5 τρομοκρατικές επιθέσεις που σόκαραν την “Γηραιά Ήπειρο”

Η 11η Μαρτίου είναι μια μέρα ορόσημο στην Ευρώπη. Έχει αφιερωθεί στα θύματα της τρομοκρατίας και τις οικογένειές τους. Η ιδέα για να είναι αφιερωμένη αυτή η μέρα ανήκει στο Δίκτυο των Οργανώσεων των Θυμάτων της Τρομοκρατίας (NAVT), η οποία έγινε με ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Ποια αφορμή ήταν η γενεσιουργός ; Η πολλαπλή βομβιστική επίθεση στους σιδηροδρόμους της Μαδρίτης στις 11 Μαρτίου 2004, που είχε ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 191 άνθρωποι και 1800 να αποτελέσουν τραυματίες. Η επίθεση, η χειρότερη που σημειώθηκε ποτέ στη “Γηραιά Ήπειρο”, ήταν σχέδιο της γνωστής τρομοκρατικής οργάνωσης “Αλ Κάιντα”.

Η parallaxi θυμάται 5 επιθέσεις οι οποίες σόκαραν την ευρωπαϊκή κοινότητα και άφησαν το στίγμα τους στο διεθνές γίγνεσθαι. Διότι η τρομοκρατία δεν αφήνει πίσω μόνο νεκρούς, αλλά γεννά και εξαιρετικά δυσάρεστες μνήμες στους επιζήσαντες τραυματίες, οι οποίοι ζούνε με τις αναμνήσεις αυτού του εφιάλτη και του φόβου για πιθανή επανάληψη του γεγονότος στο μέλλον. Αποκτούν δηλαδή μετατραυματικό στρες.

Μαδρίτη – 11/3/2004

Το πρωί της 11ης Μαρτίου 2004, μια σειρά συντονισμένων βομβιστικών επιθέσεων συγκλόνισαν την πόλη της Μαδρίτης. Συνέβησαν δέκα εκρήξεις σε τέσσερις προαστιακές αμαξοστοιχίες που ταξίδευαν προς διαφορετικούς σταθμούς, συμπεριλαμβανομένου του σταθμού Ατότσα, ενός από τους πιο πολυσύχναστους συγκοινωνιακούς κόμβους της πρωτεύουσας. Οι σχολαστικά σχεδιασμένες επιθέσεις στόχευαν βαγόνια γεμάτα κόσμο, με αποτέλεσμα να προκληθεί χάος, καταστροφή και μεγάλες απώλειες σε ανθρώπινες ζωές.

Οι βομβιστικές επιθέσεις, που πραγματοποιήθηκαν από ισλαμιστές εξτρεμιστές με δεσμούς με την Αλ Κάιντα, στοίχισαν τη ζωή σε 191 ανθρώπους και άφησαν πάνω από 2.000 άλλους τραυματίες, καθιστώντας την πιο θανατηφόρα τρομοκρατική επίθεση στην ιστορία της Ισπανίας. Μετά τις επιθέσεις, οι ισπανικές αρχές ξεκίνησαν εκτεταμένη έρευνα για τον εντοπισμό και τη σύλληψη των υπευθύνων για την αποτρόπαια πράξη. Τα στοιχεία κατέδειξαν γρήγορα ένα δίκτυο ισλαμιστών μαχητών που δρούσαν στην Ισπανία, πολλοί από τους οποίους είχαν διασυνδέσεις με γνωστούς πράκτορες της Αλ Κάιντα. Οι δράστες είχαν χρησιμοποιήσει σακίδια πλάτης γεμάτα με εκρηκτικά και πυροκροτητές, στρατηγικά τοποθετημένα στα τρένα για να μεγιστοποιήσουν τις απώλειες και να σπείρουν τον φόβο στον πληθυσμό.

Ο αντίκτυπος των βομβιστικών επιθέσεων στο τρένο της Μαδρίτης αντήχησε πολύ πέρα από τα σύνορα της Ισπανίας, προκαλώντας σοκ στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και προτρέποντας σε μια συλλογική αντιμετώπιση της τρομοκρατικής απειλής. Οι επιθέσεις σημειώθηκαν μόλις τρεις ημέρες πριν από τις ισπανικές βουλευτικές εκλογές, ρίχνοντας μια σκιά αβεβαιότητας στο πολιτικό τοπίο της χώρας και εγείροντας ερωτήματα σχετικά με την εμπλοκή της χώρας σε διεθνείς συγκρούσεις.

Αρχικά, η ισπανική κυβέρνηση απέδωσε τις βομβιστικές επιθέσεις στη βασκική αυτονομιστική ομάδα ΕΤΑ, η οποία είχε ιστορικό τρομοκρατικών επιθέσεων στην Ισπανία. Ωστόσο, καθώς συγκεντρώνονταν στοιχεία που ενέπλεκαν ισλαμιστές μαχητές, το επίκεντρο μετατοπίστηκε στην Αλ Κάιντα και τις θυγατρικές της. Η ταχεία αλλαγή στο αφήγημα υπογράμμισε την εξελισσόμενη φύση της παγκόσμιας τρομοκρατικής απειλής και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι υπηρεσίες ασφαλείας στην καταπολέμηση του εξτρεμισμού.

Λονδίνο – 7/7/2005

Στις 7 Ιουλίου 2005, το Λονδίνο, η πρωτεύουσα του Ηνωμένου Βασιλείου, συγκλονίστηκε από μια σειρά συντονισμένων τρομοκρατικών επιθέσεων που είναι γνωστές ως “οι βομβιστικές επιθέσεις 7/7”. Τέσσερις βομβιστές αυτοκτονίας στόχευσαν τα μέσα μαζικής μεταφοράς της πόλης κατά τις πρωινές ώρες.

Οι επιθέσεις εκτυλίχθηκαν με ακρίβεια και βιαιότητα. Τέσσερις βόμβες πυροδοτήθηκαν σχεδόν ταυτόχρονα, πλήττοντας τρία τρένα του μετρό του Λονδίνου και ένα διώροφο λεωφορείο. Οι εκρήξεις διέλυσαν τα γεμάτα κόσμο βαγόνια και τους δρόμους, προκαλώντας θάνατο και καταστροφή σε ανυποψίαστους επιβάτες και παρευρισκόμενους. Η κλίμακα των επιθέσεων έγινε σύντομα εμφανής, με 52 ανθρώπους να χάνουν τη ζωή τους και πάνω από 700 να τραυματίζονται.

Οι βομβιστικές επιθέσεις, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν από τέσσερις Βρετανούς ισλαμιστές, συγκλόνισαν το έθνος. Οι δράστες, ριζοσπαστικοποιημένοι και υποκινούμενοι από εξτρεμιστικές ιδεολογίες, προσπάθησαν να σπείρουν το φόβο. Τα γεγονότα αυτά προκάλεσαν μια συνολική αναθεώρηση των αντιτρομοκρατικών μέτρων και των πρωτοκόλλων ασφαλείας στο Ηνωμένο Βασίλειο. Οι υπηρεσίες επιβολής του νόμου ενέτειναν τις προσπάθειές τους για την πρόληψη μελλοντικών επιθέσεων, ενώ οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής αντιμετώπισαν την κατάσταση με σοβαρότητα.

Κάθε χρόνο, στις 7 Ιουλίου, οι κάτοικοι του Λονδίνου και άνθρωποι από όλο τον κόσμο σταματούν στους χώορυς εκεί για να θυμηθούν τα θύματα των επιθέσεων και να τιμήσουν τη μνήμη τους.

Παρίσι – 13/11/2015

Το βράδυ της 13ης Νοεμβρίου 2015, το Παρίσι, έγινε στόχος μιας σειράς συντονισμένων τρομοκρατικών επιθέσεων που προκάλεσαν σοκ στην πόλη και στον κόσμο. Οι δράστες, που πρόσκεινται στο Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και του Λεβάντε, εξαπέλυσαν μια πολυμέτωπη επίθεση σε διάφορες τοποθεσίες που επισκέπτονται τόσο οι ντόπιοι όσο και οι τουρίστες.

Οι επιθέσεις εκτυλίχθηκαν με θανατηφόρα ακρίβεια σε διάφορες τοποθεσίες σε όλο το Παρίσι. Ένοπλοι και βομβιστές αυτοκτονίας έβαλαν στο στόχαστρο καφετέριες, εστιατόρια και την αίθουσα συναυλιών Bataclan, όπου διεξαγόταν συναυλία των Eagles of Death Metal. Οι δράστες εξαπέλυσαν ένα “βασίλειο του τρόμου”, στοχεύοντας αδιακρίτως αθώους πολίτες και προκαλώντας μαζικές απώλειες ζωών.

Συνολικά, 130 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και εκατοντάδες άλλοι τραυματίστηκαν σε διάφορους βαθμούς στη φονικότερη τρομοκρατική επίθεση σε γαλλικό έδαφος μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το μακελειό και το χάος που ακολούθησε άφησε βαθιά σημάδια στον ιστό της γαλλικής κοινωνίας, προκαλώντας ένα ξέσπασμα θλίψης, αλληλεγγύης και ανθεκτικότητας από τους κατοίκους του Παρισιού και όχι μόνο.

Οι επιθέσεις στο Παρίσι κατέρριψαν το αίσθημα ασφάλειας και ηρεμίας που χαρακτήριζε επί μακρόν την Πόλη του Φωτός, ωθώντας τη Γαλλία σε επαναπροσδιορισμό των θέσεων της για την εθνική της ασφάλεια. Μετά τις επιθέσεις, οι γαλλικές αρχές εξαπέλυσαν μαζικό ανθρωποκυνηγητό για τη σύλληψη των δραστών και την εξάρθρωση των τρομοκρατικών δικτύων που δρουν στη χώρα. Η έρευνα αποκάλυψε διασυνδέσεις με το ISIL και αποκάλυψε τον εξελιγμένο σχεδιασμό και συντονισμό πίσω από τις επιθέσεις, οι οποίες είχαν ενορχηστρωθεί από ένα δίκτυο με την τζιχαντιστική ιδεολογία.

Βρυξέλλες – 22/3/2016

Στις 22 Μαρτίου 2016, μια σειρά επιθέσεων αυτοκτονίας έπληξε τις Βρυξέλλες. Στόχος των επιθέσεων ήταν το αεροδρόμιο των Βρυξελλών και ο σταθμός του μετρό Maalbeek, προκαλώντας μαζικές απώλειες και εκτεταμένες καταστροφές.

Οι δύο πρώτες εκρήξεις σημειώθηκαν στο αεροδρόμιο των Βρυξελλών, όπου δύο βομβιστές αυτοκτονίας πυροδότησαν εκρηκτικά στην αίθουσα αναχωρήσεων, προκαλώντας χάος και πανικό στους ταξιδιώτες και το προσωπικό του αεροδρομίου. Οι εκρήξεις διέλυσαν τον τερματικό σταθμό, σπάζοντας παράθυρα και καταρρίπτοντας οροφές, και είχαν ως αποτέλεσμα πολυάριθμους νεκρούς και τραυματίες.

Λίγο μετά τις βομβιστικές επιθέσεις στο αεροδρόμιο, μια τρίτη έκρηξη σημειώθηκε στο σταθμό του μετρό Maalbeek, που βρίσκεται κοντά στην έδρα των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ένας άλλος βομβιστής αυτοκτονίας πυροδότησε εκρηκτικό μηχανισμό σε συρμό του μετρό.

Συνολικά, 32 άνθρωποι σκοτώθηκαν και πάνω από 300 άλλοι τραυματίστηκαν στις βομβιστικές επιθέσεις στις Βρυξέλλες, καθιστώντας την μια από τις πιο θανατηφόρες τρομοκρατικές επιθέσεις στην ιστορία του Βελγίου.

Μάντσεστερ 22-5-2017

Το βράδυ της 22ας Μαΐου 2017, σημειώθηκε επίθεση στο Manchester Arena, στο Μάντσεστερ της Αγγλίας. Η επίθεση πραγματοποιήθηκε μετά από συναυλία της Αμερικανίδας τραγουδίστριας της ποπ, Αριάνα Γκράντε, η οποία είχε προσελκύσει κυρίως νεανικό κοινό.

Καθώς οι θεατές της συναυλίας έβγαιναν από την αρένα, ένας μοναχικός βομβιστής αυτοκτονίας πυροδότησε έναν αυτοσχέδιο εκρηκτικό μηχανισμό γεμάτο με θραύσματα στο φουαγιέ του χώρου. Η έκρηξη προκάλεσε καταστροφή και χάος, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 22 άνθρωποι, μεταξύ των οποίων παιδιά και έφηβοι, και να τραυματιστούν πάνω από 800 άλλοι.

Ο δράστης ταυτοποιήθηκε ως ο Σαλμάν Αμπέντι, Βρετανός πολίτης λιβυκής καταγωγής με δεσμούς με ισλαμιστικές εξτρεμιστικές ομάδες. Την ευθύνη για την επίθεση ανέλαβε αργότερα το Ισλαμικό Κράτος, αν και η έκταση της εμπλοκής της ομάδας παραμένει αντικείμενο έρευνας ακόμα και σήμερα.

Η βομβιστική επίθεση στο Μάντσεστερ Αρένα οδήγησε σε επανεξέταση των μέτρων ασφαλείας σε δημόσιους χώρους και εκδηλώσεις σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς οι αρχές προσπάθησαν να αποτρέψουν μελλοντικές επιθέσεις και να προστατεύσουν την ασφάλεια των πολιτών.

Τι στοιχεία έχουμε από τις τρομοκρατικές επιθέσεις για την προηγούμενη δεκαετία;

Η Ευρωπόλ — ο οργανισμός της ΕΕ για τη συνεργασία στον τομέα της επιβολής του νόμου — δημοσιεύει κάθε χρόνο έκθεση σχετικά με την κατάσταση και τις τάσεις της τρομοκρατίας στην ΕΕ. Η έκθεση παρέχει αριθμητικά στοιχεία σχετικά με τις τρομοκρατικές επιθέσεις και τις συλλήψεις που σχετίζονται με την τρομοκρατία στην Ευρωπαϊκή Ένωση και βασίζεται σε πληροφορίες που παρέχουν τα κράτη μέλη της ΕΕ.

Τρομοκρατικές επιθέσεις στην ΕΕ ανά είδος (2012-2021)

Το διάγραμμα αυτό παρουσιάζει τις τρομοκρατικές επιθέσεις στην ΕΕ μεταξύ 2010 και 2021. Τα αριθμητικά στοιχεία περιλαμβάνουν τις ολοκληρωμένες, αποτυχημένες και αποσοβηθείσες επιθέσεις και αναλύονται ανά έτος και ανά είδος: τζιχαντιστικής/θρησκευτικής έμπνευσης, δεξιά, αριστερά και αναρχικός χώρος, εθνοτική/εθνικιστική/αυτονομιστική προέλευση, άλλη και αδιευκρίνιστη προέλευση. Τα στοιχεία για την περίοδο 2010–2019 περιλαμβάνουν το Ηνωμένο Βασίλειο.

Το 2021 σημειώθηκαν 15 τρομοκρατικά συμβάντα στα κράτη μέλη της ΕΕ. Ο συνολικός αριθμός επιθέσεων το 2021 ήταν πολύ χαμηλότερος από ό,τι τα προηγούμενα έτη, λόγω της σημαντικής μείωσης του αριθμού των επιθέσεων που αναφέρονται ως αριστερή τρομοκρατία.

Μεταξύ 2019 και 2021, αποσοβήθηκαν 29 τζιχαντιστικές ή ακροδεξιές επιθέσεις σε ολόκληρη την ΕΕ.

Συλλήψεις σχετιζόμενες με την τρομοκρατία στην ΕΕ (2010-2021)

Ο πίνακας αυτός παρουσιάζει τις συλλήψεις που σχετίζονται με την τρομοκρατία στην ΕΕ μεταξύ 2010 και 2020, ανά έτος και ανά είδος: τζιχαντιστικής/θρησκευτικής έμπνευσης, δεξιά, αριστερά και αναρχικός χώρος, εθνοτική/εθνικιστική/αυτονομιστική προέλευση, άλλη και αδιευκρίνιστη προέλευση. Τα στοιχεία για την περίοδο 2010–2019 περιλαμβάνουν το Ηνωμένο Βασίλειο.

Μεταξύ του 2019 και του 2021, 1 560 άτομα συνελήφθησαν σε κράτη μέλη της ΕΕ λόγω υπονοιών για αδικήματα που σχετίζονται με την τρομοκρατία.

Το 2021 η συνηθέστερη αξιόποινη πράξη που κατέληξε στη σύλληψη – μεταξύ των καταγγελλόμενων – ήταν η συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση, ακολουθούμενη από τον σχεδιασμό ή την προετοιμασία επίθεσης. Άλλοι ύποπτοι κατηγορήθηκαν για χρηματοδότηση, στρατολόγηση και υποκίνηση της τρομοκρατίας.

Τρομοκρατικές επιθέσεις και συλλήψεις σχετιζόμενες με την τρομοκρατία στην ΕΕ (2021)

Το διάγραμμα αυτό παρουσιάζει τις τρομοκρατικές επιθέσεις και συλλήψεις σχετιζόμενες με την τρομοκρατία στην ΕΕ το 2021. Τα αριθμητικά στοιχεία περιλαμβάνουν τις ολοκληρωμένες, αποτυχημένες και αποσοβηθείσες επιθέσεις και όλα τα είδη ιδεολογίας: τζιχαντιστικής/θρησκευτικής έμπνευσης, δεξιά, αριστερά και αναρχικός χώρος, εθνοτική/εθνικιστική/αυτονομιστική προέλευση, άλλη και αδιευκρίνιστη προέλευση.

Ο μεγαλύτερος αριθμός επιθέσεων (5) σημειώθηκε στη Γαλλία, ακολουθούμενη από τη Γερμανία (3) και τη Σουηδία (2). Η Αυστρία, η Δανία, η Ουγγαρία, το Βέλγιο και η Ισπανία ανέφεραν έκαστη μία επίθεση.

Οι δύο θάνατοι που καταγράφηκαν το 2021 ήταν το αποτέλεσμα των τζιχαντιστικών επιθέσεων που σημειώθηκαν στην Ισπανία και τη Γαλλία.

Πηγή στοιχείων για τα ευρωπαικά δεδομένα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.