Εσείς θα ανέβετε στο Μετρό της Θεσσαλονίκης;

Λέξεις: Γιάννης Μυλόπουλος

Το Μετρό της Θεσσαλονίκης παραδίδεται σε λειτουργία σε λίγες μέρες. Και η πιο συχνή ερώτηση φίλων και γνωστών που με συναντούν είναι:

«Εσύ θα ανέβεις στο Μετρό;»

Το ερώτημα, βέβαια, δεν τίθεται στη σωστή του βάση. Γιατί το πραγματικό ερώτημα σήμερα δεν είναι αν εγώ θα ανέβω ή αν εμείς θα ανέβουμε σε ένα Μέσο Μαζικής Μεταφοράς που η Θεσσαλονίκη το περιμένει χρόνια και που ασφαλώς και θα δώσει μια μεγάλη ανάσα σε ένα σημαντικό μέρος της κυκλοφορίας στην πόλη.

Το πραγματικό ερώτημα είναι αν, ανεβαίνοντας στο Μετρό, ξεχάσουμε το… πάρτι για εργολάβους, τη διασπάθιση του δημόσιου χρήματος, τα ψέματα που μας είπαν και την εξαπάτηση που υποστήκαμε για χάρη του.

Θα ξεχάσουμε, για παράδειγμα, ποτέ ότι το έργο παραδόθηκε μετά από περισσότερα από 18 ολόκληρα χρόνια κατασκευής;

Θα ξεχάσουμε, δηλαδή, ποτέ ότι το έργο θα έπρεπε να είναι έτοιμο από το τέλος του 2020, αν η σημερινή κυβέρνηση δεν επέλεγε, με την αλλαγή του σχεδιασμού που επέβαλε το 2019, να το καθυστερήσει για άλλα τέσσερα χρόνια;

Κι ακόμη, θα ξεχάσουμε ποτέ τα μεγάλα ψέματα με τα οποία, όπως αποδεικνύεται σήμερα εκ του αποτελέσματος, εξαπάτησαν την κοινή γνώμη προκειμένου να καθυστερήσουν το έργο;

Θα ξεχάσουμε, δηλαδή, τον ισχυρισμό του πρωθυπουργού ότι η τεχνική λύση που είχε εγκριθεί, ελεγχθεί και υλοποιούνταν μέχρι το 2019, με την οποία το έργο θα παραδίδονταν σε λειτουργία στο τέλος του 2020 με τα αρχαία της Βενιζέλου αμετακίνητα στη θέση τους, ήταν, δήθεν, λανθασμένη;

Θα ξεχάσουμε ποτέ ότι ο πρωθυπουργός, χωρίς τεχνικές γνώσεις και χωρίς καμία τεχνική τεκμηρίωση αποφάνθηκε για μια λύση την οποία είχαν εγγυηθεί, ελέγξει, υπογράψει και επιβλέψει δεκάδες εξειδικευμένοι μηχανικοί, επιλεγμένοι σύμβουλοι του έργου και καθηγητές πολυτεχνείων, ότι ήταν, τάχα, λανθασμένη; Η εφαρμογή 18 μελετών της οποίας, μάλιστα, είχε αποπληρωθεί από το δημόσιο και από τα ευρωπαϊκά ταμεία, έχοντας υποστεί όλη τη βάσανο των ελληνικών και ευρωπαϊκών ελέγχων;

Ή μήπως θα ξεχάσουμε ποτέ ότι αυτή η… κατά τον φωτεινό παντογνώστη πρωθυπουργό «λανθασμένη» λύση, που τάχα δεν θα οδηγούσε πουθενά, όπως υποστήριξε, ήταν η ίδια που είχε δοκιμαστεί και εφαρμοστεί με επιτυχία στο σταθμό Μοναστηράκι του Μετρό της Αθήνας το 2000 – 2004; Και το οποίο λειτουργεί έκτοτε χωρίς προβλήματα;

Και ποιος μπορεί να ξεχάσει εκείνο το άλλο ψέμα, σύμφωνα με το οποίο η λύση της απόσπασης του μνημείου της Βενιζέλου, θα ήταν, δήθεν, φτηνότερη και ταχύτερη σε εκτέλεση, από εκείνη της παραμονής του μνημείου στη θέση του;

Πως να ξεχαστεί ότι αυτή η… φτηνότερη λύση που επέβαλαν, κόστισε τελικά, μόνο σε αποζημιώσεις στους εργολάβους, κοντά 200 εκατομμύρια ευρώ επιπλέον του προϋπολογισμού; Χώρια το επιπλέον κόστος λόγω της επιμήκυνσης του χρόνου παράδοσης.

Πως να ξεχαστεί, δηλαδή, η διασπάθιση δημόσιου χρήματος μετά το 2019, με τα περίπου 200 εκατομμύρια ευρώ αντιπαραγωγικού χρήματος να δίνονται σε εργολάβους για αποζημιώσεις, εξ αιτίας της καθυστέρησης που η ίδια η κυβέρνηση προκάλεσε με την αλλαγή του σχεδιασμού;

Και βέβαια, πως μπορεί να ξεχαστεί ότι αν δεν άλλαζε ο πρωθυπουργός, μονομερώς και με έωλα επιχειρήματα το χρονοδιάγραμμα του έργου το 2019, θα ήταν ο εργολάβος που θα πλήρωνε για αποζημιώσεις στο δημόσιο στο ενδεχόμενο καθυστερήσεων και όχι το δημόσιο στον εργολάβο, όπως συμβαίνει σήμερα;

Πως να ξεχαστεί, δηλαδή, ότι η ολέθρια επιλογή του 2019 να αλλάξει ο σχεδιασμός ενός έργου που ολοκληρώνονταν, ευθύνεται για την απώλεια του πλεονεκτήματος που είχε το δημόσιο να υποχρεώνει τον εργολάβο σε αποζημιώσεις, στο ενδεχόμενο καθυστερήσεων;

Κι ακόμη, πως να ξεχαστεί εκείνο το χονδροειδές ψέμα, ότι δήθεν για την καθυστέρηση του έργου, για την καθυστέρηση, δηλαδή, της κατασκευής των υπόλοιπων σταθμών και κυρίως του ημιτελούς, ακόμη, σταθμού της Νέας Ελβετίας, αλλά και της ανάθεσης της λειτουργίας του έργου που έγινε αιτία να μην ολοκληρωθούν τα δοκιμαστικά δρομολόγια, καθώς και της έκδοσης ενιαίου εισιτηρίου, εξ αιτίας της οποίας χάθηκαν εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ φταίνε, λέει, οι προσφυγές πολιτών εναντίον της καταστροφής των αρχαίων στον κεντρικό σταθμό της Βενιζέλου;

Πως μπορεί ο σταθμός Βενιζέλου να καθυστέρησε το υπόλοιπο έργο που εκτείνεται σε όλο το μήκος της διαδρομής; Τι έκαναν τόσα χρόνια;

Κι ύστερα, μήπως μπορεί να ξεχαστεί ποτέ ότι η κυβέρνηση, μέχρι πρότινος, υπόσχονταν παράδοση του έργου τον Απρίλιο του 2023 και τελικά το παραδίδουν ημιτελές τέλος του 2024; 

Και πως να ξεχαστεί ότι η εκταμίευση των αποζημιώσεων δεν συντελέστηκε σε εκτέλεση αποφάσεων διαιτητικών δικαστηρίων, όπως συστηματικά συνέβαινε για τέτοιας έκτασης διεκδικήσεις των εργολάβων πριν το 2019, αλλά με αποφάσεις μόνης της Ελληνικό Μετρό;

Εκείνο, πάντως, που σίγουρα δεν πρόκειται να ξεχαστεί εύκολα, είναι ότι κατέστρεψαν την αυθεντικότητα και την ακεραιότητα του Decumanus Maximus και του πολεοδομικού συμπλέγματος της Θεσσαλονίκης του 3ου και 4ου αιώνα μ.Χ. που αποκαλύφθηκε μαζί του και βρέθηκε αλώβητο στη Βενιζέλου.

Και το οποίο υπήρχε τεχνική λύση να διασωθεί, παραμένοντας αμετακίνητο, ακέραιο και αυθεντικό στη θέση του. Μια λύση η οποία υλοποιούνταν, μάλιστα, χωρίς προβλήματα μέχρι το 2019. Και την οποία η σημερινή κυβέρνηση ακύρωσε, με συνέπειες ολέθριες και για την καθυστέρηση και το κόστος του έργου, αλλά και για την τύχη του μνημείου.

Πως να ξεχαστεί, τελικά, ότι η κυβέρνηση της ΝΔ είναι η μόνη στην παγκόσμια ιστορία που παρέλαβε ένα μοναδικής αξίας, αυθεντικό και ακέραιο μνημείο πολιτισμού, έκτασης 2 στρεμμάτων και ηλικίας 18 αιώνων, τμήμα του πολεοδομικού συγκροτήματος της Ρωμαϊκής και μετέπειτα Βυζαντινής Θεσσαλονίκης, το οποίο χωρίς λόγο κατέστρεψε, τεμαχίζοντας και μεταφέροντάς το αλλού;

Και πως να ξεχαστεί ότι σήμερα παραδίδουν στη Βενιζέλου μια αναπαράσταση στη θέση του αυθεντικού μνημείου, φτιαγμένη από τη συγκόλληση των κομματιών που απέμειναν μετά τον τεμαχισμό και την απομάκρυνσή του από τη Βενιζέλου;

Και βέβαια πως ξεχνιέται για έναν Έλληνα ότι, την ίδια ώρα που εμείς καταστρέψαμε την αυθεντικότητα και την ακεραιότητα ενός μοναδικού μνημείου της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, στη Σόφια και στην Κωνσταντινούπολη, οι Βούλγαροι και οι Τούρκοι σεβάστηκαν και διέσωσαν τα εμβληματικά μνημεία του Decumanus Maximus και του λιμανιού του αυτοκράτορα Θεοδοσίου που αποκαλύφθηκαν κατά τις ανασκαφές των εκεί Μετρό, αλλάζοντας τη χάραξη του Μετρό και αφήνοντάς τα αμετακίνητα στη θέση τους;

Πως να ξεχαστεί, δηλαδή, ότι το παγκόσμιο ενδιαφέρον σήμερα για την πολιτιστική κληρονομιά της γεωγραφικής μας περιοχής δεν στρέφεται πλέον στην Ελλάδα, αλλά στις γειτονικές χώρες; Με ό,τι σημαίνει αυτό σε διαφυγόντα κέρδη εξ αιτίας της οικονομικής ανάπτυξης που μπορούσαμε να έχουμε, αλλά θυσιάσαμε στα συμφέροντα των εργολάβων;

Ή μήπως ξεχνιέται ότι η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα και οι διεθνείς οργανισμοί, με επιστολές τους, ζητούσαν τη διατήρηση του μοναδικού μνημείου της Βενιζέλου, αλλά μιλούσαν σε ώτα μη ακουόντων;

Κι ύστερα, πως να ξεχάσεις ότι σήμερα παραμένει ακόμη ασαφές αν το έργο θα λειτουργήσει σύμφωνα με τις προδιαγραφές ασφαλείας των αυτόματων Μετρό;

Πως να ξεχάσεις, δηλαδή, ότι στις επανειλημμένες ερωτήσεις αν έχουν ολοκληρωθεί τα υποχρεωτικής 18μηνης διάρκειας δοκιμαστικά δρομολόγια που επιβάλλουν οι προδιαγραφές για την ασφαλή λειτουργία του αυτόματου Μετρό, οι απαντήσεις που δόθηκαν ήταν… άλλα λόγια να αγαπιόμαστε;

Πως να ξεχάσεις τα ψέματα που είπαν, ότι δήθεν οι κανονισμοί άλλαξαν και δεν χρειάζονται 18 μήνες δοκιμαστικών δρομολογίων;

Πως να ξεχάσεις ότι οι ισχυρισμοί αυτοί διαψεύστηκαν από τον ίδιο τον σημερινό υφυπουργό Ν. Ταχιάο, ο οποίος ως πρόεδρος της Αττικό Μετρό το 2020 και το 2021 διαβεβαίωνε σε δημόσιες δηλώσεις του ότι τα δοκιμαστικά δρομολόγια οφείλουν να διαρκέσουν 18 μήνες;

Πως να ξεχάσεις, ακόμη, ότι υποστήριζαν ότι το έργο θα λειτουργήσει με όλες τις απαραίτητες πιστοποιήσεις ασφαλείας, αλλά δεν εξήγησαν γιατί δεν θα λειτουργήσει εξ αρχής αυτόματα, αφού θα υπάρχει, κατά δήλωσή τους, στους συρμούς προσωπικό που θα κάνει… χειρισμούς;

Πως να ξεχάσεις, δηλαδή, ότι ένα Μετρό που σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε για να λειτουργεί αυτόματα, θα παραδοθεί τελικά λειτουργώντας χειροκίνητα και άρα εκτός προδιαγραφών;

Και πως να ξεχάσεις ότι η ημιτελής παράδοση του έργου, χωρίς την ολοκλήρωση των 18μηνης διάρκειας δοκιμαστικών δρομολογίων, οφείλεται στην καθυστερημένη ανάθεση της λειτουργίας του, η οποία συνέβη αδικαιολόγητα μόλις 13 μήνες πριν την παράδοσή του;

Κι ακόμη, είναι δυνατόν να ξεχάσει κανείς ότι απέκρυψαν τον εκτροχιασμό συρμού στο Αμαξοστάσιο το Σεπτέμβριο, που είχε κόστος 600.000 ευρώ και που είναι ιδιαίτερα ανησυχητικός για τον βαθμό ετοιμότητας στον οποίο παραδίδεται το έργο;

Αλλά και πως να ξεχαστεί ότι η Θεσσαλονίκη θα είναι η μόνη πόλη της Ευρώπης με Μετρό που δεν θα εξυπηρετεί ούτε την πολυπληθέστερη αστική της περιοχή στα δυτικά, ούτε και το αεροδρόμιο;

Πως να ξεχάσεις ότι οι δύο αυτές επεκτάσεις του Μετρό έχουν σχεδιαστεί και έχουν υποστεί τη βάσανο της διαβούλευσης με τους τοπικούς φορείς από το 2019 ακόμη, αλλά εδώ και πέντε χρόνια η κυβέρνηση δεν τις έχει, ακόμη, ξεκινήσει, για να ξεκινήσει, όμως, το ολέθριο έργο με το περισπούδαστο όνομα Fly Over;

Και τέλος, πως να ξεχάσεις ότι τη στιγμή που οι σιδηρόδρομοι της Βρετανίας, οι πρώτοι που ιδιωτικοποιήθηκαν στην Ευρώπη, επανέρχονται σήμερα σε δημόσιο χαρακτήρα, τρανταχτή απόδειξη ότι το πείραμα της ιδιωτικοποίησης των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς απέτυχε παταγωδώς, το Μετρό της Θεσσαλονίκης, που κόστισε περισσότερα από 3 δις ευρώ στο ελληνικό και ευρωπαϊκό δημόσιο, εκχωρήθηκε σε ιδιώτες;

Πως να ξεχάσεις ακόμη ότι, ενώ το δίδυμο με το δικό μας αυτόματο Μετρό της Κοπεγχάγης, όπως άλλωστε και το Μετρό της Αθήνας, παραμένουν χωρίς προβλήματα σε δημόσιο έλεγχο, η λειτουργία του Μετρό της Θεσσαλονίκης ανατέθηκε σε ιδιώτες;

Πως να ξεχάσεις ότι οι ιδιώτες στους οποίους εκχωρήθηκε η λειτουργία του Μετρό της Θεσσαλονίκης, εκτός που παραλαμβάνουν δωρεάν ένα έργο αξίας 3 δις ευρώ, πληρώθηκαν επιπλέον και 250 εκατομμύρια ευρώ δημόσιου χρήματος, προκειμένου να εκμεταλλευτούν την κερδοφόρο λειτουργία του για τα 10 πρώτα χρόνια;

Το ερώτημα, συνεπώς, δεν είναι αν εμείς θα ανέβουμε ή όχι στο Μετρό.

Προφανώς θα ανέβουμε. Τόσα χρόνια το περιμέναμε.

Το πραγματικό ερώτημα σήμερα είναι αν θα ξεχαστούν τα τόσα σκάνδαλα, τα τόσα ψέματα, η τόση εξαπάτηση και τα τόσα… πάρτι για εργολάβους που εξακολουθούν να συμβαίνουν πίσω από την πλάτη μας με αφορμή το Μετρό της Θεσσαλονίκης…

*Ο Γιάννης Μυλόπουλος είναι Καθηγητής Πολυτεχνικής Σχολής ΑΠΘ, πρώην Πρύτανης, Πρώην Πρόεδρος Αττικό Μετρό ΑΕ, Επικεφαλής παράταξης «ΑΛΛΑΓΗ στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας»