«Σε πόσο έρχεται;» – Η βασανιστική μετακίνηση με τον ΟΑΣΘ

Η ώρα είναι 9 το πρωί. Παπούτσια, κλειδιά, λάπτοπ και έχω φύγει από το σπίτι. Στη στάση, εγώ και άλλοι πέντε που καλά καλά δεν έχουμε ξυπνήσει ακόμα, περιμένουμε το λεωφορείο, με τα βλέμματα στραμμένα στο δρόμο, ή το κεφάλι κατεβασμένο στο κινητό. Το 2Κ, άφαντο. Τα πέντε λεπτά γίνονται δέκα, τα δέκα γίνονται δεκαπέντε και τελικά η αναμονή στην στάση του λεωφορείου φτάνει το εικοσάλεπτο.

Όταν επιτέλους καταφέρω να μπω μέσα, τα σενάρια είναι δύο. Ή θα είμαστε στρυμωγμένοι σαν τις σαρδέλες, ο ένας πάνω στον άλλον ή, αν είμαι τυχερή, θα καταφέρω να κάτσω σε μία θέση μετά από αρκετή ώρα, συνήθως μερικές στάσεις πριν φτάσω στον προορισμό μου. Τα ακουστικά παίζουν μουσική στο τέρμα, κοιτάω μία έξω από το παράθυρο και μία τα νυσταγμένα και βαριεστημένα πρόσωπα των ανθρώπων γύρω μου. Κάθε μέρα είναι λες και ο χρόνος περνάει όλο και πιο αργά στην ίδια διαδρομή. Το μποτιλιάρισμα στους δρόμους έχει γίνει πλέον η νέα καθημερινότητα, το έχουμε συνηθίσει. Καταφέρνω να φτάσω στη δουλειά μου στις 10. Στη Θεσσαλονίκη του σήμερα, κάνεις μία ώρα με τον ΟΑΣΘ για τη διαδρομή Μαρτίου – Αριστοτέλους.

Μοναδικό μέσο μετακίνησης για κάποιον που δεν έχει αυτοκίνητο στην πόλη αυτή τη στιγμή, είναι ο ΟΑΣΘ, με τα έργα για το Flyover και το πολύπαθο Μετρό να ξύνουν την πληγή του κυκλοφοριακού προβλήματος καθημερινά.

Πέντε άνθρωποι που επιλέγουν τον ΟΑΣΘ για τις καθημερινές τους μετακινήσεις μοιράζονται τις ιστορίες τους:

«Μένω στη Θεσσαλονίκη τα τελευταία 7 χρόνια, χωρίς δίπλωμα και φυσικά χωρίς αυτοκίνητο. Η μόνη λύση ανάγκης για τις μετακινήσεις μου είναι δυστυχώς τα λεωφορεία. Γιατί η μετακίνηση με λεωφορεία στη Θεσσαλονίκη, μόνο ως λύση ανάγκης μπορεί να χαρακτηριστεί. Η κατάσταση πάει από το κακό στο χειρότερο και οι συνθήκες λειτουργίας τους, κάθε άλλο παρά αξιοπρεπείς είναι. Η διαδρομή που κάνω από Χαριλάου, με το λεωφορείο 10, για να κατέβω στο κέντρο της πόλης, σε ώρες που δεν έχει αρκετή κίνηση, είναι συνήθως γύρω στα 20 λεπτά. Ωστόσο, σε ώρες αιχμής, ή τον τελευταίο καιρό που το μποτιλιάρισμα είναι μόνιμο στο δρόμους, μπορεί για να φτάσω στο κέντρο να χρειαστώ 45-50 λεπτά. Υπό κανονικές συνθήκες τόσο καιρό, πάντα γνωρίζαμε τις ώρες που έπρεπε να αποφύγουμε για να μην “κολλήσουμε” στο αφόρητο “σταμάτα – ξεκίνα” και αυτές συνήθως ήταν οι ώρες που ο κόσμος πηγαίνει και γυρνάει από τη δουλειά του. Πλέον όμως, ειδικά μετά τις εργασίες για το Flyover, είτε κατέβεις στις 7:00, 11:00, 15:00, 18:00, είναι το ίδιο ακριβώς. Πολλές φορές σκέφτομαι αν πραγματικά θέλω και είναι ανάγκη να κατέβω στο κέντρο ή αν μπορώ με κάποιον τρόπο να το αποφύγω, μόνο για την ταλαιπωρία που ξέρω ότι θα περάσω στο λεωφορείο. Αν  χρειάζεται να πάω κάπου γρήγορα τους τελευταίους μήνες, η μόνη λύση είναι το ταξί. 

Συγκεκριμένα το λεωφορείο που χρησιμοποιώ τώρα, αλλά και αυτό που χρησιμοποιούσα για πολλά χρόνια όταν έμενα στην περιοχή της Μπότσαρη, το 10 και το 2Κ, είναι συνήθως αρκετά “μπουκωμένα” από άποψη κόσμου. Δεν είναι λίγες οι φορές που έχω δει να κλέβουν μπροστά στα μάτια μου, ή μεθυσμένους και παραβατικούς που δεν έχουν κανέναν έλεγχο των πράξεων τους. Οπότε σαν κοπέλα που θέλω να γυρίσω μόνη το βράδυ, με κάνει να το φοβάμαι και να το αποφεύγω ακόμα περισσότερο. Και εγώ φυσικά δεν την έχω γλιτώσει, μιας και με έχουν κλέψει μέσα στον ΟΑΣΘ, αλλά από τότε θέλω να πιστεύω ότι ξέρω να φυλάγομαι κάπως καλύτερα. 

Όσον αναφορά τις μετακινήσεις για τη δουλειά, επειδή η εργασία μου είναι στο εμπορικό κέντρο, μπορώ να πω ότι το λεωφορείο 36 είναι ίσως ένα από τα καλύτερα. Ακόμα και σε ώρες αιχμής δεν αντιμετωπίζω θέματα με την κίνηση, ούτε με τον κόσμο. Αν είσαι 5 λεπτά πιο νωρίς στη στάση, έχεις ακόμη και το προνόμιο να διαλέξεις μια θέση. Στο συγκεκριμένο λεωφορείο, μέχρι και βιβλίο νιώθω άνετα να διαβάσω. Το μόνο αρνητικό είναι πως δεν έχει συχνά δρομολόγια και αν δεν πραγματοποιηθεί ένα από αυτά, δυσκολεύεται αρκετά η μετακίνηση και το πρόγραμμά μου». 

Κυριακή, 24 ετών

«Μένω ανατολικά, στο Φάληρο της Θεσσαλονίκης. Αν και η περιοχή είναι σχετικά κοντά στο κέντρο, από όταν μετακόμισα στην πόλη πριν από 6 χρόνια, επέλεγα πάντα τα λεωφορεία για πιο γρήγορες μετακινήσεις. Αυτή δεν είναι η πραγματικότητα που ισχύει σήμερα. Παλαιότερα επέλεγα την μετακίνηση με τον ΟΑΣΘ καθημερινά, αλλά πλέον το έχω ελαττώσει στις 3 με 4 φορές την εβδομάδα. Είναι μεγάλη ταλαιπωρία. Μιλάμε για ένα μέσο που χρησιμοποιείται από εκατοντάδες ανθρώπους καθημερινά, μιας και δεν έχουμε άλλη επιλογή. Το μοναδικό μέσο αστικής συγκοινωνίας που διαθέτει η Θεσσαλονίκη, και το χρησιμοποιούν ηλικιωμένοι, φοιτητές, μικρά παιδιά, οικογένειες με μωρά, άστεγοι, μεθυσμένοι. Οι περισσότεροι από εμάς, για να μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας, συνήθως χωρίς εισιτήριο ή κάρτα και φυσικά καμία επίπτωση. 

Η αλήθεια είναι πως έχω τη δυνατότητα να πάρω πολλά λεωφορεία, όπως 33, 39, 7, 3Κ, 5, 6. Αλλά η ταλαιπωρία που υπάρχει σε όλα είναι η ίδια. Τα δρομολόγιά τους είναι συχνά, αλλά επειδή η στάση μου είναι από τις τελευταίες πριν φτάσουμε στο κέντρο, όλα τα λεωφορεία ανεξαρτήτως, είναι πάντα φίσκα. Είτε θα μπω και θα είμαι με το πρόσωπο κολλημένο στην πόρτα ή δεν θα καταφέρω να μπω καν. Για θέση ούτε να το συζητώ. Η πολυκοσμία είναι αφόρητη, οι άνθρωποι είναι κυριολεκτικά ο ένας πάνω στον άλλον, που υπάρχουν φορές που έχω νιώσει ότι δεν έχω οξυγόνο και αναγκάστηκα να βγω. Αν και η διαδρομή που κάνω είναι αρκετά σύντομη σε σχέση με άλλες, γίνεται πλέον σε 15 λεπτά, αν όχι παραπάνω, κάτι το οποίο πριν 6 χρόνια, γινόταν κυρίως στις ώρες αιχμής.

Το να σταματήσει ένα λεωφορείο στη μέση της διαδρομής, πάνω στην Βασιλίσσης Όλγας κιόλας, επειδή έχει βλάβη, ή χάλασε κάτι που ούτε ο οδηγός δεν έχει καταλάβει, το έχω πλέον σαν καθημερινό φόβο γιατί έχει συμβεί αρκετές φορές. Οι τσακωμοί, η γκρίνια και οι φωνές μέσα στο λεωφορείο είναι καθημερινό φαινόμενο. Πάντα υπάρχει κάποιος ηλικιωμένος που θα αρχίσει να ωρύεται γιατί ένας νέος δεν του δίνει τη θέση ή κάποιος θα ξεκινήσει να διαφωνεί με τον άγνωστο διπλανό του για κοινωνικοπολιτικά θέματα της επικαιρότητας. Όπως και να έχει το πράγμα, δεν έχουμε πάντα την όρεξη να γελάσουμε με τις ασυναρτησίες του καθενός εκεί μέσα.

Όλο αυτό με απωθεί πάρα πολύ από τα λεωφορεία, με “φορτώνει” με προβλήματα που δεν χρειάζομαι να έχω. Αυτοί είναι και οι λόγοι που προτιμώ πλέον τη μετακίνηση με τα πόδια. Μένω σε περιοχή που αυτό είναι εφικτό για εμένα, χρειάζεται φυσικά να ξεκινήσω λίγο πιο νωρίς από ότι αν επέλεγα το λεωφορείο, αλλά τουλάχιστον δεν έρχομαι σε επαφή με τόσο κόσμο και κυρίως δεν στριμώχνομαι». 

Κωνσταντίνα, 23 ετών 

«Το να πηγαίνω στο κέντρο καθημερινά από την Χαριλάου που μένω, ήταν έτσι κι αλλιώς ταλαιπωρία καθώς πάντα ένα αστικό του ΟΑΣΘ (το 10, το 58) θα μπορούσε να με εξυπηρετήσει, καθώς και όταν βιαζόμουν, ένα ταξί. Τον τελευταίο μήνα και κάτι παραπάνω βέβαια, ομολογώ πως έγινε ανυπόφορη η μετακίνηση με τα αστικά αλλά καθώς παραμένει το πιο φθηνό μέσο της πόλης – και το μοναδικό μαζικής μεταφοράς – οπλίζεσαι με αρκετή υπομονή, μάσκα και ρούφηγμα κοιλιάς για να χωρέσεις και παίρνεις την απόφαση να μπεις μαζί με άλλους είκοσι που σπρώχνουν να περάσουν πρώτοι λες και μοιράζουν καραμέλες…

Πάντως, από τη στιγμή που θα μπω – είναι και μεσημέρι που ανεβαίνουν μαθητές και εργαζόμενοι – μέχρι να φτάσω στην Πλατεία Αριστοτέλους έχει τύχει να κάνω και 45 λεπτά. Μάλιστα πολλές φορές που η υπομονή χτυπάει κόκκινο από τα ξεκίνα – σταμάτα του οδηγού, κατεβαίνω και μία δύο στάσεις νωρίτερα για να περπατήσω (με τη σιγουριά πως όταν φτάσω γραφείο, οι υπόλοιποι στο αστικό μόλις που θα φτάσουν στην επόμενη στάση). Το καλό είναι όμως πως το 58 πλέον έχει πολύ πιο συχνά δρομολόγια από παλιότερα οπότε εμείς τουλάχιστον στην περιοχή μου δεν περιμένουμε συνήθως πολύ. Τώρα που το σκέφτομαι, ίσως κάπως παραπάνω τα Σαββατοκύριακα που είναι λιγότερα τα λεωφορεία…

Από περιπέτειες βέβαια μέσα στα αστικά, βιβλίο ολόκληρο θα μπορούσα να γράψω. Από ξαφνικές αβαρίες που μας κατέβασαν λίγο μετά που ανεβήκαμε (χωρίς να υπάρχει εξήγηση), μέχρι οδηγούς που δεν ξέρουν να οδηγούν λεωφορείο (λίγες μέρες πριν, οδηγός δεν ήξερε να βγάλει το χειρόφρενο και μείναμε στη μέση ενός δρόμου για δέκα λεπτά ή λίγο αργότερα, που πέρασε στο αντίθετο ρεύμα ήμασταν σίγουροι πως εκεί τέλειωσε η ζωή μας. Ευτυχώς έστριψε το τιμόνι έγκαιρα…). Όταν βρω να καθίσω, πολλές φορές ανοίγω κάποιο λογοτεχνικό βιβλίο και διαβάζω για να μειώσω και τον χρόνο που πάει τζάμπα. Για χαμένο χρόνο στις στάσεις από την άλλη, μη το συζητήσουμε. Μάθαμε πλέον να περιμένουμε συνέχεια έναν ΟΑΣΘ, να τον πληρώνουμε, να τον ανεχόμαστε και αυτός με τη σειρά του να μας αντιμετωπίζει συνεχώς ως επιβάτες τέταρτης κατηγορίας. Έλα όμως που δε μπορεί να γίνει αλλιώς. Και πιο πολύ με αρρωσταίνει πως κι όταν (Κάαααποτε) λειτουργήσει το Μετρό, στην Παπαναστασίου πάλι με αστικά θα κυκλοφορούμε. Είναι η μοίρα μας…»