25 σημεία στη Θεσσαλονίκη για να ανακαλύψεις μέσα στο 2025

Η νέα χρονιά ξεκίνησε να… μετρά, με τον καθένα από εμάς να βάζει τους προσωπικούς του στόχους, αλλά και τις προκλήσεις που θα ήθελε να ζήσει μέσα στις επόμενες 365 ημέρες.

Η Θεσσαλονίκη -εκεί έξω- είναι μια πόλη που είναι γεμάτη ενδιαφέροντα πράγματα για να δεις και να ανακαλύψεις. Σημεία που ενδεχομένως να μην γνώριζες ότι υπάρχουν.

Αυτή λοιπόν είναι η δική μας πρό(σ)κληση για το 2025.

25 σημεία στην πόλη, κάποια γύρω από το κέντρο της, κάποια έξω από τον αστικό ιστό, που ήρθε η ώρα να τα ανακαλύψεις ή να τα επισκεφτείς ξανά εάν τα γνωρίζεις ήδη.

Μια ιστορική κρύπτη στην «καρδιά» της Θεσσαλονίκης

Περνάς καθημερινά από εκείνο το σημείο. Μπορεί να έχεις βρεθεί και σε απόσταση λίγων βημάτων από την είσοδο του. Ίσως όμως να αγνοούσες την ύπαρξή του.

Ο λόγος λοιπόν για την ιστορική κρύπτη του Μακεδονικού Αγώνα που βρίσκεται στον προαύλιο χώρο του Μητροπολιτικού Ναού Αγ. Γρηγορίου του Παλαμά στην «καρδιά» της Θεσσαλονίκης.

Η είσοδος της κρύπτης μάλιστα βρίσκεται ακριβώς πίσω από τη στάση «Μητρόπολη» επί της οδού Μητροπόλεως.

Ο φωτογραφικός φακός της parallaxi μπήκε μέσα στην κρύπτη και φέρνει στο φως όσα ιστορικά κειμήλια και ντοκουμέντα κρύβει στο εσωτερικό της.

Το οικοδομικό τετράγωνο στο οποίο βρίσκονται ο Μητροπολιτικός Ναός και το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα είναι από τα πλέον ιστορικά της Θεσσαλονίκης, ενώ διασώθηκαν και από την καταστροφική πυρκαγιά του 1917.

Τα κτίρια χτίστηκαν σε σχέδια του διάσημου αρχιτέκτονα Έρνεστ Τσίλερ, και στη θέση του σημερινού Μητροπολιτικού Μεγάρου, υπήρχε παλιότερα ένα αντίστοιχο μικρότερο Μέγαρο -έργο και αυτό του Τσίλερ- το οποίο όμως κατεδαφίσθηκε στα 1963.

Κατά την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα (1904-1908) το τετράγωνο αυτό αποτελούσε ένα ιδιότυπο επίκεντρο, καθώς εκτός των κτιρίων της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας και του Γενικού Ελληνικού Προξενείου Θεσσαλονίκης, στα έγκατα της Μητρόπολης Θεσσαλονίκης υπήρχε μια μυστική κρύπτη η οποία διασώζεται έως σήμερα.

Αυτή χρησιμοποιούταν ως χώρος συνεδριάσεων, φιλοξενίας αγωνιστών, αλλά και σαν αποθηκευτικός χώρος εφοδίων και πυρομαχικών που μεταφέρονταν μέσω πάμπολλων κινδύνων εκεί.

Η κρύπτη βρίσκεται σε βάθος 3,5 μέτρων κάτω από το Ιερό Βήμα του Μητροπολιτικού Ναού, και κατά την εποχή που κατασκευάσθηκε επικοινωνούσε με μυστικές υπόγειες διόδους τόσο με το τότε Μητροπολιτικό Μέγαρο όσο και με το Ελληνικό Προξενείο, ενώ η πρόσβαση από το ναό γινόταν εφικτή μέσω καταπακτής στο χώρο του Ιερού, απ’ την οποίαν οι μυημένοι κατέβαιναν στο εσωτερικό της χρησιμοποιώντας μια κρεμαστή σκάλα.

Μάλιστα ο χώρος δε διέθετε κανένα φεγγίτη, και ο εξαερισμός γινόταν με ένα ιδιότυπο σύστημα από πήλινους αγωγούς για τον εξαερισμό του χώρου.

Αυτοί οι πήλινοι αγωγοί έπαιρναν οξυγόνο από τις υγρές επιφάνειες και το κυκλοφορούσαν μες την κρύπτη.

Οι τεχνίτες που ανέλαβαν την αποκατάσταση της κρύπτης διαπίστωσαν με έκπληξη πως δεν είχε υγρασία και δεν μύριζε σαν κλειστός υπόγειος χώρος.

Το έργο κατασκευάστηκε με κάθε μυστικότητα, και κυριολεκτικά κάτω από τη μύτη των οθωμανικών αρχών αφού στην περιοχή υπήρχε αστυνομικό τμήμα, ενώ η ύπαρξη της κρύπτης ήταν γνωστή σε ελάχιστα μυημένα άτομα, καθώς οι κίνδυνοι της εποχής ήταν μεγάλοι και η περιοχή τελούσε υπό παρακολούθηση.

Μάλιστα η ύπαρξη της κρύπτης παρέμεινε ευρέως άγνωστη, αφού ακόμα και η Πηνελόπη Δέλτα στα Μυστικά του Βάλτου, αναφερόταν μόνο σε συναντήσεις Μακεδονομάχων, που περνούσαν απ’ την αυλή της Μητρόπολης στο Ελληνικό Προξενείο μέσω της πόρτας που χώριζε τον μεταξύ τους αύλειο χώρο.

Ώσπου επτά δεκαετίες μετά τη λήξη του Μακεδονικού Αγώνα, ο σεισμός που έπληξε τη Θεσσαλονίκη, αποκάλυψε το μυστικό που υπήρχε κάτω από τη Μητρόπολη, όταν σε εργασίες αποκατάστασης ζημιών τον Μάρτιο του 1979 αποκαλύφθηκε η είσοδος της κρύπτης από το Ιερό του ναού.

Τότε αποφασίστηκε η κρύπτη να επισκευασθεί και να αποτελέσει μουσειακό χώρο, ο οποίος και εγκαινιάσθηκε στις 29/5/1982.

Όταν ολοκληρώθηκαν οι εργασίες αποκατάστασης ο τότε πρόεδρος των Μακεδονομάχων, Αργύριος Αντωνίου, είχε αποκαλύψει το πώς κατασκευάστηκε η κρύπτη.

Στο προαύλιο του ναού υπήρχαν παρτέρια με λουλούδια και διάφορα κιόσκια με κληματαριές που σκέπαζαν το χώρο. Έτσι, οι εργάτες μπορούσαν να σκάψουν τα θεμέλια από την πλευρά του Ιερού Βήματος που συνόρευε με τον κήπο του μητροπολιτικού μεγάρου και να μεταφέρουν το χώμα στα παρτέρια των λουλουδιών.

Βέβαια, όλα αυτά υπό πολύ μεγάλο κίνδυνο, μιας και κοντά στην Μητρόπολη βρισκόταν το τουρκικό αστυνομικό τμήμα και οι Τούρκοι έκοβαν βόλτες μέσα στον αυλόγυρο της.

Και όμως η κρύπτη ολοκληρώθηκε και χρησιμοποιήθηκε από τους Μακεδονομάχους και στο εσωτερικό της ελήφθησαν σημαντικές αποφάσεις για την τύχη της Μακεδονίας.

Σήμερα στους χώρους της κρύπτης φιλοξενούνται κειμήλια του Μακεδονικού Αγώνα, φωτογραφικό υλικό όπως και τα λείψανα Μητροπολιτών, ενώ για τους επισκέπτες διανοίχθηκε είσοδος επί της οδού Μητροπόλεως.

Και τώρα αφού έμαθες την ιστορία της κρύπτης και πήρες μια «γεύση», μπορείς και εσύ να την επισκεφτείς καθημερινά από τις 07:00 έως τις 20:00 και να ζητήσεις από τους ανθρώπους του Ναού να σου ανοίξουν το χώρο και να σε ξεναγήσουν.

Ήξερες ότι στη Θεσσαλονίκη βρίσκεται το Ελληνικό Φαρμακευτικό Μουσείο;

Εγώ προσωπικά όχι. Και εξεπλάγην όταν είδα τις φωτογραφίες αναζητώντας περισσότερες πληροφορίες γι’ αυτό. Και όμως λοιπόν υπάρχει και το βρίσκεις στην περιοχή του Φοίνικα.

Η Φαρμακευτική Ιστορία της Ελλάδας βρίθει από μεγάλα και σημαντικά επιτεύγματα. Τόσο στα αρχαία και αλεξανδρινά χρόνια με προσωπικότητες όπως ο Ιπποκράτης, ο Διοσκουρίδης και ο Γαληνός, όσο και στις σύγχρονες μέρες μας, η Φαρμακευτική στη χώρα μας αποτελεί ένα χώρο υπηρεσίας και προσφοράς για τον καθημερινό άνθρωπο.

Μέχρι σήμερα η φαρμακευτική ιστορία δεν έχει γίνει ευρέως γνωστή και πολλοί λίγοι γνωρίζουν τη διαχρονική της αξία. Έγινε λοιπόν μια προσπάθεια, ώστε ο ρόλος της να γίνει ευρύτερα γνωστός και να αποτελέσει στοιχείο εκπαίδευσης και ενημέρωσης όλων.

Στα πλαίσια της πολύπλευρης προσφοράς των Ελλήνων Φαρμακοποιών ο Φαρμακευτικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης ανέλαβε την πρωτοβουλία, να αναδείξει την πολύ σημαντική φαρμακευτική ιστορία μέσα από τη δημιουργία του πρώτου Φαρμακευτικού Μουσείου στη χώρα μας.

Το μουσείο δημιουργήθηκε πριν 10 χρόνια χάρη στο μεράκι του φαρμακοποιού Βασίλη Νικόλτσιου και με τη στήριξη του προέδρου του Φαρμακευτικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης (ΦΣΘ) Κυριάκου Θεοδοσιάδη, ο οποίος είχε και την ιδέα της δημιουργίας του Μουσείου. γενική διευθύντρια του Ελληνικού Φαρμακευτικού Μουσείου είναι η καθηγήτρια ΑΠΘ, Ευαγγελία Βαρέλλα, η οποία έχει αναλάβει αφιλοκερδώς τα καθήκοντά της από τον Σεπτέμβριο του 2007.

Εκτίθενται πάνω από 3.000 αντικείμενα, όπως φαρμακευτικά έπιπλα, βιβλία συνταγών, επιστολόχαρτα φαρμακείων, φιαλιδίων με φαρμακευτικές δραστικές ουσίες που χρονολογούνται από το 1900 κι ακόμη παλαιότερα.

Θα το βρεις: Εθνικής Αντιστάσεως 173-175, Φοίνικας, τηλ. 2310-471776

https://www.hepham.gr/root.el.aspx

Το Μουσείο που στεγάζεται στο κτίριο που έκρινε την τύχη της Θεσσαλονίκης και της Μακεδονίας

Πριν τον Βαλκανικό Πόλεμο, αποτελούσε το κεντρικό κτίριο του αγροκτήματος Μοδιάνο που δημιουργήθηκε το 1906 από τον Γιακό Μοδιάνο, γιο του Σαούλ Μοδιάνο, του δεύτερου μεγαλύτερου ιδιοκτήτη ακινήτων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Πρόκειται για έναν χώρο που βρίσκεται στις ανατολικές παρυφές του χωριού Γέφυρα, που επί τουρκοκρατίας ονομάζονταν Τοψίν.

Γι’ αυτό το λόγο το κτίριο έχει περάσει στα χρόνια ως βίλα Μοδιάνο ή βίλα Τοψίν.

Μετά το 1911 το κτήμα περνάει σε Οθωμανικά χέρια, από όπου στην συνέχεια περνάει στην ιδιοκτησία Παπαγεωργίου. Επιτάσσεται από το Γερμανικό στρατό στη διάρκεια του Β ́ Παγκοσμίου Πολέμου το 1940 και μετατρέπεται σε στρατηγείο και έπειτα σε νοσοκομείο. Μετά τη γερμανική κατοχή περνά και πάλι στα χέρια των Ελλήνων ιδιωτών και στην ιδιοκτησία των οικογενειών Βοϊβόδα, Σαρόγλου και Παπαγεωργίου από τις οποίες το αγοράζει ο Ελληνικός Στρατός για να στεγάσει το Μουσείο των Βαλκανικών Πολέμων το 1999. Το οίκημα κατοικούνταν έως το 1983 και είναι γνωστό στους κατοίκους της περιοχής ως κτήμα Παπαγεωργίου η ως απλώς το Κονάκι.

Το μεσημέρι της 26ης Οκτωβρίου 1912 οι Τούρκοι γνωστοποίησαν με επίσκεψή τους στο χώρο, ότι ο Ταχσίν Πασάς δέχτηκε τελικά την άνευ όρων παράδοση της Θεσσαλονίκης.

Ο τάφος του Χασάν Ταχσίν Πασά βρίσκεται στον προαύλιο χώρο του μουσείου.Στο ίδιο ταφικό μνημείο έχουν εναποτεθεί και τα οστά του υιού και υπασπιστού του Κενάν Μεσαρέ.

Ο ίδιος υπήρξε μια δραματική φυσιογνωμία και ο ρόλος του στην άνευ όρων συνθηκολόγηση και αναίμακτη παράδοση της πόλης της Θεσσαλονίκης ήταν καθοριστικός. Ως απόφοιτος της Ζωσιμαίας Σχολής Ιωαννίνων μετείχε της Ελληνικής παιδείας και είχε μεγάλη εκτίμηση προς τον Ελληνικό πολιτισμό, γεγονός που συνέδραμε στην απόφαση του να μην επιτρέψει την παράδοση της Θεσσαλονίκης στους Βούλγαρους. Πέφτοντας στη δυσμένεια των Τούρκων έζησε στη συνέχεια στην Ελβετία, απολαμβάνοντας την προστασία του Ελληνικού κράτους.

Το μουσείο, δημιουργήθηκε το 1999 όταν το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας της Ελλάδας αγόρασε την έπαυλη αυτή για να την αξιοποιήσει ως Μουσείο Βαλκανικών Πολέμων.

Εγκαινιάστηκε στις 27 Οκτωβρίου του 1999 από τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κωστή Στεφανόπουλο.

Στις αίθουσες του κτιρίου ο επισκέπτης μπορεί να δει εκθέματα όπως όπλα, ξίφη, στρατιωτικές στολές, μετάλλια, πίνακες, λιθογραφίες, χάρτες, φωτογραφίες, διάφορα κειμήλια από τους Βαλκανικούς Πολέμους, μια ιδιόχειρη κάρτα του τότε Πρωθυπουργού της Ελλάδας Ελευθέριου Βενιζέλου, όπως επίσης και αντίγραφο του πρωτοκόλλου παράδοσης της Θεσσαλονίκης.

Τα κειμήλια του ελληνικού, του τουρκικού, του βουλγαρικού, του σερβικού, του μαυροβουνιώτικου και του ρουμανικού στρατού εκτίθενται στο ισόγειο του κτιρίου, σε προθήκες, αφιερωμένες σε κάθε στρατιωτική δύναμη χωριστά.

Περνώντας την εντυπωσιακή σιδερένια πόρτα του κτηρίου, ο επισκέπτης του Μουσείου βρίσκεται στον κεντρικό χώρο όπου δεσπόζει ένα συντριβάνι και γύρω προθήκες που μπορεί να θαυμάσει συλλογές από τυφέκια, πιστόλια, ξίφη, που χρησιμοποιήθηκαν από τον ελληνικό, τον βουλγαρικό, και τον τουρκικό στρατό.

Στη συλλογή όπλων που εκτίθενται στο μουσείο περιλαμβάνονται τυφέκια τύπου Μάνλιχερ Μ1903 που χρησιμοποιήθηκαν από τον ελληνικό και τον βουλγαρικό στρατό, τυφέκια τύπου Μάουζερ M1889 του τουρκικού στρατού, πιστόλι τύπου Bergmann-Bayard Μ1908 του ελληνικού στρατού, το πιστόλι Smith & Wesson τουρκικού στρατού, καθώς και όλη η σειρά των ξιφών του ελληνικού και του βουλγαρικού στρατού.

Σε μεγάλο ποσοστό διατηρείται η επίπλωση της εποχής, η οποία μάλιστα εμπλουτίστηκε με έπιπλα που φυλάσσονταν μέχρι τώρα στις αποθήκες του στρατού.

Γύρω από το κεντρικό κτήριο έχουν ανακαινισθεί και είναι επισκέψιμοι, το ιατρείο, το σιδηρουργείο, το οινοποιείο και οι σταύλοι του συγκροτήματος, και αυτοί οι χώροι εμπλουτισμένοι με ανάλογα αντικείμενα της εποχής.

Στοιχεία Επικοινωνίας

Υπεύθυνη Μονάδα : 787 ΤΜΕ

Τηλέφωνο : 2310716000, 2391022560

Βρείτε το στον χάρτη

Περισσότερες πληροφορίες ΕΔΩ

Για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νεότεροι

Είσαι από εκείνους που έχει ζει τον άθλο του 1987 και πανηγύριζες στο δρόμο μαζί με τους γονείς σου; Είσαι της νεότερης γενιάς που ακόμη θυμάσαι το τρίποντο του Διαμαντίδη στο φινάλε του ημιτελικού με τη Γαλλία στο Eurobasket του 2005;

Το Μουσείο Μπάσκετ της ΧΑΝΘ είναι για σένα. Χλατς!

Το Μουσείο Μπάσκετ της ΧΑΝΘ αποτελεί το πρώτο μουσείο του είδους στην Ελλάδα και εγκαινιάστηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2013 στο Αθλητικό Κέντρο ΧΑΝΘ «Μίμης Τσικίνας». Το Μουσείο στεγάζει μεγάλο αριθμό σπάνιων εκθεμάτων, ομοιώματα αθλητών σε φυσικό μέγεθος και δυναμικές ηλεκτρονικές πλατφόρμες, ενώ δίνει την δυνατότητα στον επισκέπτη, μέσω μιας διαδραστικής ξενάγησης, να γνωρίσει την ιστορία και τις σημαντικότερες στιγμές του αθλήματος στην Ελλάδα. Το μουσείο κατασκευάστηκε στο πλαίσιο του έργου «Youth Mobilisation- Cultural Heritage and Athletic Valorisation: YMC(H)A» που υλοποιείται εντός του Προγράμματος Εδαφικής Συνεργασίας Ελλάδα-Βουλγαρία 2007-2013. Βρίσκεται ακριβώς στο σημείο που πρωτοχτύπησε μπάλα μπάσκετ στην Ελλάδα, στο σημείο που στήθηκε το πρώτο αυτοσχέδιο καλάθι.

Θα το βρεις: Αθλητικό Κέντρο ΧΑΝΘ «Μίμης Τσικίνας» – Ν. Γερμανού 1 – Πλατεία ΧΑΝΘ. Τηλ. 2310 241 007

Ένα μουσείο για μικρούς

Το μουσείο σχεδιάζει, μελετά και υλοποιεί εκπαιδευτικά προγράμματα, οργανώνει επετειακές και θεματικές εκδηλώσεις βασισμένες στη μουσειακή εκπαίδευση, παρουσιάζει παιδικά βιβλία και τους συγγραφείς τους, συνεργάζεται με άλλους μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς, υλοποιεί εκπαιδευτικά προγράμματα σε Μουσεία, Δήμους, Νοσοκομεία και Συλλόγους Α.Μ.Ε.Α., ενώ εκπαιδεύει εθελοντές και διοργανώνει σεμινάρια εκπαιδευτικών.

Απευθύνεται κυρίως σε παιδιά 4 έως 12 ετών και ο τρόπος προσέγγισης του προσαρμόζεται κάθε φορά στην ηλικία του κοινού του. Στα παιδιά 4 έως 6 ετών απευθύνεται με βιωματικές εμπειρίες, ενώ στα παιδιά 7 έως 12 ετών με θέματα κλιμακούμενου επιπέδου δυσκολίας και έρευνας και τα προτρέπει να δημιουργήσουν τις δικές τους συλλογές αλλά και να τις παρουσιάσουν στο χώρο του Μουσείου.

Εντός του υπάρχει μια μόνιμη έκθεση παιχνιδιών με τίτλο «παίζοντας με ξεχασμένα κουρδιστά τσίγκινα παιχνίδια», Τα εκθέματα είναι ευγενική δωρεά στο Μουσείο του Δημάρχου Θεσσαλονίκης κ. Γιάννη Μπουτάρη. Επίσης υπάρχει μια έκθεση με ξύλινα επιτραπέζια και παιχνίδια και σε τμήμα του παρουσιάζει την ιστορία της κούκλας και ένα αφιέρωμα σε κουκλόσπιτα άλλων εποχών και τους Θεσσαλονικείς παιχνιδοκατασκευαστές.

Θα το βρεις: Γρηγορίου Λαμπράκη και Κλεάνθους 57, Τούμπα, τηλ. 2310913047

paidikomouseio.gr

Σιδηροδρομικό Μουσείο Θεσσαλονίκης

Το κτίριο της Στρατιωτικής στάσης (Station Militaire) της εταιρείας Σιδηροδρόμων «Jonction – Salonique – Constantinople» βρίσκεται στη δυτική πλευρά της Θεσσαλονίκης περίπου 500 μέτρα μετά την ανισόπεδη γέφυρα της οδού Μοναστηρίου προς την έξοδο της πόλης, μεταξύ των κυρίων Σιδηροδρομικών γραμμών που εκπορεύονται από τον νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό και την Οδό Μοναστηριού στα διοικητικά όρια του Δήμου Κορδελιού-Ευόσμου. Το κτίριο κτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα κατά την περίοδο της Οθωμανικής κυριαρχίας. Συγκεκριμένα κατασκευάσθηκε από το 1891 μέχρι το 1894 από τον Ιταλό αρχιτέκτονα Πιέτρο Αρριγκόνι μετέπειτα κατασκευαστή της Κάζα Μπιάνκα.

Παρόμοιας μορφής κτίρια μπορεί να συναντήσει κανείς σε πολλούς σταθμούς του Ο.Σ.Ε. στο Βόρειο Ελλαδικό χώρο, αλλά όχι τόσο περίτεχνα. Το κτίσμα έχει ένα ξεχωριστό αρχιτεκτονικό στυλ, με ιδιαίτερα μορφολογικά στοιχεία, σταυροειδή κάτοψη με άξονα συμμετρίας κάθετο προς τις σιδηροδρομικές γραμμές, συμμετρικά τοξωτά ανοίγματα, στρογγυλό φεγγίτη στις πλάγιες όψεις για τον αερισμό της στέγης. Ξύλινες στέγες, ξύλινους εξωτερικούς δοκούς δεμένους με καλλιτεχνική μαστοριά και «καρδιά» να χτυπά 125 χρόνια και πλέον συνεχούς σιδηροδρομικής ιστορίας. Το όλο κτίριο περιβάλλεται από μια ακάλυπτη περίφρακτη έκταση για υπαίθριες εκδηλώσεις σ’ ένα ενιαίο ιστορικό τοπίο.

Η συλλογή του σιδηροδρομικού μουσείου εκτίθεται σε δύο χώρους ανάλογα με το είδος και το μέγεθος τους.

– Τα μικρά και φορητά εκθέματα όπως π,χ στολές ,έντυπα και άλλα αντικείμενα εσωτερικού χώρου βρίσκονται μέσα στο Κτίριο στρατιωτικής στάσης.

– Ατμάμαξες, επιβατικά και φορτηγά βαγόνια, δρεζίνες, γερανοί, βαριά μηχανήματα και εργαλεία βρίσκονται στον Υπαίθριο χώρο.

Διεύθυνση: Νέα Μοναστηρίου 7B, 56334 Θεσσαλονίκη

Το Σιδηροδρομικό Μουσείο Θεσσαλονίκης στεγάζεται στο ανακαινισμένο κτίριο του πρώην σταθμού της Στρατιωτικής Στάσης του ΟΣΕ, στην σιδηροδρομική περιοχή της Διαλογής, στα όρια των δήμων Κορδελιού – Εύοσμου και Μενεμένης – Αμπελοκήπων.

Επικοινωνία: +30 2310 559590

Ιστοσελίδα: sfsth.gr

Ένας θησαυρός αιώνων που αξίζει να ανακαλύψεις στην Καλαμαριά

Στην ανατολική πλευρά της Θεσσαλονίκης, στην οδό Ανδρέα Παπανδρέου στην Καλαμαριά βρίσκεται ένα από τα πιο ξεχωριστά μουσεία της πόλης. Το Μουσείο Φωτογραφίας Χρήστος Καλεμκερής κρύβει στο εσωτερικό του μια μοναδική συλλογή από φωτογραφίες που διηγούνται δύο αιώνες ελληνικής ιστορίας.

1930. Στην περιοχή της Καλαμαριάς, γεννιέται από Μικρασιάτες πρόσφυγες γονείς ο Χρήστος Καλεμκερής. Κατά τη διάρκεια της ζωής του ανακαλύπτει την αγάπη του για τη συλλογή γραμματοσήμων και καρτ ποστάλ, η οποία σταδιακά θα εξελιχθεί σε ένα πάθος για τη φωτογραφία. Αφοσιώνεται λοιπόν στη συλλογή φωτογραφιών και κατορθώνει με μεράκι να δημιουργήσει ένα σπάνιο αρχείο ιστορικών φωτογραφιών που συνδέονται με την Ελλάδα.

Το 1970, έχοντας συγκεντρώσει ήδη δυσεύρετες φωτογραφίες από όλη την ελληνική επικράτεια, ο Χρήστος Καλεμκερής ξεκινά να ταξιδεύει σε μεγάλες πόλεις του εξωτερικού.

Εκεί θα λάβει μέρος σε δημοπρασίες μεγάλων διεθνών και ευρωπαϊκών οίκων αλλά και θα περιηγηθεί στις ίδιες τις πόλεις, αναζητώντας ακόμα και σε μικρά παλαιοπωλεία φωτογραφίες που αισθάνεται ότι συνδέονται με την πατρίδα του.

Η ιδιαίτερη αγάπη του για τη φωτογραφία και κυρίως για την ιστορία που αυτή φέρει θα έχει ως αποτέλεσμα να συλλέξει περισσότερες από 30.000 φωτογραφίες, οι οποίες χρονολογούνται από το 1838, τις απαρχές της τέχνης της φωτογραφίας.

Φωτογραφίες ιστορικές από τους πρώτους Έλληνες και ξένους φωτογράφους, φωτογραφίες που αφηγούνται ιστορίες γνωστές και άγνωστες, που απεικονίζουν σπουδαία αρχιτεκτονικά μνημεία της αρχαίας Ελλάδας και επιπλέον, φωτογραφίες προσωπικές που αναπαριστούν οικογένειες του 19ου και του 20ου αιώνα συνθέτουν το αρχείο που ο Χρήστος Καλεμκερής αποφασίζει να δωρίσει στο Δήμο Καλαμαριάς το 2001.

Επιθυμία του είναι η δημιουργία ενός μουσείου όπου το κοινό θα μπορέσει να έρθει σε επαφή με την ελληνική ιστορία, όπως αυτή αποτυπώνεται στις φωτογραφίες της συλλογής του.

Παρά το γεγονός ότι η συμφωνία του Χρήστου Καλεμκερή με το Δήμο Καλαμαριάς προέβλεπε τη στέγαση της συλλογής του σε έναν κατάλληλα διαμορφωμένο χώρο στο στρατόπεδο Κόδρα, αυτό δεν έχει καταστεί ακόμη εφικτό.

Έχοντας πραγματοποιήσει θεματικές εκθέσεις σε σημαντικά ιδρύματα και οργανισμούς, όπως το Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τράπεζας, η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, το πολιτιστικό κέντρο Μελίνα στην Αθήνα αλλά και στη Νίκαια της Γαλλίας όπου το ιστορικό υλικό εκτέθηκε για πρώτη φορά, επόμενος στόχος των ανθρώπων του Μουσείου είναι να έρθουν πιο κοντά στους νέους και τα παιδιά, προωθώντας το ελληνικό πνεύμα και την ιστορία της χώρας μας.

Οι φωτογραφίες της συλλογής του Μουσείου Φωτογραφίας Χρήστος Καλεμκερής έχουν εκδοθεί σε θεματικές ενότητες συνοδευόμενες από ιστορικό υλικό. Η έκδοση που αφορά την ιστορία των σιδηροδρόμων και των τραμ αποτελείται από έξι τόμους, για τους οποίους το Μουσείο έλαβε το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών το 2006. Φωτογραφίες που προέρχονται από τη συγκεκριμένη συλλογή έχουν εκδοθεί ως επετειακά γραμματόσημα για τον εορτασμό των 100 χρόνων του ΟΣΕ.

*Ανδρέα Παπανδρέου 48Α, στον Άγιο Ιωαννη της Καλαμαριάς, 2310 403 564, περισσότερα ΕΔΩ

Βυζαντινό Κάστρο Ρεντίνας

Ένας από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους έξω από την πόλη της Θεσσαλονίκης, είναι το Βυζαντινό Κάστρο της Ρεντίνας.

Πρόκειται για μία τοποθεσία η οποία κατοικούνταν από τη Νεολιθική εποχή. Το κάστρο της Ρεντίνας δεσπόζει σε κορυφή λόφου, στην είσοδο των κατάφυτων στενών της Ρεντίνας ή “μακεδονικών Τεμπών” (40°39’22″Ν – 23°37’22″Ε) .

Έλεγχε την πορεία της Εγνατίας οδού μέσω της κοιλάδας του Ρήχιου ποταμού και συνεπώς την κίνηση εμπορευμάτων και στρατευμάτων μεταξύ Θεσσαλονίκης και Κωνσταντινούπολης. Ο χώρος έχει ανασκαφεί και αναστηλωθεί μερικώς, παραμένει όμως προς το παρόν αρχαιολογικός χώρος κλειστός για το ευρύ κοινό.

Ίχνη ανθρώπινης παρουσίας στο λόφο μαρτυρούνται από ευρήματα της νεολιθικής ακόμη εποχής. Η κατοίκηση συνεχίζεται αδιάλειπτα ως την ύστερη αρχαιότητα. Τότε, και συγκεκριμένα περί το 450 μ.Χ πραγματοποιείται η πρώτη οχύρωση.Είναι σχεδόν βέβαιο πως σε αυτό συνετέλεσε η εποίκηση από κατοίκους της Αρέθουσας, μεγάλης αρχαίας πόλης της περιοχής η οποία καταστράφηκε μετά από διαδοχικές βαρβαρικές επιδρομές (Γότθοι 254,258,267,269 μ.Χ, Βησιγότθοι 380, Έρουλοι 475,479 μ.Χ).

Αργότερα, ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός (527-565) ενισχύει τις οχυρώσεις και επανιδρύει το κάστρο- πρόκειται για το φρούριο Αρτεμίσιον που αναφέρει ο Προκόπιος. Από το 570 οι Σλάβοι διασχίζουν το Δούναβη προς νότον και καθ’όλη τη διάρκεια του 7ου αιώνα, δεν αρκούνται πλέον σε επιδρομές, αλλά εγκαθίστανται σε μεγάλες ομάδες στην ερημωμένη ύπαιθρο.

Δημιουργούν νησίδες πληθυσμού, τις Σκλαβηνίες οι οποίες έχουν δική τους οργάνωση και ηγεσία. Tην κοιλάδα του Ρήχιου επικοίζει το βαρβαρικό φύλο των Ρηγχίνων, οι οποίοι όμως πιθανότατα ήταν βλάχικης καταγωγής και συμπαρασύρθηκαν από την κάθοδο των Σλάβων, καθώς αναφέρονται επανειλημμένα και ως “Βλαχορηγχίνοι”.

Επόμενος σταθμός στην ιστορία της Ρεντίνας, ο οποίος φανερώνει και την ουσιαστική καμπή στη ζωή του κάστρου, είναι η ανακήρυξή της σε έδρα επισκοπής περί το 900 (σύμφωνα με τη Νεαρά ΧVI του Λέοντος Σοφού (886-907)). Ο επίσκοπος Λητής ονομάζεται πλέον “Λητής και Ρεντίνης” και εγκαθίσταται στη Ρεντίνα, καθώς η Λητή έχει παρακμάσει και εγκαταληφθεί μετά τις επιδρομές και τις επακόλουθες μετακινήσεις πληθυσμών.

Κατά το 10ο αιώνα τα τείχη επισκευάζονται, πύργοι επανακτίζονται εκ βάθρων, δημιουργείται το υπόσκαφο κλιμακοστάσιο και ανοικοδομείται ο κύριος όγκος των κατοικιών και των δημοσίων κτιρίων.

Το κάστρο ακολουθεί την ιστορική πορεία της Μακεδονίας κατά τη μεσοβυζαντινή περίοδο.

Το 1204 καταλαμβάνεται από τους Φράγκους σταυροφόρους ιππότες και θα αποτελέσει ένα από τα δυναμάρια του φράγκικου Βασιλείου της Θεσσαλονίκης ως πριν το 1224, οπότε και περνά στα χέρια του Δεσποτάτου της Ηπείρου.

Μετά τη μάχη της Κλοκοτίνιτζας (1230) ο γιος του Θεόδωρου, Ιωάννης Δούκας Κομνηνός ανακηρύσσει εαυτόν δεσπότη Θεσσαλονίκης. Η φρουρά του θα εγκαταλείψει τη Ρεντίνα, μόλις πληροφορηθεί πως καταφθάνει στην περιοχή μεγάλο εκστρατευτικό σώμα της Νίκαιας με επικεφαλής τον αυτοκράτορα Ιωάννη Βατάτζη.

Ο Βατάτζης εισήλθε στο κάστρο και διανυκτέρευσε εκεί (1242). Χρυσό νόμισμά του που βρέθηκε εσωτερικά της πύλης εισόδου, ίσως προέρχεται από την ιστορική εκείνη διανυκτέρευση. Ακριβώς έναν αιώνα αργότερα (1342), κατά το δεύτερο βυζαντινό εμφύλιο, το φρούριο καταλαμβάνει ο Ιωάννης Καντακουζηνός και εγκαθιστά φρουρά.

Ακολούθως εκπολιορκεί το κάστρο ο Συργής, κεφαλή των Σερρών, συλλαμβάνει αιχμαλώτους τους στρατιώτες και τους άρχοντες του κάστρου που συνεργάστηκαν με τον Καντακουζηνό, τους φυλακίζει και τους βασανίζει. Κατά την παλαιολόγεια περίοδο ο οικισμός γνωρίζει ανάπτυξη, χτίζονται και επισκευάζονται οχυρώσεις, καθώς και ο μικρός ναός με τρούλο, ερείπια του οποίου σώζονται σήμερα.

Το κάστρο αποτελεί πλέον, εκτός από έδρα επισκοπής και έδρα κατεπανικίου (Κατεπανίκιον Ρεντίνας) και αναφέρεται συχνά στα αρχεία των αγιορείτικων μονών.(13ος-14ος αι.) Η Ρεντίνα πέφτει διαδοχικά στους Σέρβους (π.1345), στους Έλληνες (1371), στους Τούρκους (1383), ξανά στους Έλληνες(1402) και οριστικά στους Οθωμανούς (πριν το 1423).

Με την τελική κατάκτηση από τους Τούρκους αρχίζει η παρακμή του κάστρου που θα οδηγήσει στην οριστική εγκατάλειψη του. Στην περιοχή εγκαθίστανται Γιουρούκοι νομάδες και το διοικητικό κέντρο μετατοπίζεται στο Μπεσίκι (σημ.Βόλβη). Λίγα νομίσματα του 16ου αιώνα υποδηλώνουν ένδειξη κατοίκησης, το 17ο αιώνα όμως, είναι σίγουρο πως πυκνή βλάστηση έχει καταλάβει ως τελευταίος κατακτητής το κάστρο.

Ο οικισμός περιβάλλεται από εξωτερικό τείχος το οποίο ενισχύεται με πύργους ή προβόλους. Ήταν καλά αρμολογημένο και επιχρισμένο με λευκό κονίαμα, κάτι που προσέδιδε λευκωπή όψη στο κάστρο. Ένα δίδυμο τείχος των παλαιολόγειων χρόνων διαχωρίζει εγκάρσια την οχυρωμένη έκταση σε δύο τμήματα. Στην κορυφή του λόφου βρίσκεται η τειχισμένη ακρόπολη και στο υψηλότερο σημείο της τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική του 10ου αιώνα χτισμένη πάνω σε κινστέρνα. Αυτός ήταν ο επισκοπικός ναός. Στα Α δεσπόζει ο μικρός τρουλλαίος παλαιολόγειος ναός σε σχήμα σταυρού. Σπαράγματα τοιχογραφιών μαρτυρούν πως είχε ιστορηθεί.

Ένας τρίτος ναός εντοπίστηκε ΝΔ κοντά στην κεντρική πύλη με προσκτίσματα και νεκροταφείο. Τέσσερις κινστέρνες εξασφάλιζαν την υδροδότηση του οικισμού. Επιπλέον σε περίοδο πολιορκίας, το σκοπό αυτό εξυπηρετούσε συγκρότημα αιθουσών στους πρόποδες επί του ποταμού, το οποίο συνδεόταν με υπόσκαφη μυστική κλιμακωτή σήραγγα με το κάστρο. Το μεγαλύτερο μέρος των κατοικιών και των εργαστηρίων χτίστηκε κατά το 10ο αιώνα και βρίσκεται στο ΝΔ τμήμα. Τα σπίτια είναι απλά και συχνά μονόχωρα.

Από τις ανασκαφές που διενεργήθηκαν υπό τον καθηγητή Μουτσόπουλο, ήρθαν στο φως πλήθος ευρημάτων τα οποία φωτίζουν την καθημερινή ζωή και την ιστορία της περιοχής και των βυζαντινών οχυρωμένων οικισμών της περιόδου γενικότερα.

*πηγή: Ν.Κ.Μουτσόπουλος, Ρεντίνα Ι, ΤΕΕ, Αθήνα 2001 2.Ν.Κ Μουτσόπουλος, Ρεντίνα ΙΙ, ΤΕΕ, Αθήνα 2001 3.Hammond,A History of Macedonia, Οxford Un.Pr.,Oxford 1989 4.Ιωάννης Καντακουζηνός,Ιστορία 5.Νικηφόρος Γρηγοράς, Ρωμαϊκή ιστορία 6.Γεώργιος Ακροπολίτης, Χρονική Διήγησις.

Άγιος Ανδρέας, Περιστερά

Σύμφωνα με πηγές και ευρήματα ο οικισμός της Περιστεράς αποτελεί έναν από τους παλαιότερους οικισμούς της ευρύτερης περιοχής.

Οι επιτύμβιες στήλες των ύστερων ρωμαϊκών χρόνων που έχουν βρεθεί εντοιχισμένες στους τοίχους των σπιτιών και σε πλατύσκαλα στοιχειοθετούν την ύπαρξη νεκροταφείου στην περιοχή. Η περιοχή ανατολικά της Θεσσαλονίκης αποτελεί το σημείο όπου κατέφυγαν για να ιδρύσουν οικισμούς και μοναστήρια οι πρώτοι χριστιανοί μετά από διωγμούς και ονομάζεται Προάθως.

Τον 9ο αιώνα μ.Χ. η Περιστερά έρχεται στο προσκήνιο με την ίδρυση της Μονής των Περιστερών από τον Όσιο Ευθύμιο το Νέο το 871 μ.Χ. κατόπιν οράματος. Σύμφωνα με την οδηγία που εξέλαβε στο όραμα, ο παλαιοχριστιανικός ναός του 4ου αιώνα αφιερωμένος στον Απόστολο Ανδρέα με τις τέσσερεις αρχαίες κολώνες που διατηρούνται μέχρι σήμερα βρισκόταν πλησίον της νερομάνας, της βασικής πηγής νερού του οικισμού, ο οποίος είχε μετατραπεί σε στάνη προβάτων.

Ο Όσιος Ευθύμιος ο Νέος γεννήθηκε στην περιοχή της Άγκυρας το 823, ήταν παντρεμένος και είχε παιδιά. Τα εγκατέλειψε και έγινε μοναχός το 843 με το όνομα Ευθύμιος. Το 859 έρχεται στον Άθωνα. Λόγω συχνών πειρατικών επιδρομών μετακινείται αρκετά και περνάει από τον Άγιο Ευστράτιο και τα Βράσταμα Χαλκιδικής όπου ίδρυσε λαύρα. Επίσης στηλίτευσε έξω από τη Θεσσαλονίκη.

Ο οικισμός γύρω από τη Μονή του Αγίου Ανδρέα ανθίζει και χρόνια αργότερα, το 884 μ.Χ., ο Όσιος Ευθύμιος ο Νέος ιδρύει και γυναικείο μοναστήρι στην Περιστερά. Πριν την αναχώρηση του για τον Άθωνα ορίζει διαδόχους ηγούμενους των μοναστηριών τα εγγόνια του Μεθόδιο και Ευθυμία. Τον Οκτώβριο του 898 ασθένησε βαριά στην Ιερά Νήσο και στις 15 του ίδιου μήνα απεβίωσε. Η σωρός του μεταφέρθηκε αρχικά στη Θεσσαλονίκη και στις αρχές Ιανουαρίου του 899 στην Περιστερά όπου και τάφηκε.

Σήμερα, ο Ι. Ν. Αγίου Ανδρέα είναι ο ενοριακός ναός της Περιστεράς και εντός του βρίσκονται τα λείψανα του Οσίου Ευθυμίου.

*πηγή: peristera.gr

46 λεπτά απόσταση από το κέντρο της Θεσσαλονίκης μέσω ΕΟ Θεσσαλονίκης Πολυγύρου και Επαρ.Οδ. Λιβάδιου-Βασιλικά

Πύργος Αγίου Βασιλείου

O πύργος του Αγίου Βασιλείου χρονολογείται στον 14ο αιώνα. Βρίσκεται στη νότια όχθη της λίμνης Κορώνειας, απέναντι από την έξοδο ενός οδικού άξονα, ο οποίος διασχίζοντας το βουνό του Χορτιάτη συνέδεε τη Θεσσαλονίκη με το νότιο βραχίονα της Εγνατίας οδού.

Ο πύργος πιθανότατα σχετιζόταν όχι τόσο με την άμυνα της Θεσσαλονίκης όσο με την προμήθεια της πόλης με αγαθά αλιείας και γεωργίας που προέρχονταν από τη λίμνη και τη γύρω εύφορη περιοχή. Άλλωστε και επί Τουρκοκρατίας η περιοχή ήταν έδρα ειδικού εισπράκτορα για την είσπραξη του φόρου της δεκάτης από την αλιεία.

Ο πύργος έχει διαστάσεις 10,5×10,5μ. Και ύψος περίπου 15μ. Σε κάθε πλευρά του διαμορφώνονται εξωτερικά τέσσερις αντηρίδες διαστάσεων 1,0×0,4μ., που απέχουν μεταξύ τους περί τα 2 μέτρα.

Η τοιχοποιία ακολουθεί το το ατελές πλινθοπερίκλειστο σύστημα με οριζόντια διατεταγμένα πλινθία (τούβλα) για την πλήρωση των κενών και ασβεστοκονίαμα ως συνδετικό υλικό. Ανά διαστήματα ενισχύεται περιμετρικά με σύστημα ξυλοδεσιών. Η μοναδική είσοδος βρίσκεται στην ανατολική πλευρά και είναι για λόγους ασφαλείας υπερυψωμένη. Το μνημείο υπέστη πολλές φθορές τα νεώτερα χρόνια. Η πιο σοβαρή ζημιά προκλήθηκε με το σεισμό του 1978, όταν κατέρρευσε μεγάλο τμήμα της ανωδομής. Την περίοδο 2007-2008 έγιναν εκτεταμένες αναστηλωτικές εργασίες που περιλάμβαναν και ανακατασκευή τμημάτων του πύργου με χρήση οικοδομικού υλικού παρόμοιου με το αρχικό.

Πώς μπορείς να πας

Με αυτοκίνητο και αφετηρία το κέντρο της Θεσσαλονίκης:

Σε 27-33 λεπτά μέσω ΕΟ Θεσσαλονίκης – Καβάλας/ΕΟ2

Σε 29-40 λεπτά μέσω ΕΟ Θεσσαλονίκης-Καβάλας/Εγνατία Οδός/E90/Α2/Α25 και ΕΟ Θεσσαλονίκης Καβάλας/ΕΟ2

Σε 31-43 λεπτά μέσω της Επαρχιακής Οδού Ασβεστοχωρίου

*πηγή: kastra.eu

Ναός Πέτρου και Παύλου και νεκροταφεία Βογόμιλων, Χαλκηδόνα

Σε περίπου 30 χλμ απόσταση από την Θεσσαλονίκη υπάρχει ένα πολύ καλά κρυμμένο μυστικό. Παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες για την καταστροφή του και παρά την αδιαφορία των τοπικών αρχών για την ανάδειξή του επέζησε και είναι εδώ για να μας θυμίζει κάτι από την ιστορία μας.

Περίπου 500 μέτρα πριν μπεις στην Χαλκηδόνα (κωμόπολη της Θεσσαλονίκης) και με κατεύθυνση προς τα δεξιά ο πρώτος δρόμος που συναντάμε πάει προς την Ελεούσα. Ο αμέσως επόμενος στα δεξιά έχει κάποια μαγαζιά με γεωργικά εργαλεία και καταλήγει σε χωράφια. Εκεί π’ανω στο δρόμο βρίσκεται μια μικρή πέτρινη εκκλησία που κάποιοι ονομάζουν Ζωοδόχου πηγής και κάποιοι Πέτρου και Παύλου. Μάλιστα λέγεται ότι προϋπήρχε εκεί μια ακόμα παλαιότερη εκκλησία της Αγίας Ελεούσας. Στα θεμέλια της χτίστηκε ο μετέπειτα ναός ο οποίος χρονολογείται από τη μεταβυζαντινή περίοδο. Δίπλα της υπάρχει ένας μιναρές, απομεινάρι που μαρτυρά το πέρασμα των Οθωμανών από την περιοχή και στον περίβολο της εκκλησίας, ένα νεκροταφείο μοναδικό στην Ελλάδα. Οι κέλτικοι πέτρινοι σταυροί που σηματοδοτούν τους τάφους είναι διάσπαρτοι στο χώρο, κάποιοι από αυτούς μισοθαμμένοι στο έδαφος και κάποιοι κατεστραμμένοι.

Το νεκροταφείο αυτό ανήκει στους Βογόμιλους, μία αίρεση που ήκμασε στο Βυζάντιο από τον 9ο μέχρι τον 12ο αιώνα. Οι Βογόμιλοι (Богомили) εμφανίστηκαν στη Βουλγαρία γύρω στο 950 μ.Χ. Πέρα από την επικράτεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και τα Βαλκάνια το βογομιλικό κίνημα επεκτάθηκε μέχρι την Ιταλία, τη Ρηνανία και τη Γαλλία.

Κεντρικό στοιχείο της διδασκαλίας των Βογόμιλων αποτελούσε η πεποίθηση ότι ο ορατός, υλικός κόσμος κυβερνάται από τον Σατανά. Απέρριπταν την ιεραρχία της διοικούσας Εκκλησίας. Θεωρούσαν εσφαλμένα τα δόγματα που αφορούσαν μεταξύ άλλων στην απόδοση τιμής στις ιερές εικόνες, στο σταυρό και τα ιερά λείψανα —τα οποία θεωρούσαν ειδωλολατρία— και στους αγίους και δεν αποδέχονταν τα εκκλησιαστικά μυστήρια, τον νηπιοβαπτισμό, τη Θεία Ευχαριστία και τα δόγματα περί Αειπάρθενου και Θεοτόκου, της μητέρας του Ιησού Χριστού. Θεωρούσαν τους ναούς της επίσημης Εκκλησίας ως κατοικίες δαιμόνων. Καταδίκαζαν δραστηριότητες που έφερναν τον άνθρωπο κοντά στην ύλη, όπως η κρεατοφαγία και η οινοποσία και τηρούσαν αυστηρές νηστείες.

Στη διάρκεια των αιώνων υπέστησαν διωγμούς και διώξεις από τα κράτη που εκείνη την περίοδο ταυτιζόταν με τις απόψεις της Ορθόδοξης Εκκλησίας.. Μετά τον 15ο αιώνα και την εμφάνιση των Οθωμανών, οι Βογόμιλοι σιγά σιγά οδηγήθηκαν στην αφάνεια. Ίχνη από τις παραδόσεις και τα έθιμά τους εντοπίζουμε σήμερα στην Βοσνιακή Εκκλησία και στην Προτεσταντική μεταρρύθμιση.

Και αν για πολλούς φαίνεται παράξενο πώς άντεξαν αυτοί οι σταυροί στο πέρασμα των χρόνων και δεν καταστράφηκαν. Από φανατικούς χριστιανούς που σε αρκετές ιστορικές στιγμές συνήθιζαν να χτίζουν εκκλησίες στα ερείπια αρχαίων ελληνικών ναών. Και να καταστρέφουν κάθε τη μη ορθόδοξο την απάντηση δίνει η βάση του μιναρέ που σώζεται λίγα μέτρα πιο πέρα. Στα τέλη του 14ου αιώνα, με την έλευση των Οθωμανών, η παλιά βυζαντινή εκκλησία μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος. Κάποιοι από τους κατοίκους της περιοχής ήταν νεοφερμένοι Τούρκοι. Ανάμεσά τους υπήρχαν και πρώην Βογόμιλοι της Μακεδονίας που εξισλαμίστηκαν οπότε και σεβάστηκαν τους τάφους των προγόνων τους και τα σύμβολα της «παλιάς θρησκείας» τους. Έτσι οι μεσαιωνικοί τάφοι παρέμειναν σχεδόν ανέπαφοι μέχρι το 1923, οπότε και οι μουσουλμάνοι έφυγαν με την ανταλλαγή των πληθυσμών στην Τουρκία.

Σημαντικές φθορές υπέστησαν αργότερα από τυμβωρύχους και επιτήδειους που κατέστρεψαν αρκετούς από τους σταυρούς. Ευτυχώς το υπουργείο Πολιτισμού, επί Μελίνας Μερκούρη, κήρυξε διατηρητέο το νεκροταφείο της Χαλκηδόνας. Για να αφεθεί όμως έκτοτε στην τύχη του. Βογομιλικά μνημεία όπως αυτό της Χαλκηδόνας υπήρχαν πολλά στην περιοχή της Πέλλας, όμως δεν είχαν την ίδια τύχη με αυτό. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα το νεκροταφείο στην Παλιά Πέλλα Γιαννιτσών. Με πάνω από 50 σταυρούς, στο οποίο τα συνεργεία του Δήμου μπήκαν με μπουλντόζες και το κατέστρεψαν μετά από επιθυμία του τοπικού ιερέα (σε συνεννόηση με τη Μητρόπολη Γιαννιτσών) για να χτιστεί εκεί μια καινούργια εκκλησία.

Ευτυχώς τα νεκροταφεία των Βογόμιλων επέζησαν για να μας θυμίζουν το πέρασμα τον Βογόμιλων από τα μέρη μας. Ωστόσο πέρα από την αναστήλωση της εκκλησίας και την περίφραξη, ο χώρος ούτε φυλάσσεται αλλά ούτε έχει κάποια πινακίδα. Πρέπει να ξέρεις την περιοχή και να ψάξεις αρκετά καλά για να το ανακαλύψεις. Δεν υπάρχει σε κανένα φυλλάδιο ή τουριστικό οδηγό για προσέλκυση από τους τουρίστες και τους κατοίκους των γύρω περιοχών. Θα μπορούσε μελλοντικά να αποτελεί πόλο έλξης πολλών τουριστών και να αποφέρει κέρδη στην περιοχή και εργασία στους κατοίκους. Το σκηνικό είναι πολύ ατμοσφαιρικό. Ειδικά κατά το σούρουπο και αποτελεί επίσης ιδανικό σκηνικό για φωτογράφιση, ιδανικό φόντο για σκηνή ταινίας ή video clip.

Πηγές: Βογόμιλοι – Wikipedia /  «Στοιχειωμένα Βαλκάνια» των Γιώργου Στάμκου – Μίλιτσα Κοσάνοβιτς εκδόσεις ΆΓΝΩΣΤΟ. Ελευθεροτυπία Ιός της Κυριακής.

Μακεδονικός Τάφος Μακρίδη Μπέη, Δερβένι

Ο τάφος εντοπίσθηκε και ανασκάφηκε το 1910 από τον Th.Macridy, ενώ τα αποτελέσματα της έρευνας δημοσιεύθηκαν το 1911. Η νεότερη αρχαιολογική έρευνα διεξήχθη από την ΙΣΤ΄ Ε.Π.Κ.Α, κατά τα έτη 1993, 1995, 1996.

Ο Μακεδονικός Τάφος του Λαγκαδά ή «Τάφος του Μακρίδη Μπέη» (από το όνομα του ανασκαφέα του) βρίσκεται στο νότιο άκρο του νεκροταφείου του Δερβενίου. Πρόκειται για ένα μεγαλοπρεπές οικοδόμημα το οποίο κατασκευάστηκε στις αρχές του 3ου π.Χ. αι. για την ταφή ενός και μόνο επιφανούς νεκρού. Το ταφικό κτίσμα και ο δρόμος που οδηγούσε σε αυτό, μετά την ολοκλήρωση της ταφής του νεκρού, καλύφτηκαν με τύμβο, το μεγαλύτερο τμήμα του οποίου διατηρείται μέχρι σήμερα.

Το 1962, κατά τη διαπλάτυνση της οδού Θεσσαλονίκης –Λαγκαδά, ενάμιση χιλιόμετρο ΒΑ του «τάφου Μακρίδη Μπέη», ήλθαν στο φως έξι κιβωτιόσχημοι τάφοι. Η αποκάλυψη των παραπάνω πλούσια κτερισμένων τάφων, άμεσα συσχετιζόμενων με την αρχαία μυγδονική πόλη της Λητής, αποτέλεσε σταθμό για την αρχαιολογική έρευνα της αρχαίας Μακεδονίας και εμπλούτισε τις γνώσεις μας για τα εργαστήρια τορευτικής στο μακεδονικό χώρο.

Tο μνημείο ανασκάφηκε το 1962. Καλυπτόταν με χαμηλό τύμβο και είχε κτιστεί σε όρυγμα, λαξευμένο στο βραχώδες έδαφος της περιοχής. Πρόκειται για μονοθάλαμο τάφο με προσανατολισμό από ΝΑ προς ΒΔ, κτισμένο με ψευδοισόδομο σύστημα, ο οποίος στο εσωτερικό του είναι επιχρισμένος με λευκό κονίαμα. Η πρόσοψή του, που σώζει ίχνη χρώματος, είναι απλή, με πλάτος 2,95μ. και ύψος 2,76μ.

΄Αγνωστα στοιχεία που πιθανόν να σχετίζονται, σύμφωνα με την έρευνα, με ιστορικά γεγονότα που αφορούν στην ιστορία της πόλης της Θεσσαλονίκης, αποκαλύφθηκαν αναπάντεχα κατά τις εκσκαφικές εργασίες με ευκαιρία τη διαπλάτυνση της εθνικής οδού Θεσσαλονίκης – Καβάλας τον Φεβρουάριο του 1986. Εντοπίσθηκε τάφος στο 8ο χιλιόμετρο στο Δερβένι, όταν κατέπεσε η οροφή του και βυθίστηκε ο τροχός του εκσκαφέα. Από την ανασκαφική έρευνα που ακολούθησε διαπιστώθηκαν δύο επεισόδια χρήσης του τάφου, που ανήκαν σε διαφορετικές ιστορικές περιόδους.

Ο διθάλαμος μακεδονικός τάφος ΙΙΙ είναι κτισμένος σε όρυγμα, λαξευμένο στον φυσικό βράχο. Η ανωδομή του, καθώς και το μεγάλο μέρος των τοίχων του είχε ήδη λιθολογηθεί, κατά την όψιμη αρχαιότητα. Οι εξωτερικές του διαστάσεις είναι 7,00Χ5,00μ. Στην είσοδο του οδηγεί επικλινής δρόμος, μήκους 11μ. Εντός των ορίων του δρόμου εντοπίστηκε ένας κτιστός κιβωτιόσχημος τάφος (Ι), καλυμένος με πέντε πλάκες.

Το ταφικό κτίσμα είναι κατασκευασμένο με ορθογωνικές λιθοπλίνθους από πωρόλιθο. Αποτελείται από τον προθάλαμο και τον νεκρικό θάλαμο. Οι δύο χώροι είναι καμαροσκεπείς και επικοινωνούν με τραπεζιόσχημο άνοιγμα που έφερε μαρμάρινη δίφυλλη πόρτα με πλαίσιο δωρικού τύπου.

Στόχος της επέμβασης ήταν η διασφάλιση της υλικής υπόστασης του μνημείου η προστασία και η ανάδειξη του.

Ο τάφος παρουσίαζε πλήθος βλαβών, αστοχιών και φθορών, ποικίλης έκτασης και έντασης, που αποτύπωναν την σύνθετη παθολογία του μνημείου. Οι βλάβες και οι φθορές αυτές καταγράφηκαν στα σχέδια παθολογίας ομαδοποιημένες σε τρείς γενικές κατηγορίες: Ρηγματώσεις, Παραμορφώσεις,Τοπική αστοχία δομικών μελών λόγω υπέρβασης της αντοχής σε θλίψη.

Οι εργασίες για την ανάδειξη του μνημείου αφορούσαν τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου, τον φωτισμό ανάδειξης του μνημείου, και την τοποθέτηση ενημερωτικών πινακίδων για τους επισκέπτες.

Πού θα τον βρεις

Στο 10χλμ Ε.Ο Θεσσαλονίκης – Καβάλας

πηγή: macedoniantombmacridybey.culture.gr

Μακεδονικός Τάφος, Άγιος Αθανάσιος

Την άνοιξη του 1994 η ΙΣΤ’ Εφορεία Αρχαιοτήτων πραγματοποίησε εκτεταμένη ανασκαφική έρευνα στον μεγάλο τύμβο που υψώνεται στο ανατολικό όριο του Δήμου Αγ. Αθανασίου, 20 χλμ. δυτικά της Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για κηρυγμένο αρχαιολογικό χώρο, δίπλα σχεδόν σε έναν μακεδονικό τάφο με ιωνική πρόσοψη, που είχε αποκαλυφθεί το 1970 στην τότε ιδιοκτησία της «Βέτλανς-Νάουσα» (το εργοστάσιο δεν λειτουργεί σήμερα και όλη η έκταση είναι πια κοινόχρηστη). Γύρω στα 600μ. ανατολικότερα υψώνεται ένας ακόμη τύμβος, ο οποίος την προηγούμενη δεκαετία είχε γίνει στόχος έντονης αρχαιοκαπηλικής δράσης αλλά και παράνομης αμμοληψίας.

Η ανασκαφική έρευνα των ταφικών τύμβων της περιοχής Αγ. Αθανασίου, η διαμόρφωση και ενοποίησή τους σε ενιαίο αρχαιολογικό πάρκο, είχε ενταχθεί ήδη από το 1992 στο πρόγραμμα των έργων της ΙΣΤ’ Εφορεία Αρχαιοτήτων, ενόψει ανακήρυξης της Θεσσαλονίκης ως Πολιτιστικής Πρωτεύουσας.

Κατά τον σχεδιασμό της ανασκαφής, υπήρξε προβληματισμός για τον τρόπο διερεύνησης του επιβλητικού γήινου όγκου, που δέσποζε στην περιοχή με ύψος σχεδόν είκοσι μέτρα και διάμετρο περίπου εκατό. Με την επίγνωση ότι και ο ίδιος ο τύμβος αποτελούσε ένα μνημείο, ένα σημαντικό τεχνικό επίτευγμα της εποχής του, τέθηκε ως βασική αρχή ο εντοπισμός των όποιων κτισμάτων καλυπτόταν με την κατά το δυνατό μικρότερη καταστροφή του τύμβου.

Η αρχική κιόλας δοκιμαστική τομή, κατά μήκος της ανατολικής παρειάς του τύμβου, έφερε στο φως δύο ασύλητους τάφους του τέλους του 4ου / αρχών του 3ου αι. π.Χ., με σημαντικότατα ευρήματα που πλουτίζουν τις γνώσεις μας για την κοινωνία και τα ταφικά έθιμα της εποχής. Ο πρώτος ήταν ένας απέριττος κιβωτιόσχημος τάφος, όπου είχε τοποθετηθεί ο νεκρός συνοδευόμενος από αγαπημένα αντικείμενα της καθημερινής ζωής αλλά και τον οπλισμό του. Ανάμεσά τους σιδερένιες στλεγγίδες και δόρατα, καθώς και δύο ζεύγη χάλκινα σπιρούνια, κτερίσματα όχι ιδιαίτερα συνηθισμένα, που υποδηλώνουν ότι επρόκειτο για έναν νεαρό πολεμιστή, έναν ιππέα πιθανότατα, του επίλεκτου σώματος του μακεδονικού στρατού.

Λίγο βορειότερα αποκαλύφθηκε ένα δεύτερο ταφικό κτίσμα με ιδιόμορφη πρόσοψη, που μιμείται πρόσοψη μακεδονικού τάφου. Επάνω σε κτιστό βάθρο στο βάθος του τάφου, άθικτη από τον χρόνο και από βέβηλα χέρια, έστεκε μία ασημένια λάρνακα με μοναδικό διάκοσμο δύο δισκάρια με οκτάκτινα αστέρια. Στο εσωτερικό της, ευλαβικά χέρια είχαν εναποθέσει τα καμένα οστά μιας γυναίκας τυλιγμένα σε χρυσοπόρφυρο ύφασμα.

Στη συνέχεια έγιναν περιφερειακές τομές, με συνεχή μελέτη της στρωματογραφίας, που χρησίμευε ως οδηγός για τον εντοπισμό του κεντρικού μνημείου. Χρειάστηκαν ωστόσο δύο ακόμη μήνες εντατικών προσπαθειών μέχρι να αποκαλυφθεί στο κέντρο ακριβώς του τεράστιου τύμβου και σε βάθος δώδεκα μέτρων από την κορυφή του, η καμάρα ενός μικρού μονοθάλαμου μακεδονικού τάφου, που τα ανασκαφικά δεδομένα χρονολογούν στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αι. π.Χ. Παρά την πικρή διαπίστωση ότι οι αδίστακτοι τυμβωρύχοι είχαν και πάλι προηγηθεί, η απογοήτευση των αρχαιολόγων ήταν στιγμιαία, καθότι η κατάγραφη με τοιχογραφίες πρόσοψη του μνημείου, με τα εκπληκτικά χρώματα και, ευτυχώς, ελάχιστες φθορές, υπήρξε η καλύτερη ανταμοιβή.

Στη συνέχεια έγιναν περιφερειακές τομές, με συνεχή μελέτη της στρωματογραφίας, που χρησίμευε ως οδηγός για τον εντοπισμό του κεντρικού μνημείου. Χρειάστηκαν ωστόσο δύο ακόμη μήνες εντατικών προσπαθειών μέχρι να αποκαλυφθεί στο κέντρο ακριβώς του τεράστιου τύμβου και σε βάθος δώδεκα μέτρων από την κορυφή του, η καμάρα ενός μικρού μονοθάλαμου μακεδονικού τάφου, που τα ανασκαφικά δεδομένα χρονολογούν στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αι. π.Χ. Παρά την πικρή διαπίστωση ότι οι αδίστακτοι τυμβωρύχοι είχαν και πάλι προηγηθεί, η απογοήτευση των αρχαιολόγων ήταν στιγμιαία, καθότι η κατάγραφη με τοιχογραφίες πρόσοψη του μνημείου, με τα εκπληκτικά χρώματα και, ευτυχώς, ελάχιστες φθορές, υπήρξε η καλύτερη ανταμοιβή.

Το αέτωμα του τάφου κοσμούν μυθικοί γρύπες με ολόχρυσα φτερά, ενώ σε μία στενή ζωφόρο επάνω από το θυραίο άνοιγμα ξετυλίγεται μια σκηνή συμποσίου, τόσο οικεία από τις φιλολογικές μαρτυρίες και την αγγειογραφία, αλλά για πρώτη φορά τόσο ζωντανά κοντά μας. Είναι πραγματικά εντυπωσιακός ο τρόπος που διαγράφονται οι μορφές, ανάγλυφες σχεδόν, καθώς το σκούρο φόντο αναδεικνύει τη χρωματική πανδαισία.

Στο κέντρο της παράστασης έξι στεφανωμένοι άνδρες, γερμένοι αναπαυτικά σε τρεις κλίνες με πολύχρωμα καλύμματα, απολαμβάνουν τη μουσική της κιθάρας και του δίαυλου που κρατούν οι δύο μοναδικές γυναικείες φιγούρες. Μπροστά στις κλίνες προβάλλουν τρία τραπεζάκια φορτωμένα με φρούτα και γλυκίσματα, ενώ ένας νεαρός οινοχόος περιμένει έτοιμος να γεμίσει τα κύπελλα με κρασί. Στη βασική αυτή σκηνή έρχονται να προστεθούν δύο ακόμη ομάδες: από τα αριστερά πλησιάζει μία μάλλον θορυβώδης παρέα έφιππων και πεζών συμποσιαστών, μεταφέροντας μάλιστα και σκεύη με τη συνεισφορά τους στην οινοποσία. Στο δεξί άκρο της ζωφόρου η ατμόσφαιρα είναι πιο ήρεμη, καθώς οκτώ νέοι, ακουμπώντας χαλαρά στα δόρατα και τις κατάκοσμες ασπίδες, παρακολουθούν τη σκηνή σιγομιλώντας μεταξύ τους. Τα στοιχεία του οπλισμού και της ενδυμασίας και ιδιαίτερα το χαρακτηριστικό κάλυμμα της κεφαλής, η γνωστή μακεδονική «καυσία», δεν αφήνουν αμφιβολία για την ταύτισή τους με οπλίτες του μακεδονικού στρατού.

Συγκλονιστική ήταν στη συνέχεια η αποκάλυψη δύο ακόμη μορφών νέων που, τυλιγμένοι στις μακριές χλαμύδες και τη θλίψη τους, στέκουν σιωπηλοί δίπλα στην είσοδο του τάφου, αιώνιοι φρουροί του νεκρού ίσως συμπολεμιστή τους. Γιατί δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πρόκειται για τον τάφο ενός επιφανούς μακεδόνα στρατιωτικού, όπως δηλώνουν και τα υπολείμματα του οπλισμού που βρέθηκαν στον κατασπαραγμένο από τους αρχαιοκάπηλους θάλαμο.

Από την επεξεργασία και την ανασύνθεση του μεγάλου αριθμού θραυσμάτων που βρέθηκαν, προκύπτει ότι στον μακεδονικό τάφο του Αγίου Αθανασίου αντιπροσωπεύονται όλα σχεδόν τα αρχαία ελληνικά όπλα, και κυρίως τα αμυντικά: θώρακας μετάλλινος με περιτραχήλιο, κράνος και κνημίδες, τα πάντα σιδερένια. Επί πλέον, τεκμηριώνεται με βεβαιότητα η ύπαρξη εδώ και ασπίδας επενδυμένης με το ίδιο υλικό, καθώς ικανός αριθμός αποσπασματικών ελασμάτων από σφυρήλατο σίδηρο, τα οποία βρίσκονται ακόμη στη διαδικασία της συντήρησης.

Τα επιθετικά όπλα εκπροσωπούνται από τις αιχμές και το μαχαίρι, ενώ η απουσία ενός από τα βασικά αγχέμαχα όπλα του μακεδονικού στρατεύματος, του σιδερένιου ξίφους, με δεδομένη τη βάρβαρη σύληση του μνημείου, πρέπει να είναι καθαρά συμπωματική. Πρόκειται δηλαδή για το σύνολο του οπλισμού ενός μάχιμου υψηλόβαθμου Μακεδόνα. Εάν μάλιστα ληφθούν υπόψη οι αξιοσημείωτες διαστάσεις των κνημίδων, σε συνδυασμό με εκείνες του θώρακα, διαμορφώνεται η εικόνα ενός στιβαρού άνδρα, του οποίου το ύψος βάσει των σχετικών υπολογισμών θα υπερέβαινε το 1,80μ.

Μετά την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης της ανασκαφής, έγιναν άμεσα εργασίες για την προσωρινή υποστύλωση και στέγαση του μνημείου και την προστασία και συντήρηση των μοναδικών τοιχογραφιών του, ενώ ξεκίνησαν οι διαδικασίες εκπόνησης των μελετών για την κατασκευή μόνιμου κελύφους προστασίας και για τη συνολική διαμόρφωση του χώρου και αποκατάστασης του τύμβου.

*με πληροφορίες από δημοσιεύσεις της υπεύθυνης για την ανασκαφή αρχαιολόγου κ. Τσιμπίδου-Αυλωνίτη.

Οι νυμφόπετρες στη Βόλβη

Η Νυμφόπετρα έγινε γνωστή τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό από τις γνωστές για τον μύθο τους Νυμφόπετρες. Ή μήπως σε σας δεν είναι γνωστές;

Επί της Εγνατίας οδού με κατεύθυνση την Καβάλα πηγαίνεις εκεί μέσω των δυο κόμβων της Νυμφόπετρας και του Προφήτη. Έξω από το χωριό Νυμφόπετρα, στο δρόμο για Προφήτη, βρίσκονται ένας ιδιόμορφος γεωλογικός σχηματισμός, που έχει ανακηρυχθεί μνημείο της φύσης. Πρόκειται για μια εντυπωσιακή σειρά από όρθιους ασβεστολιθικούς βράχους, για την προέλευση των οποίων υπάρχει πλούσια λαογραφική παράδοση.

Κατά μια εκδοχή οι Νυμφόπετρες είναι μια ομάδα από κυνηγούς οι οποίοι ενώ αναζητούσαν θηράματα σε μια κυνηγητική εξόρμηση. Eκεί συνάντησαν τυχαία μια παρέα από νύμφες του δάσους οι οποίες λούζονταν στα κρυστάλλινα νερά μιας πηγής. Οι άνδρες έμειναν εκστατικοί παρακολουθώντας το θέαμα. Η θέα Άρτεμις που τους αντιλήφθηκε εξοργίστηκε τόσο με την ασέβειά τους ώστε τους πέτρωσε στο σημείο που στέκονταν. Σύμφωνα πάλι με άλλη εκδοχή τοπικής λαογραφικής παράδοσης οι βράχοι προήλθαν από μια γαμήλια πομπή συνοδείας των μελλονύμφων προς την εκκλησία. Η νύφη, γεμάτη πλεονεξία, πήρε όλα τα πράγματα από το σπίτι της μάνας της και το απογύμνωσε εντελώς. Στο δρόμο θυμήθηκε ότι ξέχασε το αδράχτι με το σφοντύλι και έστειλε ανθρώπους να τα πάρουν. Η οργή της μάνας μετατράπηκε σε κατάρα και η νύφη με τη συνοδεία της έγιναν πέτρες.

Η επιστημονική εκδοχή λέει ότι η περιοχή ήταν και περισσότερο γεωλογικά ενεργή. Με έντονη παρουσία αναβλυζόντων θερμοπιδάκων με θερμικό ρευστό που είχε μεγάλες συγκεντρώσεις διαλυμένων πετρωμάτων. Η συνεχής εναπόθεση των αλάτων στα σημεία ανάβλυσης που ίσως ήταν κάτω από την επιφάνεια της τεράστιας λίμνης και οι διεργασίες διαγένεσης που ακολούθησαν σχηματοποίησαν αυτή την κάθετη σε μορφή καμινάδας ανάπτυξη του τραβερτίνη*. Και όταν αυτοί οι σχηματισμοί βρέθηκαν στην επιφάνεια του εδάφους διαμόρφωσαν την ιδιαίτερη μορφή τους στη θέση Νυμφόπετρες.

*Ο τραβερτίνης είναι ένα κλαστικό ιζηματογενές πέτρωμα ανθρακικό, με ανοιχτό καστανοκίτρινο και άλλες φορές γκρίζο χρώμα. Εχει χαρακτηριστική πορώδη υφή.

Το ανθρακικό ασβέστιο αποτίθεται γύρω από φυτικά μέρη, τα οποία στη συνέχεια μετά την αποσύνθεσή τους απομακρύνονται και αφήνουν πόρους στο πέτρωμα.

*εικόνες: Μάριος Δαδούδης

Η Ιερά Μονή της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Αναστασίας στα Βασιλικά

Η Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Αναστασίας της Φαρμακολύτριας υπάγεται πνευματικά και διοικητικά απ’ ευθείας στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Η Μονή βρίσκεται στους νότιους πρόποδες του όρους Ομβριανού, κλάδου του Χορτιάτη, πλησίον της κωμόπολης των Βασιλικών του Νομού Θεσσαλονίκης, στα σύνορα με τον νομό Χαλκιδικής.

Η πρόσβαση είναι πολύ εύκολη μέσω της εθνικής οδού Θεσσαλονίκης – Πολυγύρου.

Η Εξαιρετική αρχιτεκτονική, η ιδιαίτερη τοποθεσία με την υπέροχη θέα, η γαλήνια ατμόσφαιρα, αλλά και οι πολλοί επιπλέον κοντινοί προορισμοί (η Γαλάτιστα, ο Άγιος Πρόδρομος, η Σουρωτή κτλ), αποτελούν εγγύηση για μια ημερησία εκδρομή που είμαστε σίγουροι ότι θα σας μείνει αξέχαστη.

*Η Ιερά Μονή λειτουργεί καθημερινά από το πρωί έως τη δύση του ηλίου. Για πληροφορίες που αφορούν τις καθημερινές ακολουθίες και τα μυστήρια που τελούνται στην Μονή καθώς και οποιαδήποτε άλλη σχετική διευκρίνιση, απευθυνθείτε στον υπεύθυνο του Ναού, μέσα από τη σελίδα.

Μετόχι Κριτζιανών ή Αγίας Αναστασίας

Το Μετόχι της Αγίας Αναστασίας, είναι ίσως το παλιότερο και το καλύτερα διατηρημένο μοναστηριακό μετόχι της Βορείου Ελλάδος και το μοναδικό σωζόμενο τμήμα του μεσαιωνικού οικισμού των Κριτζιανών.

Είναι ένα κλειστό σύνολο κτηρίων, προστατευόμενο από ισχυρό αμυντικό περίβολο. Ο οχυρωματικός τρόπος κατασκευής προτιμήθηκε όχι μόνο για να διατηρηθεί το μοναστηριακό πρότυπο, αλλά και για πρακτικούς λόγους όπως η αντιμετώπιση της πειρατείας που παρουσίαζε τότε μεγάλη έξαρση στο Β. Αιγαίο.

Τοποθεσία & Στρατηγική Σημασία

To μετόχι των της Αγία Αναστασίας βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη, στην περιοχή της Επανομής.

Βρίσκεται στην άλλοτε κύρια οδική αρτηρία που ένωνε τη Θεσσαλονίκη με την Κασσάνδρα, πλάι σε χείμαρρο και σε σημείο που μπορούσε να ελέγχει όλη τη γύρω κτηματική περιφέρεια, όντας ταυτόχρονα αθέατο από τη θάλασσα.

Αυτό το τελευταίο είχε ιδιαίτερη σημασία, καθώς την εποχή της κτίσης του (1530) η πειρατεία βρισκόταν σε μεγάλη έξαρση στο Βόρειο Αιγαίο.

Ιστορία

Το έτος ιδρύσεως του Μετοχιού είναι το 1530, μήνα Οκτώβριο, όπως φαίνεται και στην κτητορική επιγραφή που βρέθηκε. Τότε, ηγούμενος της Αγίας Αναστασίας ήταν ο Θεωνάς (αργότερα μητροπολίτης Θεσσαλονίκης)

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Η δράση των πειρατών δικαιολογεί το φρουριακό χαρακτήρα του μετοχιού, το οποίο ακολουθεί μοναστηριακά πρότυπα οχύρωσης.

Ένας πεντάπλευρος περίβολος για καλύτερη προστασία, ενισχύεται από δύο πύργους στα ΝΑ και ΝΔ. Οι πύργοι αυτοί σώζονται ως τις επάλξεις με συνολικό ύψος 10 μέτρα. Αποτελούνται από δύο ορόφους, ενώ το ισόγειο είναι μπαζωμένο για μεγαλύτερη σταθερότητα και στήριξη στο τείχος. Η οροφή τους είναι θολωτή και η τοιχοδομία τους επιμελημένη από λαξευμένους πωρόλιθους. Ανατολικά υπήρχε άλλος ένας πύργος-αντηρίδα, που μεταγενέστερα μετατράπηκε σε φούρνο.

Η κεντρική πύλη βρισκόταν βόρεια, για την κατασκευή της χρησιμοποιήθηκε αρχαίο υλικό, ενώ για μεγαλύτερη ασφάλεια ήταν ενισχυμένη από ξύλινη καταχύστρα. Δυτικά υπήρχε βοηθητική πύλη-παραπόρτι.

Τέλος, στο φρουριακό συγκρότημα δεσπόζει το κεντρικό πυργόσπιτο. Τετράγωνο (9×9.45μ.), με ισόγειο και δύο ορόφους, έφτανε τα 8.7 μ. σε ύψος. Η κεντρική του είσοδος που βρίσκεται στη νότια πλευρά, προσεγγίζεται μέσω διπλής κτιστής σκάλας. Μια ακόμη βοηθητική είσοδος υπάρχει στον ανατολικό τοίχο. Το ισόγειο και ο πρώτος όροφος του πυργόσπιτου ήταν ενιαίοι και χρησίμευαν ως αποθηκευτικοί χώροι (όπου συγκεντρωνόταν και μεγάλο τμήμα της σοδειάς). Ο δεύτερος όροφος περιλάμβανε μία σάλα και τρία δωμάτια, διέθετε εξώστη και αποτελούσε την κατοικία του Οικονόμου, του αντιπροσώπου και τοποτηρητή της μονής.

Το πυργόσπιτο χρησίμευε ακόμη και ως το τελευταίο καταφύγιο άμυνας των υπερασπιστών του μετοχιού. Ο τελευταίος όροφος δε σώζεται πλέον, ενώ βρέθηκαν και ίχνη πυρκαγιάς, πιθανότατα από την επανάσταση του 1821.

Δυστυχώς μια πρωτοβουλία το 1965 για ανέγερση νέας εκκλησίας, χωρίς την απαιτούμενη γνώση, είχε ως αποτέλεσμα την κατεδάφιση εκ θεμελείων του παρεκκλησίου καθώς και του τελευταίου ορόφου του πυργόσπιτου.

Το 1976 και το 1986-1987 πραγματοποιήθηκαν στερεωτικές και σωστικές εργασίες από την Αρχαιολογική υπηρεσία. Από τότε εκκρεμεί μελέτη ανακατασκευής του συγκροτήματος.

Πώς μπορείς να πας

Με αυτοκίνητο και αφετηρία το κέντρο της Θεσσαλονίκης:

Σε 35-40 λεπτά μέσω Α/Δ Θεσσαλονίκης Ν. Μουδανιών/Α24

Πηγή πληροφοριών: kastra.eu – Εικόνες: Μάριος Δαδούδης

Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως Σωτήρος, Χορτιάτης

Κατά τους βυζαντινούς χρόνους ολόκληρη η περιοχή, από τη σημερινή κοινότητα του Χορτιάτη έως το κάστρο του Κισσού, ήταν διάσπαρτη από μονές και ασκητήρια με δεσπόζουσα την Ιερά Μονή Χορταϊτίσσης. Η Πρόνοια του Θεού θέλησε μετά από αιώνες σιωπής ν’ αρχίσουν και πάλι να ακούγονται οι λατρευτικοί ύμνοι στον ίδιο τόπο με την ίδρυση της Ιεράς Μονής Μεταμορφώσεως του Σωτήρος το 1961, αρχιερατεύοντος του μακαριστού Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης κυρού Παντελεήμονος του Α’, ο οποίος και εγκαινίασε το μικρό καθολικό το 1965. Εκείνη την περίοδο ουσιαστικά λειτούργησε για τις ανάγκες των νεανικών κατασκηνώσεων της Ιεράς Μητρόπολης Θεσσαλονίκης.

Το 1979 το μοναστήρι μετατρέπεται σε γυναικείο και περιέρχεται στην εκκλησιαστική δικαιοδοσία της Ιεράς Μητροπόλεως Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως. Τότε εγκαθίσταται μικρή αδελφότητα προερχόμενη από την Ιερά Μονή Πανοράματος Θεσσαλονίκης υπό την μοναχή Χριστοδούλη (Μιχαηλίδου), η οποία και εξελέγη πρώτη ηγουμένη της μονής και παραμένει μέχρι σήμερα.

Το 1984 αρχίζει η ανακαίνιση των παλαιών κτιριακών εγκαταστάσεων, ενώ το 1988 θεμελιώνεται το νέο Καθολικό της Ιεράς Μονής επ’ ονόματι των Εισοδίων της Υπεραγίας Θεοτόκου. Το Καθολικό της Ιεράς Μονής είναι βυζαντινού ρυθμού στον τύπο του πεντάτρουλου σταυροειδούς με εξωτερικά περιστύλια και έχει θαυμάσια εξωτερική επένδυση με κεραμοπλαστικές διακοσμήσεις.

Η μονή έχει σήμερα δύο παρεκκλήσια της Αγίας Τριάδος και της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος και αριθμεί δωδεκαμελή αδελφότητα, η οποία εκτός από τις πνευματικές ασχολίες της, καλλιεργεί τις ιερές τέχνες (αγιογραφία, κεντητική, ιεροραπτική κ.λ.π.)

Το μοναστήρι βρίσκεται δίπλα στο πάρκο κεραιών και το Καταφύγιο Άγριας Ζωής Χορτιάτη.

Σε απόσταση 30 λεπτών από το κέντρο της Θεσσαλονίκης μέσω Λεωφ. Ασβεστοχωρίου-Χορτιάτη

πηγή: monastiria.gr

Ένας ποταμός κυλά εδώ και αιώνες σε μια μαγευτική τοποθεσία λίγο έξω από τη Θεσσαλονίκη

Ο Ρήχειος ποταμός, ο οποίος σε συνδυασμό με τα Μακεδονικά Τέμπη, δημιουργούν ένα μαγευτικό τοπίο σε απόσταση μόλις 65 χιλιομέτρων από τη Θεσσαλονίκη.

Ο Ρήχειος είναι ένας από τους παλαιότερους ποταμούς της Ελλάδας, καλύπτοντας έκταση μόλις 8χλμ. Έχει σημείο εκκίνησης τη λίμνη Βόλβη και ρέει όλη την απόσταση μέχρι τον Στρυμονικό Κόλπο. Στην πραγματικότητα ο Ρήχειος είναι ο δίαυλος επικοινωνίας τους.

Ο ποταμός πέρα από την επικοινωνία ανάμεσα στη λίμνη Βόλβη με το Στρυμονικό κόλπο έχει δικές του πηγές καθώς και εισροές από μικρότερα ρέματα. Στην διαδρομή του προς τη θάλασσα, διαρρέει την κοιλάδα μεταξύ του όρους Χολομώντα και των Κερδυλίων σχηματίζοντας τα Στενά της Ρεντίνας ή Μακεδονικά Τέμπη. Το πλατανόδασος της κοιλάδας φιλοξενεί μεγάλο αριθμό φυτών και ζώων, ενώ η περιοχή προστατεύεται από τη διεθνή συνθήκη Ραμσάρ.

Μία σημαντική σεισμική δραστηριότητα δημιούργησε ένα πέρασμα που άδειαζε το περίσσευμα του νερού της Μυγδονίας στον Στρυμονικό κόλπο.

Μπορεί να φαίνεται περίεργο στα μάτια των επισκεπτών του Ρήχειου, λόγω του μικρού μήκους και του βάθους του. Ωστόσο, είναι γεγονός ότι πριν από μερικά χρόνια ο ποταμός χαρακτηριζόταν από πλούσια ιχθυοπανίδα. Χαρακτηριστικό είναι ότι κοντά στη Ρεντίνα, ήταν ένα μέρος όπου αλιεύονταν χέλια που ταξίδευαν μεταξύ της θάλασσας και της λίμνης. Σήμερα ο ποταμός υδροδοτείται και από υπόγειες πηγές.

Πανέμορφοι προορισμοί στα Πετροκέρασα

Εικόνες: Μάριος Δαδούδης

Στα Πετροκέρασα υπάρχουν 2 πανέμορφοι προορισμοί (εντός του Νομού Θεσσαλονίκης),όχι τόσο για τα εκκλησάκια τα ίδια, αλλά για την ομορφιά της Φύσης γύρω από αυτά.

Αγ.Τριάδα – Αγ.Αθανάσιος

Λίγο πριν φτάσουμε στην είσοδο των Πετροκέρασων, στρίβουμε δεξιά στο βατό χωματόδρομο, στο σημείο όπου βρίσκεται ο Αγ. Χριστόφορος (εκκλησάκι και γήπεδο μπάσκετ). Την Αγ.Τριάδα θα τη δούμε στα 600 μέτρα (περίπου) στο αριστερό μας χέρι, να κρύβεται μέσα στα δέντρα. Συνεχίζοντας τον χωματόδρομο, σε μία στροφή από μπετόν παίρνουμε τον βατό επίσης χωματόδρομο στα αριστερά μας, ο οποίος θα μας βγάλει σε πολύ λίγο στον Αγ. Αθανάσιο. Ένα ακόμη πανέμορφο σημείο, πνιγμένο στα δέντρα.

Λίγο πριν φτάσουμε στην είσοδο των Πετροκέρασων, στρίβουμε δεξιά στο βατό χωματόδρομο, στο σημείο όπου βρίσκεται ο Αγ. Χριστόφορος (εκκλησάκι και γήπεδο μπάσκετ). Την Αγ.Τριάδα θα τη δούμε στα 600 μέτρα (περίπου) στο αριστερό μας χέρι, να κρύβεται μέσα στα δέντρα. Συνεχίζοντας τον χωματόδρομο, σε μία στροφή από μπετόν παίρνουμε τον βατό επίσης χωματόδρομο στα αριστερά μας, ο οποίος θα μας βγάλει σε πολύ λίγο στον Αγ. Αθανάσιο. Ένα ακόμη πανέμορφο σημείο, πνιγμένο στα δέντρα.

Πηγή Μακροκοπάνας – Προφήτης Ηλίας (Ομβριανός)

Επιστρέφουμε προς τα Πετροκέρασα και αφού εισέλθουμε στο χωριό, στρίβουμε δεξιά στο δρόμο για το Λιβάδι Θεσσαλονίκης. Σε 10′ περίπου θα συναντήσουμε τη Πηγή Μακροκοπάνας. Ένα πανέμορφο σημείο με τρεχούμενο νερό, στο οποίο μπορούμε να αφήσουμε το αυτοκίνητο μας και να ανέβουμε στη κορυφή του Ομβριανού, όπου βρίσκεται ο Προφήτης Ηλίας. Ένα σημείο από τα ελάχιστα στο Νομό Θεσσαλονίκης με θέα 360 μοιρών προς οποιαδήποτε κατεύθυνση. Εκεί έχουμε 2 επιλογές. Είτε να μπούμε εκ των δεξιών, μέσα από το μονοπάτι του Omvrianos Trail (αγώνας τρεξίματος 15χλμ που διοργανώνει κάθε χρόνο ο Μορφωτικός Πολιτιστικός Σύλλογος Ομβριανός Πετροκεράσων),το οποίο θα μας βγάλει μέσα από το δάσος στη κορυφή και στο εκκλησάκι, είτε να επιλέξουμε ένα χωματόδρομο εκ των αριστερών της πηγής, ο οποίος ομοίως θα μας βγάλει επάνω στη κορυφή και στον Προφήτη Ηλία.

Γνώρισε την λίμνη του Ωραιοκάστρου

Τον τόπο με την ιστορία, τα μνημεία, την θέα, τα ψαράκια της Μαρίνας, τους δεινόσαυρους και την κρυφή του λίμνη. Σε μικρή απόσταση από τη Θεσσαλονίκη, με κατεύθυνση την εθνική οδό Θεσσαλονίκης – Καβάλας, η πινακίδα με την ένδειξη Ωραιόκαστρο μας οδηγεί μετά από λίγα λεπτά σε έναν από τους νεότερους δήμους στις παρυφές της πόλης. Πολλοί δεν γνωρίζουν αυτό το καταπράσινο πάρκο με την τεχνητή λίμνη που εκτείνεται σε έκαταση 60 στρεμμάτων. Ο Καλόγερος, όπως ονομάζεται η περιοχή, βρίσκεται κοντά στο κέντρο του Ωραιοκάστρου (ακολουθήστε τις ταμπέλες και στρίψτε δεξιά από την οδό Θεσσαλονίκης), στη θέση της παλιάς χωματερής της περιοχής. Πριν από μερικά χρόνια στο συγκεκριμένο χώρο υπήρχαν τόνοι σκουπιδιών, ενώ σήμερα μεγαλώνουν πάνω από 3,000 δέντρα και υπάρχει και μια μικρή λίμνη που φιλοξενεί πάπιες και πουλιά. Είναι κρίμα που αυτή η υπέροχη καταπράσινη έκταση που δημιουργήθηκε από τον δήμο δεν είναι γνωστή στους Θεσσαλονικείς.

*Λίμνη Ωραιοκάστρου, Μυγδονία, Στον χάρτη εδώ

Βυζαντινοί νερόμυλοι στην Πολίχνη

Οι Βυζαντινοί νερόμυλοι της Πολίχνης στη Θεσσαλονίκη αποτελούν ένα από τα πιο σημαντικά και διατηρημένα παραδείγματα της βιοτεχνικής αρχιτεκτονικής της βυζαντινής περιόδου. Βρίσκονται σε μια κατάφυτη και χρονολογούνται περίπου από τον 14ο αιώνα.

Οι νερόμυλοι αυτοί αξιοποιούσαν την ενέργεια του νερού για την άλεση των σιτηρών, μια πρακτική που ήταν ευρέως διαδεδομένη κατά τη βυζαντινή εποχή. Η ύπαρξή τους μαρτυρά τη σημασία της περιοχής ως γεωργικού κέντρου κατά την περίοδο αυτή, αλλά και τη γνώση και τεχνογνωσία των Βυζαντινών στη χρήση των φυσικών πόρων.

Οι νερόμυλοι είναι χτισμένοι από πέτρα και φέρουν θολωτές κατασκευές, με τα κανάλια νερού να κατευθύνονται στους μύλους μέσω ενός πολύπλοκου συστήματος υδραυλικής μηχανικής. Παρόλο που δεν λειτουργούν πλέον, τα κτίσματα έχουν διατηρηθεί και αναστηλωθεί, προσφέροντας μια εικόνα της αρχιτεκτονικής και της καθημερινής ζωής της εποχής.

Σήμερα, οι Βυζαντινοί νερόμυλοι της Πολίχνης αποτελούν σημαντικό ιστορικό μνημείο και προορισμό για επισκέπτες και ερευνητές που ενδιαφέρονται για την ιστορία και τον πολιτισμό της Θεσσαλονίκης. Η τοποθεσία προσφέρει επίσης όμορφες διαδρομές πεζοπορίας, δίνοντας την ευκαιρία στους επισκέπτες να συνδυάσουν την ιστορική γνώση με τη φυσική ομορφιά της περιοχής.

Στα 14 λεπτά από το κέντρο της πόλης.

*πληροφορίες visit-centralmacedonia.gr

Ο νεογοτθικός Καθολικός ναός στο κέντρο της Θεσσαλονίκης

Ο Καθολικός Καθεδρικός Ναός της Αμιάντου Συλλήψεως της Παναγίας, γνωστός και ως Καθολική Εκκλησία της Θεσσαλονίκης, είναι ένας από τους σημαντικότερους καθολικούς ναούς στη Θεσσαλονίκη. Βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, στην οδό Φράγκων, και αποτελεί κεντρικό σημείο για την καθολική κοινότητα της περιοχής.

Η εκκλησία οικοδομήθηκε το 1897 από τον Ιταλό αρχιτέκτονα Vitaliano Poselli, ο οποίος σχεδίασε και πολλά άλλα σημαντικά κτίρια στη Θεσσαλονίκη. Ο αρχιτεκτονικός της ρυθμός είναι νεογοτθικός, χαρακτηριστικός για την εποχή, με επιβλητικές καμάρες, περίτεχνα βιτρό και διακριτικά διακοσμητικά στοιχεία που προσδίδουν έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα στον ναό.

Ο ναός αφιερώθηκε στην Αμίαντο Σύλληψη της Παναγίας, μια από τις πιο σημαντικές δογματικές αλήθειες της Καθολικής Εκκλησίας, που τιμά την Παναγία ως αγία από τη στιγμή της σύλληψής της, απαλλαγμένη από το προπατορικό αμάρτημα. Στο εσωτερικό του ναού, οι επισκέπτες μπορούν να θαυμάσουν τα εντυπωσιακά βιτρό και τα θρησκευτικά έργα τέχνης που κοσμούν το χώρο.

Ο Καθολικός Καθεδρικός Ναός της Αμιάντου Συλλήψεως της Παναγίας έχει υποστεί ζημιές κατά τη διάρκεια της ιστορίας του, όπως κατά τον σεισμό του 1978, αλλά ανακαινίστηκε και συνεχίζει να λειτουργεί ως κέντρο λατρείας και συγκέντρωσης για τους καθολικούς πιστούς της Θεσσαλονίκης. Εκτός από θρησκευτικός χώρος, ο ναός αποτελεί και πολιτιστικό σημείο αναφοράς στην πόλη, φιλοξενώντας συχνά συναυλίες κλασικής μουσικής και άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Περισσότερες πληροφορίες βρείτε ΕΔΩ

Η πιο παραμυθένια γειτονιά της πόλης

Ο Οικισμός Ουζιέλ ένα μικρός παράδεισος που βρίσκεται στα ανατολικά της πόλης. Χτισμένος με πανομοιότυπα μικρά και πολύχρωμα σπίτια στην περιοχή του Ντεπώ, είναι ένας από τους πιο πόλους έλξης των Θεσσαλονικέων για την βόλτα τους κι ένα ζηλευτό συγκρότημα κατοικιών με αυλές, πάρκα και κήπους γεμάτους αρώματα από λουλούδια και οπωροφόρα δέντρα.

Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον το ότι ο οικισμός αυτός βρίσκεται στον πυρήνα της πόλης κι όμως μοιάζει με ένα μικρό, παραδεισένιο χωριό.

Ο οικισμός σχεδιάστηκε από τον εργολάβο Δαβίδ Ουζιέλ, ο οποίος ήταν ένας από τους βασικούς μετόχους της Εταιρείας Τροχιοδρομών Θεσσαλονίκης (του τράμ), και συνεργάστηκε με τον σημαντικό αρχιτέκτονα Ζακ Μοσέ.

Η αρχιτεκτονική του οικισμού αποπνέει τη γραφικότητα και τη λειτουργικότητα της εποχής του, συνδυάζοντας παραδοσιακά στοιχεία με μοντέρνες επιρροές. Αν και ο Οικισμός Ουζιέλ δεν είναι το πιο γνωστό έργο του Μοσέ, η σχέδια του για άλλα κτήρια, όπως το Ολύμπιον στην πλατεία Αριστοτέλους και το εστιατόριο Όλυμπος-Νάουσα, αναγνωρίζονται ευρέως.

Η σύνδεση του Ουζιέλ με την Εταιρεία Τροχιοδρομών δημιούργησε την πεποίθηση ότι ο οικισμός σχεδιάστηκε για να στεγάσει τους εργαζόμενους και τους υπαλλήλους του κοντινού αμαξοστασίου, γεγονός που οδήγησε στην παλιά ονομασία της περιοχής, Depot, που σημαίνει «αποθήκη». Σήμερα, η συνοικία διατηρεί την ιστορική της σημασία και προσφέρει μια μοναδική εικόνα της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της Θεσσαλονίκης.

Τόπος ησυχίας, προσευχής και πνευματικής αναζήτησης

Το Ιερόν Ησυχαστήριον Αγίου Γρηγορίου Παλαμά βρίσκεται στα Κουφάλια, μια κωμόπολη κοντά στη Θεσσαλονίκη. Το ησυχαστήριο είναι αφιερωμένο στον Άγιο Γρηγόριο Παλαμά, έναν από τους σημαντικότερους θεολόγους και πατέρες της Ορθόδοξης Εκκλησίας, ο οποίος έζησε τον 14ο αιώνα και διαδραμάτισε κεντρικό ρόλο στην ανάπτυξη της Ορθόδοξης θεολογίας.

Το ησυχαστήριο ιδρύθηκε με σκοπό να παρέχει έναν τόπο ησυχίας, προσευχής και πνευματικής αναζήτησης. Πρόκειται για έναν χώρο όπου οι μοναχοί αφιερώνονται στην προσευχή, τη μελέτη των Γραφών και τη διατήρηση της μοναστικής παράδοσης, ακολουθώντας το παράδειγμα του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά. Η αρχιτεκτονική του ησυχαστηρίου είναι λιτή και παραδοσιακή, ενσωματώνοντας στοιχεία που ενισχύουν το αίσθημα πνευματικότητας και γαλήνης.

Το Ιερόν Ησυχαστήριον είναι γνωστό στην ευρύτερη περιοχή και προσελκύει πιστούς από διάφορα μέρη της Ελλάδας, οι οποίοι επισκέπτονται το ησυχαστήριο για πνευματική καθοδήγηση, συμμετοχή σε λειτουργίες και ιερές ακολουθίες, καθώς και για να βιώσουν την ηρεμία και τη γαλήνη που προσφέρει ο χώρος. Οι μοναχοί του ησυχαστηρίου είναι γνωστοί για τη φιλοξενία τους, προσφέροντας ένα φιλόξενο περιβάλλον σε όσους επιθυμούν να απομακρυνθούν από την καθημερινότητα και να αναζητήσουν την πνευματική τους ανάταση.

Το Ιερόν Ησυχαστήριον Αγίου Γρηγορίου Παλαμά αποτελεί έτσι ένα σημαντικό κέντρο πνευματικότητας στην περιοχή των Κουφαλίων, συμβάλλοντας στη διατήρηση της Ορθόδοξης παράδοσης και προσφέροντας στους επισκέπτες μια πολύτιμη εμπειρία πνευματικής ενδυνάμωσης.

Τηλ.: (+30) 2391051563

*με πληροφορίες από visit-centralmacedonia.gr

40 λεπτά από το κέντρο της πόλης μέσω ΕΟ Γιαννιτσών Θεσσαλονίκης/ΕΟ2

Μουσείο Εκμαγείων 

Το Μουσείο Εκμαγείων του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης λειτουργεί από το τέλος της δεκαετίας του 1930. Σήμερα διαθέτει μία συλλογή εκμαγείων μαρμάρινων και πήλινων πρωτοτύπων και αντιγράφων έργων μεταλλοτεχνίας που ξεπερνά τα 700 έργα. Τα πρωτότυπα έργα βρίσκονται σε διάφορα Μουσεία της Ελλάδας και του εξωτερικού και ανήκουν σε όλες τις χρονικές περιόδους της αρχαιότητας στον ελλαδικό γεωγραφικό χώρο, από τη μινωική εποχή έως την βυζαντινή εποχή. Ανάμεσα στα εκθέματα του Μουσείου ξεχωριστή θέση κατέχουν ορισμένα εξαιρετικής σημασίας εκμαγεία, όπως αυτά του κολοσσιαίου κούρου του Σουνίου, των εναέτιων συνθέσεων του ναού του Διός στην Ολυμπία, ανάγλυφων πλακών από τη ζωφόρο του Παρθενώνα και το τόξο του Γαλέριου στη Θεσσαλονίκη, αλλά και τα γαλβανοπλαστικά αντίγραφα μινωικών και μυκηναϊκών έργων τέχνης.

Εκτός από τα εκμαγεία και τα αντίγραφα, το Μουσείο διαθέτει επίσης μία συλλογή πρωτότυπων έργων της αρχαιότητας, η οποία αριθμεί σήμερα πάνω από 1500 αντικείμενα. Πρόκειται κυρίως για πήλινα έργα, όπως αγγεία και έργα μικροτεχνίας της γεωμετρικής, αρχαϊκής και κλασικής περιόδου, ορισμένα από τα οποία είναι ενδεικτικά για το χώρο της Μακεδονίας, όπως τα ευρήματα από την επιφανειακή έρευνα του D. H. French. Λιγότερα είναι τα πρωτότυπα λίθινα έργα γλυπτικής. Επίσης, διαθέτει μία μικρή συλλογή πρωτότυπων νομισμάτων της ελληνορωμαϊκής και βυζαντινής περιόδου. Παράλληλα, έχουν συγκροτηθεί σημαντικά αρχεία φωτογραφιών αρχαίων έργων γλυπτικής. Το Μουσείο Εκμαγείων λειτουργεί σήμερα ως κέντρο έρευνας, διδασκαλίας και πρακτικής άσκησης προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών. Επιπλέον ιδιαίτερα έμφαση δίνεται κατά τα τελευταία χρόνια στον επιμορφωτικό και κοινωνικό του ρόλο, καθώς αντιμετωπίζεται παράλληλα ως εκπαιδευτικό κέντρο για τους μαθητές και το ευρύτερο κοινό.

*Υπόγειο Νέου Κτιρίου Φιλοσοφικής Σχολής. Είσοδος Δωρεάν. Τηλέφωνο: 2310 997301, 2310 997279.

Εκκλησιαστικό Μουσείο Ιεράς Μητρόπολης Θεσσαλονίκης

Το εκκλησιαστικό μουσείο της Ιεράς Mητροπόλεως Θεσσαλονίκης βρίσκεται στον ισόγειο χώρο του μητροπολιτικού μεγάρου το οποίο βρίσκεται δίπλα στον μητροπολιτικό ναό του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά. Η έμπνευση και στήριξη αυτού του έργου ανήκει στον μητροπολίτη Θεσσαλονίκης κ.κ. Άνθιμο.

Στους χώρους του αποτυπώνεται στο χωροχρόνο η θεολογική διάσταση της εικόνας με άριστη αρχιτεκτονική και μουσειακή μελέτη μέσα από πολυποίκιλα και πολυπληθή αξιόλογα εκθέματα. Η μοναδικότητα της διευθέτησης των εκθεμάτων στο χώρο σε συνδυασμό με τον ξεχωριστό ειδικό φωτισμό συνθέτουν το μεγαλείο της Ορθοδόξου παραδόσεως.

Προβάλλεται η δογματική σημασία της εικόνας για το σώμα της Εκκλησίας, ο τρόπος που αποτυπώνεται στις εικόνες το μυστήριο της Θείας Ενανθρωπήσεως αλλά και ο τρόπος με τον οποίο ενισχύεται για τους πιστούς η ελπίδα της σωτηρίας. Συγχρόνως παρουσιάζεται και η νεώτερη ιστορία της μητροπόλεως Θεσσαλονίκης.

Ωράριο λειτουργίας: Τρίτη – Κυριακή 10:00 – 14:00

Τιμές εισιτηρίων: Δωρεάν

Διεύθυνση: Βογατσικού 7, 54622 Θεσσαλονίκη

Επικοινωνία: +30 2310 227677

Ιστοσελίδα: imth.gr