Θεσσαλονίκη: Από την απαξίωση στο φως – Το γλυπτό που αποκτά δεύτερη ζωή στο πάρκο που μεταμορφώνεται

Αλλάζει για τα καλά πρόσωπο το πάρκο «Πεδίον του Άρεως» απέναντι από την ΕΡΤ3, ένας πνεύμονας πρασίνου στην καρδιά της Θεσσαλονίκης που τα τελευταία χρόνια βρίσκονταν σε διαρκή αναμονή και παρακμή.

Μετά από προσπάθειες της νέας διοίκησης και του δημάρχου Θεσσαλονίκης Στέλιου Αγγελούδη η έκταση παραχωρήθηκε στον δήμο Θεσσαλονίκης από το Ταμείο Εθνικής Άμυνας για τα επόμενα 15 χρόνια.

Ένας χώρος που πλέον γίνεται πόλος έλξης για μικρούς και μεγάλους με την κατασκευή της παιδικής χαράς, αλλά και τα πρωτότυπα παιχνίδια που υπάρχουν γύρω από αυτήν και έχουν μετατρέψει το άχαρο έδαφος σε έναν μεγάλο παιδότοπο.

Το σκηνικό συμπληρώνεται από τα 250 δέντρα που φυτεύτηκαν, αλλά και από τις λιμνούλες που βρισκόταν στο χώρο και καθαρίζονται.

Μέσα στο πάρκο και συγκεκριμένα μέσα στο σιντριβάνι που υπάρχει στο χώρο, αποκτά -επιτέλους- δεύτερη ζωή ένα γλυπτό που εκδιώχθηκε από την αρχική του θέση και έμεινε για χρόνια στα αζήτητα καθώς ήταν κλεισμένο μέσα σε μία αποθήκη.

Πρόκειται για την «Υδροχοούσα Χωρική» ένα γλυπτό του αείμνηστου Ζάχου Μπεκιάρη.

Στην εργασία (2015-2016) της Φωτιάδου Κυριακή «Καταγραφή και μορφολογική ανάλυση των υπαίθριων γλυπτών της Θεσσαλονίκης, από το 1912, ως τις μέρες μας» με επιβλέπων τον Μαρτινίδη Πέτρο, Ομότιμο Καθηγητή Αρχιτεκτονικής Σχολής, Α.Π.Θ., παίρνουμε χρήσιμες πληροφορίες γύρω από τα χαρακτηριστικά του έργου, αλλά και την ιστορία του.

Η «Υδροχοούσα Χωρική» είναι κατασκευασμένη από χαλκό. Έχει ύψος 1,90 μ. και αναπαριστά μια χωρική με μακεδονίτικη φορεσιά σε φυσικό μέγεθος.

Δείγμα γλυπτικής με ηθογραφικό χαρακτήρα στο δημόσιο χώρο.

Η βάση είναι διαμορφωμένη σαν φυσική πηγή , που δέχεται το νερό της χωρικής.

Είχε επιλεγεί σε πανελλήνιο διαγωνισμό στο τέλος του 1974.

Το γλυπτό είχε επιλεγεί να τοποθετηθεί στο χώρο πρασίνου ανάμεσα στο Μπεζεστένι και μια πολυκατοικία.

Η σύνθεση προσέφερε μια ευχάριστη πνοή στο άνυδρο αστικό περιβάλλον της καρδιάς του εμπορικού κέντρου.

Η «Υδροχοούσα Χωρική» είναι από τα λίγα γλυπτά με σωστή σχέση ανοιχτού χώρου, πεζοδρομίου και κτιρίων.

Το καλλιτεχνικό ύφος του Μπεκιάρη είναι επηρεασμένο από τους εκφραστικούς τύπους των ζωγράφων της σχολής του Μονάχου και χαρακτηρίζεται από τη νοσταλγία της αγροτικής ζωής.

Ο τότε δήμαρχος της Θεσσαλονίκης, Χρήστος Φλωρίδης, είχε δηλώσει σχετικά ότι «με την ευκαιρία της τοποθέτησης αυτού του έργου (1971), που είναι εμπνευσμένο από την ελληνική προγονική μας παράδοση και το λαϊκό μας πολιτισμό, οφείλουμε γενικότερα να προβληματιστούμε για έναν ολόκληρο κόσμο που χάνεται».

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η αρχική θέση για την τοποθέτηση του γλυπτού ήταν στη στη συμβολή των οδών Ανθέων και Κριεζώτου.

Το έργο παρέμεινε σε εργοτάξιο του Δήμου Θεσσαλονίκης, ως την ολοκλήρωση των έργων στο πάρκο Εγνατίας με Βενιζέλου.

Τελικά, τοποθετήθηκε εκεί στις 9/9/1979 στην αδιαμόρφωτη τότε μικρή πλατεία.

Το έργο αποσύρθηκε από το σημείο εκείνο λόγω των εργασιών του Μετρό.

Ωστόσο, αντί να τοποθετηθεί κάπου αλλού στην πόλη, άγνωστο γιατί κατέληξε και πάλι σε μια αποθήκη.

Ο Ζάχος Μπεκιάρης ζήτησε εγγράφως το 2009 από τον τότε δήμαρχο Θεσσαλονίκης να τοποθετηθεί εκ νέου το έργο στο σημείο, μετά την ολοκλήρωση των εργασιών.

Τέσσερα χρόνια αργότερα, ο Ζάχος Μπεκιάρης φεύγει από τη ζωή.

12 χρόνια μετά, το έργο του επιτέλους βγαίνει ξανά στο φως και έχει πάρει τη θέση του σε ένα περιβάλλον μάλιστα που ταιριάζει απόλυτα καθώς θα έχει κυρίαρχο στοιχείο το νερό.

Τα… δίδυμα έργα σε Διδυμότειχο, Αμπελώνα και οι διαφορές του με αυτό της Θεσσαλονίκης

Ο τότε Δήμαρχος Διδυμοτείχου, Γ. Σπυράκης, είχε ζητήσει την έγκριση του τότε Δημάρχου Θεσσαλονίκης, Μ. Παπαδόπουλου, να αποκτήσει και το Διδύμοτειχο τη δική της «Υδροχοούσα Χωρική».

Η χύτευση έγινε από το ίδιο εκμαγείο, το οποίο είχε στην κατοχή του ο γλύπτης. Η διαφορά ωστόσο σε σχέση με το γλυπτό της Θεσσαλονίκης έχει να κάνει με το ότι η χωριατοπούλα του Διδυμοτείχου φοράει θρακιώτικη φορεσιά.

Η «Υδροχοούσα Χωρική» του Μπεκιάρη που κατέκτησε το 2ο βραβείο στην έκθεση Φιλοθέης το 1978, δωρίστηκε από τον δημιουργού στο Δήμο Αμπελώνα στον Τύρναβο της Λάρισας, με την χωριατοπούλα του γλυπτού να φορά φορεσιά καραγκούνας.

Ποιος ήταν ο Ζάχος Μπεκιάρης

Ο Ζάχος Μπεκιάρης ήταν γλύπτης, σκηνογράφος και καθηγητής καλλιτεχνικών. Γεννήθηκε στον Αμπελώνα Λάρισας το 1931 και πέθανε το 2013.

Μετά την αποφοίτησή του από το Δημοτικό Σχολείο Αμπελώνα συνέχισε τις σπουδές του στο 1ο Γυμνάσιο Λάρισας. Στα 27 του χρόνια έδωσε εξετάσεις στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, όπου σπούδασε ως υπότροφος, γλυπτική στο εργαστήριο του Γιάννη Παπά, ενώ ταυτόχρονα φοίτησε και στο εργαστήριο σκηνογραφίας με δάσκαλο τον Β. Βασιλειάδη.

Αποφοίτησε το 1963 με άριστα, λαμβάνοντας υποτροφία σε όλη τη διάρκεια των σπουδών του. Συμμετείχε σε πολλές εκθέσεις και έλαβε ποικίλες διακρίσεις.

Στην αρχή ασχολήθηκε με ρεαλιστικές σκηνές της καθημερινής ζωής. Mε το έργο «Υδροχοούσα Χωρική», το οποίο αργότερα δώρισε στον Δήμο Αμπελώνα, έλαβε το 2ο βραβείο στην έκθεση Φιλοθέης το 1978.

Έργα του κοσμούν μνημεία και χώρους σε Αμπελώνα, Λάρισα, Αθήνα, Θεσσαλονίκη και άλλες πόλεις. Φιλοτέχνησε γύρω στις 50 προτομές και 14 Ηρώα, που βρίσκονται σε δημόσιους χώρους και ιδιωτικές συλλογές. Ως καθηγητής καλλιτεχνικών εργάστηκε στη Λάρισα και στην Αθήνα.

Μετά από διαγωνισμό του Υπουργείου Παιδείας συνέγραψε βιβλίο για τα καλλιτεχνικά της Β΄ Γυμνασίου, το οποίο κέρδισε το 1ο βραβείο και εκδόθηκε από τον Οργανισμό Εκδόσεων Σχολικών Βιβλίων και ετοίμασε προς έκδοση δεύτερο βιβλίο για το Γυμνάσιο και Λύκειο. Ήταν μέλος του ΕΕΤΕ.

Τη γενέτειρά του, τον Αμπελώνα της Λάρισας, κοσμούν τα έργα του «Υδροχοούσα Χωρική» και το μνημείο για τους πεσόντες Αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης του Αμπελώνα 1940.

*με πληροφορίες από:

«Καταγραφή και μορφολογική ανάλυση των υπαίθριων γλυπτών της Θεσσαλονίκης, από το 1912, ως τις μέρες μας» της Φωτιάδου Κυριακής Επιβλέπων: Μαρτινίδης Πέτρος Ομότιμος Καθηγητής Αρχιτεκτονικής Σχολής, Α.Π.Θ.

Οι προτομές των Ιωάννη Κέλλα και Γιάννη Παπαγαρυφάλλου – larissanet.gr / Πανάγου Β.