Αγγελούδης από Labbatoir: «Να εξελιχθεί η Θεσσαλονίκη σε ανοιχτή σκηνή πολιτισμού»

Μετά την αποχώρηση της Cisco από το κτίριο των Παλαιών Σφαγείων και την πρόθεση της δημοτικής Αρχής του Στέλιου Αγγελούδη να χρησιμοποιηθεί ως χώρος πολιτισμού, σήμερα δόθηκε η πρώτη συνέντευξη τύπου στον χώρο του Labbatoir στην 26ης Οκτωβρίου για τον προγραμματισμό των 59ων Δημητρίων, ανανεώνοντας την υπόσχεση του Δήμου Θεσσαλονίκης πως ο χώρος θα αποτελέσει πόλο έλξης πολιτιστικών γεγονότων στο επόμενο διάστημα.

Ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Στέλιος Αγγελούδης, ανέφερε σήμερα στη πρώτη συνέντευξη τύπου στο Labbatoir:

“Σε μια πόλη που μετασχηματίζεται διαμορφώνοντας τη νέα, σύγχρονη ταυτότητά της και επανασυστήνεται στον κόσμο, ο Πολιτισμός αποτελεί μοναδικό αναπτυξιακό βραχίονα και συνιστά παράγοντα βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης και κοινωνικής συνοχής. Η πραγματικότητα αυτή διαμορφώνει και το κεντρικό σύνθημα των φετινών Δημητρίων, «Ο Πολιτισμός μεταμορφώνει, η πόλη αλλάζει!».

Το 59ο Φεστιβάλ Δημητρίων που διεξάγεται φέτος από τις 19 Σεπτεμβρίου μέχρι και την 1η Νοεμβρίου επιβεβαιώνει τον πρωταγωνιστικό του ρόλο στα δρώμενα της πόλης με πλουραλισμό και με μια πληθώρα επιλογών για το κοινό, που αναδεικνύουν και αποθεώνουν τα μοναδικά χαρακτηριστικά μας πόλης που τολμά να καινοτομεί, μιας πόλης εξωστρεφούς, κοσμοπολίτικης, πολυσυλλεκτικής και συμπεριληπτικής, προβάλλοντας παράλληλα τη σύγχρονη πολιτιστική της φυσιογνωμία. Μια φυσιογνωμία που διαμορφώνεται από μια νέα γενιά καλλιτεχνών, που πρέπει να κρατήσουμε στην πόλη μας, να βάλουμε φρένο σε αυτό το brain drain που στερεί από τη Θεσσαλονίκη την πιο δημιουργική της «μαγιά», το ταλέντο, τη δυναμική, το ανήσυχο πνεύμα τους. Με την καταλυτική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού καταβάλαμε κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να δώσουμε στον σημαντικότερο πολιτιστικό Θεσμό της Θεσσαλονίκης την αισθητική, την αίγλη και τη δυναμική που του αρμόζει.

Η δημιουργική σύμπραξη και συνεργασία κορυφαίων φορέων τους οποίους θα ήθελα και δημόσια να ευχαριστήσω όπως της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης, της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης αλλά και ιδιωτικών φορέων Πολιτισμού και Τέχνης, προσφέρει στο κοινό μια σειρά εξαιρετικών εκδηλώσεων που αναβαθμίζοντας περαιτέρω το στίγμα της πόλης στον παγκόσμιο πολιτιστικό χάρτη. Παράλληλα, λειτουργεί καταλυτικά ώστε να κάνουμε πράξη το όραμά μας, να εξελιχθεί η Θεσσαλονίκη σε μία ανοιχτή σκηνή πολιτισμού με δράσεις 365 μέρες το χρόνο.

Η Θεσσαλονίκη είναι υπερήφανη για ένα από τα μακροβιότερα Φεστιβάλ της χώρας, επενδύει με συνέπεια και σχέδιο στο πολιτιστικό της απόθεμα, αξιοποιεί το πλούσιο παρελθόν της για να κερδίσει ένα -ακόμη- καλύτερο μέλλον!”

Η ιστορία του κτιρίου

Υπενθυμίζεται πως τον Ιούνιο του 2020 η Θεσσαλονίκη και ο τότε δήμαρχος, Κωνσταντίνος Ζέρβας, με πανηγυρικό τόνο υποδεχόταν τη δημιουργία του «Διεθνούς Κέντρου Ψηφιακού Μετασχηματισμού και Ψηφιακών Δεξιοτήτων – Digital Transformation & Digital Skills Center».

Είχε υπογραφεί μνημόνιο συνεργασίας με την αμερικανική μεγάλη εταιρία τεχνολογίας, Cisco, αλλά και τα υπουργεία Ανάπτυξης και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, αλλά και του δήμου Θεσσαλονίκης. Τότε, για τη στέγαση του Κέντρου Καινοτομίας η δημοτική αρχή είχε παραχωρήσει στη Cisco, δωρεάν, για τέσσερα χρόνια, τη χρήση του Labattoir, του ανακαινισμένου χώρου των Παλαιών Σφαγείων.

Το εν λόγω κτίριο επανήλθε στον δήμο Θεσσαλονίκης, κάτι που αποτέλεσε και εξαγγελία του δημάρχου.

Η Parallaxi δημοσίευσε την ιστορία του κτιρίου σε κείμενο της Κύας Τζήμου, τον Ιανουάριο του 2014, αλλά και το σχέδιο για την ανακατασκευή του.

Στις 17 Οκτωβρίου του 1896 (χρονιά των Πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας), το δημαρχιακό συμβούλιο της Θεσσαλονίκης μετά από 3 πολύωρες συνεδριάσεις αποφασίζει μια σειρά δημόσιων έργων για τη βελτίωση των έργων υποδομής της πόλης. Μεταξύ αυτών είναι και η κατεδάφιση των Παλιών Σφαγείων και η ανέγερση νέων. Ο Δήμος για την κατασκευή των Νέων Σφαγείων διέθεσε 3.000 τουρκικές λίρες και το έργο ξεκίνησε εντός του έτους σε παραθαλάσσια θέση κοντά στην περιοχή Μπες Τσινάρ και ολοκληρώθηκε το 1897. Πρόκειται για ένα εκλεκτικιστικό κτίριο, απόλυτα συμμετρικό, μονόχωρο, κατασκευασμένο σύμφωνα με τα τότε ευρωπαϊκά πρότυπα.

Η στέγη είναι μεταλλική, αποτελούμενη από ζευκτά ειδικής μορφής, τύπου Polonceau, σύμφωνα με την τρέχουσα για την εποχή οικοδομική τεχνολογία. Η κεντρική αίθουσα του κτιρίου χωρούσε 350 ζώα, που σφάζονταν σε 10 ρείθρα. Τα Δημοτικά Σφαγεία λειτούργησαν μέχρι τον σεισμό του 1978, οπότε και υπέστησαν σοβαρές ζημιές. Μετά την αποκατάστασή τους, τον Ιούνιο του 1980, άρχισαν και πάλι να λειτουργούν μέχρι το 1988 οπότε και κρίθηκε ασύμφορη η λειτουργία τους. Μετά το 1990 λειτούργησαν μαζί με το νεώτερο κτίριο που υπάρχει στον περιβάλλοντα χώρο σαν δημοτικό αθλητικό κέντρο. Το 1994 το κτίριο χαρακτηρίστηκε «έργο τέχνης και ιστορικό διατηρητέο μνημείο, με τον περιβάλλοντα χώρο του, διότι αποτελεί αξιολογότατο δείγμα Βιομηχανικής Αρχιτεκτονικής των αρχών του 20ου αιώνα».

Η εικόνα είναι πριν την έναρξη του έργου.

Η περιοχή αυτή, άλλοτε γεμάτη ζωή, ως τόπος φιλοξενίας παραγωγικών δραστηριοτήτων, κατέληξε σε έναν χώρο εγκαταλειμμένο και υποβαθμισμένο, όπου δεν πατούσε άνθρωπος. Η πληροφοριακή πινακίδα που ήταν τοποθετημένη στην είσοδο του χώρου από το δήμο Θεσσαλονίκης ενημέρωνε μέχρι πριν λίγα χρόνια για τη λειτουργία στον χώρο του αθλητικού κέντρου των δυτικών συνοικιών, στο οποίο περιλαμβάνονταν μεταξύ άλλων αίθουσες ξιφασκίας και άρσης βαρών, καθώς και πίστα πατινάζ. Το κέντρο στεγαζόταν στο νεότερο κτίριο που υπάρχει προς την κατεύθυνση της 26ης Οκτωβρίου στον οικόπεδο των Σφαγείων αλλά και στο κυρίως διατηρητέο όπου λειτουργούσε γήπεδο μπάσκετ.

Ωστόσο, η επισκεψιμότητα στην περιοχή αυτή ήταν εξαιρετικά χαμηλή, δεδομένου ότι τόσο τα κτίρια όσο και ο περιβάλλων χώρος βρίσκονταν σε κακή κατάσταση και δεν συντηρήθηκαν ποτέ. Για το νεότερο κτίριο αυτό υπάρχει μελέτη που αφορά στην κατεδάφισή του και την ανέγερση στη θέση του διώροφου αθλητικού κέντρου, σχέδιο το οποίο έχει ακυρωθεί όπως μας ενημέρωσε ο κ. Ανδρέας Κουράκης, αφού χαρακτηρίστηκε ασύμφορο οικονομικά. Τελικά το κτίριο που υπάρχει στον περιβάλλοντα χώρο του διατηρητέου (έκτασης περίπου 9 στρεμμάτων) κατέληξε να χρησιμοποιείται ως αποθήκη της Αντιδημαρχίας Αθλητισμού.

Το βοηθητικό κτίριο στον αύλειο χώρο των Σφαγείων δεν έχει καμιά αρχιτεκτονική αξία και εφόσον η μελέτη που προβλέπει την αντικατάσταση του με διώροφο βιοκλιματικό αθλητικό κέντρο κρίθηκε ασύμφορη, ίσως θα έφτανε απλώς να κατεδαφιστεί, για να αναδειχτεί το διατηρητέο στην είσοδο από την 26ης Οκτωβρίου.

Τον Απρίλιο του 2014 είχαν ολοκληρωθεί οι εργασίες στο διατηρητέο κυρίως κτίριο των Δημοτικών Σφαγείων, για να μετατρέψουν το παλιό βιομηχανικό κτίριο σε ένα σύγχρονο πολιτιστικό πολυχώρο. Το έργο της αποκατάστασης του διατηρητέου και της επανάχρησής του για πολιτιστικές δραστηριότητες έχει ενταχθεί και χρηματοδοτείται από το επιχειρησιακό πρόγραμμα «Μακεδονία-Θράκη» και τον άξονα προτεραιότητας «Αειφόρος ανάπτυξη και ποιότητα ζωής στην περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας».

Το έργο, συνολικού προϋπολογισμού 1,7 εκ. ευρώ, άρχισε τον Ιανουάριο 2012 και μόλις ολοκληρωθεί θα έχει μεταμορφώσει το διατηρητέο κτίριο σε ένα αρχιτεκτονικό κόσμημα. Η αποκατάσταση γίνεται με τη συνεχή επίβλεψη της 9ης Εφορίας μνημείων με φυσικό επακόλουθο ορισμένες καθυστερήσεις στην εξέλιξη του έργου που αφορούν στην έγκριση των υλικών και των εργασιών σε κάθε βήμα.

Σύμφωνα με το σχεδιασμό της αντιδημαρχίας Αστικού Σχεδιασμού, Πολεοδομίας και Δικτύων στο διατηρητέο κτίριο και υποστηρικτικά στον αύλειο χώρο του θα οργανώνονται μουσικές συναυλίες νεότερων σχημάτων μουσικής έκφρασης, θεατρικές και αθλητικές παραστάσεις, χορευτικά δρώμενα, εκδηλώσεις του θεσμού των «Δημητρίων», εκθέσεις ζωγραφικής, αφίσας, φωτογραφίας και άλλα εικαστικά δρώμενα, καθώς και ομιλίες, παρουσιάσεις και διαλέξεις. Με την ολοκλήρωση των έργων για τη στατική ενίσχυσή του και την αποκατάσταση της αισθητικής ταυτότητάς του το κτίριο των παλαιών δημοτικών σφαγείων θα φιλοξενήσει εκδηλώσεις της Ευρωπαϊκής Πρωτεύουσας Νεολαίας 2014.

Η αποκατάσταση του διατηρητέου κτιρίου των Δημοτικών Σφαγείων στα δυτικά της πόλης αναμένεται να φέρει ξανά ζωή και την ανθρώπινη παρουσία στην υποβαθμισμένη περιοχή που κάποτε έσφυζε από ζωή και βιομηχανική δραστηριότητα.

*Πηγή για την ιστορία του κτιρίου: Θεσσαλονίκη 1896 των Γιάννη Μέγα και Μανώλη Ανδριωτάκη, εκδ. Ζήτρος

Εικόνες: Θανάσης Σταθόπουλος