Η ιπτάμενη ιστορία της Θεσσαλονίκης

Ελάχιστα έχουν γραφτεί για την ιπτάμενη ιστορία της Θεσσαλονίκης, παρότι έχει γνωρίσει ένδοξες στιγμές και σημαντικές πρωτιές. Ο συγγραφέας και υποψήφιος δήμαρχος στις επερχόμενες δημοτικές εκλογές, Μιχάλης Τρεμόπουλος, πριν από μερικά χρόνια μελέτησε εκτενώς το θέμα και το παρουσίασε σε ένα συλλεκτικό λεύκωμα που παρόμοιο του δεν έχει κυκλοφορήσει, με σπάνιο φωτογραφικό υλικό, ρίχνοντας φως σε ιστορικά ντοκουμέντα της αεροπορικής ιστορίας της Θεσσαλονίκης.

Είναι εντυπωσιακές οι προσπάθειες που έγιναν στην Θεσσαλονίκη για την δημιουργία, την εξέλιξη και την διάδοση της αεροπλοΐας. Η Θεσσαλονίκη είναι η πρώτη πόλη που απέκτησε Σχολή Αεροπορίας, όμιλο αερομοντελισμού και το πρώτο αεροπορικό περιοδικό με τον τίτλο «Φτερά». Αυτά είναι μόνο μερικά από όσα μπορεί κάποιος να βρει στο βιβλίο του Μιχάλη Τρεμόπουλου «Η ιπτάμενη ιστορία της Θεσσαλονίκης», που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Παρατηρητής το 2001. Παρόλο που έχουν περάσει 17 χρόνια, είναι το μοναδικό βιβλίο που καταγράφει με φωτογραφίες και ιστορικά ντοκουμέντα, μετά από πολλές έρευνες, την ιπτάμενη ιστορία της πόλης.

Σύμφωνα με το βιβλίο, η πρώτη απόπειρα πετάγματος στην Θεσσαλονίκη έγινε μόλις το 900 μ.Χ. από τον Φωκά, έναν τσομπάνο που έβοσκε τα πρόβατα του στο Σέιχ Σου και, ως πνεύμα ανήσυχο, προσπαθούσε με έναν μηχανισμό που είχε φτιάξει, να πετάξει ψηλά πάνω από το φρούριο της ακρόπολης. Όσο η φήμη του εξαπλωνόταν και οι ιστορίες του κυκλοφορούσαν από στόμα σε στόμα, τόσο η Eκκλησία άρχισε να ανησυχεί για τις τεχνικές του, που ξεσήκωναν τον κόσμο, φτάνοντας να τον κατηγορήσει μέχρι και για μάγο. Ο ίδιος είχε τραγικό και άδοξο τέλος, όταν μετά από μια πτήση που δεν πήγε καλά, έπεσε μπροστά από την μονή της Οσίας Ξένης και σκοτώθηκε. Τότε οι ιερείς μίλησαν για θεία τιμωρία και έριξαν τον ιπτάμενο μηχανισμό του στην πυρά ως παραδειγματισμό στους Θεσσαλονικείς πολίτες.

Τίποτα όμως δεν ήταν ικανό να σταματήσει την ανθρώπινη θέληση και εφευρετικότητα. Η Θεσσαλονίκη, με την εμφάνιση της στρατιάς της ανατολής, υποδέχεται 360.000 στρατιώτες και δημιουργεί 8 αεροπορικές βάσεις πολέμου, φτάνοντας να έχει 8 αεροδρόμια. Η εντυπωσιακότερη επιδρομή που έχει να θυμάται η πόλη ήταν το 1916, όταν ένα Γερμανικό Ζέπελινγκ χτυπήθηκε από ένα Βρετανικό πλοίο και έγινε παρανάλωμα πέφτοντας στο Δέλτα του Αξιού. Ο σκελετός του, αφού συναρμολογήθηκε, μεταφέρθηκε στον Λευκό Πύργο ως θέαμα για τους πολίτες. Πολλές φωτογραφίες που κυκλοφορούν διαδικτυακά απεικονίζουν τον σκελετό του Ζέπελινγκ μπροστά στον Λευκό Πύργο.

Παράλληλα με το αεροπλάνο, αναπτύσσεται και ο αερομοντελισμός, με την Θεσσαλονίκη να έχει ήδη από το 1922 Όμιλο Αερομοντελιστών.

Στις 31 Ιουλίου 1930, δημιουργείται η Ένωση Φίλων Αέρα (ΕΦΑ) και αποκτά 1.800 μέλη, ενώ εκδίδει και το πρώτο περιοδικό για αεροπλάνα με τίτλο τα «Φτερά» τον Απρίλιο του 1931.

Το 1938 θεμελιώνεται ο πολιτικός αερολιμένας Θεσσαλονίκης, στην θέση του σημερινού αεροδρομίου “Μακεδονία”.

Η Θεσσαλονίκη βομβαρδίζεται στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο από αέρος πολλές φορές. Είναι γνωστό το κυνηγητό Γερμανών και Άγγλων στον ουρανό της Θεσσαλονίκης. Οι βόμβες που έπεσαν δεν κατάφεραν όλες να βρουν τον στόχο τους. Ακόμα και σήμερα, κάποιες από αυτές ανακαλύπτονται ως τυχαία ξεχασμένα απομεινάρια του πολέμου. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα η βόμβα στο Κορδελιό, που ανάγκασε εκατοντάδες κατοίκους να απομακρυνθούν από την περιοχή όπου βρέθηκε μέχρι να εξουδετερωθεί.

Μετά τον πόλεμο, την περίοδο του εμφυλίου, η πρώτη αεροπειρατεία της Ελλάδος πραγματοποιείται στην πτήση από Αθήνα για Θεσσαλονίκη, από έξι νεαρούς φοιτητές που απαιτούν το αεροπλάνο να μην προσγειωθεί στην Θεσσαλονίκη και να συνεχίσει για Γιουγκοσλαβία, όπου και προσγειώνεται. Οι αεροπειρατές το εγκαταλείπουν και αυτό επιστρέφει στην Θεσσαλονίκη.

Στις 6 Απριλίου 1957, η Ολυμπιακή εγκαινιάζει την πτήση Αθήνα-Θεσσαλονίκη και ξεκινούν οι ένδοξες, όπως παρουσιάζονται, εποχές της Ολυμπιακής του Ωνάση. Το 1975, μετά την μεταπολίτευση, η Ολυμπιακή κρατικοποιείται και πάλι.

Σήμερα, ακόμα γίνονται προσπάθειες να αλλάξει η εικόνα του αεροδρομίου “Μακεδονία”, να γίνει πιο σύγχρονο, να καλύπτει τις απαιτήσεις του κοινού και να δώσει κίνητρα για περισσότερες πτήσεις, τουρισμό και ανάπτυξη.

Τα αεροπλάνα, οι πτήσεις και τα ταξίδια έχουν μια μαγεία. Ο άνθρωπος είναι ένα ον που δεν θα πάψει ποτέ να αναζητά, να ψάχνει, να εξελίσσεται και να ταξιδεύει.

Το βιβλίο-λεύκωμα του Μιχάλη Τρεμόπουλου είναι αυτό που καταγράφει την πλούσια ιπτάμενη ιστορία της Θεσσαλονίκης, φέροντάς μας πιο κοντά σε μια εποχή που πρωταγωνιστούσε η Ντακότα με τους δύο κινητήρες.

Πρόκειται για μια διαφορετική ματιά στην τοπική ιστορία, ουσιώδη παράμετρο της κοινωνικής οικολογίας της πόλης. Υπάρχουν ακόμη κάποια αντίτυπα για όσους ενδιαφέρονται να το προμηθευτούν στις εκδόσεις “Αντιγόνη” (τηλ. 2310.285688 www.antigone.gr).

Ιπτάμενη ιστορία της Θεσσαλονίκης

Μιχάλης Τρεμόπουλος

Εκδόσεις Παρατηρητής

Διαβάστε ακόμα: