Ακραία πόλωση

Ο κόσμος στην Ελλάδα σε δύο φάσεις εξοικειώθηκε πλήρως με τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης. Η πρώτη επαφή που έδειξε ικανή να αλλάξει το τοπίο της ενημέρωσης ήταν από το 2011 μέχρι το 2015 όταν το κύμα λαϊκής οργής έφερε μία πολιτική αλλαγή – στο τιμόνι της χώρας τον ΣΥΡΙΖΑ – και η δεύτερη από τους πρώτους μήνες του 2020 μέχρι και σήμερα που οφείλεται εν πολλοίς στον COVID-19 και τις συνέπειες που έφερε η πανδημία στις ζωές μας. 

Η κατάσταση είναι χαώδης και κάθε ημέρα γίνεται χειρότερη. Οι άνθρωποι είναι γεμάτοι μίσος, οι ψυχές τους είναι μαυρισμένες, το μυαλό θολωμένο και σε κάθε ευκαιρία αναζητούν αφορμή για καυγά. Σταθερά και συνειδητά απέχω απ΄όλο αυτό.

Φωνές, ακραίες αντιδράσεις, διαγραφές, μπλοκαρίσματα που παραπέμπουν σε μαθητές του γυμνασίου. Μίας μορφής επίθεση ή άμυνα; Κυριαρχεί μία έντονα “απολιτίκ” στάση της κοινωνίας. Αδιάφορη, κουρασμένη, παραιτημένη. Όλη της την ένταση την βγάζει σε εικονικούς “τοίχους”. Εκεί εκτονώνεται. Ο χρήστης αισθάνεται πως έχει κάνει την επανάστασή του και έχει καλύψει τις ανασφάλειές του. Την επόμενη ημέρα βυθίζεται εκ νέου στα αδιέξοδά του. Aναζητεί λύση, δε βρίσκει και καταφεύγει πάλι στην οθόνη προκειμένου να συμπληρώσει τα κενά του. Εκεί θα βρει εκ νέου ένα γνώριμο περιβάλλον και την ασφάλεια της απόστασης. Δε θα υπάρξει πραγματική επικοινωνία όμως…

Γιατί επικοινωνία δεν είναι μόνο οι λέξεις, είναι τα βλέμματα, η στάση του σώματος, η επαφή. Σήμερα στο κέντρο του ενδιαφέροντος βρίσκεται ο πόλεμος στην Ουκρανία. Οι άνθρωποι καταφέρνουν να διχαστούν και πάλι για τα αυτονόητα (είναι άραγε;). Οι συγκρούσεις παίρνουν ακραία μορφή. Δυστυχώς σε αυτόν τον μύλο συναντάμε ακόμα και μορφωμένους, ακαδημαϊκούς, επιστήμονες που παρασύρονται. Εξαιρετικά σημαντική είναι η αίσθηση του μέτρου, του (αυτο)σεβασμού και της αξιοπρέπειας. Αρκετοί οργίζονται δίχως προφανή αιτία. Συνήθως αυτά τα άτομα υποφέρουν από την μοναξιά, από κατάθλιψη και εξωτερικεύουν τον πληγωμένο τους εσωτερικό χώρο.

Η αποσταθεροποίηση που προκαλείται στον ιστό από όλη αυτή την κατάσταση αφήνει χώρο σε λαϊκιστές – δημαγωγούς ηγέτες. Όσοι νιώθουν αδικημένοι και ευάλωτοι είναι πιθανό να καταφύγουν σε εύκολες επιλογές – υψηλού ρίσκου – προκειμένου να αναζητήσουν ένα περιεχόμενο που θα τους εκφράσει και θα τους δώσει νόημα. Η αίσθηση του “ανήκειν” ακόμα κι αν αυτή συνοδεύεται με μία εντελώς λανθασμένη επιλογή. Παράλληλα σκληραίνουν, εγκλωβίζονται, αλλάζει ο χαρακτήρας τους. Άθελά τους απομακρύνονται και υψώνουν τείχη. Χάνουν τον εαυτό τους και μαζί την ουσία.

Προς αυτήν την κατεύθυνση πολλά πράγματα έχουν διαδραματίσει κομβικό ρόλο την τελευταία δεκαετία. Η παρατεταμένη οικονομική κρίση, που επανέρχεται λόγω του πληθωρισμού με τη χειρότερή της μορφή. Η έλλειψη παιδείας, συνολικής και σφαιρικής, που να ξεπερνά το σχολείο ή τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Φυσικά ο αναγκαστικός εγκλεισμός διετίας και ο φόβος που προέκυψε ως απόρροια του κινδύνου. Σημασία έχει όμως να πρυτανεύσει η λογική και να υποδείξουμε λύσεις με ψυχραιμία. Η μεμψιμοιρία δεν ωφελεί, όπως φυσικά κι η παραδοχή αυτής της νοσηρής κατάστασης.

Είναι ίσως το σημαντικότερο πρόβλημα κι είναι τόσο σύνθετο που εμπεριέχει όλες τις παραπάνω παραμέτρους. Είναι μεγάλη απόφαση να μπούμε στον κόπο να φιλτράρουμε την πληροφορία και να αποφεύγουμε αυτή την τριβή που φθείρει υπερβολικά, ειδικά σε επαναλαμβανόμενη φάση. Το έχω καταφέρει με μεγάλη προσπάθεια και σας καλώ να πράξετε το ίδιο. Να δούμε συλλογικά διαφορετικά την κατάσταση και να γυρίσουμε πίσω, όχι προς τα εκεί που μας γυρνούν, αλλά προς τα εκεί που ήμαστε κάποτε χαρούμενοι. Να ανατείλει ξανά το ουράνιο τόξο της ελπίδας μετά την μπόρα που περνάει…