Το δυστύχημα στα Τέμπη μέσα από τα μάτια των καλλιτεχνών

Ένας χρόνος πέρασε από τη μέρα που πάγωσε όλη η χώρα. 57 οικογένειες θρηνούν, εκατοντάδες αναρρώνουν και όλοι στοχάζονται ότι θα μπορούσαν οι ίδιοι ή αγαπημένοι τους να είναι μέσα στη μοιραία αμαξοστοιχία.

Η απογοήτευση, η οργή, η λύπη είναι συναισθήματα που νιώθει ο μέσος Έλληνας και η μέση Ελληνίδα αυτή τη στιγμή. Και πώς να μην, όταν όλοι είχαμε κάποιον μέσα στο τρένο. Κάποιον που επέζησε μα ζει με τραύμα, κάποιον φίλο που χάθηκε, κάποιον που τελευταία στιγμή δεν μπήκε στην αμαξοστοιχία.

Κι εκεί αντιλαμβανόμαστε την αξία της στιγμής. Πόσα μπορεί να αλλάξει μια στιγμή, πόσα μπορούν να αλλάξουν μέσα σε μια μικρή μα καθοριστική στιγμή. Και τι γεννιέται μέσα σε μια στιγμή.

Γιατί τα συναισθήματα και μια στιγμή μπορεί να προκαλέσουν πόνο, μα και τέχνη. Και με αυτά στη φαρέτρα τους, οι καλλιτέχνες στοχεύουν κατά μέρους μας με ευθύτητα και εμβολίζουν σε μας όσα νιώθουν. Έτσι και με τα Τέμπη, οι καλλιτέχνες αποφάσισαν να πάρουν θέση, άλλοτε τιμώντας τα θύματα κι άλλοτε θίγοντας τα ζητήματα που υπάρχουν στη χώρα και οδήγησαν στον χαμό 57 ψυχών. Βασικά, παραπάνω ψυχές χάθηκαν εκείνη τη μέρα. Απλώς τριγυρνούν επίγεια.

Αλλά επειδή η τέχνη μιλά καλύτερα από μόνη της, ακολουθούν τα έργα που με αφορμή τα Τέμπη, συγκλόνισαν όλους εμάς. Και τα επικροτούμε.

«Κόψε τις ρίζες σου και έλα στη Σαλονίκη» | Αλέξανδρος Ράπτης

Ωχ και αμάν, ρε γεροπλάτανε μόνο για μια φορά

Άσε το τρε- άσε το τρένο που περνά

Ωχ και αμάν, πιάσε το τρε- πιάσε το τρένο από το αυτί

Μη ξημερώ- μη ξημερώσει η μέρα αυτή

Κόψε τις ρίζες σου και έλα στη Σαλονίκη και με το φύλλωμά σου αγκάλιασε τη φρίκη

Τους τάφους να σκεπάσεις με κλαδιά, ωχ και αμάν

Απ’ άκρη σ’ άκρη άσε τη ρίζα σου να βγει, να μετατρέψεις το σκοτάδι σε οργή

Και εκεί στα Τέμπη άιντε φύτρωσε ξανά, ωx και αμάν

Μη γίνεις φόβος για τους μηχανοδηγούς, φόβος να γίνεις για ιδιώτες και αστούς

Και άσ’τα πλατάνια να φωνάξουν δυνατά, έγκλημα

Ωχ και αμάν, ρε γεροπλάτανε γίνε άνθρωπος ξανά Να μάς θυμί- να μάς θυμίζεις το έγκλημα

Ένα μοναδικό τραγούδι κυκλοφόρησε ο Αλέξανδρος Ράπτης, το οποίο αναφέρεται στο έγκλημα των Τεμπών, όταν στις 28 Φεβρουαρίου του 2023, 57 άνθρωποι έχασαν τη ζωή του μετά από τραγική σύγκρουση τρένων.

Πρωταγωνιστής στο τραγούδι είναι ο γεροπλάτανος από την “Κοιλάδα των Τεμπών” του Θανάση Παπακωνσταντίνου.

«Δεν πρόλαβα να σε χορτάσω», σκίτσο | Je m’en fous art

Ένας χρόνος συμπληρώνεται την Τετάρτη 28/2 από το πολύνεκρο σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών. Ένας χρόνος μετά, η θλίψη, ο πόνος, τα αμέτρητα γιατί, παραμένουν ανοιχτές πληγές. Ένα ανατριχιαστικό σκίτσο για την τραγωδία των Τεμπών δημιούργησε ο Illustratior / εικονογράφος Je m’en fous art. Η ανάρτηση του μέσω των social media γίνεται τις τελευταίες ώρες viral, με χιλιάδες κοινοποιήσεις.

Τοιχογραφία μνήμης για την σιδηροδρομική τραγωδία | Εργατικό Κέντρο Λάρισας σε συνεργασία με το Εικαστικό Επιμελητήριο Ελλάδας

Μία τοιχογραφία μνήμης προκειμένου να μην ξεχαστεί ποτέ η σιδηροδρομική τραγωδία των Τεμπών, ετοιμάστηκε το Σάββατο (24/02) από μέλη του Εργατικού Κέντρου Λάρισας σε συνεργασία με το Εικαστικό Επιμελητήριο Ελλάδας, για να τιμήσουν τη μνήμη των 57 ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους.

Όπως γράφει το larissanet, καλλιτέχνες από όλη τη χώρα, μεταξύ αυτών και Λαρισαίοι, ένωσαν τις δυνάμεις τους με σκοπό να δημιουργήσουν ένα έργο που στέλνει μήνυμα για απόδοση δικαιοσύνης προς όλους τους υπαίτιους αυτού του σιδηροδρομικού δυστυχήματος.

58 καρφιά για τα Τέμπη | Γιώργος Κόφτης

Με ένα συγκλονιστικό νέο έργο τέχνης, αφιερωμένο στα θύματα του τραγικού δυστυχήματος στα Τέμπη, επιστρέφει ο Γιώργος Κόφτης. Αξιοποιώντας την μορφή «LandArt» ο σπουδαίος εικαστικός έβαλε 58 μεταλλικούς σωλήνες σε ένα χωράφι 500 μέτρα νότια του σημείου που έγινε το τραγικό δυστύχημα, δημιουργώντας μια νέα εικαστική εγκατάσταση για θα θυμίζει την αδικία που συνέβη σε εκείνο το σημείο.

57 καρφιά για τα θύματα και ένα ακόμα, για το τραύμα όλων των άλλων. Την εκκρεμότητα που παραμένει εκεί για όλους μας.

“Η σκέψη είναι συμβολική. Αυτό ήταν να γίνει στις 14 Ιουνίου και αρχικά είχα σκεφτεί να κάνω σταυρούς αλλά δεν ήθελα τελικά να εμπλέξω το θρησκευτικό στοιχείο. Τα καρφιά συμβολίζουν αυτό που πονάει. Συμβολικά, είναι η εκκρεμότητα, αυτό που δεν έχει απαντηθεί. Υπάρχει άλλωστε και αυτή η σιωπή που πλανάται με όσα ζούμε τα τελευταία χρόνια. Εγώ το έκανα από προσωπική μου ανάγκη αυτό το έργο” εξηγεί ο Γιώργος Κόφτης στην Parallaxi.

“Πιστεύω πως όλοι έχουμε τραύματα μέσα μας με αυτό που συνέβη στα Τέμπη. Δεν ήταν κάτι απλό για να περάσει στο ντούκου. Ήταν μία τεράστια αποτυχία, ένα τεράστιο δυστύχημα, ένα έγκλημα. Είναι η αποκάλυψη αυτού του τραύματος που έχουμε όλοι μας μέσα αυτό το έργο. Αυτά τα καρφιά υπήρχαν εκεί, απλά εγώ τους έδωσα εικόνα…”

Γκράφιτι στην Καλαμαριά για την τραγωδία των Τεμπών | Sandman Graffiti

Ένα γκράφιτι αφιερωμένο στα θύματα των Τεμπών σχεδίασε ο street artist, Sandman, σε τοίχο του γηπέδου του Απόλλωνα στην Καλαμαριά, που απεικονίζεται χέρι ρομπότ στο οποίο το μεσαίο δάχτυλο είναι το μοιραίο τρένο, που στάζει αίμα.

Ο καλλιτέχνης έγραψε στο Instagram στην ανάρτησή του: «Αφιερωμένο σε όσους έφυγαν αναίτια. “Αφιερωμένο” σε όσους ευθύνονται… Για να μην ξεχάσουμε, να μην εφησυχάσουμε, μέχρι οι υπεύθυνοι να πληρώσουν, μέχρι να μπορούμε να ταξιδεύουμε χωρίς να παίζουμε τη ζωή μας κορώνα-γράμματα, μέχρι η ζωή να αποκτήσει περισσότερη αξία από το χρήμα…».

Aνάγλυφο τρίπτυχο έργο | Παύλος Λιαρετίδης

Ένα ανάγλυφο τρίπτυχο έργο, εμπνευσμένο από την τραγωδία στα Τέμπη, έγινε η αφορμή για να μιλήσουμε με έναν νέο εξαιρετικό γλύπτη, τον Παύλο Λιαρετίδη από την Θεσσαλονίκη, που τον τελευταίο χρόνο ζει και συνεχίζει τις σπουδές του στο Maryland Institute College of Art στη Βαλτιμόρη.

Η απώλεια μίας δικής του φίλης που ήταν ανάμεσα στους νεκρούς του επιβατικού τρένου στο πολύνεκρο δυστύχημα των Τεμπών, έγινε ανάγκη έκφρασης για αυτόν, όντας πολλά χιλιόμετρα μακριά και μη μπορώντας να επιστρέψει ή να εκφραστεί αλλιώς, προτίμησε να «μιλήσει» μέσα από αυτό που ξέρει καλύτερη, δηλαδή την τέχνη του, φτιάχνοντας ένα συγκλονιστικό τρίπτυχο πίνακα με γενικό τίτλο «28/02/2023», την ημερομηνία του τραγικού περιστατικού, ενώ κάθε ένας πίνακας έχει και ξεχωριστό τίτλο, με τον αριστερό να ονομάζεται «23:21:17», τον μεσαίο «23:21:18» και τον δεξί «23:21:19». Ο ίδιος ο καλλιτέχνης, εξηγεί στην Parallaxi τον λόγο που έβαλε αυτούς τους τίτλους στο έργο του:

«Σαν τρίπτυχο, το ονομάζω την ημερομηνία, στις 28 του Φεβρουαρίου αλλά ατομικά, το ένα μετά το άλλο, είναι τα δευτερόλεπτα της έκρηξης, από την πρώτη λάμψη (όπως την είδαμε σε κάτι βίντεο από ψηλά) μέχρι τις επόμενες» αναφέρει ο Παύλος, ενώ μιλώντας για τον τρόπο που έφτιαξε το έργο, αναφέρει: «Το έργο αυτό ουσιαστικά είναι ένας ορίζοντας. Χρησιμοποιώ τον γύψο και μία ορολογία του που ονομάζεται «ο γύψος θεραπεύεται» όπου είναι όταν ο γύψος περνάει από την υγρή μορφή στην στεγνή και ουσιαστικά με τον χρόνο σκληραίνει. Είναι η μάζα δηλαδή όπου, όλοι οι άνθρωποι κάπως αλληγορικά θεραπευόμαστε. Το μέταλλο έτσι όπως το τοποθετώ οριζόντια σε ίσιες μορφές είναι κάπως σαν να προσπαθώ να θέλω να αποδώσω την κίνηση της τροχιάς των τρένων όπως συγκρούστηκαν. Η σκουριά στο έργο δημιουργήθηκε. Δηλαδή, δεν είναι επιτηδευμένα τοποθετημένη αλλά το μέταλλο, έτσι όπως αφαιρείται η υγρασία από τον γύψο κατά την θεραπεία του, σκουριάζει κι έτσι μαζί σκουριάζει κι ο γύψος. Αυτό το αποτύπωμα, αυτή η χρονική στιγμή θα μείνει στην ιστορία. Αυτή η ιστορία ήθελα να δείξω πως θα μείνει. Είναι κάποιες αλληγορίες που αποτυπώνονται στο έργο μου».

Θ’ αργήσω απόψε | Κοινοί Θνητοί

Πες στους δικούς μου

Ότι θ’ αργήσω απόψε

Ένα θα γίνω με τις ράγες και τους καπνούς

Το τελευταίο εισιτήριο κόψε

Γι’αυτό το τρένο που θα αγγίξει τους ουρανούς

Την κάνω φίλε μου, σαλπάρω απόψε

Σε δρομολόγια δίχως επιστροφή

Τον σεβασμό σου στην μνήμη μας δώσε

Το έγκλημα τους μην αφήσεις να ξεχαστεί

Με στίχους που νιώθεις ότι σε χτυπούν στο πρόσωπο, οι Κοινοί Θνητοί κυκλοφόρησαν το τραγούδι “Θ’ Αργήσω Απόψε” εις μνήμην εκείνων που χάθηκαν στα Τέμπη ενώ ταυτόχρονα καταγγέλλουν τους έχοντες ευθύνη για την τραγωδία της 28ης Φεβρουαρίου.

Δέντρο-μνημείο για τις 57 αδικοχαμένες ζωές | Σοφία Μαστοράκη

Πριν λίγες μέρες και με αφορμή τη μαύρη αυτή επέτειο που συγκλόνισε τη χώρα μας, στο σταθμό των τρένων στη Ροδόπολη Σερρών, η Σοφία Μαστοράκη δημιούργησε ένα δέντρο μνημείο για τις 57 αδικοχαμένες ζωές. Μία συγκινητική κίνηση, από μια ευαίσθητη ψυχή, που η πορεία τη ζωής της είναι στενα συνδεδεμένη με τα τρένα, και την ευχαριστώ θερμά που δέχτηκε να μου μιλήσει γι αυτό που έκανε.

“Ονομάζομαι Μαστοράκη Σοφία και εργάζομαι εδώ και 15 χρόνια στον σιδηροδρομικό σταθμό Ροδόπολης Σερρών. Λόγω του ότι εργαζόταν και ο πατέρας μου στον ΟΣΕ το τρένο ήταν πάντα συνδεδεμένο με την ζωή μου, όπως φυσικά και όλων των κατοίκων της περιοχής γιατί εδώ δεν υπάρχει άλλο μέσο μαζικής μεταφοράς.

Όσον αφορά το “έργο” με το οποίο έχω “ντύσει” το δέντρο όλα ξεκίνησαν όταν το δέντρο το καλοκαίρι του 2022 ξεράθηκε. Είχα δει κατά καιρούς στο διαδίκτυο σε διάφορες πόλεις του εξωτερικού αυτήν την τεχνική πλεξίματος με βελονάκι η οποία ονομάζεται “yarn bombing” και είναι ένα είδος γκράφιτι και τέχνης του δρόμου. Έτσι αφού γνωρίζω να πλέκω με βελονάκι και λόγω του ότι δεν μπορούσα να φανταστώ ότι το δέντρο αυτό θα κοπεί και δεν θα βρίσκεται πια εκεί, μετά από τόσα χρόνια που το έβλεπα καθημερινά, αποφάσισα να του δώσω μια δεύτερη “ζωή”, δίνοντας ταυτόχρονα και μια ευχάριστη χρωματιστή νότα στην εικόνα του σταθμού μας. Όταν πια ήταν έτοιμο το βασικό κομμάτι για να τοποθετηθεί ήρθαν τα ΤΕΜΠΗ…