Μπουχτισμένοι με τα αυτοκίνητα, άκρως απογοητευμένοι με τον ΟΑΣΘ οι Θεσσαλονικείς

Με το κυκλοφοριακό να έρχεται και πάλι στην ατζέντα της πόλης και τους εμπλεκόμενους φορείς να συσκέπτονται για το πώς (επιτέλους) θα λύσουν έναν μόνιμο βραχνά για τη Θεσσαλονίκη, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα αποτελέσματα έρευνας για την ικανοποίηση των πολιτών από τις δημόσιες συγκοινωνίες, όπως καταγράφονται στην πρόσφατη δημοσίευση του αναπληρωτή καθηγητή στο πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης Κώστα Μουρατίδη, σε συνεργασία με τους καθηγητές Αθηνά Γιαννακού και Γιάννη Πολίτη (ΑΠΘ) και του Jonas de Vos από πανεπιστήμιο της Νορβηγίας.

Με τη Θεσσαλονίκη να παραμένει εν έτει 2023 με ένα και μοναδικό μέσο δημόσιας συγκοινωνίας, όπως είναι αναμενόμενο οι πολίτες της δεν είναι καθόλου ευχαριστημένοι με την κατάσταση που βιώνουν στην καθημερινότητά τους όσον αφορά τις μετακινήσεις με τον ΟΑΣΘ.

Είναι χαρακτηριστικό ότι με άριστα το 10 οι Θεσσαλονικείς βαθμολογούν με 3 τη δημόσια συγκοινωνία της πόλης, την ώρα που στην Αθήνα η αντίστοιχη βαθμολογία φτάνει το 5,8.

Αυτό που προκαλεί αίσθηση και προβληματισμό είναι ότι τέτοια βαθμολογία δεν παρατηρείται σε καμία άλλη ευρωπαϊκή πόλη.

Ιδιαίτερα αρνητική εντύπωση για τη Θεσσαλονίκη προκαλεί και το γεγονός ότι ενώ οι αποστάσεις που καλύπτουν τα λεωφορεία είναι σε πολλές περιπτώσεις μικρότερες από τις αντίστοιχες στην πρωτεύουσα, ο χρόνος που απαιτείται είναι μεγαλύτερος!

Η δημοσίευση των Μουρατίδη, Γιαννακού, Πολίτη, de Vos σημειώνει αρχικά το πώς η οικονομική κρίση άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο μετακινούμασταν, καθώς έως το 2012 οι μετακινήσεις με ΙΧ μειώθηκαν κατά 30%, με ταξί έως και κατά -40% και με τα δημόσια μέσα από -8 έως -9,5% (Μπακογιάννης, Σίτη 2014).

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας στο κέντρο της Αθήνας πραγματοποιήθηκαν πιλοτικές παρεμβάσεις με στόχο την ενθάρρυνση του περπατήματος.

Και ενώ αρχικά οι πολίτες επέλεγαν να περπατήσουν ή να χρησιμοποιήσουν το ποδήλατό τους (Βάιος 2022, Παπαδημητρίου 2020), μετά την πανδημία το συγκοινωνιακό δίκτυο της πόλης «μπούκωσε» ίσως και περισσότερο από ότι συνέβαινε στην προ covid εποχή (Λάλιος 2021).

Όσον αφορά τη Θεσσαλονίκη κατά τη διάρκεια της πανδημίας παρατηρήθηκε μείωση στο μισό όσον αφορά στην ημερήσια κινητικότητα στην πόλη (Πολίτης 2021).

Αυτό που πρέπει να προκαλέσει επίσης προβληματισμό από την επιστημονική δημοσίευση είναι το γεγονός ότι όλες οι μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί την τελευταία δεκαετία καταγράφουν το γεγονός ότι οι δημόσιες συγκοινωνίες δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες των πολιτών.

Όπως καταγράφει η μελέτη, η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη είναι δύο πόλεις άμεσα εξαρτώμενες από το αμάξι καθώς το 58% και 59% αντίστοιχα χρησιμοποιούν αυτοκίνητο για να φτάσουν στον προορισμό τους.

Όσον αφορά τα μέσα μεταφοράς το ποσοστό φτάνει στο 19% για την Αθήνα και στο 17% στη Θεσσαλονίκη.

12% των Αθηναίων επιλέγουν να περπατήσουν μέχρι τον προορισμό τους, την ώρα που το αντίστοιχο ποσοστό στη Θεσσαλονίκη φτάνει στο 17%.

Άκρως χαμηλά τα ποσοστά για τη χρήση του ποδηλάτου με 1% στην Αθήνα και 3% στη Θεσσαλονίκη.

Ενώ όσον αφορά τις μοτοσικλέτες το ποσοστό φτάνει στο 10% στην Αθήνα και στο 4% στη Θεσσαλονίκη.

Λίγο λιγότερο από ώρα…

Η μετακίνηση με λεωφορείο του ΟΑΣΘ στη Θεσσαλονίκη μοιάζει πολλές φορές με… οδύσσεια, με την έρευνα να καταγράφει ότι ο χρόνος που χρειάζεται για να φτάσει κανείς στον προορισμό του να φτάνει ακόμη και στα 51 λεπτά.

Αυτό οφείλεται σε διάφορους παράγοντες.

• Στο σταμάτα – ξεκίνα των λεωφορείων στις στάσεις για την επιβίβαση-αποβίβαση των επιβατών,
• στο χρόνο που απαιτείται να περιμένεις στη στάση για να έρθει το λεωφορείο,
• στις χαμηλές ταχύτητες με την οποία κινούνται τα λεωφορεία λόγω κυκλοφοριακής συμφόρησης
• στην παρουσία αυτοκινήτων στις λεωφορειολωρίδες
• στη μεγάλη απόσταση που πρέπει να διανύσουν τα λεωφορεία από την αφετηρία τους έως το τέρμα
• στα παρκαρισμένα αυτοκίνητα που εμποδίζουν τη διέλευση των λεωφορείων

Όσον αφορά τις υπόλοιπες επιλογές μετακίνησης οι αντίστοιχοι χρόνοι διαμορφώνονται ως εξής:

• Περπάτημα: 17 λεπτά
• Ποδήλατο: 24 λεπτά
• Αυτοκίνητο: 26 λεπτά
• Μοτοσυκλέτα: 15 λεπτά

Τα παραπάνω όπως είναι φυσικό αποτυπώνονται και στα αρνητικά/θετικά συναισθήματα που έχουν οι Θεσσαλονικείς όσον αφορά τον τρόπο που μετακινούνται.

Με τη κλίμακα μέτρησης από το 1 (πολύ αρνητικά συναισθήματα) έως το 5 (πολύ θετικά συναισθήματα) οι πολίτες της Θεσσαλονίκης βαθμολογούν τον ΟΑΣΘ με 2, με το αυτοκίνητο να ακολουθεί με 3,22, το ποδήλατο με 3,40, τη μοτοσυκλέτα με 3,53 και το περπάτημα με 3,82.

Όσον αφορά τη μοτοσυκλέτα οι ερευνητές σημειώνουν ότι τα επίπεδα μπορεί να εμφανίζονται υψηλά, ίσως λόγω των μικρότερων αποστάσεων που καλείται κάποιος να διανύσει στη Θεσσαλονίκη, καθώς και της ανεξέλεγκτης στάθμευσης, ωστόσο το πώς θα ερμηνευτεί το συγκεκριμένο ποσοστό θέλει προσοχή, διότι το δείγμα είναι μάλλον περιορισμένο.

«Ανύπαρκτη, απαράδεκτη, ένα χάλι…»

Οι ερευνητές έδωσαν το λόγο σε Θεσσαλονικείς να σχολιάσουν τις δημόσιες συγκοινωνίες της πόλης που οι απαντήσεις που έλαβαν αποτυπώνουν την προβληματική κατάσταση που επικρατεί.

«Μπορείς να κάνεις εκατοντάδες έρευνες, αλλά δε θα βρεις ποτέ λύση στο χάλι που λέγεται ΟΑΣΘ» λέει μια 31χρονη γυναίκα.

«Η Θεσσαλονίκη πάσχει από δημόσια συγκοινωνία» προσθέτει ένας 19χρονος.

«Οι δημόσιες συγκοινωνίες είναι τελείως απαράδεκτες» σημειώνει ένας 36χρονος.

«Σχεδόν ανύπαρκτα τα μέσα μαζικής μεταφοράς στην πόλη» λέει ένας 51χρονος.

Προβληματικές υποδομές για τους πεζούς

Μπορεί ποσοτικά το περπάτημα να συγκεντρώνει υψηλή βαθμολογία όσον αφορά τα συναισθήματα των Θεσσαλονικέων που επιλέγουν να μετακινηθούν με αυτόν τον τρόπο, όμως οι πολίτες που έλαβαν μέρος στην έρευνα επισημαίνουν ότι σε αρκετές περιπτώσεις οι υποδομές για τους πεζούς είναι προβληματικές, καθώς τα πεζοδρόμια κρίνονται κακοσυντηρημένα και επικίνδυνα.

Θέλουν ποδηλατόδρομους

Τόσο η Αθήνα όσο και η Θεσσαλονίκη στερούνται κατάλληλου δικτύου ποδηλατόδρομων, την ώρα που καταγράφονται και άλλες βασικές ελλείψεις όπως χώροι στάθμευσης ποδηλάτων, πινακίδες και φωτεινοί σηματοδότες για ποδηλάτες.

Οι λίγοι υπάρχοντες ποδηλατοδρόμοι, όπως σημειώνει η δημοσίευση, είναι αποσυνδεδεμένοι μεταξύ τους και συχνά δεν θεωρούνται ασφαλείς για τους ποδηλάτες λόγω της ταυτόχρονης διέλευσης αυτοκινήτων.

Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι στην έρευνα, πολίτες από τη Θεσσαλονίκη από 36 έως 70 ετών στέκονται στην ανάγκη για τη δημιουργία ενός ποδηλατικού δικτύου σε όλη την πόλη, ώστε να ενώνονται οι περιφερειακοί δήμοι με τον κεντρικό, διαθέτοντας φυσικά τις κατάλληλες προδιαγραφές.

Θα πρέπει να σημειωθεί πάντως ότι παρά την έλλειψη ποδηλατόδρομων, η χρήση ποδηλάτου για τις μετακινήσεις δημιουργεί θετικά συναισθήματα. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι οι ποδηλάτες στη Θεσσαλονίκη μπορεί να μην επηρεάζονται τελικά τόσο από το αν είναι τελικά ακατάλληλες οι συνθήκες και οι υποδομές για εκείνους.

«Μπουχτισμένοι» από τα αυτοκίνητα, αλλά…

Ο μεγάλος αριθμός των οχημάτων που κινούνται, αλλά και που είναι σταθμευμένα στο κέντρο της πόλης είναι ένα ζήτημα που προβληματίζει έντονα τους Θεσσαλονικείς.

«Βλέπεις αυτοκίνητα παντού. Η πόλη έχει σοβαρό πρόβλημα. Είναι τραγικό. Αυτό που παρατήρησα κατά τη διάρκεια των lockdown ήταν το πόσο φανταστική είναι η πόλη χωρίς αυτοκίνητα» λέει ένας 19χρονος.

Και όσο και αν οι Θεσσαλονικείς δηλώνουν πρόθυμοι να αφήσουν το αυτοκίνητό τους, η κατάσταση που επικρατεί με τη δημόσια συγκοινωνία στην πόλη, αλλά και το γεγονός ότι το Μετρό δεν έχει τεθεί ακόμη σε λειτουργία, είναι κάτι που τους αναγκάζει να κάθονται καθημερινά πίσω από το τιμόνι, όπως καταγράφει η έρευνα.

Στην έρευνα έλαβαν μέρος 391 πολίτες που ζουν στη Θεσσαλονίκη και 375 στην Αθήνα, και οι οποίοι κινούνται καθημερινά για να πηγαίνουν στις εργασίες τους ή τις λοιπές τους υποχρεώσεις.

Ολόκληρη τη δημοσίευση μπορείτε να τη βρείτε ΕΔΩ