Γεντί Κουλέ: Η ιστορική μνήμη δεν είναι συναφές αντικείμενο του Υπουργείου Πολιτισμού
Μερικές σκέψεις με αφορμή τις συγκλονιστικές αποκαλύψεις για το έγκλημα στο Γεντί Κουλέ
Λέξεις: Βασίλης Λαμπόγλου
Και να που φτάσαμε στους καιρούς που η ιστορική μνήμη δεν αποτελεί αντικείμενο συναφές του Υπουργείου Πωλειτισμού.
“Δεν εντοπίστηκαν νεότερα στρώματα αρχαιολογικού ενδιαφέροντος παρά μόνο ομαδικοί τάφοι με 34 νεκρούς, οι οποίοι ανήκουν σε ταφές νεοτέρων χρόνων (20ού αιωνα.) και ως εκ τούτου δεν συνιστούν αρχαιολογικό εύρημα».
Η αρμόδια Εφορεία παρακολουθεί τη συνέχεια εκτέλεσης του έργου από το Δήμο Συκεών και εάν διαπιστωθεί η εύρεση αρχαιοτήτων, θα προχωρήσει σε όλες τις προβλεπόμενες από τον Νόμο ενέργειες”.
Τούτα δήλωσε η μακροβιότερη υπουργός (στο ίδιο υπουργείο)των τελευταίων ετών κυρία Μενδώνη για το άγος των φυλακών του Επταπυργίου.
Εσειε δυναμικά-προκειμένου να εδραιωθεί η επιλογή της-τη φράση του νόμου «αρχαία νοούνται όλα τα πολιτιστικά αγαθά που ανάγονται στους προϊστορικούς, αρχαίους, βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς χρόνους και χρονολογούνται έως και το 1830» (Ν. 4858/2021, αρθ. 2, εδαφ. βα’) και οχυρωμένη στη λογική σε “ότι είναι νόμιμο ,είναι και ηθικό” συνέχισε τη προσφορά της στο δύσκολο μετερίζι που της ανατέθη.
Και ας λέει λίγο παρακάτω ο νόμος που επικαλέστηκε (εδάφιο δ’ του ίδιου άρθρου): «Ως ιστορικοί τόποι νοούνται είτε εκτάσεις στην ξηρά ή στη θάλασσα ή στις λίμνες ή στους ποταμούς που αποτέλεσαν ή που υπάρχουν ενδείξεις ότι αποτέλεσαν τον χώρο εξαίρετων ιστορικών ή μυθικών γεγονότων, ή εκτάσεις που περιέχουν ή στις οποίες υπάρχουν ενδείξεις ότι περιέχονται μνημεία μεταγενέστερα του 1830 των οποίων επιβάλλεται η προστασία λόγω της λαογραφικής, εθνολογικής, κοινωνικής, τεχνικής, αρχιτεκτονικής, βιομηχανικής ή εν γένει ιστορικής, καλλιτεχνικής ή επιστημονικής σημασίας τους».
Προφανώς για τη κάστα που νέμεται την Πατρίδα, ο τόπος ομαδικών εκτελέσεων πολιτικών κρατουμένων κατά την περίοδο του εμφυλίου δεν αποτελεί ιστορικό τόπο.
Τα ευρήματα πίσω από το Επταπύργιο, τα υλικά δηλαδή τεκμήρια, της εκτέλεσης με συνοπτικές διαδικασίες έκτακτων στρατοδικείων και της ομαδικής ταφής δεκάδων, ίσως και εκατοντάδων ανθρώπων, δεν είναι μάρτυρες ενός «εξαίρετου ιστορικού γεγονότος»;
“Νόμοι ιστορικής Μνήμης ” το ονομάζουν στην Ισπανία , εκεί που δεσμεύονται οικόπεδα με την υποψία και μόνο ομαδικών τάφων, προχωρούν σε άδειες ανασκαφής για ανεύρεση εκτελεσθέντων του ισπανικού εμφυλίου και της μετέπειτα φρανκικής δικτατορίας, κάνουν έλεγχο DNA προκειμένου να αποδοθούν τα οστά στους συγγενείς κι όλα αυτά με κοινοτικά χρήματα και υπό τη προστασία και επίβλεψη του αντίστοιχου υπουργείου Πολιτισμού.
Φαίνεται πως η χαριστική βολή που πήραν εκείνη τη στιγμή οι ενήλικες άρρενες, μια γυναίκα, αρκετοί άλκιμοι νέοι και που διάλεξαν τούτη την Άνοιξη να ξανάανθίσουν (έτσι για να μην λησμονούμε πως αυτή η χώρα πάντα με το αίμα πότιζε τη γη της),δεν ήταν η ύστατη.
Έπρεπε να έλθει η ώρα, που μια κυβέρνηση που διαθέτει ως μέλη της απογόνους αυτών που όπλιζαν τα χέρια των εκτελεστών, μια κυβέρνηση που ξέρει να “μπαζωνει ” ίχνη εγκληματικών ενεργειών που αφαίρεσαν 59 ζωές,μια ανοσιουργος κυβέρνηση που τσιΜενδωνη ανοίκεια … ψυχές, μνήμες, ιστορία.
«Εδώ/Κάτω από την καρδιά μου Καρφώθηκαν οι σφαίρες οι πρωινές Μπήγονται ολοένα και πιο βαθιά». έγραφε ο Μανόλης Αναγνωστάκης
Ο Μανώλης Αναγνωστάκης γλύτωσε από τις φυλακές του Γεντί Κουλέ, όπως και ο Χρόνης Μίσσιος που και αυτός μαράθηκε σε τούτα τα κελιά ψυχών μεταξύ 1946 και 1954.
3.000 κομμουνιστές εκτελέστηκαν από το μετεμφυλιακό κράτος (έναντι 24 μόλις δωσίλογων) καθώς οι ποινές τους αφορούσαν παραβάσεις του Γ’ Ψηφίσματος και του Α.Ν. 509, κυρίως την «εφαρμογή ιδεών εχουσών ως έκδηλον σκοπόν την διά βιαίων μέσων ανατροπήν του Πολιτεύματος, του κρατούντος κοινωνικού συστήματος ή την απόσπασιν μέρους εκ του όλου της επικρατείας».
Και όλοι ξέρουμε πως στηνόντουσαν και πως αποφάσιζαν οι στρατιωτικοί επίτροποι(βλέπετε, έπρεπε να στηθεί το κράτος τους, που τα επιχειρα του μέχρι σήμερα φτάνουν).
Και πάντα με μια χαριστική βολή στο κεφάλι.
400 εκτελέστηκαν στις φυλακές του Επταπυργίου…
Και δεν παραδίδονταν τα άψυχα κορμιά τους στους οικείους τους.
Φέρνω στο νου τον γέροντα Πρίαμο…που ντύθηκε ζητιάνος και σύρθηκε ως τη σκηνή του Αχιλλέα για να εκλιπαρίσει να του δοθεί η σορός του Έκτορα.
Για να τη τιμήσει, όπως της άξιζε.
Και μεις σήμερα…διαβάζουμε για ομαδικούς τάφους, για γυμνούς σκελετούς καθώς οι ποινικοί κρατούμενοι άνοιγαν τους τάφους και έπαιρναν από τους εκτελεσθέντες τα ρούχα τους (μέχρι και τα σωβρακα τους αφαιρουσαν-βρεθηκαν τα κουμπιά μόνο από τα εσώρουχα),τα υποδήματα και ότι προσωπικό αντικείμενο προλάβαιναν…
Τι Ύβρις…στα μέρη που γεννήθηκε, η σκύλευση του νεκρού.
Και κυρίως αγνοούμενοι για τους δικούς τους ανθρώπους.
Και φέρνω στον νου τον πόνο των Κυπρίων, που έμειναν με τις φωτογραφίες των δικών τους στα χέρια.
Και νιώθω τον πόνο των απογόνων των εκτελεσθέντων που πάνε πάνω από τους ομαδικούς τάφους και περιμένουν ένα νέο,ένα στοιχείο του δικού τους ανθρώπου…ένα δακτυλίδι,ένα σταυρουδάκι με μια ημερομηνία, κάτι (από τα ελάχιστα που βρέθηκαν).
Και είναι πρόθυμοι να δώσουν υλικό DNA για να επαληθευτεί η ταυτότητα του θύματος.
“Έχετε συγγενή εκτελεσμένο;”, ρωτήσαμε μια ηλικιωμένη γυναίκα που ήρθε από τους πρώτους στο Πάρκο της Εθνικής Αντίστασης στις Συκιές, εκεί όπου ανοίχτηκαν ξανά οι πιο ματωμένες σελίδες της σύγχρονης ιστορίας μας.
“Τον πατέρα μου”, απάντησε.
Το πρώτο σφιξιμο στο στομάχι που δεν θα έφευγε για όλη την επόμενη ώρα.
“Ο πατέρας μου λεγόταν Απόστολος Ωρολογάς, γραμματέας της Στενής Αυτοάμυνας Ανατολικών Συνοικιών μετά την Κούλα Ελευθεριάδου.
Τον έπιασαν και τον εκτέλεσαν σχεδόν αμέσως το 1946, δεν μας έδωσαν ποτέ πίσω το σώμα του.
Ήταν 35 χρόνων όταν τον εκτέλεσαν, εγώ ήμουν σχεδόν ενός έτους, ο αδερφός μου λίγο πιο μεγάλος, τον θυμόταν σαν μια σκιά.”
“Πρόδωσε, Ωρολογά”, του έλεγαν, “για να γλιτώσεις!”
“Όχι, δεν προδίδω!”
Όλα αυτά τα χρόνια με αυτό το μαράζι ζήσαμε, να τον βρούμε.
Θέλω πριν πεθάνω να θάψω τα κόκαλα του, να τον θάψω και να τον τιμήσω όπως πρέπει, να τα πάρω μαζί μου, να πεθάνω ήσυχη”, μας είπε η κόρη του(ο διάλογος,από τον τοίχο της Mika Agrafiotou ).
Σημερα,στη χώρα που “συνήθισε” τους συγκλονισμους.
Ίσως και κάποιοι από αυτούς που πάτησαν τη σκανδάλη,που κούρσεψαν τα έρημα κουφάρια,που φτυαρισαν το χώμα, ίσως σήμερα να ζουν…και δεν θα ήθελα να είμαι στη θέση τους.
Σήμερα που έχουμε Άνοιξη…
Έαρ γλυκύ… Έαρ βαθύ… Έαρ συντετριμμένο…
Στη μνήμη όσων αποχαιρέτισαν τη Πατρίδα τους με μια χαριστική βολή στο κεφάλι τους…
Και που τελικά δεν ήταν η ύστατη…
