Ντεπώ: Μνημόνιο συνεργασίας Δήμου-ΑΠΘ για την αξιοποίησή του, μετά τις πρωτοβουλίες της Parallaxi

Θετική προοπτική, μετά από δεκαετίες απραξίας, διαφαίνεται για το ιστορικό κτιριακό συγκρότημα του Ντεπώ αλλά και την ευρύτερη περιοχή στην οποία χάρισε το όνομά του.

Χθες το βράδυ, εγκρίθηκε ομόρφωνα από το δημοτικό συμβούλιο μνημόνιο συνεργασίας του Δήμου Θεσσαλονίκης με το ΑΠΘ, που αποσκοπεί στην αναβάθμιση και τη λειτουργική αξιοποίηση του συγκροτήματος.

Τη σπουδαιότητα του Ντεπώ, δηλαδή του παλιού αμαξοστασίου τραμ της πόλης, ανέδειξε ήδη από τον περασμένο Σεπτέμβριο η Parallaxi και το «Η Θεσσαλονίκη Αλλιώς», υπό την αιγίδα των 59α Δημητρίων. Ο χώρος του συγκροτήματος αποδόθηκε στο κοινό, προκειμένου να παρακολουθήσει την παράσταση «2310», σε σκηνοθεσία Χάρη Πεχλιβανίδη και σε κείμενα του ίδιου και του Γιώργου Τούλα. Πρωταγωνίστησαν έξι ράπερς της πόλης: ο 12ος Πίθηκος, ο Dof twogee, ο Vlospa, ο Sadam, ο ΛΕΞ και ο Μικρός Κλέφτης.

Η παράσταση ανέβηκε για μόλις δύο μέρες, δίνοντας μια μοναδική ευκαιρία για επίσκεψη στις εγκαταστάσεις του παλιού αμαξοστασίου.

Τη δεύτερη ημέρα, ακολούθησε δημόσια συζήτηση με τη συμμετοχή του δημάρχου Θεσσαλονίκης, Στέλιου Αγγελούδη, της Μαρίας Δούση, καθηγήτριας της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ στο τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, και της Τζένης Βελένη, αρχαιολόγου, συγγραφέα και θεατρολόγου.

Στο πλαίσιο της ίδιας πρωτοβουλίας, γεννήθηκε και το ντοκιμαντέρ «Επιστροφή στο Ντεπώ», μια συμπαραγωγή της Parallaxi και του ONASSIS CULTURE. Η σκηνοθεσία του ανήκει στο Δημήτρη Ζάχο. Στο φετινό 27ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης κέρδισε το πρώτο βραβείο κοινού για ελληνική παραγωγή.

Στις 11 Σεπτέμβρη, η Parallaxi και το Θεσσαλονίκη Αλλιώς θα επιστρέψουν ξανά στο Ντεπώ, σε μία ακόμα εκδήλωση με κινηματογραφικό, μουσικό και πολιτικό-πολιτιστικό ενδιαφέρον. Ο τίτλος της: «Φωτίζοντας το Ντεπώ». Εκεί αναμένεται μία ακόμα θετική εξέλιξη για το μέλλον του συγκροτήματος.

Το συγκρότημα που ονομάτισε μια ολόκληρη περιοχή, πριν περάσει στην αφάνεια

Το συγκρότημα του Ντεπώ, που έδωσε το όνομά του σε ολόκληρη τη γύρω περιοχή, δεσπόζει στη συμβολή των οδών Βασιλίσσης Όλγας και Δελφών, λίγο πριν τη Βίλα Μπιάνκα. Εδώ λειτουργούσαν από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα οι εγκαταστάσεις της Εταιρείας Τροχιοδρόμων και Ηλεκτροφωτισμού, που ήταν υπεύθυνη για τη λειτουργία του τραμ τη Θεσσαλονίκη. Το συγκρότημα στέγαζε αποθήκες, γραφεία, αμαξοστάσιο αλλά και στάβλους (τα πρώτα χρόνια λειτουργίας των τραμ, όταν ήταν ακόμμα ιππήλατα). Τα σχέδια του Ντεπό ανήκουν στον αρχιτέκτονα της Συνοικίας των Εξοχών, Πιερό Αριγκόνι (Βίλα Μπιάνκα, Ιπποκράτειο κ.ά.).

Το τραμ ξεκίνησε επίσημα, αρχικά ως ιππήλατο, το Μάιο του 1893. Τις επόμενες δεκαετίες, εξυπηρέτησε πλήθος περιοχών της πόλης, μέχρι που η έλευση του ΟΑΣΘ το 1952 οδήγησε στη σταδιακή κατάργησή του, υποθηκεύοντας για δεκαετίες τη βιώσιμη αστική κινητικότητα στην πόλη. Αρχικά ξηλώθηκε το 1954 η γραμμή της Β. Όλγας και το 1957 έπαψε ολοκληρωτικά η λειτουργία του.

Σήμερα το ιστορικό συγκρότημα περιβάλλει μια εικόνα έντονης παρακμής, και οι Θεσσαλονικείς στερούνται ένα αρχιτεκτονικό στολίδι αλλά και έναν πολύτιμο δημόσιο χώρο με μεγάλες δυνατότητες. Εδώ και δεκαετίες, η μοναδική χρήση που επιφύλαξε η πόλη για το Ντεπώ ήταν η στέγαση ενός σταθμού οχημάτων της ΕΛ.ΑΣ.

Το 1994 ο χώρος χαρακτηρίστηκε διατηρητέος, με την αιτιολογία ότι περιλαμβάνει «σημαντικά κτίρια νεώτερης αστικής υποδομής, έργο του αρχιτέκτονα Ρ. Αrigoni, τα οποία αποτελούν ιστορικό σημείο αναφοράς και σημαντική μαρτυρία για την πολεοδομική ανάπτυξη της πόλης της Θεσσαλονίκης προς τα ανατολικά». Ωστόσο, καμία ενέργεια ανάδειξης και αξιοποίησης δεν προχώρησε —μέχρι τώρα.

Μια υπόσχεση σε στάδιο υλοποίησης

Στην περσινή συζήτηση με τις κ.κ. Δούση και Βελένη, ο Στέλιος Αγγελούδης δεσμεύτηκε να βάλει μπροστά τις διαδικασίες για την αξιοποίηση του χώρου, σε συνεργασία και με το ΑΠΘ. Φαίνεται, λοιπόν, πως ήρθε η ώρα να ξεκινήσουν οι σχετικές διαδικασίες, μετά και από το πράσινο φως που έδωσε το δημοτικό συμβούλιο στο μνημόνιο συνεργασίας.

Η συνέχεια θα δοθεί στις 11 Σεπτεμβρίου, με μια ακόμα θετική εξέλιξη: Στο πλαίσιο της εκδήλωσης «Φωτίζοντας το Ντεπώ», αναμένεται να γίνει η επίσημη υπογραφή του μνημονίου από τον κ. Αγγελούδη και τον Αναστάσιο Τέλλιο, πρόεδρο του τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΑΠΘ. Ολοκληρώνεται έτσι, με τον πιο παραγικό τρόπο, η αρχή μίας συστηματικής προσπάθειας για την ανάδειξη του ιστορικού συγκροτήματος, η οποία εγκαινιάστηκε από την Parallaxi και το «Η Θεσσαλονίκη Αλλιώς» πριν έναν χρόνο.

Στο πλαίσιο του μνημονίου, θα γίνει μια συστηματική, διεπιστημονική έρευνα για την τεκμηρίωση του συγκροτήματος. Από αυτήν θα προκύψουν συγκεκριμένες προτάσεις για την αποκατάσταση και την ανάδειξή του, προκειμένου να αναζητηθεί μετά κάποιο σχήμα χρηματοδότησης για την υλοποίηση των απαραίτητων εργασιών.

Ευρύτερη αστική αναζωογόνηση, με επίκεντρο το κτιριακό συγκρότημα

Με αφορμή την ομόφωνη έγκριση του μνημονίου από το δημοτικό συμβούλιο, ο κ. Αγγελούδης δηλώνει: «Πριν ένα χρόνο, συμμετέχοντας στην πολύ ενδιαφέρουσα εκδήλωση που διοργάνωσε η Parallaxi για την αισθητική και λειτουργική αναβάθμιση του ιστορικού κτιριακού συγκροτήματος του Ντεπώ, είχα δεσμευτεί πως ο Δήμος Θεσσαλονίκης θα αναλάβει απτές πρωτοβουλίες προς την κατεύθυνση αυτή.

» Χθες, εγκρίθηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο Θεσσαλονίκης η πρότασή μας για την υπογραφή Μνημονίου Συνεργασίας με το Τμήμα Αρχιτεκτόνων του ΑΠΘ, το οποίο αναλαμβάνει την εκπόνηση μελετών και την κατάθεση συγκεκριμένων προτάσεων για την ανάταξη της περιοχής. Με το χρηματοδοτικό εργαλείο της ΕΤΕπ έχουμε πλέον τη δυνατότητα να στηρίξουμε οικονομικά την ολοκλήρωση των παρεμβάσεων που θα προκριθούν.

» Η πόλη συνομιλεί ενεργά με την ιστορία της, αξιοποιεί το κτιριακό της απόθεμα και κοιτάζει με αισιοδοξία την επόμενη ημέρα».

Η υπογραφή του μνημονίου από μεριάς του ΑΠΘ θα γίνει από τον Αναστάσιο Τέλλιο, πρόεδρο του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών. Με δηλώσεις του στην Parallaxi, διευκρινίζει ότι το μνημόνιο προβλέπει δύο φάσεις υλοποίησης: μία προκαταρκτική, τετράμηνης διάρκειας, όπου θα γίνει η στοχοθεσία και η γενική περιγραφή του project, και μία βασική, κατά την οποία θα γίνουν οι απαραίτητες μελέτες.

«Να σημειωθεί ότι από το μνημόνιο θα προκύψουν μελέτες για την αξιοποίηση όχι μόνο του συγκροτήματος του Ντεπώ αλλά και της ευρύτερης αστικής περιοχής», επιβεβαιώνει ο κ. Τέλλιος. «Η ευρύτερη περιοχή έχει πολύ ενδιαφέρον. Περιλαμβάνει τη Βίλα Μπιάνκα, το Βαφοπούλειο, βορειότερα τη Νομαρχία με τον ομώνυμο σταθμό του μετρό, τη συνοικία Ουζιέλ κ.α. Η μελέτη θα περιλαμβάνει ακόμα και συγκοινωνιακούς παράγοντες, γιατί μιλάμε για μία πολυσύχναστη περιοχή, με κεντρικούς δρόμους όπως η Βασιλίσσης Όλγας, η Σοφούλη και η Ανθέων».

Η υλοποίηση του μνημονίου θα ανατεθεί σε μία διεπιστημονική ομάδα με επικεφαλής τον κ. Τέλλιο, αποτελούμενη από αρχιτέκτονες, ειδικούς στην αποκατάσταση, πολιτικούς μηχανικούς, χωροτάκτες, πολεοδόμους. Τα ακριβή καθήκοντα της ομάδας θα προσδιοριστούν επακριβώς αφού ολοκληρωθεί η προκαταρκτική φάση του μνημονίου.

Στις 11 Σεπτεμβρίου θα ξεκινήσει, λοιπόν, μία σημαντική διαδικασία για την ανάδειξη ενός ακόμα πιο σημαντικού κτιριακού αποθέματος της Θεσσαλονίκης. Η ώρα του Ντεπώ έχει φτάσει.