Τρίκαλα: Ένα πρωτοχρονιάτικο έθιμο με ρίζες αιώνες πίσω

Ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του αιώνες πίσω, διατηρείται μέχρι σήμερα αναλλοίωτο στο χωριό Γοργογύρι της Περιφερειακής Ενότητας Τρικάλων, ένα χωριό που βρίσκεται στα ριζά του όρους Κόζιακα, σε υψόμετρο περίπου 250 μ. και σε απόσταση 20 χιλιομέτρων από την πόλη των Τρικάλων.

Πρόκειται για το πρωτοχρονιάτικο έθιμο των Καλικάντζαρων, ένα από τα πιο αρχαία έθιμα της περιοχής που έχει μασκοφορεμένη στολή. Σύμφωνα με τους διοργανωτές του εθίμου, η ακριβής έναρξη του εθίμου παραμένει άγνωστη. Η λέξη «Καρκατζάλια» συνεχίζουν, προέρχεται από μια παραγωγή της τούρκικης γλώσσας με εξειδικευμένη διατύπωση των λέξεων «karkas+zalim» που στα ελληνικά μεταφράζεται «σκελετός+σκληρός».

Το γεγονός αυτό, εξηγούν οι ίδιοι, ταιριάζει άρτια με την ιδεολογία του εθίμου, καθώς όσοι συμμετέχουν στην τέλεσή του, θα πρέπει να είναι σκληροί και δυνατοί για να αντέξουν το περπάτημα σε όλο το χωριό, κρατώντας βαριά κουδούνια και κυπριά.

Ο χαρακτήρας του εθίμου επιδιώκει την καλοτυχία και την απομάκρυνση του «κακού» καθώς ο δυνατός ήχος των κουδουνιών διώχνει τα κακά δαιμόνια και προστατεύει τα νοικοκυριά. Η στολή των Καλικάντζαρων αποτελείται από χοντρά υφάσματα λόγω του καιρού που επικρατεί όταν πραγματοποιείται το έθιμο.

Αρχίζοντας από το πάνω μέρος όσοι συμμετέχουν στο έθιμο, φορούν μια ποιμενική κάπα, στο κάτω μέρος φορούν το μπουραζάνι και για υποδήματα μπότες. Η ενδυμασία τους ολοκληρώνεται με τα μεγάλα κουδούνια, τα κυπριά, τις κοσιές και τις χαρακτηριστικές χειροποίητες μάσκες, διακοσμημένες με μαλλί, που κάνουν το τελικό αποτέλεσμα πολύ τρομακτικό.

Οι Καλικάντζαροι έχουν και το δικό τους ξύλινο άγαλμα τεσσάρων μέτρων, που είναι τοποθετημένο στην πλατεία του χωριού, και φιλοτεχνημένο προς τιμήν τους, από τον ξυλογλύπτη Άγγελο Πατσιατζή, ο οποίος μιλώντας στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων για το χωριό του, τονίζει πως η ιστορία του φτάνει στη μυθολογία, καθώς εκεί λέγεται πως βάδιζε ο Ασκληπιός, ο πρώτος ιατρός της ανθρωπότητας. Τα θεραπευτικά βότανά του αναζητούσε και έβρισκε δίπλα στο μονοπάτι του Κεφαλοπόταμου στο χωριό Γοργογύρι.

* Η φωτογραφία είναι του Άγγελου Πατσιατζή και παραχωρήθηκε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ

Πηγή: ΑΠΕ- ΜΠΕ/ Α. Ζώης