και την κινηματογραφική αφήγηση ιστοριών για τον οικισμό και τη ζωή των ανθρώπων της Νικήτης.
Μέσα στον Ιούνιο, στο μουσείο εγκαινιάστηκε η περιοδική έκθεση με τίτλο «Η Αγία Σοφία των αδελφών Fossati, μέσα από την Τρικόγλειο Βιβλιοθήκη του Α.Π.Θ.», μια συνδιοργάνωση του Δήμου Σιθωνίας, της Βιβλιοθήκης και Κέντρου Πληροφόρησης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ.) και του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης και περιλαμβάνει 22 έγχρωμες λιθογραφίες του Gaspare Fossati που απεικονίζουν το ναό της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη και τον περιβάλλοντα χώρο του. Η έκθεση θα παραμείνει ανοιχτή μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου με ωράριο: καθημερινά 10.00-13.00, 20.00-23.00.
*Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Νικήτης, πληροφορίες: 23750 23615
Δασικό Μουσείο στο Πανεπιστημιακό Δάσος Ταξιάρχη
Το Δασικό Μουσείο, το οποίο λειτουργεί από το 2008, βρίσκεται στο Πανεπιστημιακό Δάσος Ταξιάρχη – Βαρσάμων, στις νότιες και νοτιοδυτικές πλαγιές του Χολομώντα. Στον εκθεσιακό του χώρο προβάλλεται η χλωρίδα και η πανίδα και οι φυσικοί πόροι της περιοχής, ενώ μέσα στις ειδικές βιτρίνες που έχουν εγκατασταθεί στο εσωτερικό του αναπαριστώνται σκηνές δασικής διαχείρισης, παρουσιάζονται βαλσαμωμένα πουλιά και ζώα και όλα τα είδη φυτών και σπόρων. Επιπλέον, σε ειδική αίθουσα μέσα στο μουσείο γίνονται προβολές σχετικών εκπαιδευτικών βίντεο με σκοπό την ενημέρωση των επισκεπτών και κυρίως των μαθητών που καταφτάνουν στον χώρο.
*Δασικό Μουσείο Ταξιάρχη, ωράριο λειτουργίας: Δευτέρα έως Παρασκευή 09.00 – 13.00, Σάββατο και Κυριακή 10.00 – 14.00, επίσκεψη κατόπιν τηλεφωνικής συνεννόησης, είσοδος: 0, 50 ευρώ, για σχολεία: 1 ευρώ. Πληροφορίες: 23710 94295
Λαογραφικό Μουσείο Αφύτου
Με εκθέματα που έχουν δωρίσει οι κάτοικοι του χωριού, το Λαογραφικό Μουσείο της Αφύτου συνολικά περιλαμβάνει αντικείμενα οικιακών χρήσεων, αγροτικά εργαλεία όπως επίσης και αντικείμενα κεραμικής. Στεγάζεται σε ένα παραδοσιακό κτίριο, κτισμένο το 1889, το οποίο αποτελεί δωρεά της οικογένειας Αλετρά. Το κτίσμα ανήκει στο Δήμο Κασσάνδρας, αλλά το διαχειρίζεται ο Σύνδεσμος Φίλων Λαογραφίας και Παράδοσης Αφύτου, τα μέλη του οποίου βρίσκονται πάντοτε στην περιοχή, «ετοιμοπόλεμα», για να ανοίξουν τις πόρτες του μουσείου στους επισκέπτες του χωριού.
*Λαογραφικό Μουσείο Αφύτου, ωράριο λειτουργίας: κατόπιν τηλεφωνικής συνεννόησης, υπάρχει διαθεσιμότητα να ανοίξει Δευτέρα με Κυριακή, πρωί και απόγευμα, είσοδος με ελεύθερη συνεισφορά, πληροφορίες: 6974324497
Μουσείο Αλιευτικών Σκαφών & Εργαλείων Ν. Μουδανιών
Το Μουσείο Αλιευτικών Σκαφών & Εργαλείων στα Ν.Μουδανιά εγκαινιάστηκε στην περιοχή το 2002, σε ένα ολοκαίνουργιο κτίριο που κατασκευάστηκε ειδικά για αυτό τον σκοπό, έπειτα από πρωτοβουλία του Ναυτικού Ομίλου και του Δήμου Ν. Μουδανιών. Εκτός από τις μόνιμες συλλογές που διαθέτει και τις εκθέσεις ναυτιλιακών εργαλείων, αντικειμένων, εργαλείων και πρακτικών ψαρέματος, ο επισκέπτης αξίζει να δει τη μοναδική συλλογή με τα 4.000 όστρακα και κοχύλια, με τους φανούς και τις πυξίδες, καθώς επίσης και να περπατήσει στην αίθουσα βυθού παρατηρώντας τις προβολές της, τα σπάνια σκάφανδρα και τις στολές δυτών. Ανάμεσα σε όλα αυτά, το μουσείο περιλαμβάνει εντός του έναν σπάνιο μηχανισμό κομπρεσέρ χορήγησης του αέρα στις πρώτες στολές των δυτών στις αρχές του 20ου αιώνα, ο οποίος μεταφέρθηκε από τις «χαμένες πατρίδες». Εκθεσιακό κομμάτι και ο Μπουγιαντές, παραδοσιακό σκαρί που φιλοξενείται στην έκτασή του. Το μουσείο επίσης παρουσιάζει και μία ακόμα μόνιμη συλλογή με τίτλο «Τα γλυπτά της φύσης» του ιδιώτη κ. Κουτσού Κωνσταντίνου. Επίσης, υπάρχουν άγκυρες εσωτερικά και εξωτερικά του μουσείου, αλλά και ένας φάρος στην είσοδό του.
*Μουσείο Αλιευτικών Σκαφών & Εργαλείων Ν. Μουδανιών, ωράριο λειτουργίας: 09.00 – 14.00, από Ιούνιο μέχρι Οκτώβριο, είσοδος δωρεάν, πληροφορίες: 6974744502
