Ποδηλατόδρομοι, είδος προς εξαφάνιση στη Θεσσαλονίκη

Λέξεις: Γιάννης Αγγελίδης

Το νέο συγκοινωνιακό και κυκλοφοριακό προφίλ της Θεσσαλονίκης αναπτύσσεται (ως μη όφειλε) εντελώς άναρχα και εμπειρικά, μέσα από ασύνδετες μεταξύ τους αποφάσεις και σχεδιασμούς διαφόρων διοικητικών, επιχειρηματικών, συγκοινωνιακών και αυτοδιοικητικών φορέων:

Μετρό, Flyover, Deck λεωφόρου Νίκης, Προαστιακός, οδικές και σιδηροδρομικές συνδέσεις ΟΛΘ, ποδηλατικές διαδρομές, πεζόδρομοι, κανονιστικές μεταφορών και εφοδιασμού, προμήθεια νέων λεωφορείων κλπ, όλα στοιχεία του αλληλοσυνδεμένου συγκοινωνιακού και κυκλοφοριακού παζλ, αναπτύσσονται ανεξάρτητα, με δικό τους το καθένα χρονοδιάγραμμα, χρηματοδοτήσεις, προβλήματα και μελετητική ωρίμανση.

Το αποτέλεσμα είναι ότι μετά τα «18 χρόνια μοναξιάς» του Μετρό, η Θεσσαλονίκη θα βιώσει (μια ακόμη) πολύ δύσκολη -αλλά και ως ένα βαθμό ελπιδοφόρα- πενταετία συν κάποια (;) χρόνια. Τα πόσα θα είναι αυτά τα «κάποια χρόνια» εξαρτάται κυρίως από την ταχύτητα υλοποίησης των επεκτάσεων του Μετρό.

Παρά τον εμπειρισμό των αβέβαιων χρονοδιαγραμμάτων, η γενική εικόνα και στοχοθεσία είναι ευτυχώς αρκετά σωστή: αύξηση των ΜΜΜ στο Συγκρότημα, εξώθηση των ΙΧ περιφερειακά, ελάφρυνση της επιβάρυνσης του κέντρου της πόλης και του Συγκροτήματος.

Στόχοι κατ’ αρχήν συμβατοί με το καθιερωμένο πλέον παγκοσμίως μοντέλο της «βιώσιμης κινητικότητας» που ακόμα και στην χώρα μας αποτελεί εδώ και κάποια χρόνια τον θεσμοθετημένο στόχο των πολεοδομικών και συγκοινωνιακών σχεδιασμών για τις πόλεις.

Στόχοι επίσης αναγκαίοι για αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης, για επίτευξη της λεγόμενης «πράσινης μετάβασης», για ενεργειακή επάρκεια και γενικά για την δημιουργία ενός (πιο) υγιεινού και βιώσιμου τρόπου διαβίωσης στις εν γένει αβίωτες πόλεις μας.

Όλα καλά; Καθόλου. Υπάρχουν αρκετά πολύ σημαντικά σκοτεινά σημεία. Το πράσινο και οι ελεύθεροι χώροι (κύριες παράμετροι στην βιωσιμότητά των πόλεων) είναι λιγότεροι και από ελάχιστοι και δεν αναμένεται με την αναδόμηση της ΔΕΘ σημαντική αύξηση τους.

Ποδηλατόδρομοι και πεζόδρομοι είναι επίσης οι μεγάλοι απόντες στο κυκλοφοριακό παζλ, οι χαμένοι στο παραπάνω μεταβατικό διάστημα της «πενταετίας συν κάποια χρόνια» παρά το γεγονός ότι μαζί με τα ΜΜΜ είναι ο άλλος πόλος που πρέπει οπωσδήποτε να ενισχυθεί στο μοντέλο της βιώσιμης κινητικότητας.

Κατά τα φαινόμενα, και ο μόνος συνδετικός κρίκος των ποδηλατικών δικτύων Ανατολικής και Δυτικής Θεσσαλονίκης, ο ποδηλατόδρομος της Λεωφόρου Νίκης, -παρά τις προσπάθειες του Δήμου Θεσσαλονίκης-, και την κατοχύρωση του από το ΓΠΣ Θεσσαλονίκης (ΦΕΚ 199Δ /2024) και ΣΒΑΚ Θεσσαλονίκης, θα πέσει θύμα των πιεστικών ροών ΙΧ λόγω Flyover, της ευθυνοφοβικής γραφειοκρατικής ερμηνείας μη υποχρεωτικών «προδιαγραφών» , αλλά και των εργοταξιακών αναγκών του οπωσδήποτε αναγκαίου Deck της λεωφόρου Νίκης η κατασκευή του οποίου αρχίζει οσονούπω.

Ο Δήμος Θεσσαλονίκης -στον οποίο πρέπει να αναγνωριστεί η απόλυτα θετική του διάθεση ως προς την βιώσιμη κινητικότητα και τις συνεχείς ενέργειες του για αποτροπή της κατάργησης του ποδηλατοδρόμου Νίκης-, πρέπει να κινηθεί άμεσα αντισταθμιστικά.

Συγκεκριμένα:

• Ανάμεσα στην παραλία και την οδό Ολυμπιάδος, υπάρχουν 10 δρόμοι που διασχίζουν διαμπερώς και παράλληλα το κέντρο της Θεσσαλονίκης: Λ. Νίκης, Μητροπόλεως, Τσιμισκή, Ερμού, Εγνατία, Φίλιππου, Ολύμπου, Αγ Δημητρίου. Κασσάνδρου, Ολυμπιάδος, με πάνω από συνολικά 30-40 «ρεύματα» κυκλοφορίας. Είναι αδιανόητο ότι έστω και υπό «συνθήκες Flyover» δεν μπορεί ένα (αριθμός 1) ρεύμα να διατεθεί για την εξασφάλιση της σύνδεσης των ποδηλατικών δικτύων Ανατολικής και Δυτικής Θεσσαλονίκης. Αλλιώς οι περισσότεροι ποδηλάτες θα στραφούν στα ΙΧ επιβαρύνοντας ακόμη περισσότερο την κίνηση.
• Πολλά στοιχεία (και από το ΣΒΑΚ και από την δυνατότητα διασύνδεσης των ποδηλατικών δικτύων) υποδεικνύουν ότι το ρεύμα αυτό θα πρέπει να είναι στην οδό Τσιμισκή η οποία διαθέτει την σχετική χωρητικότητα ροής οχημάτων, αστυνομεύεται, και στην οποία πάρα τα μέτρα, τελικά η εμπειρία δείχνει ότι το πρώτο αριστερά ρεύμα της καταλαμβάνεται συνεχώς σε πολλά σημεία του από προσωρινές στάσεις οχημάτων φορτοεκφόρτωσής και όχι μόνο, που το καθιστούν άχρηστο για την διαμπερή κυκλοφορία.
• Ο Δήμος Θεσσαλονίκης εφ’ όσον οι προσπάθειες του για την διατήρηση του ποδηλατοδρόμου της Λ. Νίκης in situ δεν ευοδωθούν, πρέπει να προβεί άμεσα στις απαιτούμενες ενέργειες για την αντιστάθμιση της κατάργησης του, είτε ως παραπάνω, είτε με οποιονδήποτε άλλο πρόσφορο τρόπο και οπωσδήποτε με τον σχεδιασμό και την προετοιμασία για την πλήρη εφαρμογή του όλου ποδηλατικού δικτύου της πόλης αμέσως μετα την έκτακτη κατάσταση του Flyover αλλά και την επέλευση των ευεργετικών αποτελεσμάτων των λοιπών αναφερθέντων κυκλοφοριακών παρεμβάσεων (Μετρό κλπ).
• Όσοι στην πόλη αντιλαμβανόμαστε την αναγκαιότητα της βιώσιμης κινητικότητας και αγωνιζόμαστε εδώ και χρόνια για έμπρακτα μέτρα προστασίας για ΑΜΕΑ, πεζούς ή ποδηλάτες, θα πρέπει να στηρίξουμε αυτές τις ενέργειες του δήμου αντιλαμβανόμενοι ότι μόνο η πραγματοποίηση των εν εξελίξει έργων θα μειώσει την αναγκαιότητα των ΙΧ και θα βοηθήσει να δημιουργηθεί ο απαιτούμενος «χώρος» και μια κρίσιμη μάζα πολιτών που θα στηρίξει τους σχεδιασμούς για μια πόλη φιλική προς τους κατοίκους της.

*Ο Γιάννης Αγγελίδης είναι Πολεοδόμος-χωροτάκτης και ανήκει στην Ένωση για τα Δικαιώματα των Πεζών.