Δικαιώματα καταναλωτών το καλοκαίρι: Πότε ο πελάτης έχει όντως δίκαιο;

Από τα σύγχρονα ελληνικά παραμύθια, ίσως το «Live your myth in Greece» να είναι το πιο χιλιοειπωμένο.

Τουρίστριες με τα λευκά φορέματά τους, περπατούν στα στενά των κυκλαδίτικων νησιών, λαχταρώντας να ζήσουν το δικό τους Mamma Mia στόρι.

Εικοσάρηδες κάνουν μια στάση, βουτώντας στα κρύα νερά του Ιονίου, ενώ γυρίζουν με ένα μπάκπακ την Ευρώπη. Λάτρεις της αρχαίας ιστορίας έρχονται από κάθε γωνιά της γης, μόνο για να πατήσουν στο ίδιο χώμα που στέκει ο Παρθενώνας. Η εικόνα της Ελλάδας όμως, που προκαλεί όλη αυτήν την φρενίτιδα στους ξένους, συχνά απομυθοποιείται, μόλις αντικρίσουν την πραγματικότητα της χώρας και όχι εκείνη που διαφημίζεται στο Instagram.

Ο υπερτουρισμός, στον οποίο έχει υποδουλωθεί και η χώρα μας, σε συνδυασμό με τη νοοτροπία που έχουν κάποιοι Έλληνες εργοδότες να βγάλουν τα «σπασμένα» της χρονιάς μέσα από τους θερινούς μήνες -συν τις υψηλές θερμοκρασίες- κάνουν το καλοκαίρι… κόλαση.

Προφανώς, η χαοτική κατάσταση που επικρατεί το συγκεκριμένο διάστημα, στους δημοφιλείς προορισμούς, καθώς και ο ελλιπής έλεγχος από τις αρμόδιες αρχές, δίνει χώρο σε πολλές επιχειρήσεις να εκμεταλλεύονται για περαιτέρω κέρδος, υπαλλήλους και πελάτες.

Τίτλοι σε σάιτ, βιντεάκια στο Tik Tok, ακόμη και προσωπικές εμπειρίες, αποδεικνύουν τη συνεχή κερδοσκοπία και καταπάτηση των δικαιωμάτων των καταναλωτών: Οδηγός ταξί ζήτησε 310 ευρώ από πελάτισσα για τη διαδρομή Αεροδρόμιο – Σύνταγμα // 450 ευρώ η ξαπλώστρα πρώτη σειρά στη Μύκονο // Εξωφρενικά ποσά για φαγητό και ποτό.

Σε μεγάλο βαθμό, η παθητική στάση των καταναλωτών, που οφείλεται στη γενικότερη άγνοια των δικαιωμάτων τους, αλλά και στην ανεπαρκή ενημέρωσή τους, ενισχύουν την καταχρηστική συμπεριφορά των επιχειρήσεων.

«Με την αντίδραση στέλνεις το μήνυμα. Η αγορά, από τη στιγμή που βλέπει πως δεν υπάρχει αντίδραση από τους καταναλωτές, που στην ελεύθερη οικονομία που ζούμε παίζουν σημαντικό ρόλο, θα συνεχίσει να λειτουργεί αυθαιρέτως. Έτσι, και η πολιτεία θα αφήσει τη διαδικασία αυτή να εξελιχθεί, γιατί είναι η πρώτη που κερδοσκοπεί. Δεν πρέπει να απορούμε άρα, για την εικόνα που βλέπουμε στα μπιτς μπαρς, στα ταξί, υπάρχει ένας χώρος ανομίας, που ο καθένας κάνει ό,τι θέλει», επισημαίνει ο πρόεδρος του Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών, Νικόλαος Τσεμπερλίδης.

Επιγραμματικά, σύμφωνα με την Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ., ο οδηγός ταξί, μεταξύ άλλων, πρέπει να έχει αναρτημένο τον τιμοκατάλογο σε εμφανές σημείο, να βάζει σε λειτουργία το ταξίμετρο μετά την επιβίβαση, να μεταφέρει τις αποσκευές από και προς το πεζοδρόμιο, να εκδίδει πάντα απόδειξη και να πηγαίνει τον πελάτη στον προορισμό του, χωρίς να επιβιβάσει άλλο άτομο.

Ο νέος τιμοκατάλογος που εφαρμόζεται πλέον στα ταξί σε όλη την επικράτεια, μετά τη δημοσίευση της Υπουργικής Απόφασης της Υ.Α. 191290/2022 – ΦΕΚ 3136/Β/21-6-2022 περιλαμβάνει Φ.Π.Α. 13%, ενώ η ελάχιστη χρέωση διαμορφώνεται στα 4 ευρώ.

Όσον αφορά συγκεκριμένα προϊόντα (εμφιαλωμένο νερό σε συσκευασία των 500 ml και 750 ml εντός ή εκτός ψυγείου, απλό τοστ ή σάντουιτς, ψημένο ή άψητο, καφέδες και τσάι), οι ανώτατες τιμές πώλησής τους ισχύουν, σύμφωνα με την υπ’. αριθμ. 84429/2022 (ΦΕΚ Β’ 4692/07-09-2022) απόφαση του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων σε αεροδρόμια και επιβατικά πλοία.

Επιπλέον, η υπουργική απόφαση 91354/2017 «Κωδικοποίηση Κανόνων Διακίνησης και Εμπορίας Προϊόντων και Παροχής Υπηρεσιών (Κανόνες ΔΙ.Ε.Π.Π.Υ.)» – (ΦΕΚ Β’ 2983/30-08-2017) προβλέπει για τα καταστήματα μαζικής εστίασης και αναψυχής, την υποχρέωση για τήρηση τιμοκαταλόγων, την απαγόρευση χρέωσης κουβέρ και την τήρηση «Δελτίου Παραπόνων».

Σύμφωνα με το ΚΕΠΚΑ, οι τιμές στα ξενοδοχεία και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια/διαμερίσματα διαμορφώνονται ελεύθερα. Όλες οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις πρέπει να τηρούν τους κανόνες υγιεινής και να είναι ανοιχτές καθ’ όλο το 24ωρο, έχοντας υπάλληλο στην υποδοχή.

Ο ξενοδόχος μεταξύ άλλων, οφείλει να διαθέτει στους πελάτες τις ανέσεις που διαφημίζει και έχουν συμφωνηθεί. Επιπλέον, η προκαταβολή απαγορεύεται να είναι πάνω από 25% του συνολικού κόστους διαμονής και μικρότερη από το αντίτιμο της τιμής για μια μέρα.

Σημειώνεται πως εάν γίνει κράτηση και εν τέλει ο πελάτης δεν χρησιμοποιήσει το δωμάτιο, οφείλει αποζημίωση στον ξενοδόχο το μισό της συμφωνημένης τιμής. Απαλλάσσεται όμως, από κάθε υποχρέωση αποζημίωσης, εάν προειδοποιήσει τον ξενοδόχο 21 ημέρες πριν την έναρξη της ενοικίασης ή για λόγους ανωτέρας βίας που αποδεικνύονται. Στην περίπτωση αυτή, ο ξενοδόχος πρέπει να επιστρέψει την προκαταβολή που τυχόν έχει λάβει.

Για τις παραλίες μας, που βάσει νόμου τα περίπου 16.000 χιλιόμετρα ελληνικής ακτογραμμής αποτελούν κοινόχρηστο χώρο και δημόσιο αγαθό, θα πρέπει να υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση για όλους τους πολίτες.

Ενδεικτικά, στις οργανωμένες παραλίες, θα πρέπει να προβλέπεται ελεύθερος χώρος και για τους υπόλοιπους λουόμενους, ενώ είναι υποχρεωτικό να υπάρχει διάδρομος μέσα στη θάλασσα, πλάτους 7 έως 15 μέτρων και μήκους σύμφωνα με τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής.

Αντίθετα, τα μπιτς μπαρς κατέληξαν να «πνίγουν» την αμμουδιά, να εμποδίζουν το κύμα να σκάει φυσικά και όχι στα μεταλλικά πόδια μιας ξαπλώστρας. Μαγαζιά που διώχνουν ηλικιωμένους από τη θάλασσα για να μην τους χαλάνε την πιάτσα ή ζητούν από τους πελάτες που θα έρθουν για να δροσιστούν να ακολουθήσουν dress code.

Στη συνολική αυτή κουλτούρα αυθαιρεσίας, εντάσσεται και η άνιση μεταχείριση ανάμεσα σε ντόπιους και ξένους τουρίστες, η οποία ενισχύει την ήδη υπάρχουσα αποστροφή των πρώτων από τους εγχώριους προορισμούς. Το ότι η Ελλάδα δεν είναι για την τσέπη των ίδιων των Ελλήνων, είναι κάτι που όλοι ξέρουμε· Το έχουν παραδεχθεί άλλωστε μέχρι και βουλευτές, υποδεικνύοντας τις διακοπές στη χώρα μας ως προνόμιο των ξένων. Ακόμη όμως και οι πολίτες που θα την επιλέξουν, έρχονται αντιμέτωποι με την ακρίβεια και ουκ ολίγες φορές με την άρνηση εξυπηρέτησης, καθώς υπάρχουν εργοδότες που θεωρούν ότι οι συμπατριώτες τους δεν μπορούν ούτως ή άλλως να ανταποκριθούν στα υψηλά νούμερα των τιμών.

«Όταν ο καταναλωτής έχει επιλογές, δεν πρέπει να τον στριμώχνεις, γιατί δημιουργείς πρόβλημα στη βαριά οικονομία της χώρας, που είναι ο τουρισμός. Ο άλλος μπορεί να επιλέξει στην τελική, πόλεις του εξωτερικού για να δώσει λιγότερα χρήματα και με καλύτερη ποιότητα πολλες φορές.

Οι καταναλωτές πρέπει να πάρουν αποφάσεις για τις διακοπές τους, ατομικές ή ομαδικές, να κάνουν έρευνα με βάση τα χρήματα που μπορούν να ξοδέψουν, να μάθουν για τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματά τους. Δεν γίνεται πάντα να τρώμε μασημένη τροφή.

Επιπλέον, όταν βλέπεις σαν καταναλωτής πως η παρανομία κυριαρχεί, οι μηχανισμοί ελέγχου κοιμούνται, είναι ανύπαρκτοι ή ενσωματώνονται τους θεωρείς και αναξιόπιστους. Αν υπήρχε πραγματική τιμωρία, και όχι παραδειγματικές όπως αυτές που μπαίνουν, οι εργοδότες δεν θα συνέχιζαν τις ίδιες αυθαίρετες τακτικές. Άρα η ατιμωρησία, ο μη έλεγχος και η απάθεια του καταναλωτή, ενθαρρύνουν περισσότερο το ανεξέλεγκτο τοπίο του ελληνικού καλοκαιριού. Να μάθουμε να διαμαρτυρόμαστε, όταν δεν τηρούνται αυτά που πρέπει και να κρατάμε στοιχεία που αποδεικνύουν τους ισχυρισμούς. Θα πρέπει να αλλάξει η στάση μας», καταλήγει ο κ. Τσεμπερλίδης.