Δύο θάνατοι, ένα συμπέρασμα

Λέξεις: Ανδρέας Βασιλείου 

Εικόνα: Eurokinissi

Δυο πρόσφατοι θάνατοι και ένας λίγο πιο παλιός δίνουν την αφορμή για αυτό το κείμενο.

Παίρνω την πρώτη αφορμή από μια συζήτηση με φίλο γύρω από τον θάνατο του Πάγκαλου. Έκπληκτος με άκουγε να του ζητώ να μην κρίνει μονόπλευρα το βίο ενός πολιτικού, που τις τελευταίες δεκαετίες είχε επιλέξει να εκφράζει (με τον γνώριμο ωμό τρόπο του) πράγματα με τα οποία κι εγώ και ο συνομιλητής ήμασταν κάθετα αντίθετοι. Είχα τότε πει ότι όταν κάνεις την αποτίμηση του βίου ενός εκλιπόντος πρέπει να την κάνεις λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο της διαδρομής του, έχοντας στο μυαλό μου τις φωτεινές στιγμές ενός πολιτικού με μεγάλη διαδρομή και αντιφάσεις.

Στα socials δεν υπάρχει μια τέτοια υποχρέωση. Συχνά δεν έχουμε το χρόνο ή την διάθεση να κάνουμε συνολικού τύπου αποτιμήσεις και επιλέγουμε να εκφραστούμε πιο λακωνικά, πιο σημειολογικά, καταθέτοντας ένα στιγμιότυπο που να αποτυπώνει το συναίσθημα μας για τον άνθρωπο ή το έργο του. Για τον θάνατο του Σαββόπουλου επέλεξα να “σχολιάσω” με το αγαπημένο μου τραγούδι του. Θα μπορούσα να ανεβάσω το βίντεο με τον εξευτελισμό του από τον Ραφαηλίδη ή την φωτογραφία με αυτό που προσομοιάζει με χυδαίο πυγορραπισμό επί σκηνής. Οι αντιδράσεις στον τοίχο φίλου που επέλεξε αυτό το τελευταίο ήταν σφόδρες και το ότι τις θεώρησα άδικες ένας λόγος για να συγκεντρώσω αυτές τις σκέψεις. Αν πάντως ήταν να κάνω ανάλυση για το Νιόνιο θα ήταν σαν αυτή του ΚΚΕ, που αναφέρθηκε σε διαφορετικές φάσεις του, ειλικρινής και συνολική.

Η ειλικρίνεια είναι κρίσιμος παράγοντας. Αποτιμώντας ένα δημόσιο πρόσωπο, αναμετρώμαστε με το αποτύπωμα του, με τις πράξεις και τις ιδέες του, ως εκ τούτου ο νεκρός δεν “δεδικαίωται” υποχρεωτικά. Οι μονοδιάστατες αγιογραφίες είναι πιο επικίνδυνες κι από τις λιβελογραφίες, γιατί, συνήθως είναι αποτέλεσμα μιας επιβολής, εκπορευόμενης από καθωσπρεπισμό και κυρίαρχο λόγο και ιδεολογία.

Στο μυαλό μου αυτό επιβεβαιώθηκε και με τις αντιδράσεις για την δολοφονία του Κερκ. Και δεν μιλάω για τις χυδαιότητες, οτιδήποτε ξέφευγε από την κυρίαρχη αφήγηση, δηλαδή την αγιοποίηση, έμπαινε στο στόχαστρο. Μια δημοσιογράφος, φίλη εδώ στα σόσιαλς, έγραψε εκείνες τις ημέρες ένα άρθρο για την οικονομική αυτοκρατορία που είχε στήσει ο εκλιπών, αξιοποιώντας την ζήτηση της ρητορικής του μίσους και οι αντιδράσεις χαρακτηρίστηκαν, κατά τη γνώμη μου, από την έκφραση “Ακόμα δεν έχει κρυώσει το κορμάκι του σκ@τοψυχη”.

Την ίδια ώρα, στην Αμερική, είδαμε το γεγονός να αποτελεί μια ακόμα έκφραση του Μακαρθοτραμπισμού που πνίγει τη χώρα.

Για αυτό, προσωπικά, μετά και την αποκάλυψη της ταυτότητας του δολοφόνου του, σχολίασα το γεγονός με την φωτογραφία της προβοκάτσιας του φλεγόμενου Ράιχσταγκ.

Και στην περίπτωση του Σαββόπουλου, στα καθ’ ημάς, έγινε και γίνεται μια, άλλου τύπου, πολιτική αξιοποίηση, με όρους διαχείρισης πολιτικής επικαιρότητας. Αναμενόμενη, αλλά δεν θα μας την επιβάλλετε κιόλας με τον ηθικό πανικό. Δεν είστε Αντιγόνες, Κρέοντες είστε.

*Ο Ανδρέας Βασιλείου είναι Ιστορικός, Πολιτικός Επιστήμονας