Τι είναι η «Μελαγχολία των Χριστουγέννων» και πώς την αντιμετωπίζουμε

Οι γιορτές έχουν φθάσει και τα Χριστούγεννα είναι προ των πυλών. Για τους περισσότερους, η περίοδος αυτή είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με χαρά, θετική διάθεση και γενικότερα… οι «μαύρες» μας μένουν λίγο στην άκρη.

Ωστόσο, για ορισμένους, αυτές οι μέρες συνοδεύονται από λύπη, στενοχώρια ή ακόμα και άγχος, χωρίς να υπάρχει κάποια προφανής αιτία. Ιδιαίτερα τα Χριστούγεννα, η «υποχρεωτική λάμψη» μπορεί να κουράσει και να οδηγήσει σε μελαγχολία. Αυτό το φαινόμενο έχει μάλιστα αποκτήσει το όνομα «Χριστουγεννιάτικη μελαγχολία».

Είναι επιστημονική πραγματικότητα ή δημοσιογραφική επινόηση;

Ο ψυχίατρος-ψυχοθεραπευτής και σεξολόγος Σάκης Παπακωνσταντίνου εξηγεί ότι, παρότι η μελαγχολία των Χριστουγέννων δεν αναγνωρίζεται ως ψυχική διαταραχή στα επίσημα διαγνωστικά εγχειρίδια, υπάρχουν επιστημονικές ενδείξεις που υποστηρίζουν την ύπαρξή της. Έρευνες δείχνουν αύξηση των κρουσμάτων κατάθλιψης κατά την περίοδο των εορτών, ενώ καταγράφονται και αυξημένα περιστατικά απόπειρας αυτοχειρίας. Ο όρος “Christmas Blues” ή “Holiday Depression” περιγράφει ακριβώς αυτήν την ψυχική επιβάρυνση.

Οι αιτίες πίσω από τη μελαγχολία

Οι εορταστικές μέρες επιβαρύνονται συναισθηματικά, καθώς συχνά συνοδεύονται από έναν απολογισμό της χρονιάς που πέρασε. Αν κάποιος αισθάνεται ότι δεν πέτυχε όσα θα ήθελε, μπορεί να βιώσει απογοήτευση και κούραση. Η «υποχρεωτική» χαρά, η ανάγκη για εκπλήρωση προσδοκιών, αλλά και η μοναξιά είναι παράγοντες που ενισχύουν τη θλίψη. Επιπλέον, για άτομα που ήδη αντιμετωπίζουν προσωπικές δυσκολίες ή ψυχικές διαταραχές, η πίεση των εορτών μπορεί να είναι εξαιρετικά επιβαρυντική.

Η σύγκριση με το Πάσχα

Το Πάσχα, σε αντίθεση με τα Χριστούγεννα, φέρει ήδη έναν τόνο πένθους, χωρίς την ανάγκη για επίδειξη χαράς και ευτυχίας, γεγονός που καθιστά τις ψυχολογικές απαιτήσεις διαφορετικές.

Οικογένεια και εορταστικές προκλήσεις

Οι οικογενειακές συγκεντρώσεις συχνά πυροδοτούν συγκρούσεις ή αναζωπυρώνουν παλιά προβλήματα. Οι υψηλές προσδοκίες για “τέλειες” στιγμές μπορούν να δημιουργήσουν περισσότερη ένταση. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι κάθε οικογένεια έχει τις δικές της δυσκολίες και ότι η τελειότητα είναι ένας μύθος.

Πώς να διαχειριστούμε τη γιορτινή μελαγχολία;

Ο ψυχίατρος προτείνει:

• Αποδοχή συναισθημάτων: Δεν είναι κακό να νιώθουμε λύπη ή μελαγχολία. Το σημαντικό είναι να ακούμε τα συναισθήματά μας χωρίς επικριτική διάθεση.
• Ρεαλιστικές προσδοκίες: Εστιάστε στις θετικές στιγμές και αναγνωρίστε τις επιτυχίες σας, μικρές ή μεγάλες.
• Οργάνωση και προγραμματισμός: Οικονομικός προϋπολογισμός και σωστή διαχείριση χρόνου μειώνουν το άγχος.
• Αυτοφροντίδα: Άσκηση, ευχάριστες δραστηριότητες, χόμπι, και χρόνος για χαλάρωση βοηθούν σημαντικά στην ψυχική ευεξία.

Αυτές οι πρακτικές μπορούν να μετατρέψουν τις γιορτές από πηγή άγχους σε ευκαιρία για αυτογνωσία και ηρεμία.