Άκη Σακελλαρίου, τι να περιμένουμε από τα φετινά Δημήτρια;

Τα 57α Δημήτρια, με τίτλο Pulses (= Παλμοί) επιστρέφουν δια ζώσης έπειτα από δυο χρόνια άμεσης επαφής και επικοινωνίας με το κοινό. 

Στον θεσμό αυτόν ο Άκης Σακελλαρίου τελευταία τρία χρόνια είναι ο συντονιστής της καλλιτεχνικής επιτροπής της κορυφαίας διοργάνωσης και με την ιδιότητά του αυτή μίλησε για το πρόγραμμα και τις παραμέτρους των φετινών εκδηλώσεων.

Ο ίδιος μιλάει στην parallaxi για την εμπειρία της προετοιμασίας της φετινής διοργάνωσης, το πώς διαφοροποιούνται τα Δημήτρια, τι νέο φέρνουν, καθώς και το στοίχημα που θέλουν να κερδίσουν.

Στο πολιτισμικό πρόγραμμα των Δημητρίων συμπεριλαμβάνονται παραστάσεις, συναυλίες εικαστικές παρεμβάσεις, σεμινάρια αλλά και στενότερες συνεργασίες με φορείς της πόλης με σκοπό διεξαγωγή συνομιλίας με την Ευρώπη και την καλλιτεχνική προβολή της Θεσσαλονίκης. Περιγράψτε μας συνοπτικά την εμπειρία σας μέσα από την διαδικασία προετοιμασίας και οργάνωσης της φετινής δράσης.

«Την φετινή διαδικαστική προετοιμασία και την οργάνωση των Δημητρίων θα χαρακτήριζε ο όρος (γελώντας) τρέλα! Η λογική, η ευαισθησία και η πνευματικότητα αντιμάχονταν την ατέρμονη γραφειοκρατία. Δεν ήταν καθόλου απλό. Θα παρομοίαζα τη τρέλα αυτή με τη Λερναία Ύδρα… έκοβες ένα κεφάλι, έλυνες ένα ζήτημα, εμφανίζονταν άλλα δυο. Συνεχώς προκύπτανε καινούργια γραφειοκρατικά προβλήματα, άγνωστοι παράμετροι οι οποίοι παρεμπόδιζαν την οργάνωση και διεκπεραίωση της καλλιτεχνικής δράσης. 

Και φυσικά είχαμε να αντιμετωπίσουμε τις αφελείς επικρίσεις ή και τις μομφές των επιλογών μας από τους εξωτερικούς «παρατηρητές» της οργάνωσης. Εστιάζοντας όμως στην πράξη και όχι στη θεωρία η συνθήκη είναι διαφορετική και βιώνοντας από πρώτο χέρι και καθημερινά τον αγώνα και το άγχος όλων των διοργανωτών -πλέον το λέω με σιγουριά πως- αν δεν υπήρχαν αυτοί οι διοργανωτές δεν θα μπορούσε να υλοποιηθεί ο φετινός θεσμός. Ένα μεγάλο μπράβο σε όλους τους. Πρόκειται για ένα καταπληκτικό πρόγραμμα».

Πως διαφοροποιείται ένα τοπικό φεστιβάλ όπως είναι τα Δημήτρια από μεγάλα φεστιβάλ όπως το Φεστιβάλ Αθηνών;

«Η διαφοροποίηση των Δημητρίων από άλλα μεγάλα Φεστιβάλ θεωρώ πως σχετίζεται με τους χώρους «φιλοξενίας» των καλλιτεχνικών δράσεων. Το Φεστιβάλ Αθηνών για παράδειγμα έχει ισχυρό και ενιαίο στίγμα στους χώρους του. Έχει την Επίδαυρο, το Ηρώδειο, την Πειραιώς 260. 

Η Θεσσαλονίκη από την άλλη υστερεί σε αυτό το κομμάτι. Τα Δημήτρια είναι «άστεγα». Το φεστιβάλ προσπαθεί καλλιτεχνικά και χωροταξικά να σταθεί στα πόδια του σε -διάσπαρτες- και υποστηρικτικές συνεργασίες με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, το Μέγαρο Μουσικής, τη Μονή Λαζαριστών. 

Επίσης η καθιερωμένη εποχή που διαδραματίζονται τα Δημήτρια, 1-20 Οκτωβρίου, καθορίζει τρόπο τινά την επιλογή των συγκεκριμένων χώρων, καθότι οι χώροι πρέπει να είναι κλειστοί. 

Θα μπορούσαν για παράδειγμα να καλύπτουν την περίοδο 20 Σεπτεμβρίου με 10 Οκτωβρίου και να διαδραματίζονται και σε εξωτερικούς χώρους εμβληματικής διάστασης, χώρους που αναδεικνύουν το ευρύ πολιτισμικό και ιστορικό κράμα της πόλης.».

Ο θεσμός που ξεκίνησε με πρωτοβουλία της υπηρεσίας τουριστικών εκδηλώσεων του ΕΟΤ το 1966 συνεχίζεται ανελλιπώς ως σήμερα. Περιλαμβάνει θεατρικές, μουσικές, χορευτικές εκδηλώσεις, εικαστικές εκθέσεις, όπως επίσης και παράλληλες δράσεις διαφόρων τύπων. Η ιστορία του θεσμού και η κληρονομιά που κουβαλά βαρύνει στις επιλογές τους;

«Ναι φυσικά! Αλίμονο αν δεν λάβουμε υπόψη την παλαιότητα του Φεστιβάλ. Στο παρελθόν έχουν έρθει ονόματα ταυτισμένα με τον παγκόσμιο πολιτισμό. Αυτή είναι ακόμα μια παράμετρος που μεγεθύνει τη τρέλα που σας προανέφερα. Τα οικονομικά μεγέθη πλέον έχουν διογκωθεί και είμαστε αναγκασμένοι να συμβιβαστούμε με τα καινούργια δεδομένα, να κάνουμε εκπτώσεις. Όχι όμως πολιτισμική ή ποιοτική έκπτωση στις επιλογές που εν τέλει αποφασίσαμε να κάνουμε έχοντας στη διάθεση μας λιγότερα χρήματα».

Ο συγκεκριμένος καλλιτεχνικός θεσμός συνεπάγεται με έναν πολιτιστικό χώρο υποδοχής νέων καλλιτεχνικών ορίων. Ποια η καινοτομία των συγκεκριμένων Δημητρίων σε σχέση με τα προηγούμενα;

«Η καινοτομία διοργάνωσης αυτή καθαυτή έγκειται αρχικά στην επάνοδο της δια ζώσης οργάνωσης, στον απόηχο αυτής και στους ΠΑΛΜΟΥΣ της. Το μέλλον της καλλιτεχνικής έκφρασης δεν είναι ένα μονομερές και μονοδιάστατο εγχείρημα αλλά έγκειται στην συνεργασία πολλών και διαφορετικής φύσεως και ιδιότητας φορέων. 

 Φέτος πέτυχαμε ουσιαστικές συνεργασίες όπως με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος και τη Στέγη Τεχνών και Γραμμάτων. Συστήνουμε στις σκηνές του Φεστιβάλ αναγνωρισμένους και καταξιωμένους καλλιτέχνες τόσο από το εξωτερικό όπως ο Τόμας Οστερμαϊερ, Ο Εντουάρ Λουί, ο Alexandre Despla, ο Peter Brook αλλά και ελληνικά σχήματα, όπως τον Κωνσταντίνο Ασπιώτη με τις Λευκές Νύχτες, τους Ανέστη Αζά, Γεράσιμο Μπέκα και Μιχάλη Πητίδη με τη Δημοκρατία του Μπακλαβά. Στην καινοτομία, φυσικά, των φετινών Δημητρίων θέλουμε να πιστεύουμε πως θα προσμετρήσει και ο παράγοντας της απήχησής και της αισθητικής τέρψης του κοινού».

Η Τέχνη μεταξύ άλλων συνεπάγεται με την επικοινωνία και τη διαμόρφωση μιας νέας αισθητικής. Πόσο εύκολο είναι να ρισκάρουν σε πράγματα που είναι ίσως παραπάνω πρωτοποριακά από ένα μέσο όρο θεαμάτων;

«Δεν υπάρχουν στερεότυπα. Η κοινωνία και η καλλιτεχνική εκπαίδευση του κάθε συνόλου συμβαδίζουν. Η τέχνη είναι ένας διάλογος με την πολυεπίπεδη πραγματικότητα -με τα συντηρητικά και μη στοιχεία της-, και συμβάλλει στην απαλλαγή της σκέψης από «μορφοποιημένα σχήματα», τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα. Μας κλονίζει μεν αλλά ταυτόχρονα ανοίγει διάπλατα τους ορίζοντες μας και συντείνει στην πνευματική ελευθερία. 

Έχω την αίσθηση πως η Θεσσαλονίκη ανέκαθεν συνδύαζε αυτό το δίπολο, δηλαδή από τη μια μεριά δεσπόζει ο συντηρητισμός και από την άλλη ανατέλλει η πρωτοπορία. Στο συγκεκριμένο Φεστιβάλ πάντως δεν θεωρώ πως έχουμε κάτι το τόσο πρωτοποριακό, που θα προκαλέσει αντιδράσεις».

Υπό το καλλιτεχνικό πρίσμα του Φεστιβάλ ΚΘΒΕ, Δήμος Θεσσαλονίκης και Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας συνεργάστηκαν. Έχετε στο άμεσο μέλλον σκοπό να διευρύνετε τις συνεργασίες του θεσμού για την εκπόνηση των προγραμμάτων και με άλλους φορείς; Θεωρείτε πως θα είναι εφικτό αυτό;

«Μακάρι να μπορούσαμε να διευρύνουμε τις συνεργασίες του Φεστιβάλ και με άλλους φορείς. Δεν γνωρίζω κατά πόσο θα είναι εφικτό αυτό. Θέλω να πιστεύω πως υπό το πρίσμα της τέχνης και του πολιτισμού θα ενδυναμωθεί η βούληση και η διάθεση για ουσιώδη και εποικοδομητική συνεργασία. Διάθεση υπάρχει».

Έχετε σκεφτεί να αξιοποιήσετε και χώρους πέρα από τους αναμενόμενους; Παραδείγματος χάρη παλιά εγκαταλελειμμένα εργοστάσια που έχει άπειρα η πόλη.

«Βέβαια! Είμαστε ανοιχτοί σε οποιαδήποτε πρόταση».

Ποια πολιτισμική δράση έχετε ξεχωρίσει εσείς και θα προτείνατε στο κοινό να παρακολουθήσει οπωσδήποτε;

«Από όλες τις φετινές δράσεις του Φεστιβάλ ίσως θα ξεχώριζα το ΛΟΥΝΑ, το εν κινήσει θέατρο στο λεωφορείο, στους δρόμους της Θεσσαλονίκης, της Ρίκας Μπενβενίστε. Είναι μια καινοτόμα ιδέα μέσω της οποίας οι επιβάτες του θα έχουν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με τη νεότερη ιστορία της πόλης, αυτήν του 20ου αιώνα, με έναν σχεδόν βιωματικό τρόπο».

Ποιο είναι το στοίχημά σας για τα φετινά 57α Δημήτρια; Τι θέλετε να επιτύχετε;

«Στόχος μας από την πρώτη κιόλας στιγμή της ανάληψης της οργάνωσης ήταν να κάνουμε σωστά τη δουλεία μας και να ανταπεξέλθουμε στο έργο μας, με ευθύνη στο πολιτισμικό τοπίο, που είναι μοναδικό. Και τονίζω τη μοναδικότητα του συγκεκριμένου Φεστιβάλ, διότι καμία άλλη πόλη δεν είχε παρόμοιο ιστορικό και καλλιτεχνικό θεσμό αντίστοιχο με αυτό της Θεσσαλονίκης, μιας πόλης με 2.300 έτη συνεχόμενης ύπαρξης. 

Το Φεστιβάλ αποτελεί αφενός τη συνέχεια και αφετέρου την σύγχρονη εκδοχή του αντίστοιχου θεσμού των Δημητρίων που άκμασε τον 14ο αιώνα, τον «χρυσό αιώνα», στη Θεσσαλονίκη. Είναι συγκινητική η σύνδεση του παρόντος με το παρελθόν στα πλαίσια αυτής της αλυσιδωτής συνεύρεσης των δημοτών τις ημέρες εορτασμού της μνήμης του πολιούχου της Θεσσαλονίκης Αγίου Δημητρίου. 

Το φετινό λοιπόν στοίχημά μας είναι διπλό. Αφενός η προσέλευση του κόσμου στις καλλιτεχνικές εκδηλώσεις του Φεστιβάλ και αφετέρου η εκτίμηση της δουλειάς μας, ως «υπηρέτες» και εκφραστές του πολιτισμού».