O παλιός κινηματογράφος «Ηλύσια» και ο κίνδυνος να γίνει… σούπερ μάρκετ

Λέξεις: Λέανδρος Ζωΐδης, αρχιτέκτων-μηχανικός, Msc στην Προστασία, Συντήρηση και Αποκατάσταση Μνημείων Πολιτισμού, εγγονός του αρχιτέκτονα Λέανδρου Ζωΐδη που σχεδίασε τον κινηματογράφο το 1929 – 1930

Βρισκόμαστε μπροστά σε ένα μεγάλο κίνδυνο περαιτέρω αλλοίωσης ενός από τα χαρακτηριστικότερα κτίρια του μεσοπολέμου από ένα φαινόμενο που απειλεί να υποβαθμίσει, όχι μόνον το ίδιο το μνημείο αλλά και τον χαρακτήρα, τη λειτουργία και την ταυτότητα του ιστορικού κέντρου της Θεσσαλονίκης. 

Διαβάστε σχετικά: Πάμε στα παλιά σινεμά με τους ζωγράφους της Θεσσαλονίκης

Το ακόλουθο κείμενο συντάχθηκε με αφορμή τις φήμες που θέλουν τον κινηματογράφο Ηλύσια να μετατρέπεται αυτή τη φορά σε σούπερ μάρκετ (!) και αναφέρεται με την ευκαιρία αυτή:

α) στο χρονικό της δημιουργίας του κινηματογράφου Ηλύσια το 1930 και στα ποιοτικά χαρακτηριστικά που το ανέδειξαν το 1994 σε διατηρητέο μνημείο και

β) στις τρεις κομβικές φάσεις μετατροπής του που ακολούθησαν:

– Η πρώτη το 1957 όταν δέχθηκε προσθήκη 5(!)ορόφων

– Η δεύτερη όταν σταμάτησε να λειτουργεί ως κινηματογράφος το 1994 και μετατράπηκε σε κατάστημα ηλεκτρονικών παιχνιδιών και

– η τρίτη όταν μετατράπηκε σε πολυκατάστημα ειδών ρουχισμού το 2003.

Εύλογα τίθεται το ερώτημα σε όλους μας για το είδος της προστασίας που προσφέρει η Πολιτεία στα διατηρητέα μνημεία και στην προκειμένη περίπτωση στον κινηματογράφο «Ηλύσια».

Η ιστορία και η αρχιτεκτονική του κινηματογράφου «Ηλύσια»

Το κτίριο όπου στεγαζόταν o κινηματογράφος «Ηλύσια»: «πρόκειται για ενδιαφέρον κτίριο με αρχιτεκτονικά στοιχεία των ρευμάτων της εποχής του μεσοπολέμου, αποτέλεσε χώρο πολιτισμού και ψυχαγωγίας και είναι άμεσα συνδεδεμένος με τις μνήμες των κατοίκων της Θεσσαλονίκης. Επίσης συνεχίζεται η αναστολή των εργασιών προκειμένου να προσκομισθούν προς έγκριση στο Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων τα σχέδια της μελέτης διασκευής του εσωτερικού χώρου του κινηματογράφου, στην οποία θα διατηρούνται όλα τα μόνιμα στοιχεία του εσωτερικού χώρου όπως τοίχοι, κλίμακες, εξώστες, γύψινες διακοσμήσεις κλπ. όπως φαίνονται στα αρχικά Αρχιτεκτονικά σχέδια»*. Αυτό αναφέρει το κείμενο του χαρακτηρισμού του ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού το 1994, σύμφωνα με τις διατάξεις του Νόμου 1469/1950 (ΦΕΚ 695/Β/14-9-1994).

Πράγματι, ο κινηματογράφος «Ηλύσια» αποτέλεσε για σχεδόν επτά δεκαετίες τόπο πολιτισμού και ψυχαγωγίας του κοινού της Θεσσαλονίκης. Σχεδιάστηκε μεταξύ Δεκεμβρίου 1929 και Μαρτίου 1930 από τον αρχιτέκτονα Λέανδρο Ι. Ζωΐδη για τους Αδελφούς Χατζηνάκου και η κατασκευή του ολοκληρώθηκε το Νοέμβριο του 1930. Ο Λέανδρος Ι. Ζωΐδης (1900-1965), σπούδασε αρχιτεκτονική στο Πολυτεχνείο του Βερολίνου την περίοδο 1921-1926, την περίοδο της διαμόρφωσης του μοντέρνου κινήματος, της νέας αυτής αρχιτεκτονικής που θα γίνει κυρίαρχη τάση παγκοσμίως από τα τέλη της δεκαετίας του 1920 μέχρι και σήμερα. Ο συνολικός σχεδιασμός του κινηματογράφου «Ηλύσια» είναι επηρεασμένος από την τάση του εξπρεσιονισμού, η οποία χαρακτηρίζει το πρώιμο έργο πολλών μοντερνιστών αρχιτεκτόνων λίγο πριν και αμέσως μετά από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Κατά τη διάρκεια των σπουδών του Λέανδρου Ζωΐδη στο Βερολίνο, είδωλο των φοιτητών της αρχιτεκτονικής είναι ο γερμανοεβραίος αρχιτέκτονας Erich Mendelsohn (1887-1953), ο οποίος από τα τέλη της δεκαετίας του 1910 σχεδιάζει εξαιρετικά εκφραστικές και δυναμικές μορφές που είναι πρότυπο πολλών αρχιτεκτόνων μέχρι και σήμερα. Η άποψη του Mendelsohn για την αρχιτεκτονική συμπυκνώνεται στη φράση « Λειτουργία και Δυναμισμός» (Funktion und Dynamik). Αυτή η φράση περιγράφει συνοπτικά και εύστοχα και την αρχιτεκτονική του κινηματογράφου «Ηλύσια».

Είναι πραγματικά αξιοθαύμαστο πώς μπόρεσε να κατασκευαστεί κινηματογράφος σε ένα τόσο περιορισμένο οικόπεδο σαν αυτό στη συμβολή των οδών Παύλου Μελά, Μητροπόλεως και Δημητρίου Γούναρη και μάλιστα τόσο λειτουργικός και με τόσο χαρακτηριστική μορφολογία, που συνδέθηκε άρρηκτα με τη ζωή και τις μνήμες των Θεσσαλονικέων για δεκαετίες και επηρέασε σημαντικά το αρχιτεκτονικό ύφος πολλών οικοδομών της πόλης τα χρόνια μετά την κατασκευή του το 1930.

Βασική παράμετρος του σχεδιασμού των «Ηλυσίων» είναι η λειτουργικότητα και η ασφάλεια του κοινού. Ο αρχιτέκτονας, στην τεχνική έκθεση που συνοδεύει την οριστική μελέτη το 1930 γράφει ότι «ἐλήφθησαν πρωτίστως ὑπ’ όψιν οι ὅροι ἀσφαλείας και ὑγιεινῆς του κοινοῦ, καθώς και η ἐλευθέρα κυκλοφορία αὐτοῦ, τόσο εντός τῆς αἰθούσης ὅσον και ἐν τοῖς λοιποῖς χώροις». Η κυκλοφορία εξασφαλίζεται από τους ευρύχωρους διαδρόμους περιμετρικά της πλατείας, κατά μήκος του άξονά της και κατά πλάτος της αίθουσας. Η έκθεση συνεχίζει αναφέροντας ότι σε περίπτωση κινδύνου, η έξοδος των θεατών συντελείται πλήρως, είτε απ’ ευθείας από τις δύο κύριες εισόδους είτε από τις τρεις εξόδους επί της οδού Π. Μελά και τις τρεις επί της οδού Δημητρίου Γούναρη. Με αυτό τον τρόπο, ακόμη και σε περίπτωση απευκταίων γεγονότων, η ακίνδυνη έξοδος του κοινού επιτυγχάνεται πλήρως.

H βασική παράμετρος της αρχιτεκτονικής του, που είναι η λειτουργικότητα εντάσσεται σε μια μορφή εξαιρετικά δυναμική, η οποία την εποχή που υλοποιείται αλλάζει το αστικό τοπίο της Θεσσαλονίκης, σηματοδοτώντας τη μετάβαση από το στυλ του εκλεκτικισμού και το νεοβυζαντινού στυλ, που επικρατούν τα πρώτα χρόνια της εφαρμογής του σχεδίου Hébrard, σε ένα περισσότερο μοντέρνο ιδίωμα. Στις όψεις δίνεται έμφαση στην οριζόντια κατεύθυνση (εικ1, 2) η οποία τονίζεται σε υπερβολικό βαθμό με διαφόρων ειδών γραμμώσεις. Είναι μια δημιουργική υιοθέτηση στοιχείων των όψεων του εκδοτικού Οίκου Rudolf Mosse του Erich Mendelsohn στο Βερολίνο, έργο του 1923 (εικ3).

Το εξπρεσιονιστικό ύφος χαρακτηρίζει και το εσωτερικό τόσο με το οργανικό οβάλ σχήμα της αίθουσας και το πεταλοειδές των εξωστών όσο και με το σχεδιασμό της οροφής (εικ 6,7), η οποία διαθέτει κρυφό φωτισμό και παραπέμπει σε αυτήν του Kino Universum (εικ 8), έργο του 1928 στο Βερολίνο, επίσης του Mendelsohn.

Έχοντας υπόψη τα παραπάνω συμπεράσματα, τα οποία προέκυψαν μετά από πολύμηνη έρευνα στο έργο του αρχιτέκτονα Λέανδρου Ζωΐδη, στην βιβλιογραφία για την ελληνική αρχιτεκτονική στον 20ό αιώνα και τη διεθνή βιβλιογραφία για τον μοντερνισμό στην αρχιτεκτονική, προκύπτει κατά τη γνώμη μου ότι το κείμενο του χαρακτηρισμού του κτιρίου ως διατηρητέου είναι εν μέρει ελλιπές.

Θα πρότεινα μάλιστα –αν είναι εφικτό- τη βελτίωσή του ως εξής: «Το κτίριο του κινηματογράφου Ηλύσια πρόκειται για εξαιρετικό δείγμα αρχιτεκτονικής, κυρίως γιατί συνδυάζει πετυχημένα και με ιδιαίτερα ευρηματικό τρόπο λειτουργικότητα και μορφή. Αποτελεί ένα από τα πρώτα δείγματα της αρχιτεκτονικής του πρώιμου μοντέρνου κινήματος στη Θεσσαλονίκη και υπήρξε σταθμός στην εξέλιξη της φυσιογνωμίας της πόλης. Αποτέλεσε χώρο πολιτισμού και ψυχαγωγίας και είναι άμεσα συνδεδεμένος με τις μνήμες των κατοίκων της Θεσσαλονίκης. Αποτελεί ”συνολικό έργο τέχνης” και είναι απαραίτητο να διατηρηθούν όλες οι αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες του κτιρίου». Θα ήταν ίσως απαραίτητο να εξεταστεί το ενδεχόμενο χαρακτηρισμού ως διατηρητέας και της χρήσης του κινηματογράφου.

Η ιστορία της υποβάθμισης του κτιρίου (και της πόλης)

Ήδη στη μελέτη του 1930 από τον Λέανδρο Ζωΐδη, υπάρχουν σχέδια που προβλέπουν την προσθήκη τριών επιπλέον ορόφων στο κτίριο του κινηματογράφου. Οι όροφοι αυτοί δεν προβλέπεται να στεγάσουν κατοικίες αλλά χώρους γραφείων, ψυχαγωγίας και θεατρικών παραστάσεων. Η προσθήκη πραγματοποιείται τελικά το 1957 (εικ 9) σε σχέδια του αρχιτέκτονα Γεωργίου Χατζηνάκου. Πρόκειται για προσθήκη 5 επιπλέον ορόφων. Τα μπαλκόνια ακολουθούν τη γεωμετρία του κτιρίου και είναι εμφανής η προσπάθεια ένταξης της νέας κατασκευής στην υφιστάμενη. Με τη μορφή ανάπτυξης που επικρατεί μεταπολεμικά, δύσκολο είναι να γίνει κάτι διαφορετικό ή να αποτραπεί η επέκταση καθ΄ ύψος. Αποτελεί επιμελημένη κατασκευή, απουσιάζει ωστόσο η ευαισθησία και η υψηλή αισθητική της αρχικής φάσης.

Η μεγάλη καταστροφή του κτιρίου θα αρχίσει να συντελείται από το 1994 όταν θα σταματήσει να λειτουργεί ως κινηματογράφος. Ο χαρακτηρισμός του ως «διατηρητέο μνημείο» τον Σεπτέμβριο του 1994 αδυνατεί να το σώσει. Έχει προηγηθεί η άδεια αλλαγής της χρήσης του σε κατάστημα, τον Μάρτιο του ίδιου έτους. Αντί να παραμείνει χώρος κινηματογράφου και να αποτελέσει σε συνδυασμό με τον κινηματογράφο «Ολύμπιον» μια αίθουσα πολιτισμού για την πόλη, που θα μπορούσε να φιλοξενεί ταινίες του Φεστιβάλ κινηματογράφου και άλλες κοινωνικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις της πόλης, μετατράπηκε αρχικά σε χώρο ηλεκτρονικών παιχνιδιών με την ονομασία «Ηλύσια Παλλάς» και στη συνέχεια, την πρώτη δεκαετία του 2000 σε πολυκατάστημα ειδών ένδυσης της γνωστής αλυσίδας «Fena».

Κατά τη μετατροπή του σε κατάστημα ηλεκτρονικών παιχνιδιών, υποβαθμίζεται τρομακτικά. Οι περιμετρικοί τοίχοι της αίθουσας κινηματογράφου καθαιρούνται, όπως και σημαντικά αρχιτεκτονικά στοιχεία της αίθουσας (ίσως και η αρχική οροφή). Ο άλλοτε εμβληματικός για την αρχιτεκτονική του κινηματογράφος της πόλης μετατρέπεται εσωτερικά σε χώρο αγοραίας αισθητικής. Ίσως, η κήρυξή του ως διατηρητέο το Σεπτέμβριο του 1994 να κατόρθωσε να περισώσει ορισμένα στοιχεία του από τη λαίλαπα της ήδη συντελούμενης καταστροφής του.

Η αλλοίωση του μνημείου συνεχίζεται να συντελείται από το 2003 κατά τη μετατροπή του σε πολυκατάστημα ρούχων. Οι πεταλοειδείς εξώστες συμπληρώνονται με μεταλλικές γέφυρες για να προκύψει μεγαλύτερη ωφέλιμη επιφάνεια στους ορόφους, θυσιάζοντας έτσι την τρισδιάστατη αίσθηση του εσωτερικού χώρου του μνημείου, ενώ οι περισσότερες αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες του κτιρίου (πόρτες, φωτιστικά, διακοσμητικά στοιχεία) εξαφανίζονται. Οι συντελεσθείσες επεμβάσεις στο κτίριο παραπέμπουν σε μελέτη επανάχρησης/μετατροπής και όχι σε μελέτη αποκατάστασης ενός διατηρητέου μνημείου που ανήκει στο μοντέρνο κίνημα. Επίσης δημιουργούνται εύλογα ερωτήματα για το πώς εγκρίθηκε από την Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων η μελέτη μετατροπής του εφόσον το κτίριο είναι χαρακτηρισμένο ως διατηρητέο στο σύνολό του από το 1994.

Η μετατροπή του σε κατάστημα δεν το αντιμετώπισε ως διατηρητέο, αλλά στην καλύτερη περίπτωση ως κτίριο με διατηρητέα όψη. Ως διατηρητέα δεν αντιμετωπίστηκε ούτε η όψη στο σύνολό της, καθώς ο χαρακτήρας της ισόγειας ζώνης αλλοιώθηκε, τόσο λόγω της αφαίρεσης των αρχικών φωτιστικών της μαρκίζας (εικ 10) όσο και λόγω της δημιουργίας βιτρινών για τις ανάγκες του καταστήματος. Είναι πάντως γεγονός ότι η χρήση του πολυκαταστήματος είναι ασύμβατη με την τυπολογία και τον χαρακτήρα του κτιρίου των «Ηλυσίων». Η δημιουργία βιτρινών έρχεται σε αντίφαση με την λειτουργική και μορφολογική εσωστρέφεια του κτιρίου. Ενδεδειγμένες χρήσεις αποτελούν χώρος κινηματογράφου ή αίθουσα πολιτιστικών εκδηλώσεων, τις οποίες -ιδιαίτερα το 1997 ως πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης- είχε αλλά και έχει ακόμη ανάγκη η Θεσσαλονίκη*.

Το παρόν και το μέλλον του μνημείου

Πριν λίγο καιρό το κατάστημα που λειτουργούσε στο κτίριο των “Ηλυσίων”, τον τελευταίο καιρό με το όνομα “ilisia shop” έκλεισε. Η έκβαση αυτή θα ήταν μια καλή ευκαιρία για να αποκατασταθεί η αίθουσα κινηματογράφου και να επανακτήσει η πόλη έναν κινηματογράφο με ιστορία και αίγλη που να λειτουργεί παράλληλα με το «Ολύμπιον», τη μοναδική ίσως κινηματογραφική αίθουσα με ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική που έχει απομείνει. Δυστυχώς οι φήμες θέλουν το κτίριο να μετατρέπεται σε σούπερ μάρκετ γνωστής αλυσίδας. Η είδηση εκπλήσσει δυσάρεστα. Το γεγονός ότι ο χώρος του κινηματογράφου «Ηλύσια» έχει ήδη αλλοιωθεί από τις προηγούμενες αλλαγές χρήσεων μετά τον κινηματογράφο δεν αποτελεί άλλοθι για την περαιτέρω αλλοίωσή του. Είναι απλοί και σχεδόν προφανείς οι λόγοι για τους οποίους μια τέτοια χρήση είναι εντελώς ακατάλληλη για το συγκεκριμένο κτίριο και συντελεί στην υποβάθμιση του ιστορικού κέντρου και της πολιτισμικής ταυτότητας της πόλης.

Αυτό εξάλλου αποδεικνύουν και όσα έχουν γίνει μέχρι σήμερα εις βάρος της αρχιτεκτονικής μας κληρονομιάς, η οποία αποτελεί αδιαμφισβήτητο κοινωνικό δικαίωμα. Τα παραδείγματα είναι πολλά και αμετάκλητα και μάλιστα εις βάρος ακόμα και της οικονομικής ανταποδοτικότητας των ακινήτων στο όνομα της οποίας συντελούνται οι καταστροφές, π.χ. τα πρώην καταστήματα του Η&Μ στην Αγίας Σοφίας (Αγ. Σοφίας 11) που άφησαν ολόκληρο κτίριο χωρίς χρήση και χαρακτήρα «προς ενοικίαση» για περισσότερο από μια πενταετία, το σούπερ μάρκετ στο ισόγειο του κτιρίου του Νικόλαου Μητσάκη (αρχικά Διδακτήρια Ι.Ν. Γρηγορίου Παλαμά, Αγ. Σοφίας 3) επί της Αγίας Σοφίας, που αλλοίωσε ανεπιστρεπτί, όπως και οι προηγούμενες χρήσεις του, ένα από τα μνημεία του μοντέρνου κινήματος της πόλης και πάρα πολλά άλλα που συμβάλλουν στη δραματική υποβάθμιση του αστικού μας χώρου.

Η μετατροπή ενός μνημείου που λειτουργούσε ως κινηματογράφος και είναι διατηρητέο στο σύνολό του σε σούπερ μάρκετ είναι ενάντια στις αρχές της αποκατάστασης μνημείων. Η δημιουργία σούπερ μάρκετ είναι προφανές ότι είναι ασύμβατη με τον αρχιτεκτονικό χαρακτήρα του κτιρίου των «Ηλυσίων». Η οργανική αρχιτεκτονική των καμπύλων γραμμών και επιφανειών υπονομεύεται ανεπανόρθωτα από μια τόσο «βαριά» και προσανατολισμένη στη χρηστικότητα λειτουργία όπως αυτή του σούπερ μάρκετ. Η μεγάλη ποσότητα των εμπορευμάτων, καταλαμβάνει πολύ χώρο και παρεμποδίζει οπτικά και αισθητικά την αντίληψη των ποιοτήτων του μνημείου. Επιπλέον, το μέγεθος των φορτίων που δημιουργεί ίσως απαιτεί στατική ενίσχυση του κτιρίου με μεγάλο τον κίνδυνο της αλλοίωσης των χαρακτηριστικών του χώρου. Είναι πραγματικά λυπηρό, ένα αρχιτεκτονικό έργο που έχει τη δυνατότητα να είναι κτίριο προβολής και να συμμετέχει παραστατικά στην ιστορική αφήγηση του αστικού χώρου, να μένει αναξιοποίητο ενώ βιαστικές επεμβάσεις να συμβάλλουν στην υποβάθμιση της αξίας του και της αξίας του άμεσου αστικού χώρου που το περιβάλλει.

Ένας ακόμη πολύ σημαντικός λόγος για τον οποίο δεν ενδείκνυται η χρήση αυτή στο συγκεκριμένο κτίριο, είναι τα κυκλοφοριακά προβλήματα που θα δημιουργήσει η τροφοδότηση του σούπερ μάρκετ με εμπορεύματα, που θα συμβάλλει στην παρεμπόδιση της κίνησης οχημάτων και πεζών σε μία πολύ κρίσιμη συμβολή τριών δρόμων, ( Π.Μελά – Μητροπόλεως – Δημ. Γούναρη). Οι κάθετοι και διαγώνιοι άξονες της πόλης είναι ήδη πολύ επιβαρυμένοι κυκλοφοριακά και το περιβαλλοντικό πρόβλημα που θα δημιουργήσει το σούπερ μάρκετ στα Ηλύσια πολύ σοβαρό. Η Παύλου Μελά ουσιαστικά θα στερηθεί μία από τις δύο λωρίδες της για το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα της ημέρας. Και ας μη γελιόμαστε και καροτσάκια και οπωροκηπευτικά του καταστήματος θα δούμε να καταλαμβάνουν ζωτικό χώρο από τον ιστορικό άξονα του Hébrard, την Δημητρίου Γούναρη.

Υπάρχουν βέβαια και εκείνοι που θα επιχειρηματολογήσουν ότι η συγκεκριμένη επένδυση θα δημιουργήσει δημιουργεί θέσεις εργασίας. Αλλά οποιαδήποτε χρήση δημιουργεί θέσεις εργασίας. Η αλήθεια είναι ότι αυτή η προσφορά, είναι σκεύασμα χωρίς τεκμηρίωση, ενώ οι αρνητικές συνέπειες που θα επιφέρει είναι τεκμηριωμένες. Το ιστορικό κέντρο διαθέτει αρκετά σούπερ μάρκετ και είναι αδιανόητο φαινόμενο να θυσιάζει κανείς ένα μνημείο, ένα τοπόσημο της πόλης για μια τέτοια χρήση. Η ιστορία και ο πολιτισμός είναι ζωτικής σημασίας αγαθά που διαρκούν περισσότερο και η διαφύλαξή τους αποβαίνει σίγουρα προς το συμφέρον της πόλης. Αλλά και το συμφέρον των ιδιοκτητών ουσιαστικά δε θίγεται, καθώς αυξάνεται η αξία ενός ακινήτου όταν αυτό διαθέτει καλή αρχιτεκτονική και υψηλή αισθητική, ανατροφοδοτώντας την εικόνα της πόλης, ενώ στην αντίθετη περίπτωση μειώνεται. Ουσιαστική ανάπτυξη θα επιτευχθεί αν γίνει μια σοβαρή προσπάθεια αποκατάστασης των «Ηλυσίων» αλλά και άλλων σημαντικών διατηρητέων της πόλης απασχολώντας νέους επιστήμονες μηχανικούς.

Η εγκατάλειψη των διατηρητέων μνημείων στο έλεος μιας τόσο βραχυπρόθεσμης μορφής επενδύσεων και «ανάπτυξης», είναι ένα φαινόμενο που απειλεί την αρχιτεκτονική ταυτότητα του ιστορικού κέντρου της Θεσσαλονίκης, το οποίο σε αντίθεση με τις υπόλοιπες περιοχές της πόλης διαθέτει έναν χαρακτήρα λόγω του σχεδίου Hébrard στο οποίο εντάσσονται αρμονικά ορισμένα κτίρια υψηλής αισθητικής. Οφείλουμε να τα διαφυλάξουμε όσο καλύτερα μπορούμε για το παρόν και τις επόμενες γενιές. Εφόσον η Θεσσαλονίκη έχει στόχο να είναι μια πόλη ευρωπαϊκής και παγκόσμιας εμβέλειας, η ανάπτυξη επιβάλλεται να είναι βιώσιμη και να πραγματοποιείται με παράλληλο σεβασμό και ανάδειξη της πολιτισμικής της κληρονομιάς, του μεγαλύτερου συγκριτικού πλεονεκτήματος της πόλης.

Η αρχιτεκτονική του μεσοπολέμου, άμεσα συνδεδεμένη με το σχέδιο Hébrard, είναι ό,τι καλύτερο έχει να επιδείξει το ιστορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης στον 20ο αιώνα. Αυτή η αρχιτεκτονική κινδυνεύει άμεσα να εκλείψει. Είναι καιρός πια να εστιάσουμε συλλογικά στη σωτηρία του κτιριακού αυτού αποθέματος αντί να προσβλέπουμε σε βραχυπρόθεσμα ατομικά οικονομικά οφέλη, τα οποία μακροσκοπικά θα αποβούν αμελητέα ενώ ταυτόχρονα ναρκοθετούν τη διαχρονική φυσιογνωμία της πόλης μας που αποτελεί την καλύτερη περιβαλλοντική και οικονομική επένδυση για το μέλλον της. Στην προσπάθεια αυτή οφείλει πρώτα και κύρια το κράτος να δώσει νέες ιδέες και σοβαρά κίνητρα σε ιδιώτες, δήμους συλλόγους και ιδρύματα να ασχοληθούν με την διάσωση και τον ευπρεπισμό των ιδιοκτησιών τους. Είναι υποχρέωση και των δήμων και των λοιπών θεσμικών φορέων να επιδείξουν ενδιαφέρον και ευαισθησία στα ζητήματα του αστικού περιβάλλοντος. Είναι τέλος προς όφελος μας να ζούμε σε ένα περιβάλλον που μόνο οφέλη μπορεί να επιφέρει τόσο στην οικονομία όσο και στην ποιότητα ζωής μας.

*Μια πετυχημένη περίπτωση αλλαγής χρήσης μνημείου παρουσιάζεται σε προηγούμενη δημοσίευση της parallaxi: «Πώς ένα θέατρο 100 χρόνων μεταμορφώθηκε σε ένα υπέροχο βιβλιοπωλείο», parallaxi, 29/4/18