«Πόλεμος» εμβολίων: Η ρήξη, η Ελλάδα και οι δυσοίωνες προβλέψεις

Έντονη ανησυχία επικρατεί στην κοινή γνώμη από το ψυχροπολεμικό κλίμα που έχει δημιουργηθεί μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των φαρμακευτικών εταιριών με αφορμή τις μεγάλες καθυστερήσεις στην παράδοση των εμβολίων στη σκιά των μεταλλάξεων που απειλούν με νέα αύξηση κρουσμάτων και παράταση των περιοριστικών μέτρων.

Η Ε.Ε επρόκειτο να παραλάβει 100 εκατ. δόσεις του εμβολίου το πρώτο τρίμηνο του έτους μετά όμως την ανακοίνωση για την παράδοση λιγότερων δόσεων η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξετάζει πλέον το ενδεχόμενο να μπλοκάρει την παράδοση εμβολίων της Pfizer στη Βρετανία και ήδη κάλεσε τις εταιρείες που παράγουν το εμβόλιο επί ευρωπαϊκού εδάφους να ειδοποιούν την Κομισιόν για τις ποσότητες εμβολίων που παραδίδουν σε τρίτες χώρες, περιλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου.

Η απόφαση «βόμβα» της AstraZeneca να αποχωρήσει από τις συνομιλίες με την Κομισιόν για το εμβόλιο περιπλέκει ακόμη περισσότερο την κατάσταση, λίγες ώρες μετά την έντονη δυσαρέσκεια που εξέφρασε η Ε.Ε για τις εξηγήσεις που έδωσε η εταιρία όσον αφορά τους λόγους των καθυστερήσεων.

Χάνει και το φετινό καλοκαίρι η Ευρώπη;

Οι χαμηλοί ρυθμοί εμβολιασμών σε συνδυασμό με τις καθυστερήσεις στις δόσεις των εγκεκριμένων εμβολίων και την αβεβαιότητα για τις παραδόσεις δημιουργούν τεράστια ερωτηματικά για το κατά πόσο η Ευρώπη θα καταφέρει έως το καλοκαίρι να φτάσει στο απαιτούμενο ποσοστό συλλογικής ανοσίας, προκειμένου να μην παραταθούν τα περιοριστικά μέτρα.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει κλείσει συμφωνίες με έξι φαρμακοβιομηχανίες για την προμήθεια 2,3 δις δόσεων του εμβολίου κατά του κορονοϊού, η πλειοψηφία των οποίων θα παραδίδονταν στα κράτη – μέλη μέσα στο 2021 με στόχο να ανέβουν οι ρυθμοί των εμβολιασμών ώστε μέχρι το καλοκαίρι να έχει εμβολιαστεί το 70% του ενήλικου πληθυσμού των χωρών της Ε.Ε

Όμως, το σχέδιο αυτό βρίσκεται στον «αέρα» από τη στιγμή που δημιουργείται αβεβαιότητα σχετικά με τον εφοδιασμό και τις διαθέσιμες δόσεις των εμβολίων, αλλά και το πότε θα εγκριθούν τα υπόλοιπα εμβόλια τα οποία αναμένει η Ε.Ε.

Όλα αυτά τη στιγμή που Ισραήλ, ΗΠΑ, Βρετανία έχουν καταφέρει να βρουν ένα σταθερό ρυθμό εμβολιασμών των πληθυσμών τους

Pfizer: Δυο μήνες νωρίτερα τα εμβόλια στις ΗΠΑ

Ο Τζο Μπάιντεν έχει μπει γερά στο «παιχνίδι» της όσο το δυνατόν μεγαλύτερης εξασφάλισης δόσεων εμβολίου για τους Αμερικανούς, λίγες ημέρες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του.

«Η διοίκηση των Μπάιντεν – Χάρις εργάζεται για να αγοράσει επιπλέον 100 εκατομμύρια δόσεις καθενός από τα δύο εμβόλια, που έχουν εγκριθεί από την Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), δηλαδή από τις εταιρείες Pfizer και Moderna. Έτσι, η συνολική παραγγελία εμβολίων για τις ΗΠΑ αυξάνεται κατά 50%, από 400 σε 600 εκατομμύρια δόσεις, με αυτές τις επιπλέον δόσεις που αναμένεται να παραδοθούν το καλοκαίρι» ανέφερε η σχετική ανακοίνωση του Λευκού Οίκου.

Από την πλευρά της η Pfizer μέσω του διευθύνοντος συμβούλου Albert Bourla επιβεβαίωσε ότι η εταιρία του μαζί με τον εταίρο της BioNTech θα διανείμουν 120 εκατομμύρια δόσεις το πρώτο τρίμηνο, ήτοι 20 εκατομμύρια περισσότερες από αυτές που είχαν προαναγγείλει. Σύμφωνα με τον Bourla η διανομή στις ΗΠΑ ήταν ιδιαίτερα αργή τις πρώτες εβδομάδες, αν και αναμένει βελτίωση στον ρυθμό των χορηγούμενων δόσεων.

Τι συμβαίνει στις χώρες της Ευρώπης

Το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ που ξεκίνησαν τους εμβολιασμούς έναν μήνα νωρίτερα από τις χώρες της Ε.Ε έχουν ήδη καταφέρει να εμβολιάσουν το 10% και 6,2% του πληθυσμού τους σύμφωνα με στοιχεία του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.

Όλα αυτά τη στιγμή που το αντίστοιχο ποσοστό για τις Ισπανία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία κυμαίνεται μεταξύ του 1,5 με 2,5%.

Τα φιλόδοξα σχέδια των Γερμανών ότι μέχρι το καλοκαίρι θα μπορούσε να εμβολιαστεί όποιος ήθελε, αρχίζουν να καταρρέουν. «Αν όλα πάνε σύμφωνα με όσα μας έχουν υποσχεθεί οι εταιρίες μπορούμε να προσφέρουμε το εμβόλιο σε κάθε πολίτη μέχρι το τέλος του καλοκαιριού που είναι στις 21 Σεπτεμβρίου, σύμφωνα με το ημερολόγιο», είχε πει η Μέρκελ πριν από την ανακοίνωση της AstraZeneca. Ωστόσο, τα κέντρα εμβολιασμού στη Γερμανία έχουν αρχίσει ήδη να μειώνουν τον αριθμό των ραντεβού λόγω έλλειψης εμβολίων.

Γερμανία: Εξετάζει διακοπή των διεθνών πτήσεων προς το έδαφος της

Εξαιρετικά απίθανο να επιστρέψει έως το καλοκαίρι η κανονικότητα στη Γαλλία αναφέρουν επιδημιολόγοι της χώρας παρατηρώντας την καθυστέρηση των εμβολίων. Ο Γάλλος υπουργός Υγείας Ολιβιέ Βεράν δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι η Γαλλία είχε ως στόχο τον εμβολιασμό τουλάχιστον 43 εκατ. ανθρώπων μέχρι τα τέλη Ιουνίου και ολόκληρου του πληθυσμού έως τα τέλη Αυγούστου, «εάν τα συνολικά εμβόλια που παραγγέλθηκαν έχουν εγκριθεί από τις ευρωπαϊκές και παγκόσμιες αρχές υγείας».

Κάτι τέτοιο, ωστόσο, προϋποθέτει από την μία ότι θα παραδοθούν εμβόλια που δεν έχουν ακόμη εγκριθεί, και από την άλλη ότι η Pfizer και η AstraZeneca θα καλύψουν πλήρως τις αρχικές ελλείψεις τους. Για παράδειγμα, η Γαλλία αναμένει ακόμη παράδοση 45 εκατομμυρίων δόσεων από τη Sanofi, η οποία δεν αναμένεται να ζητήσει έγκριση έως το τέταρτο τρίμηνο.

Την ίδια ώρα η Sanofi, μετά τις έντονες πιέσεις από την γαλλική κυβέρνηση, δηλώνει πρόθυμη να βοηθήσει την κοινοπραξία Pfizer/BioNTech παράγοντας περισσότερες από 100 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου για την Covid-19 που έχουν αναπτύξει οι ανταγωνιστές της, μέχρι τα τέλη του έτους.

Τα εμβόλια αυτά προορίζονται για τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ανέφερε ο γενικός διευθυντής του γαλλικού κολοσσού, Πολ Χάντσον, σε συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα Figaro.

Πίσω κατά τέσσερις έως οχτώ εβδομάδες μπορεί να πάει ο σχεδιασμός και στην Ιταλία, σύμφωνα με τον υφυπουργό Υγείας της χώρας. Η γειτονική χώρα σχεδίαζε να εμβολιάσει μόνο το 45% του πληθυσμού της κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους: ιατροί, τρόφιμοι και εργαζόμενοι μονάδων φροντίδας ηλικιωμένων, άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών και άτομα με υποκείμενα νοσήματα. Σημειώνεται, ότι η Ιταλία είχε απειλήσει πριν λίγες ημέρες ότι θα κινηθεί νομικά «τις επόμενες ημέρες» εναντίον της φαρμακοβιομηχανίας Pfizer λόγω της καθυστέρησης στην παράδοση των εμβολίων που έχει αναπτύξει κατά της covid-19.

Η Ισπανία εμμένει στον στόχο της να εμβολιάσει το 70% του πληθυσμού μέχρι το καλοκαίρι, αλλά ορισμένοι εμπειρογνώμονες αμφισβητούν τον στόχο. «Είναι πολύ δύσκολο να θέτει κανείς στόχους όταν υπάρχουν μεταβλητές που δεν μπορούν να ελεγχθούν», δήλωσε ο Ισπανός επιδημιολόγος και πρόεδρος της Ισπανικής Ένωσης Εμβολιασμών Αμος Γκαρσία.

Οργισμένη ήταν η αντίδραση και της Αυστρίας. Εδώ πρόκειται για ανθρώπινες ζωές, και είναι απαράδεκτο το γεγονός ότι ολόκληρη η Ευρώπη καθυστερεί μήνες στα σχέδια εμβολιασμού επειδή μια μονάδα παραγωγής είναι εκτός λειτουργίας, καταγγέλλει σε σημερινές δηλώσεις της η Παμέλα Ρέντι-Βάγκνερ, η αρχηγός των Αυστριακών Σοσιαλδημοκρατών. Σύμφωνα με την Παμέλα Ρέντι-Βάγκνερ, η οποία είναι η ίδια διακεκριμένη επιδημιολόγος και διετέλεσε υπουργός Υγείας στην τελευταία κυβέρνηση συνασπισμού Σοσιαλδημοκρατών και Λαϊκού Κόμματος στην Αυστρία, η προστασία της υγείας μισού δισεκατομμυρίου ανθρώπων στην Ευρώπη εξαρτάται από “μισή χούφτα επιχειρήσεις”. Και αυτές, μπορεί με την ανάπτυξη των εμβολίων να πέτυχαν “σημαντικά και σπουδαία πράγματα”, όμως, κατά την άποψή της, όσον αφορά την ασφάλεια του εφοδιασμού με εμβόλια, η παραγωγή πρέπει τώρα να τοποθετηθεί σε “ένα ασφαλές και ευρύτερο πλαίσιο” και, ενόψει των μεγάλων κενών στην παράδοση του, να περάσει σε “κρίσιμη παραγωγή” όχι μόνον από τις εταιρείες που το ανακάλυψαν αλλά και από άλλες που μπορούν να συνδράμουν.

Από τους 2 εκατ. εμβολιασμούς το μήνα, στην αβεβαιότητα

Οι καθυστερήσεις στις παραδόσεις των εμβολίων επηρεάζουν αναλογικά όλες τις χώρες της ΕΕ. Στην Ελλάδα οι αρχικές εκτιμήσεις για τις παραδόσεις των εμβολίων στα τέλη Δεκεμβρίου έχουν αναθεωρηθεί προς τα κάτω για την Pfizer και την AstraZeneca.

Μπορεί ο υπουργός Υγείας να διατυμπάνιζε πριν λίγους μήνες ότι στην Ελλάδα θα πραγματοποιούνται 2 εκατ. εμβολιασμοί πολιτών κάθε μήνα, όμως οι αριθμοί αυτοί μοιάζουν το λιγότερο ουτοπικοί τη δεδομένη στιγμή.

Σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα Πρωτοβάθμιας Υγείας, Μάριο Θεμιστοκλέους, έως το απόγευμα της Τρίτης 26/1, είχαν γίνει 176.689 εμβολιασμοί, με τους 168.809 να αφορούν την πρώτη δόση και 7.880 τη δεύτερη. Συνολικά έχουν εμβολιαστεί περισσότεροι από 69.000 πολίτες άνω των 85 ετών, περισσότεροι από 88.000 υγειονομικοί και 10.700 στους οίκους ευγηρίας.

Μέχρι στιγμής, έχουν κλειστεί 649.000 ραντεβού: 245.000 ραντεβού αφορούν την πρώτη δόση και 404.000 ραντεβού τη δεύτερη δόση. Τα ραντεβού είναι: 25.000 υγειονομικοί, 105.000 πολίτες άνω των 85 ετών και 115.000 πολίτες άνω των 80 ετών. Ο κ. Θεμιστοκλέους ανέφερε πως χθες η Ελλάδα παρέλαβε άλλες 100.000 δόσεις από την Pfizer. Ο μέσος όρος των τελευταίων ημερών ξεπερνά τις 16.000 εμβολιασμούς ημερησίως. Με βάση τους χθεσινούς εμβολιασμούς, η Ελλάδα βρίσκεται στη 10η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση στον κυλιόμενο μέσο όρο των τελευταίων 7 ημερών.

Ραντεβού, βέβαια, για τους ηλικιωμένους συνταξιούχους δεν υπάρχει ούτε για δείγμα μέχρι τα τέλη Μαρτίου, σε ορισμένες περιπτώσεις μέχρι και τις αρχές Απριλίου, σε διάφορα νοσοκομεία της χώρας.

Το χρονοδιάγραμμα των εμβολίων

Αναλυτικότερα:

Pfizer

Μέχρι τέλη Φεβρουαρίου θα έχουμε παραλάβει 815.880 δόσεις της Pfizer. Μέχρι τέλη Μαρτίου θα έχουμε παραλάβει 1.415.000 δόσεις

Moderna

Μέχρι τέλη Ιανουαρίου θα έχουν φθάσει στη χώρα 20.000 δόσεις. Τον Φεβρουάριο αναμένονται ακόμη 115.000 δόσεις και τον Μάρτιο 105.000 δόσεις.

ΑstraZeneca

Μέχρι τέλη Φεβρουαρίου θα έχουμε παραλάβει 410.000 δόσεις. Μέχρι τέλη Μαρτίου 330.000 δόσεις.

«Μαύρες» προβλέψεις για τις φτωχές χώρες του πλανήτη

Οι περισσότερες φτωχές χώρες του πλανήτη δεν θα επιτύχουν συλλογική ανοσία («αγέλης») τουλάχιστον πριν το 2024 και μερικές ίσως ούτε καν έως τότε, σύμφωνα με τις δυσοίωνες προβλέψεις του Economist Intelligence Unit (EIU), οι οποίες αναδεικνύουν τις παγκόσμιες ανισότητες, με τις ανεπτυγμένες χώρες να εμβολιάζονται σχεδόν πλήρως, έστω και μετ’ εμποδίων, έως το τέλος του 2021, αλλά με άλλες να αγωνιούν να βρουν διαθέσιμα εμβόλια στην αγορά.

Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι ΗΠΑ, η Βρετανία, το Ισραήλ και ίσως ακόμη μερικές, πιθανώς θα επιτύχουν «εκτεταμένη εμβολιαστική κάλυψη», δηλαδή σε όλες τις ευπαθείς ομάδες, το υγειονομικό προσωπικό και σχεδόν το σύνολο του πληθυσμού τους, έως το τέλος του έτους εφέτος. Κάτι ανάλογο θα κάνουν ακόμη μερικές ανεπτυγμένες χώρες έως τα μέσα του 2022 και οι περισσότερες χώρες μεσαίου εισοδήματος έως το τέλος του 2022.

Ίσως το ινδικό εμβόλιο COVAXIN είναι αποτελεσματικό κατά της βρετανικής μετάλλαξης

Μετά, όμως, το… χάος. Εκτιμάται ότι 84 χώρες -οι πιο φτωχές- θα αργήσουν να αποκτήσουν επαρκείς δόσεις και κάποιες θα δίνουν αγώνα έως το 2025 για τη συλλογική ανοσοποίηση του πληθυσμού τους. Αυτό το παγκόσμιο ρήγμα ανάμεσα στους «κατέχοντες» και στους μη έχοντες (εμβόλια και όχι μόνο) «πρόκειται να καθορίσει την παγκόσμια οικονομία, το παγκόσμιο πολιτικό τοπίο, τα ταξίδια και σχεδόν τα πάντα», δήλωσε στη «Γκάρντιαν» η Agathe Demarais, επικεφαλής της μελέτης της EIU.

Οι αιτίες για τις εμβολιαστικές καθυστερήσεις είναι πολλές, όπως η εξασφάλιση των αναγκαίων συστατικών των εμβολίων, οι περιορισμένες δυνατότητες παραγωγής, οι δυσκολίες στην παράδοση, οι ανεπαρκείς ιατρικές υποδομές σε μερικές χώρες, η έλλειψη εξειδικευμένου υγειονομικού προσωπικού για να κάνει τα εμβόλια κ.ά. Σε χώρες τεράστιες σε έκταση και πληθυσμό, όπως η Ινδία και η Κίνα, και μόνο το να φθάσουν τα εμβόλια σε κάθε γωνιά της επικράτειάς τους αποτελεί άθλο. Σε ανεπτυγμένες χώρες με μεγάλο ποσοστό σκεπτικιστών απέναντι στα εμβόλια, όπως η Ιαπωνία, υπάρχουν πρόσθετες δυσκολίες στη μαζική ανοσοποίηση του πληθυσμού τους έως το τέλος του 2021.

Πιστοποιητικά εμβολιασμών: Ενδοιασμοί, ιστορικό προηγούμενο, τι θα γίνει τελικά

Περίπου 50 χώρες έχουν κάνει συνολικά περισσότερες από 68 εκατομμύρια δόσεις εμβολίων κατά της Covid-19 μέχρι σήμερα, αριθμός μικρός σε σχέση με τον παγκόσμιο πληθυσμό των 7,8 δισεκατομμυρίων ανθρώπων, αλλά αρκετός για να έχει ήδη πυροδοτήσει μία διεθνή διαμάχη κατά πόσο οι εμβολιασμένοι πρέπει να επιτρέπεται να μετακινούνται πιο ελεύθερα, κάνοντας χρήση ειδικών «διαβατηρίων» ή πιστοποιητικών εμβολιασμού. Αυτό επισημαίνει σε κεντρικό άρθρο του το περιοδικό Economist, το οποίο τονίζει ότι μπορεί τα εν λόγω «διαβατήρια» να διχάζουν και να προκαλούν ενδοιασμούς, όμως τελικά είναι πολύ πιθανή η υιοθέτησή τους.

Μερικές χώρες που εξαρτώνται από τον τουρισμό ανακοίνωσαν, ήδη, ότι είναι ανοικτές σε ταξιδιώτες που αποδεδειγμένα έχουν εμβολιαστεί για τον κορονοϊό. Οι γνώμες διίστανται, όπως υπογραμμίζει το διεθνούς κύρους βρετανικό περιοδικό, κατά πόσο πρέπει να υιοθετηθεί ευρύτερα κάτι τέτοιο. Μερικοί το θεωρούν έναν γρήγορο δρόμο επιστροφής στην κανονική ζωή και άλλοι ανησυχούν ότι θα αποδειχθεί άδικο και διχαστικό μέτρο.

Μολονότι η ιδέα για διαβατήρια εμβολιασμού φαίνεται ριζοσπαστική, υπάρχουν ιστορικά προηγούμενα και ανάλογα. Το 1922, για παράδειγμα, πολλά αμερικανικά σχολεία απαίτησαν τα παιδιά να έχουν εμβολιαστεί κατά της ευλογιάς ως προϋπόθεση για να παρακολουθήσουν το μάθημα. Επίσης, η «κίτρινη κάρτα» είναι ένα διεθνές πιστοποιητικό που θεσπίστηκε πριν σχεδόν 100 χρόνια για να αναφέρει τους εμβολιασμούς ενός ανθρώπου έναντι της χολέρας, του κίτρινου πυρετού, του τύφου και της ευλογιάς. Μέχρι σήμερα, αρκετές χώρες απαιτούν π.χ. πιστοποιητικό εμβολίου για τον κίτρινο πυρετό ως προϋπόθεση εισόδου στη χώρα.

Ο Economist αναφέρει ότι «ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, Κυριάκος Μητσοτάκης, θέλει ένα ευρωπαϊκό πιστοποιητικό για ταξίδια. Το ενδιαφέρον του πιθανώς παρακινήθηκε από την εξάρτηση της χώρας του από τον τουρισμό». Προσθέτει ότι ενώ ο Βρετανός υπουργός Υγείας δεν βλέπει με θετικό μάτι μία τέτοια ιδέα, ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, ζήτησε να γίνει αξιολόγηση των διαβατηρίων εμβολιασμού, και σε όλον τον κόσμο βρίσκονται σε εξέλιξη διάφορες προσπάθειες του ιδιωτικού τομέα για τη δημιουργία τέτοιων ψηφιακών διαβατηρίων.

Ένας λόγος επιφύλαξης, σύμφωνα με το δημοσίευμα, είναι ότι παραμένει ασαφές πόση προστασία παρέχουν τα εμβόλια έναντι της μετάδοσης του κορονοϊού. Τα εμβόλια, ασφαλώς, σώζουν ζωές και αποτρέπουν τη σοβαρή νόσο, αλλά μερικοί εμβολιασμένοι μπορεί να κολλάνε τον κορονοϊό και να συνεχίσουν να τον μεταδίδουν. Είναι πιθανό, πάντως, ότι τα εμβόλια μειώνουν σημαντικά και τη μεταδοτικότητα και, καθώς θα αυξάνονται οι ενδείξεις γι’ αυτό, θα εντείνονται και οι πιέσεις να επιστρέψουν οι εμβολιασμένοι στην κανονική ζωή τους, μεταξύ άλλων ταξιδεύοντας.

Αλλά ακόμη κι αν τα εμβόλια βοηθούν λίγο μόνο κατά της μετάδοσης, μερικοί θεωρούν ότι τα διαβατήρια εμβολιασμού είναι αναπόφευκτα, ενώ για κάποιους, όπως ο καθηγητής Βιοηθικής Άρθουρ Κάπλαν της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, είναι και επιθυμητά, καθώς π.χ. οι υγειονομικοί και οι εργαζόμενοι σε οίκους ευγηρίας και άλλες δομές φροντίδας που έχουν εμβολιαστεί θα πρέπει να μπορούν να το αποδείξουν. Σε αρκετές χώρες, ήδη, είναι υποχρεωτικοί οι εμβολιασμοί του νοσοκομειακού προσωπικού έναντι της γρίπης ή της ηπατίτιδας Β, προκειμένου να προστατεύσουν τους ευπαθείς και μη εμβολιασμένους ασθενείς, όπως καρκινοπαθείς, ανοσοκατεσταλμένους και νεογέννητα.

Επιπλέον, διάφορες επιχειρήσεις (κρουαζερόπλοια, αεροπορικές εταιρείες, εστιατόρια κ.ά.) θα έχουν σοβαρό πρόβλημα χωρίς τέτοια πιστοποιητικά εμβολιασμού. Ενώ γενικότερα πολλοί εργοδότες φαίνεται να ενδιαφέρονται να ξέρουν ποιοι εργαζόμενοί τους έχουν εμβολιαστεί και ποιοι όχι.

Οι κυβερνήσεις φαίνεται απίθανο να απαγορεύσουν στο μέλλον τελείως την είσοδο σε μη εμβολιασμένους, όμως μπορεί να τους επιβάλουν πρόσθετους περιορισμούς (που δεν θα έχουν οι εμβολιασμένοι), όπως την προσκόμιση αρνητικού τεστ Covid-19 πριν την είσοδο στη χώρα ή την επιβολή καραντίνας σε ειδικό ξενοδοχείο. Όμως οι εταιρείες, όπως οι αεροπορικές, έχουν μεγαλύτερη ελευθερία σε σχέση με τα κράτη να επιβάλουν περιορισμούς στους πελάτες τους ή στους εργαζόμενούς τους, εφόσον δεν πρόκειται για διακρίσεις. Το εμβολιαστικό πρόγραμμα των κυβερνήσεων μπορεί, επίσης, να διευκολυνθεί από την επίγνωση των ανθρώπων ότι το εμβόλιο θα τους παρέχει μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων και πιο σίγουρη θέση απασχόλησης.

Ερωτηματικό αποτελεί η διάρκεια ενός διαβατηρίου/πιστοποιητικού, καθώς δεν είναι ακόμη γνωστό πόσο μπορεί να διαρκεί η εμβολιαστική ανοσία, ενώ αβεβαιότητα υπάρχει και για τη διάρκεια της φυσικής ανοσίας μετά από λοίμωξη Covid-19 (σύμφωνα με τις πρόσφατες εκτιμήσεις διαρκεί τουλάχιστον έξι μήνες). Ένα άλλο πιθανό πρόβλημα είναι ένα νέου τύπου διαγενεακό ρήγμα, καθώς σχεδόν όλες οι χώρες εμβολιάζουν κατά προτεραιότητα τους ηλικιωμένους, συνεπώς αυτοί θα έχουν αρχικά και τα περισσότερα διαβατήρια εμβολιασμού, ενώ οι νέοι θα αργήσουν να εμβολιαστούν. Υπάρχουν και αυτοί που θα ισχυριστούν ότι εξαναγκάστηκαν να κάνουν το εμβόλιο, ενώ καθόλου δεν ήθελαν, μόνο και μόνο επειδή δεν ήθελαν να μείνουν χωρίς διαβατήριο εμβολιασμού.

Σε κάθε περίπτωση, καταλήγει ο Economist, παρά τις όποιες ενστάσεις, η πλειοψηφία στις περισσότερες χώρες πιθανώς θα αποδεχθεί τα διαβατήρια/πιστοποιητικά εμβολιασμού, για έναν απλό λόγο: Τα αυστηρά lockdown δύσκολα αντέχονται και κοστίζουν οικονομικά, οπότε ακόμη και μία μικρή διέξοδος παρέχει μία αχτίδα ελπίδας.

ΠΗΓΕΣ: ΑΠΕ / Economist / Guardian / Bild