Τελικά, αλλάζει η πόλη σήμερα;

Τι αλλάζει σήμερα στην πόλη ; Mε ρώτησαν πρόσφατα και έπρεπε να κάτσω να σκεφτώ…

Το ρήμα αλλάζω για εμένα έχει θετικό και αρνητικό πρόσημο, στην περίπτωση της Θεσσαλονίκης υπερισχύει το αρνητικό.

Ζω σε αυτή την πόλη εδώ και 25 χρόνια, δεν έχω φύγει ποτέ από εδώ, είμαι μόνιμος κάτοικος Θεσσαλονίκης. Το κέντρο προ λαμαρινών δεν το θυμάμαι καθόλου, ανήκω στην γενιά που οι ανατολικές γειτονιές της ήταν κρυμμένες διαρκώς πίσω τους και τα μαγαζιά τους κλείνανε το ένα μετά το άλλο.

Μεγάλωσα στο Ντεπώ και στην εφηβεία έβγαινα στην Δελφών, θυμάμαι πως τριγυρνούσαμε γύρω γύρω από τα έργα του μετρό για να βγούμε στους κεντρικούς δρόμους. Εμείς και τα εργοτάξια. Τα Σάββατα με την οικογένεια πηγαίναμε βόλτα στην αγορά, τώρα αυτό στην γενιά μας δεν υφίσταται ως συνήθεια και πως να υφίσταται; Εργαζόμαστε 7/7 8-12 ώρες την ημέρα, γιατί με έναν μισθό δεν βγαίνουμε. Οπότε ούτε χρόνος, ούτε ενέργεια υπάρχει για βόλτα στην αγορά.

Η Θεσσαλονίκη για εμένα είναι ένας τοξικός έρωτας. Στα μάτια μου πάντα είναι όμορφη και πάντα κάτι θα της λείπει, στην parallaxi, όταν συζητάμε για τις αλλαγές της οι νεότεροι ποτέ δεν έχουμε κάτι να πούμε. Δεν έχουμε ζήσει αλλαγές. Είναι μία πόλη που μας έχει πληγώσει πολύ. Έδιωξε πολλούς φίλους μας στην Αθήνα και το εξωτερικό και για χάρη της συνηθίσαμε τους αποχωρισμούς.

Αντικειμενικά, τώρα που έγινε το μετρό και αποκαλύφθηκαν σημεία που στα μάτια τα δικά μας ήταν αόρατα η πόλη άλλαξε, όμως, δεν μπορώ να σας πω πως ουσιαστικά έχει αλλάξει κάτι παρά μόνο οι άνθρωποι της. Αυτό που ονομάζουμε νέο αίμα κυλάει σε κάθε σοκάκι, σε κάθε πλατεία, γεννιέται σε κάθε πάρκο, βλέπεις παιδιά στην ηλικία μου να χορεύουν στα μάρμαρα του αρχαιολογικού μουσείου, και μουσικούς να παίζουν κιθάρα στις κεντρικές πλατείες, όσο η αστυνομία τους διώχνει. Αλλά δεν είναι εικόνες που παρατηρείς τώρα, προϋπήρχαν. Πάντα κάπου ψάχναμε να υπάρχουμε.

Βλέπεις γειτονιές να ρημάζουν η μία μετά την άλλη γιατί το αίσθημα της γειτονιάς δεν υπάρχει πια και ειδικότερα στο κέντρο, οι κάτοικοι δεν γνωρίζονται μεταξύ τους, τις προάλλες στην παραδίπλα πολυκατοικία του σπιτιού μου, στην Ίωνος Δραγούμη, μέτρησα μόλις 14 airbnb, πώς να αποκτήσει ταυτότητα μία γειτονιά;

Συναντάς παντού μυαλά και πουθενά έδαφος για να αναπτυχθούν. Λέμε τόσα χρόνια, πως η πόλη μας γεννά σπουδαίους και από τότε μέχρι σήμερα οι σπουδαίοι φεύγουν. Στάσεις λεωφορείων γεμάτες με τα ίδια πρόσωπα κάθε μέρα, άνθρωποι που βγάζουν τα σκυλιά τους στα πεζοδρόμια γιατί υπάρχουν 3 πάρκα σε όλο το ιστορικό κέντρο για να τα πας.

Η πλατεία Αριστοτέλους όταν εγώ πήγαινα σχολείο ήταν τόπος συνάντησης για τα παιδιά των δυτικών και των ανατολικών συνοικιών, τώρα έχει μεταμορφωθεί σε αρένα πάλης, ανάμεσα σε παιδιά που γίνανε αγρίμια. Στο Βότση και στον Εύοσμο τις νύχτες δίνουν ραντεβού έξω από σχολεία και πλακώνοντα άγρια.

Ο ΛΕΞ σε έναν στίχο του γράφει “περνάω από τα ίδια μέρη κάθε μέρα” και αυτό ισχύει, όσοι ζούμε εδώ κάθε μέρα κάνουμε την ίδια διαδρομή γιατί και να πάμε από άλλη δεν θα έχει αλλάξει τίποτε σε βάθος χρόνου. Δηλαδή, εγώ, ήμουν από τους τυχερούς που τελείωσα το Πειραματικό Γυμνάσιο, στην τρίτη γυμνασίου το σχολείο μας από το σπουδαίο νεοκλασικό του 2ου Θηλέων πήγε στο κέντρο, από τότε έχουν περάσει 10 χρόνια, η συντήρηση του σχολείου δεν έχει τελειώσει, χτίστηκε ένα ακόμη νέο κτίριο στο οποίο στεγάζεται το 5ο γυμνάσιο Θεσσαλονίκης και το 5ο Λύκειο παραμένει ακόμη, στα container μπροστά στη Μέγαρο Μουσικής στο οποίο και φυσικά τα παιδιά αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα που αντιμετώπιζαν και τότε.

Όσο έμενα στο πατρικό μου στην Καλαμαριά, ταλαιπωρούμουν πολύ με τα λεωφορεία, οι ίδιες γραμμές ανά 20 λεπτά κάθε μέρα, στοιβαγμένοι ο ένας πάνω στον άλλον. Τέθηκε το ερώτημα να ξεκινήσω να χρησιμοποιώ ποδήλατο αφού κατέβω στο μέγαρο από κεντρικούς δρόμους σε ώρα αιχμής, μέχρι σήμερα, η διαδρομή του ποδηλατόδρομου είναι ίδια, ανύπαρκτη και το μόνο που έχει αυξηθεί στο κομμάτι των Μέσων Μεταφοράς είναι τα πατίνια, τραγική ειρωνεία, γιατί θυμάμαι πως ξεκίνησα να κάνω ποδήλατο παραδίπλα από το Μακεδονία Παλάς στο τότε πάρκο κυκλοφοριακής αγωγής.

Λέμε πως οι περισσότεροι άνθρωποι είναι ανιστόρητοι και πώς να αγαπήσουν την ιστορία όταν περνάνε από πολιτιστικές κληρονομιές που δεν τις γνωρίζουν λόγω έλλειψης φωτός και ταμπελών επεξηγήσεων.

Επίσης, πως να απαντήσω ότι αλλάζει κάτι στην πόλη, όταν είμαι γυναίκα και από τα 15 που ξεκίνησα να βγαίνω στο κέντρο φοβάμαι να περάσω από συγκεκριμένα οικοδομικά τετράγωνα λόγω έλλειψης φωτός; Πώς να πούμε ότι αλλάζει κάτι στην πόλη, όταν οι γονείς μου θυμούνται τον Βαρδάρη νοσταλγικά κι εγώ από τότε που έχω μνήμες θυμάμαι τον Βαρδάρη ως τόπο απόλυτης παρακμής και ανυπαρξίας;

Πριν λίγες ημέρες στις μεταμεσονύκτιες προβολές της parallaxi ο Κώστας Μπακιρτζής. με τον οποίο έχω λίγα χρόνια διαφορά ανέφερε πως στην Θεσσαλονίκη πριν λίγα χρόνια υπήρχαν δεκάδες συνοικιακοί κινηματογράφοι τώρα υπάρχουν μόνο 4, το ίδιο συμβαίνει και με τα θέατρα και με άλλους χώρους πολιτισμού, περισσότερο δηλαδή η Θεσσαλονίκη αλλάζει και τείνει πια προς την εσωστρέφεια κι αυτό γιατί δεν θα έχει ποτέ τις ίσες ευκαιρίες με την Αθήνα.

Όσοι έφυγαν από εμάς, έφυγαν γιατί σιχάθηκαν τα ίδια και τα ίδια, την μία απόρριψη για δουλειά μετά την άλλη, τα υψηλά ενοίκια για ένα διαμέρισμα 40 τμ ρημάδι, τις ίδιες εικόνες, τα ίδια στέκια, την ευρύτερη στασιμότητα. Την έλλειψη γέννησης νέων πραγμάτων.

Πολλές φορές μία πόλη δεν αλλάζει από τις αρχές αλλά από τους ανθρώπους της και για να μην είμαι τόσο απαισιόδοξη, θα πω πως βλέπω γειτονιές τα τελευταία χρόνια να αλλάζουν ταυτότητα, να δημιουργούνται καλλιτεχνικά στέκια, κέντρα δημιουργίας, κυψέλες νέων πραγμάτων επειδή νέοι άνθρωποι που έμειναν, αποφάσισαν να επενδύσουν σε αυτές τις γειτονιές που μέχρι πρότινος δεν υπήρχαν καν στον χάρτη.

Λόγου χάριν, η Πλατεία Μαβίλη και η Βαλαωρίτου, η Ολύμπου, η Πλάτωνος που γέμισαν με όμορφα καφέ, με γκαλερί, με γραφιστικά και αρχιτεκτονικά γραφεία, designers. Αυτή την αλλαγή την αντιλαμβανόμαστε ως γενιά και την στηρίζουμε γιατί ξαφνικά μάθαμε πως υπάρχει ζωή πάνω από την Εγνατία και αυτό μας αρέσει.

Ουσιαστικά πράγματα μπορεί να μην αλλάζουν στην πόλη, όμως τα μυαλά που μένουν εδώ και πεισμώνουν αν έχουν το έδαφος μπορούν να δημιουργήσουν και νομίζω σε αυτούς θα έπρεπε να επενδύσουμε.

Κατά τα άλλα δεν μπορώ να πω πως υπάρχουν πράγματι σημαντικές αλλαγές τις οποίες παρατηρούμε. Κάθε Σαββατοκύριακο που βρίσκομαι με την παρέα μου, κάνουμε τα ίδια ακριβώς πράγματα, βγαίνουμε στα ίδια μαγαζιά, τρώμε στα ίδια στέκια. Κάθε Σαββατοκύριακο επί πόσα χρόνια συζητάμε με ματαιότητα τα ίδια προβλήματα μιας πόλης στην οποία μόνο μας υπόσχονται και δύσκολα μας εκπληρώνουν.

Κάθε Σαββατοκύριακο συζητάμε για κάποιον από όλους που σκέφτεται να φύγει, κάθε Σαββατοκύριακο επί πόσα χρόνια περιμένουμε ή προσπαθούμε να αλλάξουμε κάτι χωρίς να μας δίνεται ο χώρος γι’ αυτή την αλλαγή. Μπορώ να αναφέρω, δεκάδες πράγματα που θα ήθελα να αλλάξουν ή που συμφωνήθηκαν να αλλάξουν και δεν άλλαξαν και ο μόνος λόγος που με στεναχωρεί που η Θεσσαλονίκη βαλτώνει είναι γιατί έχει τα εφόδια να γίνει μία Ευρωπαϊκή όμορφη πόλη αλλά δεν τα αξιοποιεί και βαλτώνει παρατημένη καταναλώνοντας υποσχέσεις που δεν τηρούνται ποτέ. Αν καταλάβαιναν οι πολίτες πως δεν αλλάζει τίποτα τα τελευταία 25 χρόνια που την ζω εγώ τότε ίσως να είχε αλλάξει κάτι, όπως αυτές οι γειτονιές που προανέφερα.

Μπορεί συχνά και οι πολίτες να εφησυχάζουν σε αυτή την στασιμότητα. Η δύναμη της αδράνειας τους καταπίνει. Ελπίζω οι κινήσεις των λιγοστών πια ανήσυχων ανθρώπων της, οι ομάδες που δραστηριοποιούνται σε γειτονιές από το Βαρδάρη μέχρι τη Δόξα να δημιουργήσουν μαζί με τα πανεπιστήμια της μια συνθήκη που σύντομα θα μας βγάλει από αυτή την αδράνεια.