Πού πήγε η «ελευθερία, η ισότητα και η αδελφοσύνη» στην Γαλλία;

Ούτε ένα μήνα μετά την προκήρυξη πρόωρων εκλογών στην Γαλλία, σε μια αντανακλαστική κίνηση του Προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας (;) Εμμανουέλ Μακρόν “να σώσει οτιδήποτε αν σώζεται” μετά την ηχηρή νίκη του κόμματος της Μαρίν Λεπέν στις Ευρωεκλογές, το αποτέλεσμα επιβεβαιώνει τους φόβους και στην ουσία ακυρώνει τον Μακρόν.

Στον α’ γύρο των γαλλικών εκλογών και με μια συμμετοχή πολύ μεγαλύτερη από τις εκλογές του 2022 (47,5 το 2022, γύρω στο 65% θα κινηθεί το 2024), το 1/3 των προσαυξημένων κατά 20 μονάδες σχεδόν ψηφοφόρων στήριξε το ακροδεξιό κόμμα της Λεπέν, του οποίου πρόεδρος είναι ο Ζορντάν Μπαρντελά.

Τα νούμερα αυτά είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά. Με τα μέχρι τώρα στοιχεία, ο Εθνικός συναγερμός της Λεπέν έχει 33,25% και το Εθνικό Μέτωπο της συσπειρωμένης Αριστεράς συγκεντρώνει το 28,63% των ψήφων. Και στην τρίτη θέση… το κόμμα του Εμμανουέλ Μακρόν, με 20,94%.

Όλα δείχνουν ότι στην Γαλλία την επόμενη Κυριακή η μεγαλύτερη παράταξη της χώρας θα είναι αυτή της Ακροδεξιάς. Βέβαια, η Λεπέν ζητά αυτοδυναμία και οι προβλέψεις αυτή τη φορά δεν είναι απόλυτα με το μέρος της καθώς όλα δείχνουν πως αυτός ο αριθμός αν και όχι ανέφικτος, έχει πολλές δυσκολίες για να επιτευχθεί. Αλλά όποια κι αν είναι η έκβαση στον σχηματισμό της κυβέρνησης, οι ακροδεξιοί πολιτικοί θα είναι υπεράριθμοι συγκριτικά με τα υπόλοιπα “μέτωπα” της Γαλλίας.

Οι “πρωτιές” της Λεπέν

Το ποσοστό που κατέγραψε χθες ο Εθνικός Συναγερμός υπό την προεδρία του “πουλέν” της Λεπέν, Ζορντάν Μπαρντελά, αποτελεί ιστορικά υψηλό ποσοστό για την Ακροδεξιά στη Γαλλία. Ακόμη, αποτελεί και την πρώτη φορά που υπερτερεί ακροδεξιό κόμμα στην χώρα. Αλλά αυτή δεν είναι η μοναδική πρωτιά, μιας και η Γαλλίδα πολιτικός είχε σημειώσει κι άλλη πρωτιά, στις προεδρικές εκλογές του 2022.

Τότε, η Μαρίν Λεπέν στον δεύτερο γύρο των εκλογών κατέγραψε 41.5%. Το ποσοστό αυτό της Μαρίν Λεπέν αποτελούσε άλλο ένα ιστορικά υψηλό για τη γαλλική ακροδεξιά. Φαίνεται πως η ακροδεξιών καταβολών πολιτικός έχει καταφέρει να “γυρίσει” το παιχνίδι υπέρ της μετά τις προσπάθειες να βγάλει την ταμπέλα του ρατσισμού και του ανισημιτισμού από το κόμμα της.

Το πολίτευμα της Γαλλίας

Πρέπει να υπενθυμιστεί ότι η Γαλλία δεν έχει το ίδιο πολίτευμα με την Ελλάδα. Η Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία της χώρας μας, στην οποία ο Πρόεδρος φαίνεται να έχει έναν διακοσμητικό ρόλο σε αντίθεση με τον Πρωθυπουργό, που ηγείται της κυβέρνησης- και πρακτικά της χώρας- δεν ισχύει στον γαλλικό χώρο.

Η Γαλλία πρόκειται για μια ημιπροδερική δημοκρατία, με το κοινοβούλιο να κατέχει την νομοθετική εξουσία, ενώ η εκτελεστική εξουσία ανήκει στην κυβέρνηση και τον Πρωθυπουργό, τόσο όμως και στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο οποίος στην περίπτωση της Γαλλίας έχει παραπάνω λόγο από τον Πρωθυπουργό.

Αυτό σημαίνει ότι για την ώρα ο Μακρόν που βρίσκεται ακόμη στην θέση του Προέδρου παραμένει “ο πρώτος” της Γαλλίας. Το θέμα είναι τι πρόκειται να συμβεί στις επόμενες προεδρικές εκλογές, οι οποίες θα βρουν τη χώρα σε μια περίοδο “ακροδεξιάς φρενίτιδας”. Θα δούμε, άραγε, την Μαρίν Λεπέν να ηγείται του γαλλικού κράτους;

Γαλλική επανάσταση… από την ανάποδη;

Το 1879 οι Γάλλοι αστοί, το ανώτερο στρώμα στους πολίτες “τρίτης τάξης” που αποτελούσε το 98% του πληθυσμού, οργάνωσαν και υλοποίησαν μια επανάσταση απαιτώντας αλλαγή καθεστώτος, απαιτώντας δημοκρατία. Με ριζοσπαστικές και δημοκρατικές ιδέες προερχόμενες από τον Διαφωτισμό, η Γαλλική Επανάσταση έμελλε να σηματοδοτήσει τις εξελίξεις σε όλα τα επίπεδα, να αλλάξει τον ρου της Ευρώπης, να διαδώσει τις δημοκρατικές ιδέες στη σύγχρονη ιστορία. Η Γαλλική Επανάσταση είναι πάντα σημείο αναφοράς για ιστορικούς, θεωρείται έναυσμα για την γέννηση της επιστήμης της κοινωνιολογίας, διέπει διάφορες προσεγγίσεις ερμηνείας του κόσμου (πχ. ο Μαρξ έχει πολλές αναφορές από τους Ιακωβίνους- και σημαντικές διαφωνίες ωστόσο).

Το σύνθημα της Γαλλικής Επανάστασης “Liberté, Égalité, Fraternité” (ελευθερία, ισότητα, αδελφοσύνη) ήταν κάτι που φαινόταν να διέπει τόσο τους Γάλλους όσο και συνολικά την Ευρώπη. Στην Γαλλική Επανάσταση- και μιλώντας πάντα για τα δεδομένα της εποχής- έγιναν πολλά, καλά και κακά. Αλλά σίγουρα, έγιναν κάποια προοδευτικά και πολύ ριζοσπαστικά πράγματα για την εποχή. Στη Γαλλική Επανάσταση είχαμε διακηρύξεις για τα “Δικαιώματα του Ανθρώπου και του Πολίτη”. Όλα αυτά που συντελέστηκαν τότε, δε θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι έχουν οδηγήσει τα πράγματα μέχρι το σήμερα. Γιατί, μεγάλα ιστορικά γεγονότα είναι άμεσα συνδεδεμένα με αυτό που συνέβη τότε στη Γαλλία.

Σήμερα, λοιπόν, βλέπουμε τους Γάλλους να υποστηρίζουν ένα κόμμα που αντιτίθεται στη μετανάστευση, υποστηρίζοντας σημαντικές περικοπές στη νόμιμη μετανάστευση, την προστασία της γαλλικής ταυτότητας και αυστηρότερο έλεγχο της παράνομης μετανάστευσης. Το πρώτο, πλέον, κόμμα της Γαλλίας υποστηρίζει μια “πιο ισορροπημένη” και “ανεξάρτητη” γαλλική εξωτερική πολιτική, αντιτιθέμενο στη γαλλική στρατιωτική παρέμβαση στην Αφρική και υποστηρίζοντας την αποχώρηση της Γαλλίας από το ΝΑΤΟ.

Η Μαρίν Λεπέν έχει ακόμη υποστηρίξει πως είναι κατά της ορατότητας του Ισλάμ, φοβούμενη την πολιτισμική αλλοίωση της ταυτότητας της Γαλλίας και όχι ενάντια του Ισλάμ καθαυτού. Το κόμμα μάλιστα έχει συσχετίσει την μετανάστευση με ισλαμιστές τρομοκράτες. Η νέα πραγματικότητα της Γαλλίας φαίνεται να έχει κάπως… διαφορετική οπτική από αυτή της Γαλλικής Επανάστασης, αν επικρατήσει ο Εθνικός Συναγερμός. Οι προοδευτικές ιδέες που διακήρυξε η Επανάσταση- προοδευτικές για το 1789- δε φαίνεται να συνάδουν με αυτά που υποστηρίζει το πρώτο κόμμα της Γαλλίας σήμερα- όχι προοδευτικές για το 2024.

Πως θα βρει τους Γάλλους η 8η Ιουλίου;

Με κανένα κόμμα, όπως φαίνεται, να μη φτάνει στην αυτοδυναμία, μια κυβέρνηση συνεργασίας θα ήταν αρκετά δύσκολο να συμβεί. Η Γαλλίδα πολιτικός δήλωσε ότι θέλει την αυτοδυναμία. Κάτι τέτοιο δεν φαίνεται εφικτό, ούτε εφικτή φαίνεται η συνεργασία της με κάποια από τις άλλες παρατάξεις, αν και απ’ ότι φαίνεται η θέση αυτή αλλάζει, αφού τελικά φαίνεται πως θα αναζητήσει συμμάχους ακόμη κι αν δεν καταλάβει 289 έδρες.

Αντίστοιχα, ούτε ένα σενάριο όπου το Εθνικό Μέτωπο θα σχηματίσει εύκολα κυβέρνηση είναι ιδιαίτερα εφικτό. Σε αυτό, κομβικό ρόλο θα παίξει ο Μακρόν. 

Το «κλειδί» για την επόμενη Κυριακή είναι οι περιφέρειες στις οποίες έχουν προκριθεί τρεις υποψήφιοι για τον δεύτερο γύρο.

Σύμφωνα με το εκλογικό σύστημα της Γαλλίας στο δεύτερο γύρο προκρίνονται οι δύο πρώτοι του πρώτου γύρου, καθώς και οι υποψήφιοι που συγκέντρωσαν πάνω από το 12,5% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων. Στις εκλογές του 2022 που η αποχή ήταν πάνω από το 50% μόνο σε πέντε εκλογικές περιφέρειες προκρίθηκαν τρεις υποψήφιοι. Στις φετινές βουλευτικές εκλογές που η αποχή ήταν περί το 35% οι εκλογικές περιφέρειες που προκρίνονται τρεις υποψήφιοι είναι πολλές παραπάνω και υπολογίζονται ανάμεσα σε 285 – 315 από τις 577 συνολικά.

Ο Εθνικός Συναγερμός της Μαρίν Λεπέν θα είναι παρών σε 390 έως 430 περιφέρειες, το Λαϊκό Μέτωπο της αριστεράς θα είναι παρόν σε 370 ως 410 περιφέρειες και η παράταξή Μακρον θα είναι παρούσα σε 290 ως 330 περιφέρειες, σύμφωνα με την Ipsos.

Τώρα, λοιπόν, το παιχνίδι παίζεται στον τρίτο υποψήφιο. Σε πολλές περιφέρειες, ο τρίτος υποψήφιος είναι κάποιος από το κόμμα του Μακρόν. Αν, λοιπόν, ο Μακρόν αποσύρει τους υποψηφίους του, τότε στην ουσία δίνει “χώρο” ώστε να ψηφιστεί κάποιος από το Λαϊκό Μέτωπο, μειώνοντας τις πιθανότητες μιας αυτοδύναμης κυβέρνησης όπου θα ηγείται ο Μπαρντελά. Ο Μακρόν και ο χώρος του δηλώνουν ότι το βασικό διακύβευμα είναι να μην έχει η Γαλλία μια ακροδεξιά κυβέρνηση οπότε, παρά τις διαφορές με τις δυνάμεις της Αριστεράς κάτι τέτοιο θα βοηθούσε να επιτευχθεί ο κύριος σκοπός.

Κι απ’ ότι φαίνεται προς τα εκεί πάει η κατάσταση, αφού έχουν ανακοινωθεί 169 υποψήφιοι που αποχωρούν από τον δεύτερο γύρο, ενώ φαίνεται ότι θα είναι πάνω από 200. Οι 122 είναι από το Εθνικό Μέτωπο της Αριστεράς, οι 46 από το κόμμα του Μακρόν και ένας από το κόμμα των Ρεπουμπλικάνων.

Αυτό που δε συμφέρει καθόλου τη Γαλλία είναι να μπει σε μια κατάσταση ακυβερνησίας. Γι’ αυτό, ακόμη κι αν η κάλπη δε δείξει αυτοδύναμη κυβέρνηση, πρέπει να βρεθεί άμεσα μια λύση και μια λύση σταθερή, που δε θα μπλοκαριστεί από τις υπόλοιπες παρατάξεις. Το Politico έχει κάνει λόγο για κυβέρνηση τεχνοκρατών υπό την Κριστίν Λαγκάρντ,

Ο Γάλλος Πρόεδρος, όπως αναφέρει το Politico, θα μπορούσε να στραφεί στην 68χρονη επικεφαλής της ΕΚΤ για να αναλάβει τον σχηματισμό μιας κυβέρνησης τεχνοκρατών, όπως είχε συμβεί πριν από μερικά χρόνια και στην Ιταλία με τον Μάριο Ντράγκι. Το να αποδεχτεί η Λαγκάρντ να εγκαταλείψει την προεδρία της ΕΚΤ προφανώς δεν είναι μια απλή υπόθεση, αλλά πολιτικοί κύκλοι στη Γαλλία διαβλέποντας το μετεκλογικό αδιέξοδο συζητούν ήδη το ενδεχόμενο διορισμού μιας τεχνοκρατικής κυβέρνησης.

Ένα δημοσίευμα της γαλλικής Le Figaro αναφέρει πως “ο Μακρόν ήθελε να ενώσει το κεντρώο κόμμα, να διχάσει την αριστερά και να απομονώσει την ακροδεξιά «Εθνική Συμπείρωση». Όλοι οι υπολογισμοί του αποδείχτηκαν ψευδείς”, και αυτό είναι αλήθεια. Το στοίχημα του Γάλλου Προέδρου, κοινώς, “πήγε κουβά”. Η Γαλλία είναι πιο κοντά από ποτέ στον κίνδυνο να κυβερνηθεί από την Ακροδεξιά. Η Ακροδεξιά είναι πιο κοντά από ποτέ στην εξουσία της χώρας, η πολιτική Λεπέν – Μπαρντελά να κανονικοποιήσουν αυτά που λένε, έχει στεφθεί με επιτυχία. Η Μελόνι στην Ιταλία συγχαίρει την Λεπέν και κάνει λόγο για δαιμονοποίηση των εναντίων της Αριστεράς, που πλέον δεν αποδίδει. Ειδησεογραφικά μέσα έχουν βγάλει νικήτρια την Μελόνι στην Ευρώπη ως ρυθμιστή της κατάστασης και διαμεσολαβητή ακροτήτων με τον κεντρώο χώρο. Αυτή είναι η νέα κανονικότητα; Αντιμεταναστευτικές ιδέες με υψηλό έλεγχο και παρεμβατισμό, χρωματισμένες με ωραίες λέξεις και παραπλανητικό λόγο;