«Η Πόλη Ανάποδα» για τα κάγκελα στην πλατεία Ναυαρίνου: «Ακαλαίσθητο και αποπνικτικό θέαμα»

Η δημοτική παράταξη «Η Πόλη Ανάποδα» χαρακτηρίζει ως «ακαλαίσθητο και αποπνικτικό θέαμα» τα κιγκλιδώματα που τοποθετήθηκαν γύρω από το Γαλεριανό Συγκρότημα στην πλατεία Ναυαρίνου, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης.

Η παράταξη καλεί τη διοίκηση του Δήμου Θεσσαλονίκης να τοποθετηθεί δημόσια για την παρέμβαση αυτή και να μεριμνήσει για την απομάκρυνση των κιγκλιδωμάτων, τα οποία —όπως υποστηρίζει— αλλοιώνουν τον χαρακτήρα του μνημείου και της περιοχής.

Η ανακοίνωση: 

Οι κάτοικοι και οι περαστικοί του ιστορικού κέντρου της Θεσσαλονίκης βρισκόμαστε πλέον αντιμέτωποι με ένα ακαλαίσθητο και αποπνικτικό θέαμα στην περιοχή της πλατείας Ναυαρίνου: με πρωτοβουλία του Υπουργείου Πολιτισμού τοποθετήθηκε χθες, 16 Οκτωβρίου 2025, ένας πυκνός και ψηλός φράχτης πάνω σε υφιστάμενο πεζούλι κατά μήκος του αρχαιολογικού χώρου των Ανακτόρων του Γαλερίου.

Ο συγκεκριμένος πεζόδρομος, που συνδέει τον κυρίως πεζόδρομο της Δημητρίου Γούναρη με την πλατεία Ναυαρίνου, αποτελούσε μέχρι πρότινος ένα από τα πιο όμορφα σημεία της πόλης και χάριζε στον διερχόμενο κόσμο απρόσκοπτη θέα τόσο στο ιστορικό μνημείο όσο και στο αστικό τοπίο που το περιβάλλει, ενώ επρόκειτο και για ένα από τα ελάχιστα σημεία του κέντρου της πόλης που χαρακτηρίζονται από ανοιχτωσιά μέσα στην παντοκρατορία του τσιμέντου που κρύβει τον ουρανό, τον ήλιο, το φεγγάρι (βλ. αριστερή εικόνα).

Σήμερα, η αιφνιδιαστική και βίαιη περίφραξη αυτού του σπουδαίου ανοιχτού αρχαιολογικού χώρου διακόπτει την οπτική συνέχεια και αποκόπτει το μνημείο από το αστικό περιβάλλον και τους ανθρώπους κάθε προέλευσης, που γίνονταν κοινωνοί της ιστορίας και του πολιτισμού της Θεσσαλονίκης (βλ. δεξιά εικόνα), ενώ η αισθητική μιας φυλακής στην καρδιά της πόλης αναπόφευκτα ενισχύει την ήδη διάχυτη αίσθηση καταπίεσης και αποκλεισμού, που απορρέει από την γενικευμένη και αλόγιστη απαγόρευση και καταστολή σε όλες τις πτυχές της καθημερινότητάς μας.

Η πρόφαση για την τοποθέτηση του κιγκλιδώματος (ενέργεια για την οποία δεν προηγήθηκε -κατά τη συνήθη τακτική της κυβέρνησης- κανενός είδους διαβούλευση με τους και τις πολίτες) ήταν η δήθεν προστασία του μνημείου από φθορές ή καταχρηστικές συμπεριφορές. Η αιτιολόγηση αυτή, παρότι δεν έχει δημοσιευθεί ακόμη επισήμως, συνάγεται από πρόσφατη τοποθέτηση της προϊσταμένης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης (Parallaxi, άνοιξη 2025), η οποία δήλωσε θετική ως προς το ενδεχόμενο τοποθέτησης κιγκλιδωμάτων σε κάποια σημεία του ανακτόρου, επικαλούμενη τη «δυσκολία φύλαξης του χώρου»και το δαπανηρό του καθαρισμού της τοιχοποιίας από γκράφιτι και «αντικοινωνικές κινήσεις».

Ωστόσο, η συγκεκριμένη παρέμβαση, πέρα από ακαλαίσθητη, είναι και νομικά προβληματική, καθώς παραβιάζει κατάφωρα την αρχή της αναλογικότητας. Ειδικότερα, το μέτρο αυτό δεν είναι κατάλληλο για τον σκοπό που επιλέχθηκε, δεδομένου ότι τα κάγκελα πάνω στο υφιστάμενο πεζούλι δεν μπορούν να αποτρέψουν ούτε τη ρίψη απορριμμάτων εντός του αρχαιολογικού χώρου από τις πλαϊνές όψεις, ή ακόμη και ανάμεσα από τα κενά του ίδιου του κιγκλιδώματος, ούτε και τον τυχόν βανδαλισμό του προϋφιστάμενου τοιχίου ή άλλων τοιχίων του Γαλεριανού Συγκροτήματος με μπογιά ή αφίσες. Δεν είναι όμως ούτε και αναγκαίο για τον σκοπό που επικαλείται η Εφορεία Αρχαιοτήτων, καθώς μπορούσαν να είχαν επιλεγεί σαφώς ηπιότερα μέσα για την προστασία του χώρου από φθορές, όπως, λ.χ., η φύλαξη με διαρκή παρουσία φυλάκων, κάτι το οποίο, φυσικά, προϋποθέτει την επαρκή στελέχωση της υπηρεσίας. Είναι, λοιπόν, προφανές ότι η συγκεκριμένη παρέμβαση επιλέχθηκε αποκλειστικά και μόνο για να στερήσει από τους και τις κατοίκους και επισκέπτες/τριες της πόλης την δυνατότητα να συνεχίσουν να κάθονται στο συγκεκριμένο τοιχίο, που αποτελούσε ένα από τα ελάχιστα δημόσια σημεία ανάπαυλας στο κέντρο της πόλης.

Ως δημοτικό σχήμα, βεβαίως, διαπιστώνουμε με έκπληξη ότι, για ακόμη μια φορά, λαμβάνεται από την κεντρική διοίκηση της χώρας μια απόφαση που επηρεάζει αισθητά τη ζωή και την καθημερινότητα των κατοίκων της Θεσσαλονίκης χωρίς να έχει λάβει χώρα η παραμικρή δημόσια τοποθέτηση από πλευράς του Δήμου Θεσσαλονίκης.

Ακόμη κι αν η ευθύνη για την άστοχη και προβληματική παρέμβαση ήταν του Υπουργείου Πολιτισμού, αναρωτιόμαστε κατά πόσο η δημοτική αρχή γνώριζε την πρόθεση του Υπουργείου για παρέμβαση στον δημόσιου χώρο της πόλης που διοικεί, και εάν ναι, τι στάση τήρησε ως προς αυτή. Ας θυμίσουμε, με την ευκαιρία, ότι η παράταξη του Δημάρχου, κ. Αγγελούδη, διατεινόταν στο προεκλογικό της πρόγραμμα, πριν δύο χρόνια, ότι «διασφαλίζουμε την αισθητική αναβάθμιση των γειτονιών».

Έστω και τώρα, που το κακό έχει ήδη συντελεστεί, καλούμε την δημοτική αρχή να πάρει θέση κατά της παρέμβασης και να φροντίσει για την αφαίρεση του κιγκλιδώματος και την αποκατάσταση της ομορφιάς, της ζωντάνιας και της λειτουργικότητας του σημείου.