Η Καλαμαριά αποκτά (ξανά) δημοτική συγκοινωνία: Τα δρομολόγια και τα παραδείγματα άλλων Δήμων

Τη δημιουργία δημοτικής αστικής συγκοινωνίας στο Δήμο Καλαμαριάς ανακοίνωσε πριν μερικές μέρες η διοίκηση της Χρύσας Αράπογλου, με σκοπό την εξυπηρέτηση των ενδοδημοτικών μετακινήσεων και την ανταπόκριση με το μετρό, που αναμένεται να δοθεί σε λειτουργία στις αρχές του 2026.

Έχει ήδη προηγηθεί η εκπόνηση σχετικής μελέτης, με βάση και τα όσα προβλέπει το Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) του Δήμου. Τη Δευτέρα 1 Σεπτεμβρίου, το προτεινόμενο σύστημα πήρε το πράσινο φως από το δημοτικό συμβούλιο. Το επόμενο διάστημα, αναμένονται τα οχήματα που θα εξυπηρετούν τη γραμμή και η διευθέτηση των απαραίτητων εκκρεμοτήτων, ώστε από το νέο έτος η δημοτική συγκοινωνία να είναι πραγματικότητα.

Ο σκοπός και τα χαρακτηριστικά του έργου

Η αντιδήμαρχος Τεχνικών Υπηρεσιών και Δόμησης, Ελπίδα Καλπίδου, εξηγεί στην Parallaxi ότι «στο πλαίσιο του ΣΒΑΚ είχε γίνει μία προμελέτη  για τη λειτουργία τεσσάρων γραμμών δημόσιας αστικής συγκοινωνίας. Η διοίκησή μας προχώρησε φέτος στην εκπόνηση μιας τελικής μελέτης “in-house”, δηλαδή από τις δικές μας τεχνικές υπηρεσίες.  Η μελέτη καταλήγει τελικά σε δύο γραμμές δημοτικής συγκοινωνίας, οι οποίες θα έχουν κυκλική λογική. Η μία θα εξυπηρετεί Βότση, Κηφισιά, Καραμπουρνάκι και κέντρο Καλαμαριάς. Η άλλη θα καλύπτει Φοίνικα, Άγιο Ιωάννη, Άγιο Παντελεήμονα, Κρήνη, Αρετσού και το εμπορικό κέντρο του Δήμου. Οι δύο γραμμές έχουν αλληλοεπικαλυπτόμενα τμήματα, ώστε να μπορεί να γίνεται μετεπιβίβαση και να έχουν όλοι οι δημότες πρόσβαση στο κέντρο του Δήμου, σε αθλητικές εγκαταστάσεις και σε όλες τις απαραίτητες υπηρεσίες. Χάρη στη σύνδεση και με το μετρό, ελπίζουμε ότι θα δημιουργηθούν συνδυασμένες μετακινήσεις».

Τα λεγόμενα της αντιδημάρχου βρίσκονται σε ταύτιση και με τη στοχοθεσία της μελέτης, που αναφέρει ότι «Το γενικό κοινωνικό όφελος από τη λειτουργία της Δημοτικής Αστικής Συγκοινωνίας είναι αυτό της καλύτερης πρόσβασης του κοινού σε διάφορα σημεία ενδιαφέροντος του Δήμου (αναζωογόνηση των κεντρικών και τοπικών εμπορικών κέντρων του Δήμου, ευκολότερη πρόσβαση και συμμετοχή στο κοινωνικό και πολιτιστικό γίγνεσθαι, κλπ.). Τούτο θα έχει σημαντική συμβολή στην τόνωση της τοπικής οικονομίας και άρα στην αύξηση των εσόδων του Δήμου μέσω των δημοτικών τελών κτλ.».

Οι δύο γραμμές που θα ξεκινήσουν σε πρώτη φάση είναι οι εξής:

⦁ Γραμμή Κ1 : Καραμπουρνάκι – Κηφισιά – Βότση  – Αγ. Παντελεήμονας – Εμπορικό κέντρο (μήκος 8,5 χλμ., με διάρκεια δρομολογίου 36 λεπτά)

⦁ Γραμμή Κ2 : Αρετσού – Ν. Κρήνη – Αγ. Ιωάννης – Αγ. Γεώργιος – Μίκρα – Φοίνικας – Κοιμητήρια – Αριστοτέλης – Εμπορικό κέντρο (μήκος 12,5 χλμ., με διάρκεια δρομολογίου 54 λεπτά).

Οι στάσεις της γραμμής 1 είναι οι εξής:

Α/Α	Όνομα Στάσης	Όνομα Οδού	Διερχόμενες γραμμές
1	Μητρ. Καλλίδου (ΑΦΕΤΗΡΙΑ)	Μητρ. Καλλίδου	Κ1, Κ2
2	Πάρκο	Κερασούντος	Κ1, 04A, 04E, 05,
3	Ναυτικός Όμιλος	Τάκη Οικονομίδη	Κ1, 04A, 04E, 05,
4	Αργοναυτών	Τάκη Οικονομίδη	Κ1, 04A, 04E, 05,
5	Γαβριηλίδη	Καπ. Γκώνη	Κ1, 04A, 04E, 06,
6	Διώροφα	Πόντου	Κ1, 04B, 06, 07,
7	Παλιό Ταχυδρομείο	Πόντου	Κ1, 04B, 06, 07,
8	Αιγαίου	Αιγαίου	Κ1, 33,
9	Βυζάντιο	Αιγαίου	Κ1, 33,
10	Θερμαϊκού	Αιγαίου	Κ1, 33,
11	Αιγαίου	Αιγαίου	Κ1, 33,
12	Βρυσάκι	Κηφισιάς	Κ1, 39,
13	Ιπποκράτους	Ιπποκράτους	Κ1, 39,
14	Ικονίου	Ικονίου	Κ1, 39,
15	Ζηργάνου	Ζηργάνου	Κ1, 39,
16	Γυμνάσιο	Μ. Αλεξάνδρου	Κ1, 33,
17	ΙΚΑ	Μ. Αλεξάνδρου	Κ1, 33,
18	Φιλελλήνων	Μ. Αλεξάνδρου	Κ1, 33,
19	Καυκάσου 1	Καυκάσου	Κ1, Κ2, 33,
20	Καυκάσου 2	Καυκάσου	Κ1, Κ2, 33,
21	Γήπεδο	Πόντου	Κ1, Κ2, 4Β, 7
22	Άγιος Νικόλαος	Αγίου Νικολάου	Κ1, Κ2,
23	Πλατεία Σκρά	Μαρμαρά	Κ1, 6
24	Ταχυδρομείο	Ι. Πασαλίδη	Κ1, 7
25	Παλιό Δημαρχείο	Ι. Πασαλίδη	Κ1, 7
26	Πόντου	Πόντου	Κ1, 04Ε, 06, 07, 33, 5Β
27	Δημαρχείο	Μεταμορφώσεως	Κ1, 06
28	Ιερά Μητρόπολη	Κερασούντος	Κ1, 05, 05Α
1	Μητρ. Καλλίδου (ΤΕΡΜΑ)	Μητρ. Καλλίδου	Κ1, Κ2

Οι στάσεις της γραμμής 2 θα είναι οι εξής:

Κωδικός Στάσης	Όνομα Στάσης	Όνομα Οδού	Διερχόμενες γραμμές
1	Μητρ. Καλλίδου (ΑΦΕΤΗΡΙΑ)	Μητρ. Καλλίδου	Κ2, Κ1
2	Πάρκο	Κερασούντος	Κ2, 05,
3	Ιερά Μητρόπολη Ν. Κρήνης Καλαμαριάς	Χηλής	Κ2, 05, 06
4	Γήπεδο Απόλλωνα Καλαμαριάς	Χηλής	Κ2, 05, 06
5	Πλαζ	Χηλής	Κ2, 05,
6	Απολυμαντήρια	Νικ. Πλαστήρα	Κ2, 05,
7	Καμινίκια	Νικ. Πλαστήρα	Κ2, 05,
8	Ακταίον	Νικ. Πλαστήρα	Κ2, 05,
9	Χαμόδρακας	Νικ. Πλαστήρα	Κ2, 05,
10	Πλάτανος	Κουντουριώτου	Κ2, 04Β, 06
11	Αγ. Παρασκευή	Κουντουριώτου	Κ2, 04Β, 05,
12	Παλιό Τέρμα	Καποδιστρίου	Κ3, 04Β, 05,
13	Φοιτητική Εστία	Πολυβίου	Κ2, 04Β, 05,
14	Αγ. Παύλος	Πολυβίου	Κ2, 04Β, 05,
15	Ησιόδου	Ησιόδου	Κ2, 04Β, 05,
16	Τ. Σ. Ν. Κρήνης	Γυμν. Μίκρας	Κ2, 04Α, 04Β, 04Μ, 05, 05Α 06, 07
17	Στροφή Ε. Σ. Δικαστών	Πόντου	Κ2, 04Α, 04Β, 05, 05Α, 06, 07
18	Σχολή Δικαστών	Ικάρων	Κ2, 05 Α
19	Γήπεδο Φοίνικα	Δημοκρίτου	Κ4, 04Α, 04Β, 04Μ, 05, 05Α 06, 07
20	Μουσχουντή	Μουσχουντή	Κ4, 04Β, 04Μ
21	Δήμητρας	Δήμητρας	Κ2
22	Ι. Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου	Μυστρά	Κ2,
23	Στρ. Σ. Σαράφη	Δημοκρίτου	Κ2, 04Α, 07
24	Ηλέκτρας	Δημοκρίτου	Κ2, 04Α, 07
25	ΕΠΑΛ	Κων. Καραμανλή	Κ2, 04Α, 07
26	Υδραγωγείο	Κων. Καραμανλή	Κ2, 06, 04Α, 07
27	Κοιμητήρια	Βρυούλων	Κ2, 04Α, 04Β, 06, 07
28	Ανδ. Παπανδρέου /Σχολεία	Ανδ. Παπανδρέου	Κ2
29	Πάρκο Χαμένων Πατρίδων	Κ. Καραμανλή	Κ2
30	Παλιό Τέρμα	Μ. Ιωσήφ	Κ2
31	Καυκάσου 1	Καυκάσου	Κ2, Κ1, 33,
32	Καυκάσου 2	Καυκάσου	Κ2, Κ1, 33,
33	Γήπεδο	Πόντου	Κ2, Κ1, 4Β, 7
34	Αγ. Νικόλαος	Αγ. Νικολάου	Κ2, Κ1,
35	Πλατεία Σκρα	Μαρμαρά	Κ2, 04Ε, 04Α, 06
36	Χ.Α.Ν.Κ.	Μαρμαρά	Κ2
37	Γήπεδο Απόλλωνα Καλαμαριάς	Χηλής	Κ2, 04Α, 05,
38	Γυμνάσιο	Χηλής	Κ2, 04Α, 05,
39	Ιερά Μητρόπολη Ν. Κρήνης Καλαμαριάς	Κερασούντος	Κ2, 04Α, 05,
1	Μητρ. Καλλίδου (ΤΕΡΜΑ)	Μητρ. Καλλίδου	Κ2, Κ1

Το συγκοινωνιακό έργο θα παρέχουν δύο ηλεκτρικά λεωφορεία, που χρηματοδοτούνται (μαζί με τις εγκαταστάσεις φόρτισης) με 1.376.400 ευρώ από το πρόγραμμα Αντώνης Τρίτσης. Οι σχετικές διαδικασίες είχαν ξεκινήσει ήδη από την προηγούμενη δημοτική αρχή του Γιάννη Δαρδαμανέλη. Η παραλαβή τους από το Δήμο αναμένεται, εκτός απροόπτου, μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου.

Σανίδα σωτηρίας και για τα λεωφορεία του ΟΑΣΘ;

Ρωτάμε την κ. Καλπίδου τι διαφορετικό θα κομίσει στο επιβατικό κοινό η δημοτική συγκοινωνία, από τη στιγμή που πολλαπλές γραμμές του ΟΑΣΘ διέρχονται μέσα από το Δήμο. 

Απαντά ότι η λογική είναι εξαρχής διαφορετική: «Οι γραμμές του ΟΑΣΘ καλύπτουν ως επί το πλείστον τη σύνδεση μεταξύ Δήμων. Αντίθετα, ένα δίκτυο δημοτικής συγκοινωνίας εστιάζει στους πολίτες ενός μόνο Δήμου και λειτουργεί συμπληρωματικά με την κυρίως συγκοινωνία, ικανοποιώντας ανάγκες που αυτή δεν μπορεί να καλύψει, ακριβώς επειδή κατευθύνει τα μέσα της προς τις ανάγκες ολόκληρου του μητροπολιτικού συγκροτήματος».

Ομολογουμένως, ίσως οι γραμμές του ΟΑΣΘ στην Καλαμαριά να χρειάζονται ένα μικρό… σπρώξιμο από τη δημοτική συγκοινωνία. Στο πλαίσιο της μελέτης, έγινε έρευνα πόρτα-πόρτα η οποία έδειξε ότι το ποσοστό των δημοτών που χρησιμοποιεί τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς για τις καθημερινές του μετακινήσεις ανέρχεται μόλις σε 7%.

Ίσως αυτό οφείλεται στη χαμηλή συχνότητα των δρομολογίων που εξυπηρετούν την Καλαμαριά. Η μελέτη αναφέρει ότι οι τοπικές λεωφορειακές γραμμές (όπως η γραμμή 4) έχουν συχνότητα περίπου 60 λεπτά ενώ οι λεωφορειακές γραμμές που καταλήγουν στην περιοχή της Καλαμαριάς (όπως η 5 και η 6) έχουν συχνότητα από 8 έως 20 λεπτά περίπου ανά ώρα.

Ευχής έργον είναι να αλλάξει τα δεδομένα η έλευση του μετρό, με τις τρίλεπτες συχνότητές του. Σε αυτήν την περίπτωση, η δημοτική συγκοινωνία ίσως έχει περισσότερο νόημα.

Οι προηγούμενες απόπειρες για δημοτική συγκοινωνία

Να σημειωθεί ότι αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που ο Δήμος Καλαμαριάς δημιουργεί δημοτική αστική συγκοινωνία. Γνώστες της συγκοινωνιακής ιστορίας της πόλης θυμούνται ότι η πρώτη προσπάθεια έγινε το 1985, με έξι λεωφορεία να εκτελούν δρομολόγια μέχρι και το 2009. Τότε, στα πρόθυρα της οικονομικής κρίσης, ο δήμαρχος Χριστόδουλος Οικονομίδης ανακοίνωσε ότι η υπηρεσία σταματά, αφενός επειδή πλέον η περιοχή εξυπηρετούνταν μέχρι τις άκρες της από τον ΟΑΣΘ, αφετέρου λόγω του υψηλού κόστους (μέχρι και 300.000 ευρώ ετησίως).

Το 2015, ο 87χρονος Καλαμαριώτης Νικόλαος Ξενιτίδης χάρισε στο Δήμο δύο mini bus για την αναβίωση της δημοτικής συγκοινωνίας, στη μνήμη του αδερφού του Δημητρίου. Η τότε δημοτική αρχή είχε βάλει ως στόχο την αύξηση του στόλου με άλλα τρία οχήματα. Όμως, και αυτή η προσπάθεια δεν μακροημέρευσε.

Η κ. Καλπίδου εκφράζει συγκρατημένη αισιοδοξία ότι αυτήν τη φορά το εγχείρημα θα πετύχει. «Θεωρώ ότι πλέον οι συνθήκες είναι πολύ πιο ώριμες για τη μεγαλύτερη χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς, λόγω και της λειτουργίας του μετρό. Τα δεδομένα έχουν αλλάξει όσον αφορά την κινητικότητα μέσα στις πόλεις και πλέον ο κόσμος είναι πολύ πιο εξοικειωμένος με τη χρήση εναλλακτικών μέσων για τη μετακίνησή του», δηλώνει.

Οι εκκρεμότητες μέχρι τη λειτουργία

Σε πρώτη φάση, η δημοτική συγκοινωνία θα λειτουργεί Δευτέρα με Παρασκευή, από τις 08:00 μέχρι τις 14:30. Όμως, αναλόγως με τη ζήτηση και τη διαθεσιμότητα σε προσωπικό είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο να θεσπιστεί και δεύτερη βάρδια ή να προστεθεί και τρίτη γραμμή.

Απαραίτητη προϋπόθεση για τη λειτουργία είναι η έγκριση των δρομολογίων από τον ΟΣΕΘ και η τοποθέτηση πινακίδων στα δύο λεωφορεία, αφού παραληφθούν. Η κ. Καλπίδου αισιοδοξεί ότι οι πρώτες διαδρομές μπορούν να ξεκινήσουν εντός του 2026.

Τα παραδείγματα από άλλους Δήμους και μια είδηση-έκπληξη για τη Θέρμη

Αυτήν τη στιγμή, στη Θεσσαλονίκη υπάρχουν κάποιοι Δήμοι που διατηρούν δημοτική συγκοινωνία, ενώ κάποιοι άλλοι την έχουν εγκαταλείψει.

Ο Δήμος Θέρμης είναι από τους πρώτους, και πλέον, από τους λιγοστούς Δήμους στην πόλη που συνεχίζουν να λειτουργούν δίκτυο δημοτικής συγκοινωνίας. Σύμφωνα με το δήμαρχο, Θεόδωρο Παπαδόπουλο, «Πρόκειται για μια σημαντική πρωτοβουλία, η οποία εξυπηρετεί εκατοντάδες δημότες μας, κυρίως όσους διαμένουν σε οικισμούς που δεν εξυπηρετούνται επαρκώς από την αστική συγκοινωνία». 

Το εγχείρημα ξεκίνησε το 1999, και φυσικά στο μεταξύ έγιναν αρκετές προσαρμογές, μετά και από τις διοικητικές αλλαγές του Καλλικράτη και τις μεταβολές στις λεωφορειακές γραμμές του ΟΑΣΘ.

Ο δήμαρχος προσθέτει πως «Την περίοδο αυτή βρίσκεται σε εξέλιξη η δημοπρασία για εκ νέου ανάθεση της δημοτικής συγκοινωνίας σε ιδιώτη πάροχο, για τα επόμενα δύο χρόνια. Παράλληλα, βρισκόμαστε στο στάδιο της επαναξιολόγησης των λεωφορειακών γραμμών της δημοτικής συγκοινωνίας, με μετρήσεις που θα κάνουμε το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Σεπτεμβρίου».

Ο κ. Παπαδόπουλος μοιράζεται με την Parallaxi και μία είδηση που δεν αφορά τη δημοτική συγκοινωνία, αλλά σίγουρα αναμένεται να ανακουφίσει σημαντικά την πιο αναπτυσσόμενη περιοχή του Δήμου του: «Έχουμε ζητήσει από τον ΟΣΕΘ να ιδρύσει δύο νέες λεωφορειακές γραμμές για την εξυπηρέτηση κυρίως των χιλιάδων κατοίκων που κατοικούν στην περιοχή της επέκτασης Θέρμης, προκειμένου να διευκολυνθεί η μετακίνησή τους προς το σταθμό Νέας Ελβετίας του μετρό».

Ένα άλλο παράδειγμα δημοτικής συγκοινωνίας έρχεται από δυτικά, συγκεκριμένα από το Δήμο Αμπελοκήπων-Μενεμένης. Ο αρμόδιος αντιδήμαρχος, Γιώργος Κουσίδης, περιγράφει ότι η δημοτική συγκοινωνία υλοποιείται εδώ και 20 χρόνια. Λειτουργεί από τις 07:00 μέχρι τις 02:00 το μεσημέρι και αποσκοπεί κυρίως στην εξυπηρέτηση πολιτών, ιδίως ηλικιωμένων, που θέλουν να επισκεφθούν υπηρεσίες όπως τα ΚΕΠ, το δημαρχείο, το ΙΚΑ ή το πολυιατρείο της περιοχής. Καλύπτονται περιοχές όπως ο Δενδροπόταμος, ο Βόσπορος, η Μενεμένη και οι Αμπελόκηποι.

«Η συγκοινωνία μας αποτελείται από μία γραμμή. Τα ωράρια αναγράφονται σε όλες τις στάσεις, προς ενημέρωση τον επιβατών. Τα δρομολόγια εκτελούνται από ένα ηλεκτρικό λεωφορείο με πρόβλεψη για ΑμεΑ, ενώ υπάρχει και ένα εφεδρικό. Η χρήση της υπηρεσία γίνεται δωρεάν», λέει ο κ. Κουσίδης.

Στον αντίποδα, παρελθόν αποτελεί εδώ και κάποια χρόνια η δημοτική συγκοινωνία στο Δήμο Πυλαίας-Χορτιάτη. Σύμφωνα με αρμόδιο υπάλληλο, που επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία του, τα δρομολόγια σταμάτησαν επειδή κρίθηκαν ασύμφορα οικονομικά και μη ευέλικτα για τις καθημερινές απαιτήσεις των δημοτών. Παράλληλα, η ανάθεση στον ΟΣΕΘ της επίβλεψης και του σχεδιασμού του συγκοινωνιακού έργου σε όλη τη Θεσσαλονίκη, έβαλε οριστική ταφόπλακα στα όποια σχέδια για τη συνέχιση της δημοτικής συγκοινωνίας. Μοναδικό απομεινάρι πια οι σκουριασμένες πινακίδες στις στάσεις.