Γκράφιτι: Τέχνη ή βανδαλισμός; Η Θεσσαλονίκη χθες έδωσε την απάντηση
Μία αναλυτική συζήτηση που οργάνωσε το Σωματείο «Φίλοι του Ιστορικού Κέντρου της Θεσσαλονίκης».
Αυτό ήταν το κύριο ερώτημα που λίγο πολύ κλήθηκαν να απαντήσουν οι προσκεκλημένοι της εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε στο Πειραματικό Σχολείο του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Η εκδήλωση αυτή, ήταν μια πρωτοβουλία του Σωματείου «Φίλοι του Ιστορικού Κέντρου της Θεσσαλονίκης». Η εκδήλωση είχε τίτλο «O τοίχος έχει τη δική του ιστορία».
Πριν οι καλεσμένοι πάρουν τον λόγο, τη συζήτηση άνοιξε ο συντονιστής της συζήτησης, Δημήτρης Παπαδόπουλος, ο οποίος μίλησε γενικότερα για το γκράφιτι ως μορφή βανδαλισμού. Συγκεκριμένα, είπε: «Στόχος της σημερινής ημερίδας, είναι κυρίως να αναδείξουμε το πρόβλημα. Σε συνεννόηση με το Σωματείο και με τους ομιλητές μήπως προκύψουν κάποιες ιδέες, οι οποίες να είναι υλοποιήσιμες στο μέλλον».
Συνέχισε λέγοντας ότι «το θέμα είναι γενικά εκτός ελέγχου, δεν βλέπω καμία πρωτοβουλία από κανέναν, γι’αυτό άλλωστε πήραμε την πρωτοβουλία αυτή» τονίζει.
Διαβάστε σχετικά: Πότε θα πάψουν οι βανδαλισμοί σε αυτή την πόλη;
Πρώτος πήρε τον λόγο ο Σωκράτης Πίντζας, ο οποίος είναι αρχιτέκτονας και γλύπτης. Συγκεκριμένα, μίλησε για το πώς μπορεί να γίνει η «χρήση» των καλλιτεχνών του δρόμου, προς όφελος της όψης των πόλεων, δίνοντας μάλιστα και αντίστοιχα παραδείγματα από άλλες ευρωπαϊκές πόλεις. «Πολλοί από τους καλλιτέχνες του δρόμου, είναι πολύ σημαντικοί. Τα έργα που κάνουν, εγώ προσωπικά δεν θα μπορούσα ως εικαστικός να τα κάνω. Ο υπερρεαλισμός τους είναι ένα φαινόμενο» υποστηρίζει.
Φέρνοντας ως παράδειγμα την Ιταλία, όπου ζούσε για κάποιο χρονικό διάστημα, λέει ότι υπήρξε μία πρόταση να γίνει μια συγκέντρωση και να καλεστούν μέσω γνωστών μέσων κοινωνικής δικτύωσης άτομα και καλλιτέχνες που ασχολούνται σοβαρά με το αντικείμενο αυτό. Έγινε λοιπόν μία πρόταση σε αυτούς να συνεχίσουν το έργο τους, έχοντας κάποια υποστήριξη, ώστε να μην βανδαλίζουν μέρη που δεν πρέπει. Έτσι προτείνει να συμβεί και στην Θεσσαλονίκη.
Την σκυτάλη πήρε αμέσως μετά ο Γιώργος Σκιαδαρέσης, προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων. Ο κύριος Σκιαδαρέσης, είναι και πρόεδρος του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων του 87ου Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης.
Συγκεκριμένα, μίλησε για την ανακαίνιση του σχολείου, καθώς και για την διαμόρφωση του προαυλίου, όπου μία ομάδα μαθητών από την Σχολή Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ζωγράφισαν όμορφες ζωγραφιές που αρμόζουν σε ένα δημοτικό σχολείο. Το σχολείο αυτό μάλιστα, είχε επίσης βανδαλιστεί από γκράφιτι.
Διαβάστε σχετικά: Ένα σχολείο που μοιάζει με έργο τέχνης στη Θεσσαλονίκη!
Ακόμη τόνισε το εξής: «Βανδαλισμός δεν θεωρείται μόνο όταν υπάρχει γκράφιτι επάνω σε ένα ιστορικό αρχαιολογικό μνημείο, αλλά και στον χώρο που βρίσκεται γύρω από αυτό. Όμως πρέπει το γκράφιτι να διδάσκεται ως μορφή τέχνης στο πλαίσιο του μαθήματος των εικαστικών».
Από την συζήτηση δεν θα μπορούσε να λείπει και η πιο καλλιτεχνική ματιά του γκράφιτι. Προσκεκλημένοι στην ημερίδα αυτή, ήταν και δυο tattoo και graffiti artists, οι Δημήτρης Μπαϊρεκταρίδης (Jasone) και ο Νίκος Ελμαΐδης (Nel).
Πρώτος μίλησε ο κύριος Μπαϊρεκταρίδης, ο οποίος ασχολείται με την τέχνη του γκράφιτι εδώ και 30 χρόνια. «Το γκράφιτι έχει διασπαστεί σε πολλά μέτωπα, φυσικά έχει μέσα και το παράνομο. Όμως όσο θα υπάρχει η πόλη, θα υπάρχει και το γκράφιτι, δεν είναι κάτι το οποίο μπορούμε να εμποδίσουμε» αναφέρει χαρακτηριστικά.
«Η Θεσσαλονίκη είναι αυτή που έφερε το έντεχνο κομμάτι στην χώρα για όλη την Ελλάδα. Θεωρείται η Μέκκα του ελληνικού γκράφιτι. Από αυτήν έχουν ξεπεταχτεί πάρα πολλά μεγάλα ταλέντα, πολλά από τα οποία προέρχονται και από την Σχολή Καλών Τεχνών. Αλλά βέβαια υπάρχουν και καλλιτέχνες που έμαθαν την συγκεκριμένη τέχνη στον δρόμο, που δεν πήγαν σε καμιά σχολή» σημειώνει.
«Όλοι αυτοί μπορούν κάλλιστα να καλλωπίσουν και να φτιάξουν μεγάλες τοιχογραφίες, κάτι το οποίο έχουμε κάνει ήδη. Πολλά παιδιά ζουν από αυτό, αλλά είναι εξίσου σημαντικός και ο εθελοντισμός. Και βέβαια η καλή διάθεση από τις Αρχές, από την αστυνομία και τους δήμους. Έχουν δοθεί άδειες στο παρελθόν αλλά πάντα όπως σε όλη την Ελλάδα και για όλα τα θέματα η γραφειοκρατία καταστρέφει το όλο φαινόμενο από το οποίο μπορεί να γίνει κάτι καλό» αναφέρει τελικά, κλείνοντας.
Τον λόγο πήρε στη συνέχεια ο συνάδελφός του, Νίκος Ελμαΐδης, ο οποίος ξεκίνησε το γκράφιτι πριν 18 χρόνια. «Το γκράφιτι δεν αποτελεί για μένα είδος βανδαλισμού. Βανδαλισμός είναι το όταν κάποιος θέλει να περάσει στον απέναντί του ότι είναι οπαδός της τάδε ομάδας, γράφοντας συνθήματα επάνω σε τοίχους».
Διαβάστε σχετικά: Ο πρώτος graffiti artist στον κόσμο ήταν Έλληνας και η Θεσσαλονίκη τον τιμά
«Σίγουρα αυτό που πρέπει κυρίως να κοιτάξουμε, είναι ότι οι μεγάλοι artists, δεν είναι αυτοί οι οποίοι θα πάνε να γράψουν πάνω σε ένα μνημείο. Ένας μεγάλος artist, κάποιος ο οποίος κάνει κάτι πραγματικά σπουδαίο για την πόλη του για να το θαυμάζουμε, δεν θα πάει να γράψει πάνω σε μνημείο και σε δημόσια ή ιδιωτική περιουσία» τονίζει. «Αυτοί οι οποίοι θα πάνε και θα βανδαλίσουν ένα δημόσιο κτίριο, μνημείο ή ιδιωτικό χώρο, είναι αυτός ο οποίος δεν μπορεί να ζωγραφίσει εξίσου καλά με αυτό που βλέπει απέναντί του. Και ίσως να το κάνει από ζήλια ή από αντίδραση».
Η κυρία Γεωργία Πεπονά, η οποία είναι προϊσταμένη τμήματος ΠΕ Μηχανικών του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού, ήταν η επόμενη ομιλήτρια της ημερίδας. Η κυρία Πεπονά, επικεντρώθηκε κυρίως στην φθορά που υπόκεινται τα αρχαιολογικά μνημεία λόγω γκράφιτι, αλλά φυσικά και στην αισθητική τους αλλοίωση.
Με λίγα λόγια, η κυρία Πεπονά διαμαρτυρήθηκε για το πόσο καταστροφικά είναι τα γκράφιτι όταν γίνεται επάνω σε μνημεία αρχαιολογικού χαρακτήρα. «Πρέπει να βρούμε τρόπους, να βρούμε μια χρυσή τομή και να δούμε τι μας λείπει για να μπορούμε να καταλάβουμε και τα γκράφιτι, αλλά και να μην βανδαλίζουμε τα αρχαία μνημεία. Να μην καλύπτουμε την αρχιτεκτονική κληρονομιά, διότι η αρχιτεκτονική κληρονομιά είναι επιβεβαιωμένη. Δεν χρειάζεται να επιβεβαιωθεί, όπως τα γκράφιτι. Πρέπει δηλαδή να τα ερευνήσουμε, να δούμε αν είναι αποδεκτά ή όχι, ή αν αποτελούν τελικά είδος βανδαλισμού».
Διαβάστε σχετικά: Μουντζουρώστε τα πάντα – Υπάρχει σωτηρία;
Τελευταία ομιλήτρια της βραδιάς, ήταν η Υπαστυνόμος Α’, Κωνσταντίνα Παπαϊωάννου, η οποία είναι και εκπρόσωπος της Αστυνομικής Διεύθυνσης του τμήματος Λευκού Πύργου. Η κυρία Παπαϊωάννου μίλησε για το νομοθετικό πλαίσιο που αφορά τον βανδαλισμό δημοσίων χώρων.
«Το γκράφιτι χωρίς κάποια ειδική άδεια, θεωρείται αδίκημα φθοράς ξένης ιδιοκτησίας ή μπορεί να θεωρηθεί διακεκριμένη περίπτωση φθοράς, αναλόγως βέβαια και τον χώρο. Ο υπαίτιος, μπορεί να φυλακισθεί έως 6 μήνες, ή με πρόστιμο που μπορεί να φτάσει έως και τα 3.000€. Αν η φθορά γίνει σε κάποιο ιστορικό ή αρχαιολογικό μνημείο, τότε ο νόμος είναι πιο αυστηρός, και η φυλάκιση μπορεί ξεκινάει από ένα έτος φυλάκισης έως 5», ανέφερε.
Μάλιστα, εξήγησε τι συμβαίνει σε ανάλογες περιπτώσεις σε άλλα κράτη του κόσμου. «Στην Αμερική το πρόστιμο μπορεί να φτάσει έως και 500€, αν βρεθεί σπρέι για γκράφιτι στην κατοχή κάποιου. Μάλιστα, μπορεί κάποιος να συλληφθεί ακόμα αν απλά τον υποπτευθεί ο αστυνομικός».
«Από την άλλη πλευρά, στην Αυστραλία το γκράφιτι είναι νόμιμο, και μάλιστα ενθαρρύνεται από το κράτος, αλλά σε σωστά πλαίσια. Στο Ταϊβάν, υπάρχει η νόμιμη γκρίζα ζώνη για γκράφιτι, στην οποία οι αστυνομικοί δεν επεμβαίνουν αν δουν να κάνει κάποιος γκράφιτι, παρά μόνο αν παραπονεθεί ο ιδιοκτήτης κάποιου κτιρίου». Τέλος, μας ενημέρωσε ότι στην Γερμανία υπάρχει ένας ειδικός τοίχος, στον οποίο οι καλλιτέχνες του γκράφιτι, μπορούν να εκφράζονται ελεύθερα. «Στην Γαλλία, υπάρχουν 171 τοίχοι για νόμιμο γκράφιτι», συμπλήρωσε.
