Μικρή προσωπική ιστορία Εξαρχείων (περίπου)

Γεννήθηκα στα μέσα της δεκαετίας του 1960 στη γειτονιά που λέγαμε κάποτε «Μουσείο», τοπωνύμιο που έχει σχεδόν ξεχαστεί καθώς η γειτονιά ενσωματώθηκε στα Εξάρχεια. 

Όταν ήμουν παιδί το σημείο αναφοράς μας ήταν η οδός Μαυροματαίων που είχε ό,τι χρειαζόταν η μικροαστική μας γειτονιά με τις μεσοαστικές βλέψεις: εξαιρετικό μπακάλικο, μανάβικο, κομμωτήριο, «Εβγα» κ.λπ. Το άλλο σημείο αναφοράς ήταν η Πατησίων, η Πλ. Βικτωρίας και η Γ’ Σεπτεμβρίου.Τα Εξάρχεια πάντως όχι. 

Βρέθηκα ως έφηβος για πολύ λίγα χρόνια σε προάστειο – όπως όλες οι μικροαστικές οικογένειες της δεκαετίας, μέχρι να επιστρέψω ως νέος ενήλικας στο κέντρο πριν φύγω για το εξωτερικό. Τη συνοικία την έχασα από τα μάτια μου και την ξαναβρήκα λίγο πριν τους Ολυμπιακούς όταν ξανακάθισα στα θρανία του ΕΜΠ. 

Το «Μουσείο» ήταν πλέον άγνωστο (άσε που όλοι νόμιζαν πως το Αρχαιολογικό είναι το μουσείο της Ακρόπολης) μπακάλικο, μανάβικο, εβγα κ.λπ. είχαν εξαφανιστεί και το μόνο που έμενε ήταν κάτι άθλια φαστφουντάδικα που εξυπηρετούσαν κυρίως τα ΚΤΕΛ, η γειτονιά από περιοχή κατοικίας είχε μετατραπεί σε περιοχή δικηγορικών γραφείων και το σημείο αναφοράς πλέον ήταν τα Εξάρχεια. 

Έκτοτε πέσανε οι κρίσεις απανωτά, κάποια μαγαζιά της δεκαετίας του 1990 όπως η Αλεξάνδρεια και η Φαίδρα έκλεισαν, στο δρόμο μας αλλά και στην οδό Μαυροματαίων τα περισσότερα καταστήματα είναι μέχρι σήμερα άδεια. Το ίδιο και πολλά από τα διαμερίσματα, ενώ κάποια νεοκλασικά καταρρέουν. 

Από το 2019 που μένω κάπως πιο μόνιμα, βλέπω τα Εξάρχεια κι εμάς στις παρυφές τους σε σκαμπανεβάσματα. Εγκαταλειμμένοι από τον δήμο, χωρίς πεζοδρόμια, χωρίς φώτα, με τους πεζόδρομους να έχουν μετατραπεί σε πάρκινγκ για αυτοκίνητα και περάσματα για μηχανάκια, με τους κάδους να ξεχειλίζουν, με τοξικοεξαρτημένους να τρυπιούνται στην εξώπορτά μας, αστυνομικούς που αυξάνονται μήνα με τον μήνα παράλληλα με την εγκληματικότητα για την οποία δεν κάνουν τίποτα. 

Φίλη την χτύπησαν στο δρόμο, εγώ έγινα θύμα ομοφοβικής επίθεσης, τα αυτοκίνητα τα σπάνε κάθε βράδυ, γίνονται διαρρήξεις ενώ τα όργανα από δίπλα προφανώς δεν κάνουν τίποτα. Μέσα λοιπόν σε αυτήν την εικόνα επιζούν από θαύμα μπαράκια (όχι πολλά), φαγάδικα (όχι πολλά καλά) ενώ το Κολωνάκι κατεβαίνει δια της Βαλτετσίου προς την πλατεία. Δισκάδικα, βιβλιοπωλεία, παλαιοβιβλιοπωλεία, εκδοτικοί οίκοι, σημεία συνάντησης και θερινά σινεμά. 

Σε αυτά τα Εξάρχεια λοιπόν που όχι απλώς τα έχει παρατήσει ο δήμος και η πολιτεία, αλλά για τα οποία έχουν κάνει ό,τι μπορούν για να τα υποβαθμίσουν ρητορικά και πραγματικά, στα οποία δεν αλλάζουν φώτα, δεν καθαρίζουν υπονόμους, δεν φροντίζουν το πράσινο ή τα πεζοδρόμια, σ’ αυτά τα Εξάρχεια λοιπόν κάποιοι επιμένουμε να κατοικούμε, να συναντιόμαστε, να συναθροιζόμαστε – με λίγα λόγια να ζούμε. 

Αν αυτές τις μέρες βλέπουμε να έχει ξεσηκωθεί ο κόσμος για το μετρό στα Εξάρχεια δεν είναι γιατί θέλουν «μπάχαλο κάποιοι αναρχικοί» ή γιατί «δεν θέλουν την πρόοδο». Τα επιχειρήματα είναι πολύ τεχνικά – προσωπικά θεωρώ χρήσιμο το μετρό στα Εξάρχεια και μάλλον οι εναλλακτικές δεν είναι εύκολες. Αλλά όπως σε όλες τις πολεοδομικές παρεμβάσεις έλειψε μια πραγματική πολιτική πληροφόρησης και συμμετοχής. Άλλωστε ανάμεσα στους κατοίκους θα βρείτε αυτούς που θέλουν μετρό εκεί, αυτούς που θέλουν μετρό αλλά όχι εκεί κι αυτούς που δεν θέλουν μετρό – τελεία.

 Οι μπαχαλάκηδες δεν θέλουν τίποτα απ’ όλ’ αυτά αλλά μην ανοίξω αυτό το κεφάλαιο. Όμως ο κόσμος ξεσηκώθηκε γιατί στα Εξάρχεια η πολιτεία υπήρξε πάντοτε απέναντι μας, ποτέ στο πλάι μας. Και είναι η πολιτεία που οφείλει να κερδίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών – όχι αντίστροφα.