Η αντίσταση που ΔΕΝ έκανα
Η Ελένη Χοντολίδου θυμάται μέσα από «Τα σκόρπια» της.
Kάθε Δευτέρα πρωί θα μοιράζομαι μαζί σας ένα μικρό κείμενο που θεωρητικά θα μπορούσε να είναι από το ημερολόγιό μου.
Τίτλος της στήλης: «Τα σκόρπια» γιατί τα κείμενα δεν θα έχουν χρονολογική σειρά, θα δημοσιεύονται «σκόρπια».
Με χιούμορ αλλά και σοβαρότητα θα γράφω για θέματα που με ή μας απασχολούν, λίγο πριν τα γενέθλια των 65. Άλλοτε ο λόγος θα είναι δημόσιος-πολιτικός, άλλοτε θα διαβάζετε μία προσωπική εξομολόγηση, ελπίζω χωρίς να δυσανασχετείτε.
Τη στήλη συνοδεύει το έργο της ζωγράφου Xριστίνας Φοίτου, «Το όνειρο», Μικτή τεχνική σε καμβά, 150x100cm, 2017
Η Ελένη Χοντολίδου εργάζεται στο ΑΠΘ από το 1981. Διετέλεσε Κοινοτική Σύμβουλος (και για κάποια χρόνια Πρόεδρος) της Α΄ Κοινότητας του Δήμου Θεσσαλονίκης από το 2006-2018.
Η αντίσταση που ΔΕΝ έκανα
στη μνήμη της μανούλας μου
Όταν ξημέρωσε η 21η Απριλίου –δεν θυμάμαι ποιος– μας ενημέρωσε ότι έγινε το κακό, να μην βγούμε και ότι δεν θα πάμε στο σχολείο. Εγώ ήξερα ότι θα έβλεπα τον Γέρο από το μπαλκόνι της θείας Ελένης. Το ίδιο το μπαλκόνι σε προνομιακή θέση στην Πλατεία Αριστοτέλους φιλοξένησε διάφορους πολιτικούς και μας φιλοξενούσε όταν δεν φιλοξενούσε για να δούμε τον εκάστοτε πολιτικό από άλλο μπαλκόνι. Ήξερα, επίσης, ότι θα πηγαίνανε οι κεντρώοι να τον υποδεχτούν με άσπρα άλογα. Και οι αριστεροί θα έβρισκαν την ευκαιρία να διαδηλώσουν. Το πρωί της 21ης Απριλίου μας ειδοποίησε κάποιος. Η θεία Δοξούλα τηλεφώνησε να ρωτήσει τον πατέρα μου εάν θα πάμε με τα άσπρα άλογα να υποδεχτούμε τον Γέρο. Ο πατέρας μου κόντεψε να πάθει κόλπο.
Δεν πήγα σχολείο και μου άρεσε. Αρχίσαμε να κρύβουμε βιβλία και δίσκους. Ο θείος Αλέκος, γεωπόνος υπάλληλος στο δημόσιο μετατέθηκε με δυσμενή μετάθεση στον Πύργο της Ηλείας. Αυτό δεν ήταν καλό. Άργησα πολύ να καταλάβω τι σήμαινε αυτό που έγινε και να μαζεύω τα ονόματα σαν φυλαχτά: Μαγκάκης, Μαρωνίτης, Ευρυγένης, Μήνης, Παναγούλης… Είχα δίπλα στο γραφείο μου κολλημένη μία φωτογραφία του Μήνη αγκαλιά με το παιδί του που –δυστυχώς– δεν την βρίσκω.
🙓
Τετάρτη Δημοτικού, άνοιξη 1968. Ο δάσκαλός μας κ. Τζούτζος, με βάζει στη γιορτή της εθνοσωτηρίου να απαγγείλω ένα ποίημα που πήγαινε κάπως έτσι:
«21η Απριλίου
μια ημέρα ιστορική
ανεστήθη ο λαός μας…».
Ο πατέρας μου έξαλλος, εγώ ήξερα γιατί. Όλοι οι συγγενείς και οι φίλοι ήταν εναντίον. Παίζοντας στο δασάκι των 40 Εκκλησιών, εκτός από το ότι ερωτοτροπούσαμε διακριτικά, φάγαμε το δακρυγόνο της αρκούδας από τις συγκεντρώσεις στο Χημείο: 1-1-4…
Το περιοδικό Δρόμοι της Ειρήνης που έπαιρνε ο πατέρας μου και κάτι για τρίκυκλα και «καρφίτσες» και ο κούκλος δρομέας γιατρός που τελικά κατέληξε, όλα τα ήξερα.
Δεν ήθελα, λοιπόν, να πάω στη γιορτή, οι γονείς μου μαλώνανε και επεκράτησε –όπως πάντα– η άποψη της μανούλας μου. Πήγα στη γιορτή όπου απήλαυσα τον κούκλο συμμαθητή μας Άγγελο Νικολαΐδη ως φιλοχουντικό Πρόεδρο του χωριού. Επίτηδες το έκανε ο δάσκαλος γιατί η οικογένειά του ήταν… άτακτη! Είπα το ποίημα με άθλιο τρόπο, γρήγορα, χωρίς επιτόνηση ξεχνώντας και κάποιους στίχους. Τον φόβο μου μπροστά στο κοινό την ξεπέρασα πολλά χρόνια αργότερα όταν γραμματέας του ΕΣΔΕΠ (πανεπιστημιακοί του ΑΠΘ) ήταν ο Δημήτρης Χασάπης. Ούτε στο αμφιθέατρο δεν τολμούσα ως φοιτήτρια να μιλήσω.
Πηγαίναμε υποχρεωτικά σε γιορτές και εκδηλώσεις χουντικής έμπνευσης ενώ παράλληλα ακούγαμε Θεοδωράκη και λέγαμε αντιχουντικά ανέκδοτα. Ένα χρόνο μετά την 25η Μαρτίου έπρεπε να υποδυθώ τη βυζαντινή αρχόντισσα Θεοδότη. Ζήτησα από τον κ. Τζούτζο να μην παίξω γιατί δεν θέλω και με αποστόμωσε με την εξής φράση που ίσως έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο στην επαγγελματική μου ζωή: «Στο σχολείο δεν κάνουμε αυτά που θέλουμε»! Πώς να μην σπουδάσω Παιδαγωγική; Για εκδίκηση έπαιξα την αρχόντισσα χειρότερα απ’ ότι απήγγειλα το ποίημα.
Το Γυμνάσιο τέλειωσε σχεδόν μέσα στη δικτατορία, το καλοκαίρι της Ε΄ Γυμνασίου. Πήγα με την ομάδα του Ρήγα στο Μακεδονία Παλάς στην ομιλία του Καραμανλή και του Μαύρου και είδα για πρώτη φορά τον Μανόλη Αναγνωστάκη. Ήταν η πρώτη μου πορεία. Η επόμενη πορεία ήταν παμμαθητική συγκέντρωση στην οποία συμμετείχαμε σύσσωμη όλη η τάξη.
Στην Στ΄ Γυμνασίου κάναμε Αντιγόνη με την λατρεμένη μου κ. Πήτλιαγκα, χωρίς φιοριτούρες και τις σημερινές μοντερνιές. Η καθηγήτριά μας δίδασκε δημοκρατία. Δεν ήταν η φιλόλογος «μανούλα». Ήταν επιστήμων και αυταρχική, με την έννοια ότι ήξερε πού μας πήγαινε, εμείς την τύφλα μας ξέραμε. Ήταν και όμορφη γυναίκα. Την σεβόμουν. Ήθελα να της μοιάσω. Ευγνώμων γι’ αυτήν και για όλους τους ανθρώπους που με διαμόρφωσαν σ’ αυτό που είμαι.
