23 βήματα στην Παναγία Φανερωμένη

Εδώ και έναν χρόνο, η Παναγία Φανερωμένη είναι η γειτονιά στην οποία ξυπνάω και κοιμάμαι. Κομμάτι της Β’ δημοτικής κοινότητας του δήμου Θεσσαλονίκης, βρίσκεται τόσο στα όρια της εμβέλειάς του που για πολλούς ακουμπά με την άκρη του ποδιού της στη Νεάπολη και στις Συκιές. Θα έλεγε κανείς πως η Παναγία Φανερωμένη είναι γεωγραφικά στο περιθώριο του κέντρου, αλλά με μόλις είκοσι λεπτά περπάτημα φτάνεις στην Πλατεία Αριστοτέλους.

Πολυπολιτισμική και ιδιότροπη, η Παναγία Φανερωμένη έχει μηδενική αισθητική αλλά ταυτόχρονα διαθέτει εκείνη τη δημιουργική παρακμή (όρος κατοχυρωμένος για το παράδειγμά της) που θα λατρέψει όποιος έχει εμμονή να παρατηρεί τις λεπτομέρειες.

Είναι η γειτονιά στην οποία θα μπορούσε να νοικιάσει ένα δώμα ο Ρέιμοντ Κάρβερ και να γράφει τα διηγήματά του την ώρα που στο διπλανό σπίτι θα έκανε πρόβα ο Γιάννης Φλωρινιώτης το «Πειράζει που είσαι μεγάλη φίρμα». Είναι εκείνο το μέρος που ταρακουνιέται τα ξημερώματα από το φτιαγμένο αμάξι με Πάνο Κιάμο στο τέρμα, αλλά με το πρώτο φως του ήλιου ένας ξεχασμένος πότης τραγουδά το «Ακορντεόν» του Μάνου Λοΐζου για καλημέρα. Είναι ο τόπος των αντιθέσεων.

Στην Παναγία Φανερωμένη (μου), λοιπόν, 23 καρέ αποτυπωμένα με λέξεις φτιάχνουν έναν «χάρτη» παρατηρητικότητας σε αυτή την περιφερειακή γωνιά του δήμου Θεσσαλονίκης. 23 νοητά βήματα στην Παναγία Φανερωμένη:

1. Ο Σύλλογος Θεαματικών Περιστεριών: Τσίπουρα, μπύρες και λαϊκά άσματα με φόντο μια τηλεόραση συνέχεια ανοιχτή. Κάθε Σάββατο, το κέφι ανάβει παραπάνω και η ένταση στο ραδιόφωνο ανεβαίνει. Μάζωξη αντρών σε κάτι που μοιάζει με καφενείο.

2. Το κομμωτήριο με την ολόσωμη αφίσα της κομμώτριας: Από τη μια μεριά της βιτρίνας βλέπεις τις τιμές για γυναικείο, παιδικό, αντρικό, βαφές κι ανταύγειες, από την άλλη μένεις να χαζεύεις την ίδια την κομμώτρια, μια περίεργη προσπάθεια για το ολόγραμμά της. Η εκτυπωμένη αφίσα της είναι αξιοθέατο για την περιοχή.

3. Το καφεκοπτείο που μαγειρεύει για τους αστέγους: Μια φορά την εβδομάδα, η γυναίκα του καφεκοπτείου, μαζί με άλλες κυρίες της γειτονιάς, μαγειρεύουν γεύματα που μοιράζονται στους αστέγους της πόλης μέσα από τη συλλογικότητα Room 39.

4. Το ΠΑΣΟΚ ποτέ δεν πεθαίνει: Πάνω σε μια κολόνα της ΔΕΗ, οι ξεχασμένες αφίσες του ΠΑΣΟΚ, σαν έτοιμες από καιρό, σαν θαρραλέες αλλά συνάμα φαγωμένες από την ήλιο και τη βροχή, μοιάζουν απομεινάρι μιας άλλης εποχής.

5. Ο φούρνος χωρίς πεντάλεπτα: Σε έναν από τους φούρνους της Παναγίας Φανερωμένης, είναι σίγουρο ότι ακούσεις την ερώτηση «μήπως έχεις πεντάλεπτο;». Η απάντηση συνήθως είναι «όχι» και τότε καταλήγεις να το χρωστάς με το επόμενο ψωμί της επόμενης μέρας. Μαγεία.

6. Οι γάτες που ξεροσταλιάζουν έξω από το καφενείο: Τρώνε πάντα κροκέτες σε μιαν άκρη και ποτέ τους μεζέδες που βγάζει μέσα το μαγαζί. Αρχοντικές και με φουντωτό τρίχωμα, κάθονται συχνά μπροστά στην πόρτα και κοζάρουν με υπεροπτικό ύφος θαμώνες και περαστικούς.

7. Το ρωσικό μίνι μάρκετ: Από όλα τα καλά με γεύση εκ Ρωσίας εκπορευόμενη. Must το πολύ φθηνό γιαούρτι – με δύο ευρώ μένει στο ψυγείο σου για μέρες, έτσι για να σου υπενθυμίζει ότι όσο και να προσπαθείς, δεν θα το τελειώσεις ποτέ.

8. Η λαϊκή της Πέμπτης: Οι πάγκοι με τα ρούχα και τα παπούτσια κλέβουν τη δόξα των ζαρζαβατικών. Ανά δύο ώρες, οι τιμές πέφτουν σαν δείκτες χρηματιστηρίου σε κακή μέρα και τα πέδιλα που ξεκινούν από τα επτά ευρώ, σχεδόν χαρίζονται στις δύο το μεσημέρι. «Τρία ευρώ για τα μανεκέν» είναι μια ενδιάμεση κοστολόγηση.

9. Η κυρία με τα σίδερα μαλλιών: Εμφανώς κατάκοπη από τα χρόνια που κουβάλα στην πλάτη της, κάθε μέρα σκουπίζει το πεζοδρόμιο, ακόμη κι αν δεν είναι λερωμένο. Έχει ένα μαγαζί με είδη καλλυντικών – όχι και τόσο έξυπνη επιχειρηματική κίνηση στη γερασμένη Παναγία Φανερωμένη. Τα σίδερα μαλλιών στέκονται στη βιτρίνα για αιώνες, μοιάζουν να αναζητούν τον χαμένο καλλωπισμό της περιοχής.

10. Το λεωφορείο με τον αριθμό 26: Καλλιθέα – Πλατεία Ελευθερίας. Συναντάς εντός του τους πάντες και τα πάντα. Αν κάνεις ησυχία, κάπου στο βάθος, ο Φοίβος Δεληβοριάς τραγουδάει με την κιθάρα του: Ερημιά στην Καλλιθέα/ οι αετοί στα φαστ φουντ οργανώνονται/ μια μπουτίκ με ενδύματα αρχαία/ κι ένα μπουρδέλο που όσοι πάνε, πληρώνονται.

11. Το μπαλκόνι για καντάδα: Το πρωί κλειστή η μπαλκονόπορτα, τη νύχτα με αεράκι η κουρτίνα κάνει δειλές αλλά γοητευτικές βόλτες ανεμίζοντας προς τα έξω. Φωνάζει για καντάδα αυτό το μπαλκόνι. Κι αν όχι με ένα τραγούδι από τα παλιά, οι «Πλήρη Ντάξει» με τον «Ζηλιάρη» τους θα ταίριαζαν μοιραία: Καλέ μου, πάψε να πονάς/ λιώνεις μαζί κι εμένα/κι αν ρίχνω αλλού τα μάτια μου/ εγώ λατρεύω εσένα.

12. Μη δένετε στα κάγκελα: Κατάλοιπο της λαϊκής. Μια πινακίδα που εμφανίστηκε σε αρκετά μπαλκόνια. Η παραξενιά και οι φόβοι που συνοδεύουν την Παναγία Φανερωμένη. Στον αντίποδα, ωραία λεπτομέρεια για το Instagram.

13. Ο στολισμός του Επιταφίου: Κάθε χρόνο, για πάνω από μία δεκαετία, οι γυναίκες του 2ου Παραρτήματος ΚΑΠΗ Δήμου Θεσσαλονίκης στολίζουν τον Επιτάφιο στο Παρεκκλήσι των Τριών Μαρτύρων. Ένα εκκλησάκι από την πάνω μεριά της μεγάλης εκκλησίας της Παναγίας Φανερωμένης, σε ένα μέρος που υπάρχει και οδός Πιστών.

14. Το σχολείο που ήταν παλιός τεκές: Στο σημερινό 59ο δημοτικό σχολείο υπήρχε ένας περίφημος και πολύ πλούσιος τεκές, ο τεκές των Μεβλεβήδων του 17ου αιώνα. Βρισκόταν σε καίριο σημείο, με ωραία θέα προς την πόλη. Ο χαμένος πια τεκές ήταν η πιο γνωστή και πλούσια Μονή των Μεβλεβί στην οθωμανική αυτοκρατορία και η μοναδική στην ευρύτερη περιοχή των νοτιοανατολικών Βαλκανίων. Δείτε περισσότερα ΕΔΩ.

15. Οι γιαγιάδες που πίνουν καφέ σε αντικριστά μπαλκόνια: Δεν δίνουν ραντεβού η μία στο σπίτι της άλλης. Ψήνουν καφέ η κάθεμια στην κουζίνα της, κάθονται στο ξεχωριστό μπαλκόνι τους και μιλάνε από απόσταση. Δυνατά, με πολλές κουταλιές ντεσιμπέλ, κάθε Σάββατο του καλοκαιριού.

16. ΑΤΜ κανείς; Κανείς: Η Παναγία Φανερωμένη έχει τόσα καλτ διαμάντια που ακόμη και λεφτά να μην έχεις στην τσέπη σου, δεν χρειάζεται να βγάλεις. Δηλαδή, και να θέλεις να βγάλεις, δεν θα βρεις τράπεζα και ΑΤΜ (επί της ομώνυμης οδού, βεβαίως βεβαίως).

17. Το μεσιτικό παύλα ανθοπωλείο: Η αγαπημένη μου επιχείρηση. Σκέτο δαιμόνιο. Σε αυτό το μαγαζί θα βρεις αγγελίες για ενοικίαση και αγορά ακινήτων, ενώ ταυτόχρονα μπορείς να αγοράσεις μια μπιγκόνια για το (μελλοντικό) σπίτι σου. Πανέξυπνο.

18. Καλό μήνα κάθε μέρα: Στέκεται στα σκαλιά ενός σπιτιού κι αν περάσεις από μπροστά της, σου εύχεται καλό μήνα ανεξάρτητα από το τι γράφει το ημερολόγια. Μια γριά γυναίκα, με χαμένα τα λογικά της, που ξεπηδά από τις σελίδες του Μπουλγκάκοφ.

19. Η μπουγάτσα του Μπαντή: Αποθεώνεται στο TripAdvisor και έχει γεύση αναλλοίωτη. Η μπουγάτσα με κρέμα είναι το κλασικό πρωινό για τους κατοίκους της Παναγίας Φανερωμένης, και για όσους έρχονται τα Σαββατοκύριακα από πιο μακριά. Δείτε περισσότερα ΕΔΩ.

20. Οι γιαγιάδες που παίζουν χαρτιά στα βορειοδυτικά τείχη: Τα καλοκαίρια, γιαγιάδες που δεν μιλάνε ελληνικά (δυστυχώς, γιατί θα ήθελα να τους πω ένα μεγάλο μπράβο), επαναστατούν και κόντρα στους άντρες, κατεβάζουν καρέκλες και στήνουν το χαρτάκι τους στη σκιά των τειχών. Μεσημέρια με δροσιά και γέλια μεταξύ τους.

21. Λιθόστρωτο παρελθόν: Μετά τις μεγάλες νεροποντές του Μαΐου, ο στρωμένος δρόμος στην Αρκαδιουπόλεως έδωσε για λίγο τη θέση του στον λιθόστρωτο που αποκαλύφθηκε σε τμήμα του. Δείτε περισσότερα ΕΔΩ.

22. Το μπαλκόνι με τους μικρούς πρόσφυγες: Κάθε απόγευμα, σε ένα σπίτι που φιλοξενείται μια οικογένεια προσφύγων, τα μικρά παιδιά τους βγαίνουν στο μπαλκόνι και παίζουν με περίσσια χαρά έστω σε λίγα τετραγωνικά. Η κόρη στην προεφηβεία της κάνει το γόνατό της πίστα για τα αυτοκινητάκια του μικρότερου αδερφού της. Γαλήνη και ελπίδα.

23. Το υπαίθριο καφενείο: Οι παππούδες της περιοχής, περισσότεροι από τις γυναίκες, στήνουν το «καφενείο» τους στο πάρκο, παίζοντας τάβλι και χαρτιά. Όταν νιώθουν ακόμη περισσότερη σύμπνοια, κάνουν και μπάρμπεκιου τις Κυριακές τα μεσημέρια.