Τοπική Αυτοδιοίκηση: Ο ρόλος της Αντιπολίτευσης

Λέξεις: Νίκος Φωτίου

Σε προηγούμενα κείμενα άσκησα αυστηρή πλην τεκμηριωμένη κριτική στην κυβέρνηση σχετικά με τις ρυθμίσεις για τη λειτουργία της Αυτοδιοίκησης αλλά και στην αποτυχημένη φιλοκυβερνητική διοίκηση του Δήμου Θεσσαλονίκης.

Στο πολιτικό σύστημα, όμως, ενώ πρώτο βιολί παίζει η κυβέρνηση στη Βουλή και η διοίκηση στον Δήμο, ο ρόλος της αντιπολίτευσης είναι επίσης θεσμοθετημένος και η ευθύνη της αναλόγως σοβαρή. Εξεταστέα, λοιπόν, κι αυτή η πλευρά:

Η αυτοδιοικητική αντιπολίτευση στη Βουλή

Παρακολουθώντας τις συνεδριάσεις των Επιτροπών και των Ολομελειών της Βουλής και το αυτοδιοικητικό νομοθετικό έργο, η διαπίστωση είναι ότι η αριστερή αντιπολίτευση επιλέγει να προτάξει ιδεολογικές και πολιτικές αντιρρήσεις απέναντι στη δεξιά Νέα Δημοκρατία, ενώ στο στρατηγικό σχέδιο για την Αυτοδιοίκηση και στο «διά ταύτα» είναι ελλειμματική. Οι εξαιρέσεις, κυρίως από βουλευτές γνώστες της αυτοδιοίκησης, δεν κάνουν τη διαφορά.

Το να καταγγέλλονται η Νέα Δημοκρατία ή ο υπουργός Βορίδης ως δεξιοί, μηδαμινές υπηρεσίες προσφέρει στην Αυτοδιοίκηση. Παράλληλα, κάποιοι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ ή του Κ.Κ.Ε., στη συζήτηση για το εκλογικό σύστημα δήμων και περιφερειών, επιδόθηκαν στο άχαρο έργο να υπερασπιστούν την απορρυθμιστική για την αυτοδιοίκηση, περίεργη «απλή αναλογική των δύο γύρων». Ακόμη και διά γυμνού οφθαλμού με καταρράκτη προχωρημένου σταδίου έγινε ορατό ότι αυτό το σύστημα προκάλεσε δυσλειτουργία, στα όρια της ακυβερνησίας, ενώ ευνόησε τις έτσι-χωρίς-πρόγραμμα και κάτω-από-το-τραπέζι συναλλαγές και συγκολλήσεις ετερόκλητων προσώπων έναντι αντιμισθιών και ποικίλων προνομίων προς βλάβην της διοίκησης των δήμων.

Αλλά συνεπέφερε και τις «διορθωτικές κινήσεις» Θεοδωρικάκου-Βορίδη οι οποίες, κινούμενες στο άλλο άκρο του εκκρεμούς, κατεδάφισαν το Δημοτικό Συμβούλιο και κατέστησαν την ελεγχόμενη από τον δήμαρχο Οικονομική Επιτροπή πραγματικό αφεντικό του δήμου με υπερεξουσίες εν λευκώ διαχείρισης του χρήματος των πολιτών. Παράλληλα, ο νόμος Βορίδη στόχευσε ευθέως στην (επαν)εκλογή των νεοδημοκρατών δημάρχων εκμεταλλευόμενος και το έλλειμμα της αριστεράς στη συγκρότηση ευρύτερων πλειοψηφικών σχημάτων.

Ο ρόλος της αντιπολίτευσης

Η γενική έννοια «πολιτική» καλύπτει το σύνολο των αλληλοσυνδεόμενων θεμάτων, των αφορώντων πλευρές της ζωής της χώρας και των πολιτών. Δεν είναι, όμως, χυλός! Στα δημοκρατικά συστήματα υπάρχουν συνταγματικές και νομοθετικές κατανομές στους ρόλους εξουσίας/διοίκησης και αντιπολίτευσης. Και στην Αυτοδιοίκηση, ο ρόλος της αντιπολίτευσης είναι αναλόγως σημαντικός με αυτόν της διοίκησης, καθώς ασκεί έλεγχο, υποβάλλει προτάσεις και διεκδικεί την ανάληψη της εξουσίας. Έχει γίνει αυτό κατανοητό από την ευρύτερη αριστερά, η οποία στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2019 από τα «ψηφοδέλτια νίκης», κατέληξε, λόγω άστοχων επιλογών, στα έδρανα της μειοψηφίας; Δεν φαίνεται κάτι τέτοιο μέχρι σήμερα.

Η αντιπολίτευση στον Δήμο Θεσσαλονίκης

Κομβικό ερώτημα: Γιατί απέναντι σε μια διοίκηση, η οποία αριθμεί τέσσερις (4) στους σαρανταεννέα (49) δημοτικούς συμβούλους και διοικητικά βρίσκεται υπό κατάρρευση πριν από το μισό της πρώτης θητείας της, δεν υπάρχει ισχυρή και παραγωγική αντιπολίτευση; Τι εμποδίζει τις αντιπολιτευόμενες παρατάξεις να παρεμβαίνουν από κοινού με επεξεργασμένες προτάσεις ώστε να πειθαναγκάσουν τη μειοψηφική διοίκηση να πράττει προς όφελος της πόλης ή να αποτρέψουν βλαπτικές αποφάσεις και ενέργειές της;

Η απάντηση στο ερώτημα είναι ο κατακερματισμός και η ασυνεννοησία της αντιπολίτευσης και, ως συνέπεια, η νωθρότητα και η αναποτελεσματικότητα!

Ιδού μια πρόχειρη τυπολογία του κατακερματισμού:

– Κάποιες παρατάξεις προβάλλουν με δογματικό τρόπο ιδεολογικά επιχειρήματα, τα οποία δήθεν καθιστούν αδύνατη τη συνεργασία με άλλες: «Πώς να συνεργαστούμε με παρατάξεις που τάσσονται υπέρ της ιδιωτικής πρωτοβουλίας;». Ή, «πώς να συνεννοηθούμε με αυτούς που συμφωνούν με την παρουσία στο πανεπιστήμιο της αστυνομίας, του κατασταλτικού αυτού μηχανισμού του κράτους;».

– Άλλοτε προβάλλονται με αφοριστικό τρόπο πολιτικά/κομματικά επιχειρήματα: «Αδύνατη η συνεργασία με δεξιούς ή με όχι αρκετά αριστερούς». «Αδύνατη η συνεργασία με φιλοκυβερνητικές ή με αντικυβερνητικές παρατάξεις ή πρόσωπα».

– Υπάρχουν κι αυτοί που ο λόγος τους παύει να είναι αυτοδιοικητικός, και αναλώνονται σε θέματα της κεντρικής πολιτικής σκηνής ως παρακολουθήματα κομμάτων.

– Ξεχωριστή μνεία αξίζουν αυτοί που ο ανεμοσούρτης τούς ανεμομάζωξε στην πόρτα του δημαρχείου και μπήκαν στηριζόμενοι σε τοπικά πελατειακά και ρουσφετολογικά δίκτυα.

Αυτός ο τύπος μικροκαριερίστα πολιτικάντη έχει το χούι να αποδημεί εποχικά εγκαταλείποντας την παράταξη και τους ψηφοφόρους του και να στοιβάζεται στο κοτέτσι του εκάστοτε δημάρχου έναντι πτηνοτροφής. Ολάκερο σμήνος αποδημητικών πτηνών από δαύτους κοσμεί το Δημοτικό Συμβούλιο Θεσσαλονίκης «για το καλό του λαού και του τόπου».

Η οφειλή της αντιπολίτευσης στην πόλη

Η τοπικότητα του αυτοδιοικητικού θεσμού και η διασπορά στις εκλογικές επιλογές των ψηφοφόρων από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 υπαγορεύουν πλέον τη σύναψη συνεργασιών στο τοπικό-προγραμματικό και όχι στο πολιτικό/κομματικό πεδίο (προηγουμένως σχεδόν όλοι ψήφιζαν μονοκούκι το κόμμα τους, από τη Βουλή μέχρι τον σύλλογο γονέων και κηδεμόνων του σχολείου).

Στο τοπικό-προγραμματικό πεδίο, λοιπόν, προσφέρονται πολλές ευκαιρίες συμπτώσεων ή/και επιμέρους θεματικών συνεργασιών μεταξύ των παρατάξεων της αντιπολίτευσης προκειμένου να σχηματίσουν πλειοψηφικό ρεύμα και να διεκδικήσουν με αυξημένες πιθανότητες τη διοίκηση: Η τήρηση των δημοκρατικών διαδικασιών, οι διοικητικές μεταρρυθμίσεις, η ενδοδημοτική αποκέντρωση, θέματα περιβάλλοντος και βιώσιμης κινητικότητας, θέματα ψηφιακής διακυβέρνησης, έργα χρήσιμα που δεν γίνονται, έργα βιτρίνας ή αμφισβητούμενα που γίνονται, προμήθειες και υπηρεσίες, άσκηση αναπτυξιακής και κοινωνικής πολιτικής κι ένα σωρό άλλα.

Ιδού στάδιον δόξης λαμπρόν για την αντιπολίτευση: Να συνομιλήσει έγκαιρα και να συνεργαστεί προγραμματικά θέτοντας ως προτεραιότητα την ποιότητα ζωής και την προκοπή της Θεσσαλονίκης. Και στη συνέχεια, αυτό να αποτελέσει το γόνιμο έδαφος για τη συζήτηση περί της επόμενης μέρας, με ορίζοντα το -όχι και τόσο μακρινό- 2023. Ο πλειοψηφικός νέος εκλογικός νόμος και το πλαφόν του 3% υποδεικνύουν προγραμματικές συνεργασίες. Οι ανάγκες της πόλης και των πολιτών είναι το διακύβευμα. Κι αυτό φαίνεται να ξεχνιέται εν μέσω ιδεολογικών αγκυλώσεων, ηγεμονισμών και υστεροβουλιών.

Είναι καιρός, λοιπόν, να στριμωχτεί μια διοίκηση, η οποία εκλέχτηκε ήδη κουρασμένη και να αφυπνισθεί μια αντιπολίτευση, η οποία δείχνει να βαριέται που ζει.

*Ο Νίκος Φωτίου είναι πρώην αντιδήμαρχος Δήμου Θεσσαλονίκης

Δείτε επίσης…