Έτσι θέλουν οι Θεσσαλονικείς την πόλη τους

Θα μπορούσε ο τίτλος του άρθρου να παραπέμπει σε καμπάνια προεκλογικής εκστρατείας μιας και έχουμε μπει σε τέτοιους ρυθμούς.

Για όσους πάντως διεκδικούν τη ψήφο των πολιτών, τα ευρήματα και τα σημεία-κλειδιά της έρευνας που θα παρουσιαστούν παρακάτω, πρέπει να τους «ταρακουνήσουν».

Οι Θεσσαλονικείς προβληματίζονται. Βλέπουν την καθημερινότητά τους να μη βελτιώνεται, ονειρεύονται και θέλουν μία πόλη που δε θα ζητούν πλέον τα αυτονόητα.

Όλα εκείνα που βλέπουμε και ζηλεύουμε σε ευρωπαϊκές πόλεις και εδώ παραμένουν ακόμη σχέδια επί χάρτου.

Σε μία πόλη που διαρκώς παλεύει με τον εαυτό της, που πάντα κάτι την κρατάει πίσω, που θέλει διακαώς αλλά δεν φαίνεται να μπορεί να κάνει το βήμα παραπάνω, οι κάτοικοι της απαντούν ανοιχτά για αυτά που θέλουν να αλλάξουν, αλλά και για όσα τους ανησυχούν.

Αυτό λοιπόν το κλίμα καταγράφει η έρευνα με τίτλο «Πως θέλουν οι κάτοικοι την Θεσσαλονίκη του αύριο» η οποία διεξήχθη από το K-ecoprojects.

Η parallaxi επικοινώνησε με τον Δρ. Πάνο Κοσμόπουλο, Αρχιτέκτων Μηχανικό Ε.Μ.Π., M.Sc Surrey U. τ. Διευθυντή Εργαστηρίου Περιβαλλοντικού και Ενεργειακού Σχεδιασμού Κτιρίων και Οικισμών Δ.Π.Θ ΣΕΠ ΕΑΠ και επιστημονικού Διευθυντή του K-ecoprojects, ο οποίος στάθηκε στα βασικά συμπεράσματα της έρευνας, που έρχεται ως συνέχεια μιας σειράς ανάλογων μελετών που πραγματοποιούνται για τη Θεσσαλονίκη και τους κατοίκους της τις τελευταίες δεκαετίες.

Ο κ. Κοσμόπουλος σημειώνει χαρακτηριστικά:

«Ξεκίνησα επί Χούντας να ασχολούμαι με το θέμα και μάλιστα πολλοί είναι που θεωρούν ότι είμαι ο πρώτος από τη Νότια Ελλάδα που έβγαλε τα ερωτηματολόγια στο δρόμο. Δεν μπορείς μέσα από το γραφείο να κάνεις προτάσεις για την πόλη. Δεν μπορούμε εμείς οι αρχιτέκτονες και πολεοδόμοι να αυτοθαυμαζόμαστε. Πρέπει να μας ενδιαφέρει το κοινό, τι θέλει ο κόσμος. Αυτό πρέπει να ακούσουμε. Πάντα στο επίκεντρό μου ήταν οι πόλεις στις οποίες είχα βιωματικές εμπειρίες. Ιδιαίτερα για τη Θεσσαλονίκη που γεννήθηκα στο κέντρο της πόλης. Σε όλες τις έρευνές μου ήθελα να αναδείξω τις απόψεις και τις αντιλήψεις των κατοίκων για την πόλη. Τι σκέφτονται γι’ αυτήν. Η τελευταία χρονικά μελέτη, θεωρώ ότι είναι και η πιο χαρακτηριστική. Μεσολάβησαν τόσα πολλά. Πανδημία, πόλεμος, ενεργειακή κρίση και οικονομική που τη βλέπουμε ξανά μπροστά μας.

Αυτό το οποίο μου έκανε εντύπωση, σε σύγκριση με παλιότερες μελέτες, είναι το γεγονός ότι έχει ανέβει αισθητά το επίπεδο ανασφάλειας των κατοίκων της Θεσσαλονίκης σε όλους τους δήμους της πόλης.

Οι Θεσσαλονικείς ζητούν ασφάλεια, προληπτικά μέτρα, κάμερες. Ιδιαίτερα, το τελευταίο ήταν κάτι που πριν μια δεκαετία όχι απλώς ξένιζε σαν ιδέα, αλλά «ανατρίχιαζαν» στην ιδέα του να υπάρχουν κάμερες.

Όλοι συμφωνούν στην κατασκευή του Μετρό και περιμένουν επιτέλους τη λειτουργία του, ενώ όσον αφορά το FlyOver ενώ αρχικά είχε τοποθετηθεί στο ερωτηματολόγιο στη συνέχεια αφαιρέθηκε, καθώς όπως φάνηκε και από τις απαντήσεις και από προσωπικές επαφές, ο κόσμος φαίνεται να μην έχει ιδέα για το τι πρόκειται να γίνει».

Παρακάτω, θα εστιάσουμε σε τρεις θεματικές που έχουν να κάνουν με την κατοικία, τη γειτονιά και την πόλη γενικότερα.

Λιγότερα πάγια έξοδα, εύκολη διαφυγή και… φωτοβολταϊκά

Από τα αποτελέσματα της έρευνας προκύπτει ότι οι κάτοικοι των δήμων της Θεσσαλονίκης θέλουν να δουν τα πάγια έξοδα τους στην κατοικία τους να μειώνονται.

Επίσης, αναζητούν καλύτερες συνθήκες διαβίωσης, αλλά και άνεσης μέσα στα σπίτια τους. Ιδιαίτερα αν αναλογιστούμε ότι υπάρχουν συμπολίτες μας που ζουν σε σπίτια που δεν τα βλέπει ο ήλιος.

Αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι το γεγονός ότι οι Θεσσαλονικείς φαίνεται να έχουν θορυβηθεί από τους πρόσφατους πολύνεκρους σεισμούς στην Τουρκία, γι’ αυτό το λόγο και θεωρούν ότι θα πρέπει στις πολυκατοικίες να δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στην εύκολη διαφυγή σε περίπτωση σεισμού ή πυρκαγιάς.

Οι κάτοικοι της Θεσσαλονίκης δείχνουν ενδιαφέρον και για την τοποθέτηση φωτοβολταϊκών και σε σπίτια, όμως θέλουν τα πρόγραμμα να γίνουν πιο ευέλικτα, πιο κατανοητά και να μην υπάρχει τόση γραφειοκρατία.

Ο μόνιμος πονοκέφαλος των γειτονιών

Όσον αφορά τις γειτονιές, η έρευνα αποτυπώνει τα ζητήματα που λίγο ή πολύ, όσοι μένουμε στους δήμους της Θεσσαλονίκης αντιμετωπίζουμε καθημερινά.

Η ανάγκη για πιο φαρδιά και ελεύθερα πεζοδρόμια, όπως φυσικά και η καλή συντήρησή τους.

Απαραίτητος ο περισσότερος φωτισμός τις βραδινές ώρες και φυσικά η έλλειψη θέσεων στάθμευσης.

Smart cities, κυκλοφοριακό, συγκοινωνίες, «ναι» στον πολιτισμό, «όχι» στα… μπουζούκια

Αλλά και στη… μεγαλύτερη εικόνα που αφορά την πόλη, τα όσα καταγράφονται στην έρευνα, είναι επίσης ζητήματα που ταλανίζουν τη Θεσσαλονίκη διαχρονικά.

Ο μεγάλος βραχνάς του κυκλοφοριακού, αλλά και η ανάγκη που εκφράζουν οι κάτοικοι για περισσότερα λεωφορεία και συχνότερα δρομολόγια, αλλά και τήρηση των κανόνων υγιεινής εντός του μοναδικού μέσου μαζικής μεταφοράς που διαθέτει η Θεσσαλονίκη.

Και πάλι στο επίκεντρο οι χώροι στάθμευσης, αλλά και ιδιαίτερος προβληματισμός για το πού τελικά κυκλοφορούν τα πατίνια.

Οι Θεσσαλονικείς θέλουν φροντισμένους χώρους πρασίνου, αλλά και παιδικές χαρές.

Μια πόλη που να είναι καθαρή, χωρίς βουλωμένα φρεάτια, και χωρίς σωρούς από εύφλεκτα αντικείμενα και κλαδιά που μπορούν να προκαλέσουν πυρκαγιές.

Σε μια Θεσσαλονίκη γεμάτη διατηρητέα κτίρια, προτείνουν αντί του να ρημάζουν με το πέρασμα των χρόνων, να αποφασιστεί η συντήρησή τους ή το γκρέμισμά τους.

Περιμένουν από τις τοπικές αρχές να μεριμνήσουν για τους αστέγους, καθώς αρκετοί είναι εκείνοι που θεωρούν ότι δεν είναι μία εικόνα που αρμόζει όχι μόνο για τους τουρίστες που επισκέπτονται την πόλη, αλλά κυρίως για τους ανθρώπους αυτούς που αναγκάζονται να μένουν στους δρόμους.

Θέλουν να δουν ενέργειες για τους ηλικιωμένους που μένουν μόνοι τους, αλλά και για τα αδέσποτα της πόλης.

Πνευματικά… ανήσυχη από τη φύση της η πόλη, οι Θεσσαλονικείς θέλουν περισσότερες βιβλιοθήκες και πολιτιστικά κέντρα και λιγότερα νυχτερινά κέντρα διασκέδασης.

Και επιτέλους θέλουν να δουν τους δήμους του πολεοδομικού συγκροτήματος να εφαρμόζουν στην πράξη, πρακτικές που παραπέμπουν σε smart cities. Δηλαδή, να υπάρχει μια αμφίδρομη επικοινωνία μεταξύ δημοτών και δήμων. Να μπορούν να ενημερώνουν τις τοπικές αρχές για κάποιο πρόβλημα που έχουν εντοπίσει (π.χ λακούβα), αλλά και να λαμβάνουν ανατροφοδότηση για την πορεία του αιτήματός τους. Όπως επίσης και ενημερώνονται από τους δήμους για τυχόν προβλήματα που θα υπάρξουν στην καθημερινότητά τους (σκουπίδια, προβλήματα ασφαλτόστρωσης, σήμανσης, μη λειτουργίας φωτισμού κλπ).

Και φυσικά επανερχόμαστε στο θέμα της ασφάλειας, με την ανάγκη για περισσότερο φως τις νύχτες, για συχνές περιπολίας της Αστυνομίας, για τοποθέτηση καμερών.

Με τη… γλώσσα των αριθμών

Οι απαντήσεις στις ερωτήσεις που τέθηκαν στους κατοίκους, καθορίζουν ένα επίπεδο αναφοράς σχετικά με τα θέματα που τους ενδιαφέρουν για την κατοικία τους, την γειτονιά τους, και την πόλη τους γενικότερα.

Κατοικία

• Το μεγαλύτερο ποσοστό των ερωτηθέντων (69,64%) θεωρεί αναγκαίο το να έχει θερμομόνωση και διπλά τζάμια ώστε να έχει περισσότερη ζέστη τον χειμώνα και περισσότερη δροσιά το καλοκαίρι.
• Το 55,71% θα επιθυμούσαν περισσότερο φυσικό φωτισμό (ηλιασμό) και διαμπερή αερισμό.
• Συντριπτικό ποσοστό 79,23% επιθυμεί η θέρμανση, ο δροσισμός και το ζεστό νερό χρήσης, να προέρχονται από Α.Π.Ε. (φωοβολταϊκά, ανεμογεννήτριες, ηλιακό θερμοσίφωνα) τόσο για οικονομία όσο και για να μην βλάπτεται το περιβάλλον.
• Όπως αναμενόταν, ειδικά και μετά τις πρόσφατες αυξήσεις, η πλειονότητα (83,08%) επιθυμεί να κοστίζει η κατοίκηση πολύ λιγότερο (θέρμανση, ηλεκτρισμός, κλπ.)
• Επίσης ένα μεγάλο ποσοστό (59,62%), δηλώνει ότι θα ήθελε να έχει περισσότερους χώρους στην κατοικία τους, καθώς και 71,54% (τουλάχιστον) μια θέση στάθμευσης, και αρκετοί θα ήθελαν να έχουν αυλή με πράσινο και φυτά (66,92%).
• Επίσης τονίζεται η ανάγκη για εύκολη διαφυγή σε περίπτωση κινδύνου (σεισμός-πυρκαγιά) (80,49%) καθώς και το να μην υπάρχει άμεση γειτνίαση με εύφλεκτα υλικά (ξερά δέντρα, απορρίμματα) (76,15%).
• Η ανάγκη για ασφάλεια στην κατοικία απέναντι στην εγκληματικότητα, δηλώνεται με (69,23%) την επιθυμία για θυροτηλεόραση, κουφώματα ασφαλείας, κιγκλιδώματα. Τονίζεται ότι στην παρούσα έρευνα σε σχέση με προηγούμενες αντίστοιχες, η ανάγκη για ασφάλεια εκφράζεται έντονα.

Γειτονιά

• Συντριπτικό ποσοστό (91,93%) εκφράζει την επιθυμία για φαρδιά (ελεύθερα) πεζοδρόμια, με καλή πλακόστρωση, φωτισμό, πρόληψη για ΑΜΕΑ, και δεντροστοιχίες για οξυγόνο και σκιά το καλοκαίρι.
• Η πλειονότητα (84,23%) επιθυμεί περισσότερο πράσινο, ανοικτούς χώρους, πάρκα με καθιστικά και παιδική χαρά.
• Το πρόβλημα της καθαριότητας τονίζεται με την ανάγκη για πιο συχνή και τακτική καθαριότητα των δρόμων, των πεζοδρομίων και των κοινόχρηστων χώρων (82,69%). Επίσης τονίζεται η ανάγκη για περισσότερους κάδους απορριμμάτων και ανακύκλωσης, και την πιο συχνή αποκομιδή τους (72,46%).
• Το πρόβλημα της στάθμευσης των αυτοκινήτων εκφράζεται με την ανάγκη για περισσότερες θέσεις στάθμευσης (78,08%). Αρκετοί επιθυμούν στην περιοχή κατοικίας τους να υπάρχουν “σαμαράκια” στους δρόμους για μείωση της ταχύτητας των οχημάτων (56,15%).
• Έντονο πρόβλημα επίσης εμφανίζεται με τον μη σεβασμό των ωρών κοινής ησυχίας από τους γείτονες (ηχορρύπανση) (66,92%).
• Εκφράζεται επίσης η επιθυμία (57,69%) να υπάρχουν στην γειτονιά χώροι για κοινωνικότητα, συγκεντρώσεις, εκδηλώσεις και “ζωντανές” συναναστροφές.
• Σχετικά με το θέμα της ασφάλειας απέναντι στην εγκληματικότητα αρκετοί ζητούν κάμερες ασφαλείας (44,62%) και η πλειονότητα επιθυμεί συχνότερες περιπολίες από την αστυνομία για λόγους ασφαλείας (71,15%).

Πόλη – Δήμος

• Εκφράζεται η επιθυμία για μεγαλύτερη προβολή και αξιοποίηση της ιστορίας και της πολιτιστικής κληρονομιάς της πόλης και του Δήμου (78,08%).
• Μεγάλο ποσοστό των ερωτηθέντων ζητούν περισσότερες εφαρμογές ΑΠΕ (φωτοβολταϊκά) όπου είναι εφικτό (π.χ. σε δημόσια και δημοτικά κτίρια) για καθαρή παραγωγή ενέργειας και σεβασμό στο περιβάλλον 84,62%).
• Σχετικά με την καθαριότητα, ζητούν (89,95%) συχνότερη καθαριότητα δρόμων και πεζοδρομίων, περισσότερους κάδους για απορρίμματα και ανακύκλωση, υπογειοποίηση των κάδων, και συχνή αποκομιδή.
• Τονίζεται η ανάγκη πρόληψης για ΑΜΕΑ, ράμπες για άτομα με κινητικά προβλήματα και σήμανση (ηχητική και οπτική) για τυφλούς (94,23%) 
• Όσον αφορά την στάθμευση των αυτοκινήτων, ένα μεγάλο ποσοστό (87,51%) επιθυμεί περισσότερες θέσεις στάθμευσης και δημοτικά παρκινγκ.
• Τονίζεται (92,69%) η ανάγκη διαχωρισμού λωρίδων κυκλοφορίας ειδικών για ποδήλατα και πατίνια, ώστε να μην εμπλέκονται με την κυκλοφορία των οχημάτων.
• Μεγάλο ποσοστό των ερωτηθέντων (83,08%) ζητούν αυστηρό έλεγχο και κανονισμούς για την κατάληψη των πεζοδρομίων από τραπεζοκαθίσματα και δίκυκλα.
• Επιθυμία της πλειονότητας (91,15%) αποτελεί η ύπαρξη περισσότερων χώρων πρασίνου με καθιστικά και παιδικές χαρές που να φροντίζονται τακτικά, καθώς και η φροντίδα (κλάδεμα) των δεντροστοιχιών.
• Απαιτείται βελτίωση στα μέσα μαζικής μεταφοράς (90,39%) περισσότερα λεωφορεία και μεγαλύτερη συχνότητα διέλευσης, και να τηρούνται οι κανόνες υγιεινής.
• Να υπάρχει ιστοσελίδα του Δήμου (86,16%) όπου οι πολίτες να ενημερώνουν για τα προβλήματα που συναντούν (σκουπίδια, λακκούβες, μη λειτουργία φωτισμού και φαναριών κλπ.) 
• Θεωρείται αναγκαία η ολοκλήρωση των έργων του μετρό (85,15%), και εκφράζεται η ελπίδα ότι με την λειτουργία του θα βελτιωθεί το κυκλοφοριακό της πόλης.
• Σχετικά με τα διάφορα διατηρητέα κτίσματα που υπάρχουν διάσπαρτα στην πόλη, ζητείται η συντήρηση τους ή αλλιώς η κατεδάφιση τους, λόγω επικινδυνότητας (93,08%).
• Επίσης τονίζεται η ανάγκη καθαρισμού των ρεμάτων και κατεδάφισης των αυθαιρέτων κατασκευών που βρίσκονται μέσα σε αυτά.
• Να γίνεται τακτικός καθαρισμός των φρεατίων απορροής (95,77%) ώστε να μην πλημμυρίζουν οι δρόμοι, και να καθαρίζονται/απομακρύνονται τα σωρευμένα εύφλεκτα απορρίμματα ώστε να αποφεύγονται οι πυρκαγιές.
• Ποσοστό 94,1% ζητά να υπάρχει δυνατότητα ελεύθερης και άμεσης πρόσβασης ασθενοφόρων, πυροσβεστικής και οχημάτων κοινωνικής βοήθειας.
• Να υπάρχει δυνατότητα άμεσης ενημέρωσης/ειδοποίησης των πολιτών για την πιθανότητα σεισμού/πλημμύρας/πυρκαγιάς/καύσωνα (ποσοστό 84,62%).
• Σχετικά με το θέμα της ασφάλειας, μεγάλο ποσοστό (70,21%) ζητά κάμερες ασφαλείας, νυκτερινό φωτισμό, περισσότερες περιπολίες και αστυνόμευση για πρόληψη παράνομων ενεργειών.
• Ένα μεγάλο ποσοστό (93,05%) ζητά την δημιουργία μονάδων φροντίδας και στέγασης γιατους άστεγους που κοιμούνται στα πεζοδρόμια.
• Να υπάρξει κοινωνική πρόνοια και μέριμνα για τα ηλικιωμένα άτομα, και ειδικά για όσα μένουν μόνα τους (91,15%).
• Οι κάτοικοι επιθυμούν (70,38%) περισσότερους δημόσιους και δημοτικούς βρεφονηπιακούς σταθμούς.
• Επίσης ένα μεγάλο ποσοστό 66,15%, ζητά περισσότερες δημόσιες/δημοτικές βιβλιοθήκες και πολιτιστικά κέντρα.
• Ως προς τους χώρους νυκτερινής διασκέδασης, “φαγάδικα” και καφετερίες, οι κάτοικοι (64,27%) δηλώνουν ότι δεν χρειάζονται περισσότερα.
• Επίσης μεγάλο ποσοστό (89,73%), ζητά να υπάρξει πρόνοια για τα αδέσποτα ζώα (περισυλλογή και φροντίδα τους) και ειδικοί κάδοι για τα περιττώματα των σκύλων.
• Σχετικά με την επιθυμία για περισσότερες πολιτιστικές εκδηλώσεις, συναυλίες, παζάρια και πανηγύρια, δεν εκδηλώνεται ιδιαίτερη απαίτηση για αύξηση τους (40,77%).

Η έρευνα ολοκληρώθηκε τον Απρίλιο του 2023, και συγκεντρώθηκαν χίλια τετρακόσια εννιά (1409) ερωτηματολόγια, τα οποία κάλυψαν όλη την ευρύτερη περιοχή της Μητροπολιτικής Θεσσαλονίκης (μέρος της έρευνας παρουσιάστηκε στο Διεθνές Συνέδριο SBE23, 22-24 March, Thessaloniki 2023) .

Η επεξεργασία και ανάλυση των αποτελεσμάτων έγινε από τα μέλη της k-ecoprojects τους οποίους ο κ. Κοσμόπουλος ευχαριστεί. Θερμές ευχαριστίες όμως οφείλονται στους κατοίκους της Θεσσαλονίκης οι οποίοι συμμετείχαν στην έρευνα με την συμπλήρωση του ερωτηματολογίου, σημειώνει ο κ. Κοσμόπουλος.

Δείτε ΕΔΩ αναλυτικά όλη την έρευνα

*πηγή εικόνας: Eurokinissi