Φεύγουν οι Έλληνες από τη χώρα και ρίχνουν μαύρη πέτρα; Τι απαντούν σε μεγάλη έρευνα

Λέξεις/Έρευνα: Ευαγγελία Σιαματά 

Θα επέστρεφαν στην Ελλάδα ή η πατρίδα πρέπει να ξεχάσει άτομα που έφυγαν, μια και καλή;

Σημαντικές παρατηρήσεις εξήχθησαν από τα αποτελέσματα των ερωτήσεων που συγκρίνουν τις προσωπικές εμπειρίες των συμμετεχόντων στην Ελλάδα και το εξωτερικό σχετικά με το καθαρό μηνιαίο εισόδημα, τις εργασιακές συνθήκες, την αποταμίευση και τον ελεύθερο χρόνο. Εξίσου σημαντικά είναι τα ευρήματα σύγκρισης αναφορικά με τις υποδομές των νοσοκομείων, την ποιότητα του ιατρικού προσωπικού και τις δημόσιες υπηρεσίες.

Θεωρήθηκε φρόνιμο, οι συμμετέχοντες να μπορέσουν να εκφράσουν την άποψή τους και για ορισμένα ελληνικά ζητήματα. Ενδιαφέρουσες απόψεις καταγράφηκαν για τις λύσεις που προτείνονται για το δυσλειτουργικό δημόσιο, την ιδιωτικοποίηση του ρεύματος και την εξωτερική πολιτική της χώρας. Το ερωτηματολόγιο είχε ως τελευταία ερώτηση την πιθανότητα επιστροφής των Ελλήνων της διασποράς, εφόσον οι συνθήκες τους το επέτρεπαν.

Στις 31 Αυγούστου του 2025 ολοκληρώθηκε η συλλογή δεδομένων, η οποία είχε ως ημερομηνία έναρξης την 1 Ιουλίου 2025.

Ο συνολικός αριθμός των συμμετεχόντων ανήρθε στους 1036, με 4 από αυτούς να τερματίζουν το ερωτηματολόγιο στο πρώτο σκέλος του, εφόσον απάντησαν «Όχι» στην ερώτηση για το εάν είναι άτομα ελληνικής καταγωγής που διαμένουν στο εξωτερικό. Τα υπόλοιπα 1032 άτομα ολοκλήρωσαν το ερωτηματολόγιο, απαντώντας σε όλες τις ερωτήσεις.

Οι συμμετέχοντες κατά πλειοψηφία διαμένουν και εργάζονται σε χώρες της Βόρειας και Κεντρικής Ευρώπης, διατηρώντας, σχεδόν καθολικά, επαφή με την Ελλάδα της τελευταίας πενταετίας. Το brain drain συνεχίζει με 4 στους 10 να έχουν μεταναστεύσει τα τελευταία 5 χρόνια και 7 στους 10 να ανήκουν σε ηλικίες μεταξύ 24 και 44 ετών.

Στους λόγους μετανάστευσης η πιο συνηθισμένη και ταυτόχρονα σημαντική περίπτωση είναι η μετανάστευση με σκοπό την αναζήτηση καλύτερης εργασίας. Ακολουθούν η επιθυμία να βιώσουν κάτι διαφορετικό και οι σπουδές.

Οι μισθοί των συμμετεχόντων, αμέσως μετά τη μετανάστευση τους στο εξωτερικό, κυμαίνονται σε εξαιρετικά διαφορετικά κλιμάκια, με 4 στους 10 να δηλώνουν καθαρές μηνιαίες αποδοχές από 1500 έως 2500 ευρώ και 3 στους 10 να δηλώνουν 2500 ευρώ έως και περισσότερα από 5000 ευρώ. Συγκριτικά με την Ελλάδα τα ποσοστά των ίδιων μισθών είναι ελάχιστα, καθώς πριν τη μετανάστευση, η μισθολογική πλειοψηφία συσσωρεύεται στα 0 έως 1500 ευρώ καθαρού μηνιαίου εισοδήματος, με 9 στους 10 να κάνουν αυτή την επιλογή.

Η αποταμίευση, επίσης, εμφανίζεται σε πολύ μεγαλύτερα ποσοστά, με 9 στους 10 να επιλέγουν πως αποταμιεύουν περισσότερα ή πολύ περισσότερα χρήματα σε σχέση με την Ελλάδα.

Διακριτή είναι, ασφαλώς, και η βελτίωση της ισορροπίας μεταξύ εργασίας και ζωής των συμμετεχόντων, με 6 στους 10 να επιλέγουν πως έχουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο και μόλις 1 στους 10 να επιλέγει ότι έχει λιγότερο ελεύθερο χρόνο πλέον.

Η διαφορά στην ποιότητα εργασίας είναι αισθητή. Το άγχος εξαιτίας της εργασίας από 68% πέφτει στο 33% και οι απλήρωτες υπερωρίες από 50% στο 6%. Ανησυχητικό εύρημα είναι επίσης πως 29 άνθρωποι δήλωσαν πως βίωσαν σωματική βία και 279 πως δέχτηκαν υβριστικά σχόλια κατά την εργασιακή τους εμπειρία στην Ελλάδα. Αυτοί οι αριθμοί μειώνονται σημαντικά (3 και 27 αντίστοιχα) κατά την εργασία στο εξωτερικό, αλλά δεν εξαλείφονται πλήρως.

Ενώ 8 στους 10 επιλέγουν πως ο εξοπλισμός και οι εγκαταστάσεις των νοσοκομείων στη χώρα παραμονής τους είναι καλύτερα, μόλις 2 στους 10 αναφέρουν πως η ποιότητα του ιατρικού προσωπικού είναι καλύτερη.

Υπάρχει σχεδόν ομοφωνία, τόσο στο γεγονός πως οι δημόσιες υπηρεσίες στην Ελλάδα είναι συγκριτικά χειρότερες, αλλά και στο γεγονός πως λύση είναι η δημιουργία ενός οργανωμένου και αξιοκρατικού δημοσίου. Η λύση της Ιδιωτικοποίησης έλαβε 5.72%.

Την ιδιωτικοποίηση της υπηρεσίας ηλεκτροδότησης κρίνει θετικά 1 στους 10. Ως θετικά ωφελημένοι κρίνονται οι Πάροχοι ενέργειας με 78,88%, ενώ αντίστοιχα τους «Καταναλωτές» επέλεξε το 10,27%.

Εξαιρετικά σημαντικό είναι το γεγονός πως μόλις το 2,81% κρίνει ως αποτελεσματική την εξωτερική πολιτική της Ελλάδας, έναντι του 66,47% που την κρίνει ως προβληματική.

Θετικό είναι το γεγονός πως 8 στους 10 δήλωσαν πως θα εξέταζαν το ενδεχόμενο να επιστρέψουν σε περίπτωση που επικρατούσαν στην Ελλάδα οι ίδιες συνθήκες διαβίωσης με την χώρα διαμονής τους.

Μπορείτε να διαβάσετε την πλήρη έρευνα εδώ

*Η Ευαγγελία Σιαματά είναι απόφοιτη Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου.