Έχεις θαυμάσει ποτέ όσο θα έπρεπε τα αγάλματα του Κρατικού Ωδείου;
Ρίξε μια πιο προσεκτική ματιά στη Φράγκων.
Λέξεις: Ράνια Κουτσιαύτη
Κανένας δεν μπορεί να αγνοήσει το επιβλητικό κτήριο στην οδό Φράγκων. Εκεί που άλλοτε στεγαζόταν το ΙΚΑ, τρία αγάλματα μας καλωσορίζουν στο σημερινό Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης, σε ένα κτήριο που περιμένει την κατάλληλη στιγμή ώστε να μας αφηγηθεί την πλούσια ιστορία του, η οποία συνοπτικά κυλά κάπως έτσι:
Τον 19ο αιώνα, ο Σκωτσέζος αστός της πόλης, Τζέκη Άμποτ, υλοποιεί το όραμά του για μια έπαυλη στη συνοικία των Φραγκομαχαλάδων, φιλοτεχνημένη στα πρότυπα των αγγλικών. Στο κτίσμα αυτό, φιλοξενήθηκε ο προ-τελευταίος σουλτάνος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, Αμπντούλ Μεζίτ. Αργότερα, το 1903, η έπαυλη πουλήθηκε στην Οθωμανική Τράπεζα και έπειτα από τον Β. Παγκόσμιο Πόλεμο πέρασε στη δικαιοδοσία του ελληνικού δημοσίου.
Το Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης ιδρύθηκε το 1914 με απόφαση του τότε Πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου, με την επωνυμία ‘Ωδείο Θεσσαλονίκης’ και με την καλλιτεχνική και διοικητική εποπτεία του Υπουργείου Θρησκευμάτων και Εθνικής Παιδείας. Σκοπός της ίδρυσής του ήταν η διδασκαλία της ευρωπαϊκής μουσικής με παράλληλη υποστήριξη και προαγωγή της σοβαρής ελληνικής μουσικής. ΜΑΘΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για την ιστορία του κτιρίου στη στήλη της PARALLAXI «Ο Χάρτης της Πόλης» – Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης
Γνωριμία με τα αγάλματα
Μπαίνοντας – στο παρόν πια – στο κτήριο, παρατηρούμε αμέσως τα δυο γυναικεία αγάλματα που μας υποδέχονται. Επί Οθωμανικής κυριαρχίας, εικάζεται πως αναπαριστούν την Πίστη και την Οικονομία, εξαιτίας της τράπεζας. Σύμφωνα με πληροφορίες της Φωτεινής Βασιλακάκη, ερευνήτριας εξειδικευμένης στην ιστορία των αγαλμάτων, ο καθηγητής Παπανικολάου στηρίχθηκε στη θεωρία του Παντερμαλή, στην οποία αναφέρεται πως «πρόκειται για καθήμενες μορφές νεοκλασικού τύπου που αναπαριστάνουν θεότητες, μια Μούσα και μια Νύμφη».
Στα αριστερά του κτηρίου βρίσκουμε τη Μούσα. «Την προέλευσή της μαρτυρά η ενδυμασία της: ποδήρης χιτώνας, σανδάλια, φόρεμα όμορφα και περίτεχνα σμιλεμένο, με πτυχώσεις. Στην πλάτη φορά το ιμάτιο και στο κεφάλι την Συμποσιακή Κορδέλα. Έχει περιποιημένα μαλλιά και στα χέρια κρατά ένα πουγκί, το οποίο αποτελεί συμβολισμό», σημειώνει η κ. Βασιλακάκη στην Parallaxi.
Στα δεξιά της εισόδου του Ωδείου, βρίσκεται η Νύμφη. «Κύρια γνωρίσματά της η ανεμελιά στα ρούχα και τα μαλλιά. Είναι προφανώς ατημέλητη και ξυπόλυτη, πράγμα που φανερώνει την προέλευση της, μαζί με τα ελαφρώς νωπά της μαλλιά: το νερό. Το ρούχο πέφτει ελαφρώς στον έναν της ώμο», προσθέτει.
Τα αγάλματα αυτά είναι κατασκευασμένα σε ¾, πράγμα που σημαίνει πως ήταν προσχεδιασμένα για αυτή τη στάση (του καλωσορίσματος). Η αρχική τους θέση στην πρώτη έπαυλη Άμποτ, ήταν δεξιά και αριστερά στο κλιμακοστάσιο (κεντρική μνημειακή είσοδος). Όταν το κτήριο πουλήθηκε στην Οθωμανική Τράπεζα, το 1903, επανακατασκευάστηκε. Τα μόνα διασωθέντα ονόματα μηχανικών και αρχιτεκτόνων του κτηρίου που γνωρίζουμε είναι Μπαρούχ και Αμάρ.
Τρίτων, το παιδί του Ωδείου
«Το στολίδι του Ωδείου, το σήμα κατατεθέν της μουσικής σχολής, αποτελεί ο Τρίτων, ο γιος του Ποσειδώνα και της Αμφιτρίτης», εξηγεί στην Parallaxi ο Δημήτρης Γιαννόπουλος, υπάλληλος του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης, με σπουδές στην ιστορία και τον πολιτισμό.
«Το άγαλμα έλειπε 40 χρόνια από το κτήριο. Αφαιρέθηκε το 1978 και μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο Άγιος Παύλος, πίσω από το παρεκκλήσι. Το 2010 διεξάγεται έρευνα για τον εντοπισμό του και το 2015 επιστρέφει στην αρχική του θέση. Κρατά μια μπουρού, ένα κοχύλι που χρησιμοποιείται στις σύγχρονες ορχήστρες και εξαιτίας της νεότητάς του συμβολίζει την παιδικότητα με τη μουσική. Η φιλοτέχνηση και τοποθέτησή του χρονολογείται στα μέσα του 19ου αιώνα. Πρόκειται για ένα άγαλμα περίβλεπτο (μπορεί κάποιος να το θαυμάσει από όλες τις πλευρές), με διπλή διχαλωτή δελφινίσια ουρά. Κάθεται σε αβαθή νερά και φυσάει στη μπουρού την έλευση του Ποσειδώνα. Ο γλύπτης συνδύασε το εφηβικό σώμα με το παιδικό πρόσωπο για να είναι πιο φιλικό στο γυναικείο κοινό της εποχής».
«Εικάζεται πως ο γλύπτης έχει άμεση σχέση με την σχολή γλυπτικής της Αθήνας, διότι ο συμβολισμός του χρήματος αποδίδεται στον πλούτο και την άψογη οικονομική διαχείριση του Άμποτ. Ο γλύπτης θα μπορούσε να είναι ο Γεώργιος Δρόσης ή ακόμη και ο διευθυντής της σχολής, Λύσανδρος Καυταντζόγλου, όπου είχε προσωπική φιλία με τον Άμποτ», επισημαίνει o κ. Γιαννόπουλος.
Τα αγάλματα του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης αποτελούν τα παλαιότερα δημόσια υπαίθρια αγάλματα της Θεσσαλονίκης, πράγμα που τα κάνει αξιοθαύμαστα και ιδιαιτέρως σημαντικά.
Είναι ανοιχτά στο κοινό και αποτελούν ιδιοκτησία του δημοσίου.
*ΚΩΘ, Φράγκων 15, τηλέφωνα επικοινωνίας 2310 510 551, 2310 522 158, email: info@odiokratiko.gr, το Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης στο Facebook
