Ανθρωπότητα 2.0: Neom – Μια επανάσταση σε εξέλιξη

Λέξεις: Ζώης Κατσίκης

Σε μία βορειοδυτική γωνία της Σαουδικής Αραβίας, ένα μεγάλο όραμα παίρνει σάρκα και οστά. Το project Neom, μια φουτουριστική μεγαλούπολη από ταινία επιστημονικής φαντασίας, στοχεύει να αποτελέσει μια αλλαγή παραδείγματος στην αστική ανάπτυξη, συνδυάζοντας προηγμένη τεχνολογία, περιβαλλοντική βιωσιμότητα και αρχιτεκτονική αιχμής.

Όλα αυτά μάλιστα από το μηδέν. Το φιλόδοξο αυτό έργο αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο του Οράματος 2030 της Σαουδικής Αραβίας, ενός στρατηγικού σχεδίου για τη διαφοροποίηση της εξαρτώμενης από το πετρέλαιο οικονομίας της χώρας και τη μεταμόρφωση του κοινωνικοοικονομικού της τοπίου. 

Τι ξεχωριστό διαθέτει αυτή η «πόλη»;

Το Neom έχει σχεδιαστεί για να αποτελέσει κόμβο καινοτομίας, αντλώντας πόρους και «έμπνευση» από τομείς όπως η βιοτεχνολογία, η ενέργεια, το νερό, τα τρόφιμα, η κοινωνική αλληλεπίδραση και η ψυχαγωγία. Επενδύοντας 500 δισεκατομμύρια δολάρια στην ανάπτυξη της πόλης Neom, η Σαουδική Αραβία στοχεύει να εισχωρήσει σε νέες αγορές, δημιουργώντας επιπλέον αλλά εξίσου σημαντικές πηγές εσόδων πέρα από το πετρέλαιο, χτίζοντας έτσι μια πιο ανθεκτική και διαφοροποιημένη οικονομία. Η πόλη οραματίζεται να προσελκύσει παγκόσμια ταλέντα από ποικίλους κλάδους, να προωθήσει την τεχνολογική πρόοδο και να χρησιμεύσει ως πρότυπο για τη βιώσιμη αστική διαβίωση. Κάτι σαν μια μικρή «όαση» εξέλιξης μέσα στην έρημο της Tabuk.

Οι βασικές οικονομικές πρωτοβουλίες της Neom περιλαμβάνουν:

• Ζώνες τεχνολογίας και καινοτομίας: Αφιερωμένες περιοχές για έρευνα και ανάπτυξη σε τομείς αιχμής όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η ρομποτική και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
• Περιβάλλον φιλικό προς τις επιχειρήσεις: Πολιτικές που αποσκοπούν στην ελάφρυνση των κανονιστικών περιορισμών και στην προσφορά κινήτρων για την προσέλκυση διεθνών επενδυτών και εταιρειών.
• Έξυπνες υποδομές: Ενσωμάτωση του Διαδικτύου των Πραγμάτων (IoT) και των τεχνολογιών έξυπνης πόλης για τη βελτίωση της αστικής αποτελεσματικότητας και της βιωσιμότητας.

Το Neom αναμένεται να δημιουργήσει εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας, συμβάλλοντας σημαντικά στα ποσοστά απασχόλησης της Σαουδικής Αραβίας. Αυτό το στοιχείο είναι ιδιαίτερα κρίσιμο δεδομένης της νεαρής δημογραφίας της χώρας, με μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού να είναι κάτω των 30 ετών. Παρέχοντας ευκαιρίες σε τομείς υψηλής τεχνολογίας και έντασης γνώσης, το Neom στοχεύει στην προώθηση ενός εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού που θα μπορεί να είναι καινοτόμο αλλά και ιδιαίτερα ανταγωνιστικό στις μάχες της παγκόσμιας οικονομίας.

Οι εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες στο πλαίσιο της Neom είναι επίσης καίριας σημασίας:

• Εκπαιδευτικά ιδρύματα παγκόσμιας κλάσης: Συμπράξεις με κορυφαία παγκόσμια πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα για τη δημιουργία πανεπιστημιουπόλεων εντός της πόλης.
• Επαγγελματική κατάρτιση: Προγράμματα προσαρμοσμένα για να εξοπλίσουν τους νέους Σαουδάραβες με τις δεξιότητες που απαιτούνται για τις θέσεις εργασίας του μέλλοντος, ιδίως στους τομείς της τεχνολογίας και της μηχανικής.
• Συνεχής μάθηση: Έμφαση στη δια βίου μάθηση και την επαγγελματική ανάπτυξη για να διασφαλιστεί ότι το εργατικό δυναμικό παραμένει προσαρμόσιμο και καινοτόμο.

Πόσο καλά θα περνούν οι κάτοικοι της πόλης;

Η Neom υπόσχεται μετασχηματιστικό αντίκτυπο στον κοινωνικό ιστό της Σαουδικής Αραβίας. Παραδοσιακά, η κοινωνία της Σαουδικής Αραβίας είναι συντηρητική, με περιορισμένους δημόσιους χώρους και επιλογές ψυχαγωγίας. Το Neom στοχεύει να ξεφύγει από αυτό το καλούπι, προσφέροντας ένα πιο ανοιχτό, κοσμοπολίτικο περιβάλλον που προωθεί την κοινωνική αλληλεπίδραση και τις πολιτιστικές ανταλλαγές.

Μερικές από τις παροχές της πόλης Neom περιλαμβάνουν:

• Πολιτιστική συμμετοχικότητα: Μια ποικιλόμορφη και χωρίς αποκλεισμούς κοινότητα που προσελκύει ανθρώπους από διάφορα πολιτιστικά υπόβαθρα.
• Διασκεδαστικός καθημερινός τρόπος ζωής και αναψυχή: Υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις αναψυχής, συμπεριλαμβανομένων πάρκων, θεάτρων και αθλητικών χώρων, για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής.
• Πράσινοι χώροι και βιωσιμότητα: Έμφαση στην περιβαλλοντική βιωσιμότητα, με εκτεταμένους χώρους πρασίνου, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και έξυπνα συστήματα διαχείρισης αποβλήτων.

Προκλήσεις και αυστηρές κριτικές

Παρά το μεγαλεπήβολο όραμά του, το Neom αντιμετωπίζει αρκετές προκλήσεις, ενώ δέχεται και αρκετά σκληρή κριτική:

• Οικονομική βιωσιμότητα: Η κλίμακα των απαιτούμενων επενδύσεων είναι τεράστια και οι οικονομικές αποδόσεις είναι αβέβαιες, ιδίως σε μια περιοχή με κυμαινόμενη πολιτική και οικονομική σταθερότητα.

• Ανησυχίες σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα: Η ανάπτυξη του Neom έχει οδηγήσει σε ζητήματα εκτοπισμού, που επηρεάζουν ιδιαίτερα τις τοπικές φυλές. Η διασφάλιση της δίκαιης αποζημίωσης και της ένταξης των κοινοτήτων αυτών στο νέο αστικό τοπίο είναι ζωτικής σημασίας. 
• Δεν είναι αρκετά σαφείς οι κανόνες της καθημερινότητας των πολιτών. Θα είναι άραγε σαν να μένουμε σε μία κανονική πόλη ή θα χρειάζεται να υποβαλλόμαστε συνεχώς σε ελέγχους; Θα χρειαζόμαστε ειδική κάρτα εισόδου; 
• Περιβαλλοντικές επιπτώσεις: Η κατασκευή και η συντήρηση ενός έργου τέτοιας κλίμακας έχουν σημαντικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα.

Συνολικά, η πόλη Neom αντιπροσωπεύει ένα τολμηρό άλμα προς μια νέα κοινωνικοοικονομική εποχή για τη Σαουδική Αραβία αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο. Με στόχο να αποτελέσει φάρο καινοτομίας, βιωσιμότητας και πολιτιστικού ανοίγματος, επιδιώκει να μεταμορφώσει όχι μόνο την οικονομία του αλλά και το κοινωνικό του τοπίο. Η επιτυχία του Neom θα εξαρτηθεί από την διαχείριση των προκλήσεων της οικονομικής βιωσιμότητας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας.

Εάν επιτύχει, η πόλη θα μπορούσε να αποτελέσει προηγούμενο για μελλοντικές πόλεις σε όλο τον κόσμο, καταδεικνύοντας πώς ο οραματικός σχεδιασμός και οι επενδύσεις μπορούν να οδηγήσουν σε ολιστική κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη. Επειδή όμως μία εικόνα ισοδυναμεί με χίλιες λέξεις… https://www.neom.com/en-us

Λοιπόν; Τι λέτε; Αξίζει τον κόπο;

* Ο Ζώης Κατσίκης είναι Φοιτητής του Τμήματος Διοίκησης Οργανισμών, Μάρκετινγκ, Τουρισμού – Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδος