Τα σκόρπια: Μνήμη Νίκου Ναουμίδη

ΤΑ ΣΚΟΡΠΙΑ

Kάθε Δευτέρα θα μοιράζομαι μαζί σας ένα μικρό κείμενο που θεωρητικά θα μπορούσε να είναι από το ημερολόγιό μου. Τίτλος της στήλης: «Τα σκόρπια» γιατί τα κείμενα δεν θα έχουν χρονολογική σειρά, θα δημοσιεύονται «σκόρπια». Με χιούμορ αλλά και σοβαρότητα θα γράφω για θέματα που με ή μας απασχολούν, λίγο πριν τα γενέθλια των 65. Άλλοτε ο λόγος θα είναι δημόσιος-πολιτικός, άλλοτε θα διαβάζετε μία προσωπική εξομολόγηση, ελπίζω χωρίς να δυσανασχετείτε.

Τη στήλη συνοδεύει το έργο της ζωγράφου Xριστίνας Φοίτου, «Το όνειρο», Μικτή τεχνική σε καμβά, 150x100cm, 2017

μνήμη Νίκου Ναουμίδη

Γνώρισα τον Νίκο Ναουμίδη τον «Μάιο του 1936» στην απεργία των Καπνεργατών. Πάνω στο άλογό του με το υπέροχο μουστάκι του, έφιππος στρατιωτικός και κούκλος, εγώ εργάτρια. Τον «ερωτεύτηκα» αμέσως χωρίς καμία ελπίδα. Με παρηγόρησε η παρουσία του Κηλαηδόνη που έπαιζε το ακορντεόν του προσπαθώντας να κάνει τους εθελοντές και τις εθελόντριες της ΚΝΕ να τραγουδούν σωστά. Πρόβες σε ένα υπόγειο στα Ηλύσια. Η ΚΝΕ πήρε λεφτά από τον σκηνοθέτη; Δεν θα μάθω ποτέ.

Μιλάω, βεβαίως, για τον Μάη του Τάσου Ψαρά που γυρίστηκε το 1976 και η ΚΝΕ έδωσε καμιά εκατό εθελοντές. Το διασκέδασα όσο δεν πάει άλλο. Ούτως ή άλλως ήμουν κινηματογραφόφιλη και είχα καλή φωνή και διάθεση (όπως όλοι οι νέοι και οι νέες) να τα δοκιμάσω όλα. Και δεν πειράζει που εμφανίζομαι μόνο σε μία γωνία σε ένα πλάνο κάτω δεξιά μέσα στο πλήθος που τρέχει να σωθεί από τους αστυνομικούς. Οι γονείς μου λίγο απογοητεύτηκαν, ίσως να νόμισαν ότι θα με δουν γκρο πλαν, εγώ καθόλου.

Ο Νίκος, λοιπόν, ήταν μία από τις πιο ενεργητικές παρουσίες στη ζωή της πόλης. Από τους ιδρυτές του «Θεατρικού Εργαστηρίου» την περίοδο της δικτατορίας, έπαιξε σε δεκάδες παραστάσεις. Οι παραστάσεις ήταν όλες «ψαγμένες» και πρωτοποριακές. Είτε ελληνικό είτε ξένο το ρεπερτόριο στο Θεατρικό Εργαστήρι μάθαινες κάτι σπουδαίο κάθε φορά. Ήταν μία μυσταγωγία και μία αίσθηση ελευθερίας για μένα που ήμουν ακόμη μαθήτρια Γυμνασίου. Εάν θυμάμαι καλά έπαιξε τον Μαρά στη γνωστή στάση.

Ο Νίκος συνεργάστηκε με το Κρατικό Θέατρο Βόρειας Ελλάδας, σκηνοθετώντας τη σειρά «Λογοτεχνικών πρωινών» (θεατροποιημένα αφιερώματα σε λογοτέχνες), σε συνεργασία με την ποιήτρια Ρούλα Αλαβέρα.

Ο Νίκος ήταν μοναχικός λύκος, προοδευτικός χωρίς φανφάρες και συγκινητικά ανθρώπινος. Θέλω να αναφερθώ σε δύο περιστατικά.

Πρώτο περιστατικό: Την παραμονή των γενεθλίων μου όταν άφηνα τα 29 και μπαίνοντας στα 30 είχα μεγάλη απελπισία και έπινα μόνη μου το De facto. Tην είχα δει πολύ δυστυχισμένη και καταραμένη. Μπαίνει ο Νίκος και έρχεται κοντά μου. Με πιάνουν τα κλάμματα στην αγκαλιά του. Όταν έμαθε τον λόγο έσκασε στα γέλια, με χάιδεψε και με «παρηγόρησε».

Δεύτερο περιστατικό: Προσκαλείται ο Μάρκος Μέσκος να τιμηθεί στη σειρά των «λογοτεχνικών πρωινών». Ο τότε διευθυντής Νικήτας Τσακίρογλου, ανακοινώνει στον Νίκο και τη Ρούλα Αλαβέρα ότι θα ζητήσει από τον ποιητή να τους φέρει τα ποιήματα που θα διαβάσει για να είναι σίγουροι ότι δεν θα διαβαστούν… αντεθνικά ποιήματα! Προς τιμήν και των δύο (Ναουμίδης και Αλαβέρα) προειδοποίησαν ότι αν γίνει κάτι τέτοιο θα παραιτηθούν. Δικαιώθηκαν από το γεμάτο ΚΘΒΕ καθώς ήρθαν όλοι οι Θεσσαλονικείς φίλοι αλλά και δύο πούλμαν (sic!) με τους Εδεσσαίους φίλους του ποιητή.

Επί δημαρχίας Γιάννη Μπουτάρη ο Νίκος Ναουμίδης ήταν μέλος της επιτροπής θεάτρου του Δήμου Θεσσαλονίκης. Η Αντιδήμαρχος Πολιτισμού του Δήμου Θεσσαλονίκης, Έλλη Χρυσίδου, επιστήθια φίλη του αποχαιρέτισε με την παρακάτω δήλωση:

«Φεβρουάριος 2013, στη Βίλλα Μορντώχ, στα γραφεία της Διεύθυνσης Πολιτισμού, η πρώτη ‘επίσημη’ συνάντηση με το Νίκο, για να συζητήσουμε για το θέατρο, την πορεία του στην πόλη, τους θεσμούς του Δήμου. Με διαλείμματα καφέ και τσιγάρου, ο ασυμβίβαστος Νίκος, γελαστός, ήρεμος με τη συμβουλή να αντιμετωπίζουμε τα ‘πράγματα’ χαλαρά, μου εκμυστηρεύθηκε τη μοναδική επιθυμία και ανάγκη του ως ηθοποιού, για μια ιδιαίτερη ανάγνωση των ποιημάτων του ερωτικού Καβάφη. Μία εντελώς αντικομφορμιστική παρουσίαση γεμάτη εικόνες, αισθήσεις και άρωμα άλλης εποχής.

Παρασκευή 17 Μαΐου, 10 η ώρα το βράδυ, στο γεμάτο από κόσμο αμφιθεατράκι του Βυζαντινού Μουσείου, με μόνη υποστήριξη ένα κασετόφωνο και μια αγκαλιά άσπρα τριαντάφυλλα, μας ταξίδεψε στον ερωτικό κόσμο του Καβάφη, όπως μόνο αυτός μπορούσε.

Ο ηθοποιός Νίκος, που σφράγισε τη νιότη της πόλης, στα χρόνια της χούντας, με τη λειτουργία του Θεατρικού Εργαστηρίου, σε καιρούς δύσκολους, με άποψη, με πείσμα, με αγάπη για το θέατρο.

Ο φίλος Νίκος, από τα χρόνια του θεατρικού εργαστηρίου, εγώ στον πάγκο με τα βιβλία στο Άνετον, με ατέλειωτες νυχτερινές κουβέντες και με την υποστήριξή του στα δύσκολα.

Ο άνθρωπος Νίκος, που έζησε σ’ αυτήν την πόλη που αγαπούσε και πονούσε και που δεν επέτρεψε να τον πληγώσει. Πάντα γελαστός, οξυδερκής και αυτοσαρκαστικός.

Ο Νίκος Ναουμίδης δεν είναι ένας άνθρωπος του θεάτρου, είναι το ίδιο το θέατρο σ’ αυτή την πόλη.

Ο Νίκος Ναουμίδης ήταν παρών ακόμη και μέσα από την ηθελημένη απουσία του.

Ο Νίκος Ναουμίδης είναι παρών».

Για τους λόγους αυτούς το Δημοτικό Θέατρο Άνετον ονομάστηκε σκηνή Νίκος Ναουμίδης.

«Το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος εκφράζει τη θλίψη του για την απώλεια του ηθοποιού Νίκου Ναουμίδη. Ο Νίκος Ναουμίδης, μια από τις πιο χαρακτηριστικές φυσιογνωμίες του θεάτρου της Θεσσαλονίκης, συνεργάστηκε με το ΚΘΒΕ την περίοδο 2006-2008, σκηνοθετώντας μια μεγάλη σειρά από τα περίφημα ‘Λογοτεχνικά πρωινά της Κυριακής’, τις εκδηλώσεις-αφιερώματα του ΚΘΒΕ σε κορυφαίους Έλληνες λογοτέχνες (παραπάνω από 20)».

Πέθανε από ανακοπή καρδιάς πολύ νέος, στα 63 του, στις 6 Ιουλίου του 2013, ίσως γιατί δεν ήθελε να γεράσει ποτέ. Με λευκά τριαντάφυλλα και τους στίχους του Καβάφη στο στόμα.

Η Ελένη Χοντολίδου εργάζεται στο ΑΠΘ από το 1981. Διετέλεσε Κοινοτική Σύμβουλος (και για κάποια χρόνια Πρόεδρος) της Α΄ Κοινότητας του Δήμου Θεσσαλονίκης από το 2006-2018.