Πέντε ωραίες ιστορίες στη Χαριλάου

Λέξεις: Κύα Τζήμου Εικόνες: Κωστής Κοτσώνης

Το όνομά της το πήρε από τον Επαμεινώνδα Χαριλάου. Γεννημένος στο Γαλάτσι της Ρουμανίας, το 1874, ο επιχειρηματίας αυτός άφησε ανεξίτηλη τη σφραγίδα του στην οικονομική ζωή της χώρας είτε ως Υπουργός του νεοσυσταθέντος υπουργείου επισιτισμού, είτε ως ηγετικό στέλεχος εταιρειών όπως το ”Σαπωνοποιείο-Ελαιουργείο Ελευσίνας” και τα ”Ψυγεία Θεσσαλονίκης Α.Ε.”.Το 1919 ιδρύει την ”Οικοδομική Εταιρεία Θεσσαλονίκης” και αγοράζει μία μεγάλη έκταση στα ανατολικά της πόλης, από Γάλλους και Ιταλούς συμμάχους, που είχαν στο σημείο εγκατεστημένες βάσεις, στρατώνες, στάβλους και στρατιωτικά νοσοκομεία. Εκεί χτίζονται τα πρώτα οικήματα, 160 ισόγειες μονοκατοικίες. Πωλήθηκαν σε Ρώσους πρόσφυγες και πυρόπληκτους από τη μεγάλη πυρκαγιά του 1917. Και κάπως έτσι ξεκίνησε η ιστορία αυτής της συνοικίας, την οποία λίγοι επισκεπτόμαστε και συνήθως απλώς την διασχίζουμε, αν δεν έχουμε κάποια ιδιαίτερη δουλεια ή πάμε στο γήπεδο. Γιατί η Τούμπα έχει τον ΠΑΟΚ και η Χαριλάου τον ΑΡΗ.

Στο παραδοσιακό καφενείο (αρχική εικόνα)

Ελληνικό καϊμακλίδικο καφεδάκι με μπισκοτολούκουμο αλλά και όλους τους πιο trendy καφέδες, τσάγια από την Ανατολή και ρακόμελο αλλά κυρίως έναν χώρο βγαλμένο απ΄τα παλιά θα βρείτε στην οδό Διστόμου με Αιτωλικού γωνία. Κάποια βράδια φιλοξενεί ζωντανή μουσική και έχει γίνει αγαπημένο στέκι και όχι μόνο της γειτονιάς. Το Παραδοσιακό καφενείο Χαϊνης είναι ανοικτό πάντα όπως μας πληροφορούν οι φιλικοί ιδιοκτήτες του και ακόμη μπορείτε να απολαύσετε πριν από τη 13:00 όλα τα ροφήματα με 1,50 ευρώ. Κι αν βρεθείτε εκεί μόνος/η διαλέξτε ένα βιβλίο απ΄την βιβλιοθήκη του για παρέα.

*Διστόμου 21 (με Αιτωλικού 8 γωνία), τηλ. 6937250016

Μικρές οάσεις πρασίνου

Στον κήπο του καλού: Το όνομά του δεν το πήρε λόγω καλοσύνης αλλά από έναν ευκατάστατο κύριο, ιδιοκτήτη ενός τεράστιου κτήματος που φιλοξενούσε μέχρι και τον Βασιλιά που ερχόταν εδώ για κυνήγι. Το μικρό μέρος που απόμεινε από το τεράστιο κτήμα φιλοξενεί τα “Φυτώρια Καλού”. Πάταγο έκανε και το κέντρο που βρισκόταν εκεί. Τι κήπος δηλαδή, ολόκληρο κτήμα ήταν κάποτε, που, στο σημερινό ρέμα Τούμπας, φιλοξενούσε το Βασιλιά που ερχόταν για κυνήγι. Γύρω από το ρέμα υπάρχουν σήμερα σπιτάκια, πολυκατοικίες, ένα γυμναστήριο. Και το μόνο που έμεινε από τον κήπο του Καλού, είναι ένα ομώνυμο φυτώριο, που ανήκει σε κάποιον κληρονόμο.

Στο πάρκο της Νέας Ελβετίας: Η γνωστή περιφραγμένη έκταση είναι από τα πιο παλιά και γνωστά πάρκα στην πόλη από προπολεμικά ακόμα. Στις γιορτές του κρασιού γινόταν κανονικό πανηγύρι και ακόμη συγκεντρώνει διάφορα μικρά φεστιβάλ και γιορτές, όπως τα Χαριλιώτικα, τον Ιούνιο (Διεθνές Φεστιβάλ Παραδοσιακών και Μοντέρνων Χορών, εδώ και 32 χρόνια) και την Γιορτή Οικολογικής Γεωργίας και Χειροτεχνίας,(στα τέλη Σεπτέμβρη). Όπως και να ‘χει μια βόλτα στο πάρκο αξίζει τον κόπο, παρόλο που είναι άλλος ένας χώρος πρασίνου που παραμελείται στην πόλη. Το αναψυκτήριο προσφέρεται για ένα καφεδάκι αν και οι τιμές του δεν είναι ιδιαίτερα φιλικές.

Υπάρχει και ένα σημείο, πέντε λεπτά από το πάρκο της Νέας Ελβετίας, ανάμεσα στη Χαριλάου, τα Πυλαιώτικα και τα νέα Κοιμητήρια, που δεν θυμίζει σε τίποτε το αστικό τοπίο. Ένα μικρό ρυάκι κατεβαίνει προς το νότο, ανάμεσα σε μια συστάδα από λεύκες που δημιουργούν σε συνδυασμό με τα χωράφια τριγύρω ένα μαγικό σκηνικό. Ιδανικό για πικ νικ, για απόδραση μέσα στην πόλη και σχεδόν άγνωστο στους περισσότερους αποτελεί το πιο εντυπωσιακό αστικό τοπίο στα Ανατολικά για μια αναπνοή από το τσιμέντο. Θα το βρείτε στο τέλος της οδού Γενηματά αν έρχεστε από την Αναξιμάνδρου ή ευθεία πάνω από τα κεραμοποιεία Αλατίνη.

Για μεζέδες στη φιλόξενη αυλή του Απειρωτάν

Σε ένα μικρό ξέφωτο στον κήπο του καλού, μέσα σε ένα σπίτι λειτουργεί σήμερα μια ταβέρνα με ηπειρώτικες λιχουδιές. Ακολουθήστε την τσίκνα αν χαθείτε. Ο κύριος Γιώργος φέρνει κρέατα, τυριά και μπαχαρικά από την Ήπειρο (Απειρωτάν είναι η Ήπειρος στη Δωρική διάλεκτο) και φτιάχνει το δικό του τσίπουρο. Η ταβέρνα ”Απειρωτάν” αποτελεί σταθμό στη γαστριμαργική ιστορία της Χαριλάου, μολονότι λειτουργεί έντεκα μόλις χρόνια. Όντας μία καθαρά οικογενειακή επιχείρηση, ποντάρει στην ποιότητα των γεύσεων, παραδοσιακών και μη, στη χαλαρή ατμόσφαιρα και στις προσιτές τιμές. Όλα τα πιάτα είναι χειροποίητα και πλούσια σε ποσότητα και γεύση με σπεσιαλιτέ τα γαρδουμπάκια. Το μαγαζί διαθέτει και μία καταπράσινη αυλή στρωμένη με χαλίκι, η οποία λειτουργεί άνοιξη και καλοκαίρι.

*Γυμνασιάρχου Κων/νου Μικρού 32, Τηλ. 2310 300159

Βιομηχανική Χαριλάου

Στις αρχές του πριοηγούμενου αιώνα η περιοχή ήταν η ανατολική βιομηχανική ζώνη. Τα απομεινάρια της αξίζει να τα γνωρίσεις παρά την εγκατάλειψη που τα έχει κάνει αγνώριστα.

Αλυσίδα: Ιδρυτής του εργοστασίου ήταν μια ομάδα 7 βιοτεχνών (Σωτήριος Στυλιανού, Παερικλής Χαλκιάς, Φώτης, Παναγιώτης και Δημήτρης Δεληγκάρης, Σταύρος Νόλκας και Ευάγγελος Βασδέκης) που ασχολούνταν με το παπούτσι και να ενώσουν τις δυνάμεις τους το 1934 δημιουργώντας την ομόρρυθμο εταιρεία Αλυσίδα. Εγκαταστάθηκαν το 1935 στην οδο Παπαναστασίου (τότε Λεωφόρο Αθηνών) και παρήγαγαν κυρίως λαϊκά παπούτσια και μπότες από καουτσούκ. Στη διάρκεια της κατοχής το εργοστάσιο επιτάχθηκε και επαναλειτούργησε το 1945, με μεγάλη αύξηση της παραγωγής και 300 εργαζόμενους. Μετά το 1950 απέκτησε και την κυριότητα της βιομηχανίας Ελβιέλα και το 1980 μεταφέρθηκε σε καινούργιες εγκαταστάσεις στην Θέρμη. Σήμερα το εργοστάσιο είναι σε κακή κατάσταση, ενώ οι κάτοικοι της γειτονιάς παραπονιούνται για εστίες μόλυνσης και πυρκαγιάς. Μετά από αίτηση της εταιρίας «Αλυσίδα ΑΒΕΕ» για ακύρωση της πράξης χαρακτηρισμού ως χώρου πρασίνου, του ακινήτου στην περιοχή Χαριλάου Θεσσαλονίκης, επί της οδού Αλεξ. Παπαναστασίου, σύμφωνα με απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, το οικόπεδο αποχαρακτηρίστηκε.

Αλλατίνη: Η παλιά Κεραμοποιία Αλλατίνη καταλαμβάνει μια έκταση 87,5 στρεμμάτων. Το πρώτο κεραμοποιείο της Θεσσαλονίκης λειτούργησε το 1858 από την ξακουστή οικογένεια Αλλατίνη που λειτουργούσε και τον ομώνυμο κυλινδρόμυλο. Βρισκόταν τότε στην έρημη περιοχή μεταξύ των σημερινών οδών Μακεδονίας-Δελφών-Μπότσαρη- Χαλκιδικής και κατασκεύαζε τούβλα και γαλλικά κεραμίδια (μαρσεγιέζικα). Το 1897 ο μύλος και η κεραμοποιία από προσωπικές επιχειρήσεις ενσωματώνονται στην Societe Anonyme Ottomane Industrielle et Commercialle de Salonique. Ήταν τόσο καλής ποιότητας που η εταιρεία εξήγαγε σε μεγάλη κλίμακα. Το 1935 καταστράφηκε από πυρκαγιά και ξανακτίστηκε στη σημερινή του θέση στην Χαριλάου, απέναντι από το σημερινό πάρκο της νέας Ελβετίας, το 1939, από Ελβετούς αρχιτέκτονες και εξοπλίστηκε με γερμανικά μηχανήματα αρίστης ποιότητας. Ένας από τους λόγους μετακίνησης του εργοστασίου ήταν και οι πολύ καλής ποιότητας άργιλοι που υπήρχαν στην περιοχή. Από κει έπαιρνε τις πρώτες ύλκες και στο παλιο εργοστάσιο και τις μετέφερε με χοάνες (μικρά τρενάκια-γραμμή ντεκοβίλ). Το εργοστάσιο δεν πρόλαβε να λειτουρργήσει και ξέσπασε ο πόλεμος. Τελικά λειτούργησε μετά το τέλος του πολέμου. Από το 1964 αποσύρθηκε από την αδελφή εταιρεία (τον κυλινδρόμυλο) και πήρε την επωνυμία Κεραμεία Αλλατίνη Α.Ε.Σταμάτησε τη λειτουργία του το 1997.

Στη γειτονιά της Αγίας Κυριακής

Ο Ιερός Ναός της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Κυριακής είναι μία ξυλόστεγη τρίκλιτη βασιλική και βρίσκεται στην περιοχή της Χαριλάου Θεσσαλονίκης στη συμβολή των οδών Αμφοτερού και Αγ. Κυριακής στην ανατολική πλευρά της πόλης στα όρια του Δήμου Θεσσαλονίκης με τον Δήμο Πυλαίας. Παλαιότερα η περιοχή ονομαζόταν συνοικισμός «τροχιοδρομικών» γιατί εκεί βρισκόταν το τέρμα των τραμ και πολλοί περίοικοι ήταν εργαζόμενοι σε αυτά. Το 1955 κτίστηκαν στον συνοικισμό αυτό με απόφαση της τότε Κυβερνήσεως οι πρώτες εργατικές κατοικίες. Την ημέρα που έγινε η κλήρωση στους δικαιούχους των κατοικιών, η Εκκλησία τιμούσε την μνήμη της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Κυριακής (7 Ιουλίου). Έτσι αποφασίστηκε, ότι ο ναός που θα κτιζόταν για να καλυφθούν οι ανάγκες των πιστών της περιοχής, να είναι αφιερωμένος στην Αγία Κυριακή. Ο πρώτος Ναός ανεγέρθη το 1959. Το 1965 όμως χαρακτηρίστηκε από τη Μητρόπολη Ενοριακός Ναός και διορίστηκε εφημέριος. Οι επεκτάσεις του Ναού, με την κατασκευή του δεξιού και αριστερού κλίτους, ενός τμήματος του νάρθηκα και του χαρακτηριστικού καμπαναριού σε σχήμα Σταυρού άρχισαν το 1976 και τα εγκαίνια έγιναν στις 11 Οκτωβρίου του 1981.