Περί ασέβειας προς ένα θεατρικό έπος

Λέξεις: Στέλιος Βραχνής

Παρακολουθώντας το θεατρικό έπος του Θεόδωρου Τερζόπουλου και στην Επίδαυρο, αλλά και στην Θεσσαλονίκη, αυτή τη φορά στον καθόλου – πλέον- θεατρικό χώρο του Θεάτρου Δάσους, ήρθα αντιμέτωπος με ένα φαινόμενο που συναντώ συχνά και που όμως αυτή τη φορά με έφτασε στα όρια μου. Καλό είναι, τα πράγματα να λέγονται με το όνομα τους και χωρίς δισταγμούς, αν θέλουμε όντως να καλυτερέψει κάτι στο θεατρικό τοπίο της πόλης- της χώρας.

Η «Ορέστεια» του Τερζόπουλου, αποτελεί αναμφίβολα υψηλού επιπέδου θέατρο, το οποίο σπάνια έχουμε την ευκαιρία να συναντάμε ή να μετέχουμε ως θεατές σε αυτή την πόλη. Είτε αρέσει είτε δεν αρέσει το θεατρικό αυτό γεγονός, είτε λειτουργεί είτε δεν λειτουργεί ο θεατρικός κώδικας σε κάποιους, δεν μπορεί να αναιρεθεί η απίστευτη ακρίβεια, η θρησκευτική προσήλωση των ηθοποιών σε όλη τη διάρκεια του έργου (που θα πρέπει να αποτελεί «χάρτης» για όλους τους καλλιτέχνες του θεάτρου), το οντολογικό τοπίο του έργου, η προσέγγιση του αρχαίου υλικού ως επίκαιρο ζήτημα (και επομένως χωρίς περιττές επικαιροποιήσεις), η αχαλίνωτη σωματικότητα, η άψογη τεχνική κλπ

Αυτό λοιπόν που με έκανε να αισθανθώ την ύψιστη ντροπή και οργή και ως θεατής και ως καλλιτέχνης είναι η απαράδεκτη συμπεριφορά – ορισμένων – θεατών οι οποίοι: ένιωθαν την άνεση να μπαινοβγαίνουν στο θέατρο διασχίζοντας – παρακαλώ – την ορχήστρα με αποτέλεσμα να αποτελούν κι αυτοί «μέρος της σκηνικής εγκατάστασης του σκηνοθέτη». Κάποιοι στεκόντουσαν όρθιοι σαν έτοιμοι διαρκώς να αποχωρίσουν. Στην δε έξοδο του ηθοποιού Τάσου Δήμα υπήρχαν όρθιοι θεατές, με αποτέλεσμα να υπάρξει σύγχυση, μπύρες και αναψυκτικά ανοιγόντουσαν σε όλη τη διάρκεια του έργου, χτυπούσαν διαρκώς κινητά, ενώ τα φλας των κινητών και οι φωτεινές οθόνες αποτελούσαν συνεχές στοιχείο της παράστασης και φυσικά δεν έλειπαν οι μουσικές από τα διπλανά μπαρ που ακούγονται ασταμάτητα μέχρι το θέατρο.

Στο χώρο του Θεάτρου Δάσους δεν υπήρχαν ταξιθέτες να οδηγούν τους θεατές, οι οποίο να είναι υπεύθυνοι για την αξιοπρεπή εξέλιξη της παράστασης, να κάνουν παρατηρήσεις σε όλους εκείνους που έπιναν μπύρες, μιλούσαν, έτρωγαν, σηκωνόντουσαν και περιφέρονταν στο χώρο λες και είναι τσαρδί τους. Πέρα από όλα αυτά πριν την έναρξη της παράστασης πωλούνταν πατατάκια λες και ήμαστε σε αναψυκτήριο ή στο Δελφινάριο.

Ούτως ή άλλως, σίγουρα ευθύνη φέρει η οργάνωση του Θεάτρου Δάσους για αυτήν την παντελώς άναρχη και χαμηλότατης αισθητικής κατάσταση. Αλλά, τεράστιο μερίδιο ευθύνης – κι ας μην κρυβόμαστε -φέρει και ο καθένας ξεχωριστά απ’ όλους εμάς που ήμασταν εκεί ως θεατές αποδεικνύοντας πόσο απαίδευτοι, αγενείς και εκτός τόπου και χρόνου είμαστε, που δεν μπορούμε να αντιληφθούμε την συνθήκη που υπαγορεύει και απαιτεί ένα θεατρικό γεγονός.

Εδώ και οχτώ χρόνια περίπου που σκηνοθετώ σε αυτήν την πόλη, είναι γνωστή η εμμονή μου με την είσοδο των θεατών στους χώρους και στα θέατρα με τα οποία συνεργάζομαι. Υπάρχουν παντού ταξιθέτες που καθοδηγούν το κοινό και βρίσκονται εκεί καθ’ όλη τη διάρκεια για να μπορεί να είναι και για τους θεατές αλλά και τους ηθοποιούς αποκαλυπτική η θεατρική πράξη. Εμμένω με άλλα λόγια στο να είναι ολοκληρωμένη η θεατρική εμπειρία από την είσοδο μέχρι την έξοδο, από την αρχή μέχρι το τέλος. Κι όλα αυτά τα κάνω επειδή γνωρίζω ότι το κοινό της πόλης έχει εκπαιδευτεί από τα θέατρα της (ορισμένα) με το σχήμα: ποπ-κορν, κινητά, μπες-βγες, άνεση.

Εχθές λοιπόν βίωσα ντροπή για το κοινό (ορισμένους μεν, πολλούς δε) και μάλιστα ακόμη περισσότερη, όσο σκεφτόμουν τον τρόπο που λειτούργησε η παράσταση στην Επίδαυρο από άποψη οργάνωσης, ταξιθεσίας και επιμέλειας…

Υ.Γ. Απορώ πως έχει μπει στις συνειδήσεις μας τόσο βαθιά ότι το κοινό της Θεσσαλονίκης «είναι δύσκολο και απαιτητικό»; Πώς να είναι απαιτητικό ένα κοινό που έχει συνηθίσει τα τελευταία χρόνια μόνο σε box- office παραστάσεις και θεάματα αναψυκτήριου; (Ας θιχτούν εκείνοι που τους αφορά)

Αυτά για καλό.

Ο Στέλιος Βραχνής, είναι σκηνοθέτης, ιδρυτής της Ομάδας Θέατρο Πρόταση