Νέα εποχή για τη Βίλα Τζεμποργά: Το παλιό ιταλικό προξενείο αλλάζει χέρια
Οι διαπραγματεύσεις φαίνεται πως έχουν ολοκληρωθεί.
Μετά από πολλά χρόνια εγκατάλειψης, το αρχοντικό «φάντασμα», στην Β. Όλγας 20, εκεί όπου παλιότερα στεγαζόταν το ιταλικό προξενείο, φαίνεται πως αλλάζει χέρια, σύμφωνα με ρεπορτάζ της Χριστίνας Ταχιάου για την εφημερίδα «Μακεδονία».
Όπως αναφέρεται στην ΜτΚ, ο νέος ιδιοκτήτης της Βίλας Τζεμποργά (Βίλα Όλγα, όπως αποκαλούν την έπαυλη οι Ιταλοί) πρόκειται να είναι το Ίδρυμα Ωνάση. Οι διαπραγματεύσεις φαίνεται πως έχουν ολοκληρωθεί και οι δύο πλευρές συγκεντρώνουν αυτή την περίοδο τα απαραίτητα έγγραφα για τη μεταβίβαση.
Η προσπάθεια διάσωσης του εν λόγω εντυπωσιακού κτιρίου δεν είναι κάτι που προέκυψε πρόσφατα. Εδώ και δεκαετίες κρίνεται επιβεβλημένη η συντήρησή του, προκειμένου να μην αφεθεί στο έλεος της φθοράς του χρόνου και της εγκατάλειψης.
Με αφορμή την χρήση του ως poster για την τρίτη σεζόν της σειράς American Horror Story, πίσω στο 2014, είχαμε επικοινωνήσει με τον τότε αντιδήμαρχο Αστικού Περιβάλλοντος του δήμου Θεσσαλονίκης, κ. Κουράκη, που βρισκόταν από παλιά σε συζητήσεις με το ιταλικό κράτος.
«Ο αντιδήμαρχος αστικού περιβάλλοντος έχει ζητήσει από το ιταλικό κράτος, στο οποίο ανήκει το κτίριο και εδώ και χρόνια φαίνεται πως δεν έχει καμιά πρόθεση να το χρησιμοποιήσει αλλά ούτε και να το προστατέψει από τη φθορά του χρόνου, την δωρεάν παραχώρηση του κτιρίου στον δήμο για 30 χρόνια, ώστε να μπορεί να ενταχθεί σε κάποιο πρόγραμμα ανάπλασης και να δρομολογηθεί η δημόσια χρήση του. Η ιταλική κυβέρνηση ανταποκρίθηκε θετικά στο αίτημα και ο κ. Κουράκης μας ενημέρωσε πως είναι θέμα χρόνου αφού θέληση υπάρχει και από τις δυο πλευρές. Αναμένουμε τη συνέχεια.» | Parallaximag.gr, Ιανουάριος 2016, Κύα Τζήμου
Η συνέχεια δεν ήρθε και η παλιά έπαυλη παρέμενε ανεκμετάλλευτη. Η είδηση, λοιπόν, για τη μεταβίβαση της Βίλας Τζεμποργά στο Ίδρυμα Ωνάση μόνο θετικό πρόσημο μπορεί να έχει, ως προς τη διάσωση και αξιοποίησή της.
Η ιστορία του κτιρίου
Αρχιτέκτων: Ξενοφών Παιονίδης Xρήσεις: Οικία Τζεμποργά, Οικία Έβελμαν, Οικία Σαλέμ, Ιταλικό προξενείο μέχρι το 1978, σήμερα ακατοίκητη. Ιδιοκτήτες: Ιταλικό Κράτος
Η έπαυλη χτίστηκε από τον σημαντικότερο αρχιτέκτονα της ορθόδοξης κοινότητας της πόλης, τον Ξενοφώντα Παιονίδη, το 1878, κατά παραγγελία του πλούσιου εβραίου εμπόρου γαλλικής υπηκοότητας, Τζεμποργά.
Το 1886 αγοράζεται από την Άννα, κόρη του Ζορζ Έβελμαν ή Όλμαν, ελβετικής υπηκοότητας. Το 1894 αγοράζεται από τον πιο γνωστό δικηγόρο της πόλης και εξέχον μέλος της Εβραϊκής Κοινότητας, δικηγόρο, Εμμανουέλ Ραφαήλ Σαλέμ. Η οικογένεια Σαλέμ ανήκει στο μεγάλο κύμα των εβραίων εξόριστων από την Ισπανία και τις καθολικές χώρες που κατά δεκάδες χιλιάδες συρρέουν στην Θεσσαλονίκη, τους λεγόμενους Σεφαραδίτες.
Στις αρχές του αιώνα μισθώνεται από την Ιταλική κυβέρνηση, η οποία το αγοράζει το 1924, από τον πλέον κάτοικο Παρισιού, Ε. Σαλέμ.
Η έπαυλη αναπτύσσεται σε 3 ορόφους στο κέντρο ενός ανθόκηπου που έχει μετατραπεί σήμερα σε ζούγκλα και θεωρείται χαρακτηριστικό παράδειγμα του νεομπαρόκ εκλεκτικισμού που κυριαρχεί τότε στην πόλη. Από το 1915 και για πολλά χρόνια στεγάζεται εκεί το Ιταλικό Προξενείο της πόλης. Μετά το σεισμό του 1978 εγκαταλείπεται παρόλο που το κτίριο δεν παρουσιάζει στατικές βλάβες.
Το προξενείο μεταφέρεται στο κτιριακό συγκρότημα των ιταλικών Monopoli di Stato και του Ιταλικού Ινστιτούτου που κατασκευάζεται μετά την κατεδάφιση της Βίλας Ιντας επί της οδού Φλέμινγκ (πρώην Οδός Μιζραχή) με Όλγας. Το 1984 πραγματοποιούνται μερικές εργασίες συντήρησης και έκτοτε παραμένει σε εγκατάλειψη.
