Αγγελούδης: Φεύγει η Cisco, το κτίριο των Παλαιών Σφαγείων αποδίδεται ξανά στον πολιτισμό

Οριστική είναι η απόφαση της δημοτικής αρχής της Θεσσαλονίκης να μην ανανεώσει την σύμβαση με την αμερικανική Cisco, καθώς όπως υποστηρίζει ο δήμαρχος, Στέλιος Αγγελούδης, δεν εφαρμόστηκε τίποτα απ΄όσα ειχε δεσμευτεί η εταιρία.

Υπενθυμίζεται πως τον Ιούνιο του 2020 η Θεσσαλονίκη και ο τότε δήμαρχος, Κωνσταντίνος Ζέρβας, με πανηγυρικό τόνο υποδεχόταν τη δημιουργία του «Διεθνούς Κέντρου Ψηφιακού Μετασχηματισμού και Ψηφιακών Δεξιοτήτων – Digital Transformation & Digital Skills Center».

Είχε υπογραφεί μνημόνιο συνεργασίας με την αμερικανική μεγάλη εταιρία τεχνολογίας, Cisco, αλλά και τα υπουργεία Ανάπτυξης και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, αλλά και του δήμου Θεσσαλονίκης. Τότε, για τη στέγαση του Κέντρου Καινοτομίας η δημοτική αρχή είχε παραχωρήσει στη Cisco, δωρεάν, για τέσσερα χρόνια, τη χρήση του Labattoir, του ανακαινισμένου χώρου των Παλαιών Σφαγείων.

Το εν λόγω κτίριο επανέρχεται στον δήμο Θεσσαλονίκης, κάτι που αποτελεί και εξαγγελία του δημάρχου στο σημερινό δημοτικό συμβούλιο και φυσικά πρόκειται να κοινοποιήσει με επιστολή του και στην εταιρία.

Στόχος της διοίκησης του δήμου είναι το κτίριο να χρησιμοποιηθεί και πάλι για πολιτιστικές δράσεις.

Ο κ. Ζέρβας είχε κάνει λόγο για «μία εμβληματική πρωτοβουλία που αναβαθμίζει τη Θεσσαλονίκη και την εντάσσει σε παγκόσμιους χάρτες», χαρακτηρίζοντάς την  «μεγάλη επένδυση στην πόλη», κάτι που όμως δεν επιβεβαιώθηκε.

Αντ’ αυτού, το ταμείο του δήμου χρεώθηκε, για λογαριασμό της Cisco, συνολικά με 147.300 ευρώ. Το ποσό αυτό οι πληροφορίες αναφέρουν πως αντιστοιχεί στους λογαριασμούς ρεύματος και φυσικού αερίου, από το Ιούνιο του 2020 έως και αρχές του 2024.

Όπως αναφέρουν από τον δήμο, οι υποχρεώσεις της αμερικανικής πολυεθνικής απέναντι στον δήμο αναφέρονται ρητά στο μνημόνιο συνεργασίας που έχει υπογραφεί.

Από τη διοίκηση του δήμου λένε πως η προηγούμενη δημοτική αρχή δεν διεκδίκησε την καταβολή των τελών ηλεκτρισμού, ύδρευσης και φυσικού αερίου, αν και αυτό προβλεπόταν στην προγραμματική σύμβαση των δύο μερών, με τον κ. Αγγελούδη να προσθέτει ότι η διεκδίκηση θα συνεχιστεί.

Φυσικά εγείρονται πολλά ερωτηματικά για την «επένδυση» της αμερικανικής πολυεθνικής, ενώ το επόμενο χρονικό διάστημα θα φανεί αν θα υπάρξουν επίσημες καταγγελίες και αν πρόκειται εισαγγελικές αρχές να ασχοληθούν και να ερευνήσουν την υπόθεση.

Η ιστορία του κτιρίου

Η Parallaxi δημοσίευσε την ιστορία του κτιρίου σε κείμενο της Κύας Τζήμου, τον Ιανουάριο του 2014, αλλά και το σχέδιο για την ανακατασκευή του.

Στις 17 Οκτωβρίου του 1896 (χρονιά των Πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας), το δημαρχιακό συμβούλιο της Θεσσαλονίκης μετά από 3 πολύωρες συνεδριάσεις αποφασίζει μια σειρά δημόσιων έργων για τη βελτίωση των έργων υποδομής της πόλης. Μεταξύ αυτών είναι και η κατεδάφιση των Παλιών Σφαγείων και η ανέγερση νέων. Ο Δήμος για την κατασκευή των Νέων Σφαγείων διέθεσε 3.000 τουρκικές λίρες και το έργο ξεκίνησε εντός του έτους σε παραθαλάσσια θέση κοντά στην περιοχή Μπες Τσινάρ και ολοκληρώθηκε το 1897. Πρόκειται για ένα εκλεκτικιστικό κτίριο, απόλυτα συμμετρικό, μονόχωρο, κατασκευασμένο σύμφωνα με τα τότε ευρωπαϊκά πρότυπα.

Η στέγη είναι μεταλλική, αποτελούμενη από ζευκτά ειδικής μορφής, τύπου Polonceau, σύμφωνα με την τρέχουσα για την εποχή οικοδομική τεχνολογία. Η κεντρική αίθουσα του κτιρίου χωρούσε 350 ζώα, που σφάζονταν σε 10 ρείθρα. Τα Δημοτικά Σφαγεία λειτούργησαν μέχρι τον σεισμό του 1978, οπότε και υπέστησαν σοβαρές ζημιές. Μετά την αποκατάστασή τους, τον Ιούνιο του 1980, άρχισαν και πάλι να λειτουργούν μέχρι το 1988 οπότε και κρίθηκε ασύμφορη η λειτουργία τους. Μετά το 1990 λειτούργησαν μαζί με το νεώτερο κτίριο που υπάρχει στον περιβάλλοντα χώρο σαν δημοτικό αθλητικό κέντρο. Το 1994 το κτίριο χαρακτηρίστηκε «έργο τέχνης και ιστορικό διατηρητέο μνημείο, με τον περιβάλλοντα χώρο του, διότι αποτελεί αξιολογότατο δείγμα Βιομηχανικής Αρχιτεκτονικής των αρχών του 20ου αιώνα».

Η εικόνα είναι πριν την έναρξη του έργου.

Η περιοχή αυτή, άλλοτε γεμάτη ζωή, ως τόπος φιλοξενίας παραγωγικών δραστηριοτήτων, κατέληξε σε έναν χώρο εγκαταλειμμένο και υποβαθμισμένο, όπου δεν πατούσε άνθρωπος. Η πληροφοριακή πινακίδα που ήταν τοποθετημένη στην είσοδο του χώρου από το δήμο Θεσσαλονίκης ενημέρωνε μέχρι πριν λίγα χρόνια για τη λειτουργία στον χώρο του αθλητικού κέντρου των δυτικών συνοικιών, στο οποίο περιλαμβάνονταν μεταξύ άλλων αίθουσες ξιφασκίας και άρσης βαρών, καθώς και πίστα πατινάζ. Το κέντρο στεγαζόταν στο νεότερο κτίριο που υπάρχει προς την κατεύθυνση της 26ης Οκτωβρίου στον οικόπεδο των Σφαγείων αλλά και στο κυρίως διατηρητέο όπου λειτουργούσε γήπεδο μπάσκετ.

Ωστόσο, η επισκεψιμότητα στην περιοχή αυτή ήταν εξαιρετικά χαμηλή, δεδομένου ότι τόσο τα κτίρια όσο και ο περιβάλλων χώρος βρίσκονταν σε κακή κατάσταση και δεν συντηρήθηκαν ποτέ. Για το νεότερο κτίριο αυτό υπάρχει μελέτη που αφορά στην κατεδάφισή του και την ανέγερση στη θέση του διώροφου αθλητικού κέντρου, σχέδιο το οποίο έχει ακυρωθεί όπως μας ενημέρωσε ο κ. Ανδρέας Κουράκης, αφού χαρακτηρίστηκε ασύμφορο οικονομικά. Τελικά το κτίριο που υπάρχει στον περιβάλλοντα χώρο του διατηρητέου (έκτασης περίπου 9 στρεμμάτων) κατέληξε να χρησιμοποιείται ως αποθήκη της Αντιδημαρχίας Αθλητισμού.

Το βοηθητικό κτίριο στον αύλειο χώρο των Σφαγείων δεν έχει καμιά αρχιτεκτονική αξία και εφόσον η μελέτη που προβλέπει την αντικατάσταση του με διώροφο βιοκλιματικό αθλητικό κέντρο κρίθηκε ασύμφορη, ίσως θα έφτανε απλώς να κατεδαφιστεί, για να αναδειχτεί το διατηρητέο στην είσοδο από την 26ης Οκτωβρίου.

Τον Απρίλιο του 2014 είχαν ολοκληρωθεί οι εργασίες στο διατηρητέο κυρίως κτίριο των Δημοτικών Σφαγείων, για να μετατρέψουν το παλιό βιομηχανικό κτίριο σε ένα σύγχρονο πολιτιστικό πολυχώρο. Το έργο της αποκατάστασης του διατηρητέου και της επανάχρησής του για πολιτιστικές δραστηριότητες έχει ενταχθεί και χρηματοδοτείται από το επιχειρησιακό πρόγραμμα «Μακεδονία-Θράκη» και τον άξονα προτεραιότητας «Αειφόρος ανάπτυξη και ποιότητα ζωής στην περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας».

Το έργο, συνολικού προϋπολογισμού 1,7 εκ. ευρώ, άρχισε τον Ιανουάριο 2012 και μόλις ολοκληρωθεί θα έχει μεταμορφώσει το διατηρητέο κτίριο σε ένα αρχιτεκτονικό κόσμημα. Η αποκατάσταση γίνεται με τη συνεχή επίβλεψη της 9ης Εφορίας μνημείων με φυσικό επακόλουθο ορισμένες καθυστερήσεις στην εξέλιξη του έργου που αφορούν στην έγκριση των υλικών και των εργασιών σε κάθε βήμα.

Σύμφωνα με το σχεδιασμό της αντιδημαρχίας Αστικού Σχεδιασμού, Πολεοδομίας και Δικτύων στο διατηρητέο κτίριο και υποστηρικτικά στον αύλειο χώρο του θα οργανώνονται μουσικές συναυλίες νεότερων σχημάτων μουσικής έκφρασης, θεατρικές και αθλητικές παραστάσεις, χορευτικά δρώμενα, εκδηλώσεις του θεσμού των «Δημητρίων», εκθέσεις ζωγραφικής, αφίσας, φωτογραφίας και άλλα εικαστικά δρώμενα, καθώς και ομιλίες, παρουσιάσεις και διαλέξεις. Με την ολοκλήρωση των έργων για τη στατική ενίσχυσή του και την αποκατάσταση της αισθητικής ταυτότητάς του το κτίριο των παλαιών δημοτικών σφαγείων θα φιλοξενήσει εκδηλώσεις της Ευρωπαϊκής Πρωτεύουσας Νεολαίας 2014.

Η αποκατάσταση του διατηρητέου κτιρίου των Δημοτικών Σφαγείων στα δυτικά της πόλης αναμένεται να φέρει ξανά ζωή και την ανθρώπινη παρουσία στην υποβαθμισμένη περιοχή που κάποτε έσφυζε από ζωή και βιομηχανική δραστηριότητα.

*Πηγή για την ιστορία του κτιρίου: Θεσσαλονίκη 1896 των Γιάννη Μέγα και Μανώλη Ανδριωτάκη, εκδ. Ζήτρος

Εικόνες: Θανάσης Σταθόπουλος