Ο Χάρτης της πόλης: Το Κόκκινο σπίτι

της Νένας Καζαντζίδου

Θα μπορούσε να είναι κουίζ: «Τι είναι κόκκινο, ψηλό και ζει στο κέντρο της πόλης;». Αλλά, νομίζω πως είναι πολύ εύκολο. Το κόκκινο κτίριο που βρίσκεται στη γωνία Αγίας Σοφίας με Ερμού (Αγ. Σοφίας 31 και Ερμού 52) δεν είναι ένα απλό κτίριο, είναι το «Μέγαρο Λόγγου». Κι αν αυτό το όνομα δε σου λέει τίποτα, τότε πιθανότατα να έχεις ακούσει ιστορίες (γι’ αγρίους κυρίως) για το λεγόμενο «Κόκκινο σπίτι».

Φαίνεται ότι το Κόκκινο σπίτι, μόνιμη στεναχώρια κάθε Θεσσαλονικιού εδώ και πολλά χρονιά όταν το βλέπει να καταστρέφεται από τη φθορά του χρόνου, έχει πλέον ελπίδες να ξαναβρεί την παλιά του αίγλη, αφού πέρασε το 2014 στην ιδιοκτησία του Ιβαν Σαββίδη. Οι εργασίες για την αναστήλωσή του βρίσκονταν στο στάδιο της μελέτης και έγκρισης των σχεδίων από την Εφορία Νεοτέρων Μνημείων για πάνω από ένα χρόνο. Τον Δεκέμβρη του 2014 ανακαινίστηκε μόνο το ισόγειο όπου εγκαινιάστηκε το κατάστημα μπουτίκ του ΠΑΟΚ.  Το Κόκκινο Σπίτι έχει ανάγκη και από θεμελιακή επέμβαση καθώς έχει υποστεί φθορές και η στατικότητά του. Όπως αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, η μελέτη αποκατάστασης του κτιρίου προβλέπει τη διατήρηση των δομικών και μορφολογικών στοιχείων του κτιρίου και κάνει ελάχιστες τροποποιήσεις στην εσωτερική διαρρύθμισή του. Ως προς τη μελέτη συντήρησης του διάκοσμου, προτείνονται επεμβάσεις όπως στερέωση, αισθητική αποκατάσταση και καθαρισμός.

Τα νέα είναι ευχάριστα όμως και η έγκριση στη μελέτη αποκατάστασής του, που είχε κατατεθεί, δόθηκε από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεότερων Μνημείων στην πρόσφατη συνεδρίασή του. Είναι το τρίο διατηρητέο που αγοράζει ο μεγαλοεπιχειρηματίας μετά την Βίλλα Ζαρντινίδη, στην οποία επίσης γίνονται εργασίες και τη Βίλλα Αχμέτ Καπαντζή.

Η είσοδος του κτιρίου μαρτυρά τις μεγάλες φθορές που έχει υποστεί το κτίριο

Ας πάρουμε όμως την ιστορία του από την αρχή. Το «Κόκκινο σπίτι» κατασκευάστηκε το 1926 από την ανώνυμη Οικοδομική Εταιρεία «Νέων Χωρών» με μηχανικό τον Π. Στάη, έργο του αρχιτέκτονα Gennari και φτιάχτηκε για την οικογένεια του βιομήχανου Γρηγόρη Λόγγου. Ο Γ. Λόγγος καταγόταν από τη Νάουσα όπου και ήταν ιδιοκτήτης μιας μεγάλης και εξελιγμένης για την εποχή κλωστοϋφαντουργίας. Αργότερα παραχώρησε το Μέγαρο στον αδερφό του Ιωάννη γι’ αυτό και είναι πιο γνωστό ως Μέγαρο του Ιωάννη Λόγγου. Το κτίσμα αναπτύσσεται σε 4 επίπεδα, ισόγειο και 3 όροφοι αλλά ο αρχικός σχεδιασμός του αφορούσε δυο ορόφους με δώμα και ισόγειο, όπως φαίνεται και στο σχέδιο από τα αρχεία της πολεοδομίας. Τον Οκτώβρη του 1925 ζητήθηκε να προστεθεί στην άδεια ανέγερσης και ο τρίτος όροφος. Ο κάθε όροφος έχει δυο διαμερίσματα.

Για πολλά χρόνια στο ισόγειο του κτιρίου λειτουργούσε το καφενείο «Ερμής» μέχρι το 1992. (τωρινό «Κουρδιστό Γουρούνι»). Ήταν ένας τόπος συνάντησης δασκάλων, καθηγητών και συνταξιούχων εκπαιδευτικών της πόλης. Αξίζει να σημειωθεί πως η πινακίδα του καφενείου είναι ακόμη εκεί, αρκεί να υψώσεις λίγο το βλέμμα σου την επόμενη φορά που θα διασχίσεις την Ερμού.

Για το κτίριο στα 1980 συντάχθηκε έκθεση επικινδυνότητας που ανέφερε ότι έπρεπε να αφαιρεθούν τα τα χαλαρά επιχρίσματα των εξωστών στις όψεις. Οι εργασίες έγιναν με δαπάνες του ιδιοκτήτη αλλά την καθαίρεση των επιχρισμάτων δεν ακολούθησε η ανακατασκευή τους. Παρόλα αυτά η γενική στατική κατάσταση του κτιρίου θεωρείται καλή. Το 1983, με απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού το κτίριο χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό διατηρητέο.

Το 2006 η Εφορεία Νεοτέρων Μνημείων Κεντρικής Μακεδονίας και το Κεντρικό Συμβούλιο Νεοτέρων Μνημείων, πρότειναν την αγορά του από το υπουργείο Πολιτισμού. Το 2007 και ο τότε υπουργός Πολιτισμού, Γεώργιος Βουλγαράκης, αποφάσισε την έγκριση της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης ή την απευθείας εξαγορά του διατηρητέου κτιρίου, «προκειμένου το υπουργείο Πολιτισμού να το προστατεύσει, να το αναδείξει και να το αποδώσει για πολιτιστικές χρήσεις», αλλά η απολλοτρίωση καθυστέρησε και τελικά αναιρέθηκε όταν το υπουργείο ανέλαβε ο Αντώνης Σαμαράς (7/1/2009-7/10/2009). Έκτοτε άνοιξε και πάλι ο δρόμος για την πώλησή του σε ιδιώτες.

Την ιστορία αυτού του κόκκινου κτιρίου όμως συνοδεύουν και μερικά γεγονότα που έχουν ωθήσει πολλούς να το αποκαλέσουν «στοιχειωμένο». Η ανώνυμη εταιρεία που είχε αναλάβει την κατασκευή του παραδόξως χρεοκόπησε λίγους μήνες μετά την ολοκλήρωση του έργου. Κι ακόμη η μεγάλη βιομηχανική μονάδα του Λόγγου στη Νάουσα καταστράφηκε ολοσχερώς στη διάρκεια μιας μεγάλης πυρκαγιάς. Όλα αυτά σε συνδυασμό με διάφορα σενάρια που ακούστηκαν κατά καιρούς για αυτοκτονίες και βρικόλακες (ναι ακούστηκε κι αυτό) όξυναν την περιέργεια των κατοίκων της Θεσσαλονίκης και τους οδήγησαν σε «τρομακτικά» συμπεράσματα. Προσωπικά δεν ξέρω αν είναι στοιχειωμένο, ξέρω όμως σίγουρα πως είναι ένα φανταστικό κτίριο με εξαιρετικές λεπτομέρειες που μπορείς να το παρατηρείς για ώρες και να μην το χορταίνεις και σίγουρα αποτελεί ένα μοναδικό δείγμα αρχιτεκτονικής σε ολόκληρη την πόλη.

*Μπείτε και κάντε like εδώ για να ενημερώνεστε για όλα τα σημαντικά και γραμμένα αποκλειστικά για το parallaximag.gr άρθρα.