Για μπάλα θα μιλάμε τώρα…
Ο ΠΑΟΚ, η Θεσσαλονίκη και το μέλλον που για να έρθει, θα πρέπει πρώτα να το νοσταλγήσουμε.
Αν ζηλεύω κάτι στον κώδικα επικοινωνίας μεταξύ των οπαδών των ομάδων είναι η ικανότητά τους ελάχιστα να λένε και πολλά να εννοούν.
Παιδιά της κερκίδας, λιγομίλητα από αδυναμία γιατί δεν μπόρεσε το σχολείο να τους εμπνεύσει την προφορική έκφραση ή και από επιλογή να γυρίσουν την πλάτη σε αυτήν την κοινωνία που πάντα κάτι «πουλάει» και πάντα για κάτι ηθικολογεί εναντίον τους στερεοτυπικά.
Χθες ο ΠΑΟΚ (θα μπορούσε να είναι ο Άρης ή ο Ηρακλής) κατάκτησε το κύπελλο Ελλάδας στο ποδόσφαιρο νικώντας 2-1 τον Ολυμπιακό στην Αθήνα αλλά το γεγονός του διήμερου είναι άλλο: είναι η ενέργεια 250 ανθρώπων με πέντε πούλμαν να φύγουν από τη Θεσσαλονίκη την Παρασκευή το πρωί, να φτάσουν μεσημέρι στην Αθήνα, να κάνουν μια βόλτα στην Ομόνοια όπου βρίσκεται ο σύνδεσμος του ΠΑΟΚ και… να επιστρέψουν αμέσως μετά ξανά στη Θεσσαλονίκη. Σημειωτέον: το παιχνίδι έτσι κι αλλιώς το Σάββατο θα διεξάγονταν χωρίς φιλάθλους, με 11 προσκλήσεις για κάθε ομάδα. Οι ποδοσφαιριστές δεν έφεραν ούτε τις συζύγους τους. Οι εργαζόμενοι κάθε ΠΑΕ μπορεί να είναι και 100 – 150 αλλά δεν βρέθηκαν στο γήπεδο. Δεν είχαν διαπίστευση παρά μόνον ελάχιστοι.
Άρα οι φίλαθλοι του ΠΑΟΚ δεν κατέβηκαν στην Αθήνα για να επιχειρήσουν να δούνε τον αγώνα. Δεν είχαν διακριτικά, δεν έκαναν φασαρία, τήρησαν όλα τα μέτρα μετακινήσεων από νομό σε νομό. Γιατί, λοιπόν, πήγαν στην Αθήνα κάνοντας σε 15 ώρες 1000 χιλιόμετρα;
Για να στείλουν ένα ανορθόδοξο μήνυμα.
Είπα πως ζηλεύω τα παιδιά στην κερκίδα. Δεν τα ζηλεύω. Τα θαυμάζω. Γιατί αυτά, γνωρίζοντας πως δεν μπορούν να μπουν στο γήπεδο να παίξουν μπάλα, δεν μπορούν να βρεθούν στην κερκίδα να φωνάξουν για την ομάδα τους και να αποσυντονίσουν τον αντίπαλο, επινοούν κάθε φορά και κάτι διαφορετικό για να παρέμβουν, για να βοηθήσουν. Έχω καλύψει δημοσιογραφικά τέτοιες δράσεις των οπαδών. Του ΠΑΟΚ συγκεκριμένα αλλά ειλικρινά δεν το περιορίζω στην ομάδα που υποστηρίζω, ούτε θεωρώ πως αυτοί είναι κάτι το τόσο ξεχωριστό. Και οι Άγγλοι φίλαθλοι το κάνουν, και οι Ισπανοί, όλοι. Πολλές φορές και οι αντίπαλοι μας κάνουν κάτι εντυπωσιακό και το θαυμάζουμε προσπαθώντας την επόμενη φορά να το ξεπεράσουμε. Υπάρχει παρέα οπαδών που σε κάθε ευρωπαϊκό παιχνίδι πηγαίνει οδικώς. Όσες χιλιάδες χιλιόμετρα κι αν πρέπει να διανύσει. Όσο πιο μακριά, τόσο καλύτερα. Έχω δει παιχνίδι του ΠΑΟΚ στο Λονδίνο και όταν έβαλε γκολ η ομάδα μας, είδα να πετιούνται άνθρωποι από ΟΛΕΣ τις κερκίδες, ακόμα κι από την πλευρά των φανατικών αντιπάλων. Χθες το βράδυ, 20 λεπτά μετά το νικητήριο γκολ του Τσέχου επιθετικού Μίκαελ Κρμέντσικ, τον πήρε τηλέφωνο η γυναίκα του και του είπε ότι ήδη έξω από το σπίτι τους είναι 100 οπαδοί και φωνάζουν το όνομα του. Που ήξεραν τόσοι πολλοί το σπίτι ενός «ξένου»; Πως σκέφτηκαν ταυτόχρονα να κάνουν το ίδιο πράγμα και γιατί; Αυτά είναι τα προσωπικά, αυτοσχεδιαστικά μηνύματα των οπαδών μας προς τους παίκτες: «είμαστε εδώ και σας πιστεύουμε».
Θα πει κάποιος: «Καλά, δηλαδή το ότι βρέθηκαν πέντε πούλμαν στην Αθήνα την Παρασκευή και κορνάριζαν μέσα στην Ομόνοια, επηρέασε το τελικό αποτέλεσμα του ΟΑΚΑ και την κατάκτηση του κυπέλλου από τον ΠΑΟΚ;» Ξεκάθαρα ναι. Από τη θετική ενέργεια που μεταφέρεται στους ποδοσφαιριστές μέσω αυτής της «ωραίας ιστορίας» και την αμηχανία που δημιουργεί η αφήγηση του ίδιου του γεγονότος στους αντιπάλους ως την τελετουργία της δράσης που έλκει την καταγωγή της από το βαθύ παρελθόν της πρωτόγονης ανθρώπινης σκέψης: Για να πετύχει κάτι πρέπει να ακολουθήσουμε πιστά το τελετουργικό. Με προσοχή στην κάθε λεπτομέρεια. Ευλαβικά. Οι ανθρωπολόγοι μπορούν να το εξηγήσουν επιστημονικά. Τα παιδιά στην κερκίδα απλώς το ένιωσαν στο DNA τους και το επινόησε η ανάγκη τους.
Προσπάθησα να αρνηθώ ότι ζηλεύω αυτά τα παιδιά αλλά τελικά δε μου βγαίνει. Τα ζηλεύω και θέλω να τα μοιάσω και στις υπόλοιπες μεγάλες μου αγάπες, εκτός από τον ΠΑΟΚ. Θα ήθελα να μπορώ κάθε φορά που μια αγαπημένη μου θεατρική ομάδα κατεβαίνει στην Αθήνα να δώσει μια παράσταση, να ναυλώνω ένα πούλμαν και να κατεβαίνω πριν από αυτούς. Να κάνουμε μια βόλτα έξω από το ξενοδοχείο τους κορνάροντας και να φεύγουμε λέγοντας απλώς: «καλή επιτυχία. Πιστεύουμε σε σας». Το ίδιο και για κάποιο φίλο που διεκδικεί μια δουλειά, ένα μεταπτυχιακό, έναν στόχο που θεωρεί μεγάλο. Θέλω να μπορώ να στέλνω μηνύματα σε όσους και όσα αγαπάω, παρόμοια με τα κορναρίσματα των οπαδών του ΠΑΟΚ στην Ομόνοια. Με μέσεντζερ, με τηλέφωνα, με πούλμαν στην Αθήνα. Νοσταλγώ ένα μέλλον όπου θα εκφραζόμαστε ως οπαδοί αυτού του πραγματικά εκτιμούμε και αγαπάμε. Να βρούμε έναν κώδικα να πούμε στον δήμαρχο που διεκδικεί στην Αθήνα ένα έργο για την πόλη μας αυτό που λέει και ο οπαδός του ΠΑΟΚ στους ποδοσφαιριστές της ομάδας: «Ζέρβα εμπρός και πρόλογο μην τρως» και «τελείωσε το (το μετρό) το τιμημένο, δεν μπορώ να περιμένω».
Αυτό που έκαναν την Παρασκευή οι οπαδοί του ΠΑΟΚ, είναι μια στιγμή απίστευτης έμπνευσης. Έχει αυθεντικό σουρεαλισμό. Είναι μια θεατρική περφόρμανς. Είναι τέχνη. Έχει, όμως και η καθαρά ποδοσφαιρική επιτυχία (να κατέβει μια ομάδα από τη Θεσσαλονίκη μέσα στην πρωτεύουσα και να κατακτήσει το κύπελλο νικώντας τον ισχυρό αντίπαλο) έναν συμβολισμό: ας μην υποτιμά κανείς το έμψυχο υλικό της βόρειας Ελλάδας, τον επιχειρηματικό της κόσμο και τη δυναμική της. Ούτε τη δυνατότητά της να πάρει πολιτική θέση στα πράγματα. Όπως έκανε χθες βράδυ όπου ο προπονητής του ΠΑΟΚ, Πάμπλο Γκαρσία, αρνήθηκε τον χαρακτηρισμό του ήρωα λέγοντας πως «ήρωες είναι αυτοί που δουλεύουν 12 ώρες τη μέρα για να φέρουν ψωμί στο σπίτι τους» την ίδια στιγμή που ο ποδοσφαιριστής Αμρ Ουάρντα κυκλοφορούσε με μπλουζάκι Free Palestine. Θα μπορούσε αυτά να τα πει ο προπονητής του Ολυμπιακού ή να τα κάνει ένας ποδοσφαιριστής του; Στον ΠΑΟΚ συνέβησαν αυθόρμητα γιατί το κλαμπ λειτουργεί με μια ελευθερία και ελευθεριότητα μοναδική, αδέσποτη, ικανή για το πιο αυτοκαταστροφικό και το πιο υψηλό. Αλλά τι σας λέω τώρα… Για πολλούς, «αυτά με τα ποδόσφαιρα είναι αστεία πράγματα». Μπορεί και να έχουν δίκιο αλλά για να το βρουν πρέπει πρώτα να επινοήσουν τον δικό τους τρόπο ώστε η κοινωνία να γελάει περισσότερο, να πιστεύει στις ικανότητές της συχνότερα, να πραγματοποιεί τα όνειρά της σαν να είναι το πιο απλό, το πιο αυτονόητο πράγμα στον κόσμο κι όχι κάτι μονίμως άπιαστο. Μέχρι να το καταφέρουν, ας μαθαίνουν από τα παιδιά στην κερκίδα.
Κάπου σήμερα διάβασα πως η Θεσσαλονίκη «είναι μίζερη αλλά αυτοβαφτίστηκε ευαίσθητη» και κάπου αλλού πως, αφού τα μεγάλα έργα αργούν, ας κάνουμε μικρά. Τα μεγάλα έργα αργούν γιατί από το 2010 δεν πήγαμε ποτέ με πέντε πούλμαν στην Αθήνα να κορνάρουμε έξω από το ξενοδοχείο όπου έμενε ο Γιάννης Μπουτάρης όταν τα διεκδικούσε. Θα έμπαινε στο γραφείο των υπουργών «με το μαχαίρι στο στόμα» αν το κάναμε; Ναι. Με έναν συμπαντικό τρόπο αυτό θα συνέβαινε. Και έτσι θα το εκλάμβαναν και οι υπουργοί. Για να συνέβαινε, όμως, αυτό, θα έπρεπε να έχουμε την έμπνευση των παιδιών της κερκίδας για να επινοήσουμε την δική μας, διαφορετική περφόρμανς. Θα έπρεπε να έχουμε την ικανότητα να πούμε λίγα και να κάνουμε πολλά. Αλλά αυτό είναι μια μορφή Τέχνης που πρέπει να παρακαλέσουμε πάρα πολύ τα παιδιά της κερκίδας για να μας τη διδάξουν.
Υ.γ.: Πριν λίγα χρόνια, ο σκηνοθέτης Νικόλας Τριανταφυλλίδης, αφού έμαθε ότι πάσχει από επιθετικό καρκίνο, αποφάσισε να αφιερώσει τους τελευταίους μήνες της ζωής του για να φτιάξει το ντοκιμαντέρ της αγαπημένης του ομάδας για τη συμπλήρωση 90 χρόνων ζωής με τίτλο «ΠΑΟΚ: Νοσταλγώντας το μέλλον». Ψήγματα αυτής της υπέροχης σκέψης για την λαχτάρα αυτού που ακόμα δεν πετύχαμε, έχω εντοπίσει σε εκείνη την καταπληκτική φράση του Λειβαδίτη: «απέραντη νοσταλγία για κάτι που ποτέ δε ζήσαμε κι όμως αυτό υπήρξε όλη η ζωή μας…». Αυτό το ντοκιμαντέρ αλλά και η ίδια η απώλεια του σπουδαίου ΠΑΟΚτσή σκηνοθέτη (ιδρυτή του Gagarin, γιου του Χάρρυ Κλυνν) έρχεται συχνά να μου υπενθυμίσει πως ο πραγματικός ανθρώπινος δεσμός είναι με το μέλλον μας, όχι με το παρελθόν. Όταν έστηνε ο Νικόλας το ντοκιμαντέρ, είχε ήδη ζήσει όλες τις μελλοντικές επιτυχίες (ο ΠΑΟΚ κατέκτησε τέσσερα κύπελλα κι ένα πρωτάθλημα από το θάνατό του κι έπειτα) και ήδη τις νοσταλγούσε. Όλα όσα ονειρεύεται αυτή η «μίζερη», όπως μας την χαρακτηρίζουν, πόλη, πρέπει να τα ζήσουμε τώρα και να τα νοσταλγήσουμε σαν το πιο δυνατό μας βίωμα κι ας μην το νιώσαμε ακόμα. Την σωτηρία των αρχαίων της Βενιζέλου, το ολοκληρωμένο μετρό που θα συνδέει ΟΛΗ τη Θεσσαλονίκη, το μουσείο ολοκαυτώματος, τη νέα ΔΕΘ, το ζωντανό λιμάνι, τη σύνδεση με τα Βαλκάνια, την αξιοποίηση των στρατοπέδων, την ανάγκη για πράσινο, για ανάπτυξη, για νοσοκομεία και σχολεία, οφείλουμε να τα νοσταλγούμε από τώρα. Για να τα φέρουμε κάπως πιο κοντά και για να έχουν την υπεραξία που τους πρέπει όταν εμείς θα έχουμε φύγει.
Αλλά για μπάλα θα μιλάμε τώρα…
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
