Πώς η Τεχνητή Νοημοσύνη άλλαξε τον τρόπο που ψωνίζουμε χριστουγεννιάτικα δώρα;

«Τι δώρο μου προτείνεις για…». Μία πρόταση που έχει ήδη πληκτρολογηθεί αμέτρητες φορές στο ChatGPT από όσους ψάχνουν να αγοράσουν δώρα της τελευταίας στιγμής για τους αγαπημένους τους ανθρώπους φέτος τα Χριστούγεννα.

Ο τρόπος που επιλέγουμε και ψωνίζουμε τα χριστουγεννιάτικα δώρα έχει αλλάξει ριζικά με την άφιξη του ίντερνετ αλλά και της Τεχνητής Νοημοσύνης στις ζωές μας.

Κάποτε, λίγες μέρες πριν τα Χριστούγεννα, οι δρόμοι με τα εμπορικά καταστήματα στο κέντρο της πόλης ήταν κατάμεστοι.

Κόσμος μπαινοέβγαινε στα μαγαζιά, εξέταζε τις επιλογές του, απέρριπτε την μπλούζα σε λάθος νούμερο και χρώμα και τύλιγε τα μεγάλα δώρα σε χριστουγεννιάτικο χαρτί με χιονανθρώπους και Άη Βασίληδες, λίγο πριν τα βάλει κάτω από το δέντρο τα μεσάνυχτα. Κυριαρχούσε το αίσθημα της βιασύνης και του άγχους – να προλάβουν να ψωνίσουν τα δώρα της τελευταίας στιγμής, να βρούνε μέσα στο χάος την πιο όμορφη γιορτινή και γεμάτη αγάπη, έκπληξη.

Σήμερα, τα προσωποποιημένα δώρα μοιάζουν να σπανίζουν, η ιεροτελεστία της βόλτας στα μαγαζιά δεν είναι πια ίδια και το ΑΙ αλλάζει την εμπειρία των αγορών για τις γιορτές.

Οι άνθρωποι στρέφονται όλο και περισσότερο σε εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης, από το Copilot έως το ChatGPT της OpenAI και το Gemini της Google, για να βρουν ιδέες για δώρα και να συγκρίνουν τιμές, με συνέπειες τόσο για τους κυνηγούς ευκαιριών όσο και για τους λιανοπωλητές.

Διαλέγουν από τη λίστα με τα «κορυφαία» προϊόντα και το δώρο που θα μπει κάτω από το δέντρο είναι μονάχα ένα «κλικ» μακριά.

Μάλιστα, στο Reddit υπάρχουν threads που σου δίνουν το κατάλληλο «prompt», δηλαδή τι ακριβώς να πληκτρολογήσεις στο chatbot για να δώσει ιδέες σε όσους είναι «απαίσιοι» στην επιλογή δώρων, αγοράζουν γενικά πράγματα που δεν δείχνουν καμία σκέψη, κάνουν υπερβολικές δαπάνες για πράγματα που οι άνθρωποι δεν θέλουν πραγματικά ή θέλουν να αποφύγουν τη διαδικασία επειδή τους είναι αγχωτική.

Ο John Harmon, ανώτερος αναλυτής τεχνολογίας στην Coresight Research στη Νέα Υόρκη, χαρακτήρισε τη φετινή περίοδο ως την πρώτη περίοδο διακοπών που διαμορφώθηκε από τις αγορές με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης.

Αν και δεν υπάρχουν πολλά στοιχεία για τις δαπάνες που συνδέονται άμεσα με την τεχνητή νοημοσύνη, η Salesforce έχει δηλώσει ότι η τεχνητή νοημοσύνη αναμένεται να οδηγήσει το 21% όλων των παραγγελιών για τις διακοπές σε παγκόσμιο επίπεδο, με συνολικές πωλήσεις ύψους 263 δισεκατομμυρίων δολαρίων (197 δισεκατομμύρια λίρες).

Περισσότεροι από τους μισούς καταναλωτές στις ΗΠΑ δηλώνουν ότι πιθανότατα ή σίγουρα θα χρησιμοποιήσουν την τεχνητή νοημοσύνη για να τους βοηθήσει στις αγορές τους, σύμφωνα με έρευνα της Coresight.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία, μια έρευνα που διεξήχθη σε 2.000 καταναλωτές από την εταιρεία τεχνολογίας CI&T και δημοσιεύθηκε αυτό το μήνα, διαπίστωσε ότι το 61% χρησιμοποιεί ή έχει χρησιμοποιήσει εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης κατά τη διάρκεια των αγορών του, συνήθως για να βρει πού να αγοράσει ένα προϊόν ή να εντοπίσει την καλύτερη προσφορά.

Ωστόσο, περισσότερα από τα δύο τρίτα των ερωτηθέντων δεν μπορούσαν να σκεφτούν μια εμπειρία λιανικής πώλησης που να τους εντυπωσίασε και να βασίστηκε στην τεχνητή νοημοσύνη.

Οι επιχειρήσεις προσπαθούν να αξιοποιήσουν στο έπακρο τα κανάλια τεχνητής νοημοσύνης για να προωθήσουν τα προϊόντα τους.

«Οι λιανοπωλητές αισθάνονται την επείγουσα ανάγκη, επειδή η τεχνητή νοημοσύνη ήδη διαμορφώνει τις αγοραστικές συνήθειες των ανθρώπων», δήλωσε η Melanie Nuce-Hilton, ανώτερη αντιπρόεδρος πελατειακής επιτυχίας στην GS1 US, έναν οργανισμό προτύπων πληροφοριών.

Το ένα τέταρτο των Βρετανών να χρησιμοποιεί τεχνητή νοημοσύνη για να βρει προϊόντα, οι μάρκες προσαρμόζουν όλο και περισσότερο τις στρατηγικές τους για να διασφαλίσουν ότι τα προϊόντα τους είναι αυτά που προτείνονται, ειδικά εκείνες που προσπαθούν να προσεγγίσουν νεανικό κοινό.

Τα δώρα είναι καλά, όταν είναι βαθιά προσωπικά – μία κρυφή τέχνη στο να δείχνεις την αγάπη σου, να πεις σιωπηλά «σε άκουγα, σε πρόσεχα, σε θυμήθηκα». 

Το να βρεις το σωστό δώρο, να σημειώνεις νοερά αντικείμενα ή εμπειρίες που έχουν αναφέρει οι πιο κοντινοί και αγαπημένοι σου άνθρωποι και η λάμψη στο πρόσωπο τους, όταν ξετυλίγουν την κορδέλα και σκίζουν το περιτύλιγμα, προσφέρει ένα αίσθημα πληρότητας κυρίως όταν η διαδικασία που έχει προηγηθεί είναι δημιουργική και στοχευμένη.

Όμως, φαίνεται ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη βοηθά στα πρακτικά και αφήνει τα προσωπικά στην άκρη.

O Δημήτρης χρησιμοποιεί το ChatGPT καθημερινά – οι ιδέες για τα δώρα των Χριστουγέννων θα ήταν η εξαίρεση: «Το έχω ρωτήσει και για δώρα γενεθλίων παλιότερα, για να μου δώσει ιδέες όταν νιώθω ότι δεν μπορώ να σκεφτώ κάτι από μόνος μου. Αν γράψεις σωστά τα στοιχεία του ατόμου που θες να κάνεις το δώρο, θα σου βγάλει μία προσωποποιημένη λίστα ανάλογα με τα χόμπι, την ηλικία και το budget που διαθέτεις. Είναι πολύ βοηθητικό, μπορεί να σου προτείνει από πιο γενικευμένα πράγματα μέχρι πιο ειδικά. Τώρα για τα Χριστούγεννα που τα δώρα που χρειάζεται να πάρω σε διαφορετικές παρέες και οικογένεια είναι αρκετά, το ChatGPT ήταν μονόδρομος». 

Η Μαρίνα συμβουλεύτηκε φέτος για πρώτη φορά το ChatGPT για το χριστουγεννιάτικο δώρο που ήθελε να πάρει στους εργοδότες της: «Η αλήθεια είναι ότι δεν είχα ιδέα τι ήθελα και τι έπρεπε να αγοράσω, ήταν η πρώτη φορά που χρειάστηκε να πάρω δώρο για εργοδότη. Ήθελα ιδέες για κάτι… καλό, το οποίο να μην κοστίζει μία περιουσία».

Ο Χριστόφορος ρώτησε το ChatGPT για ιδέες δώρων σε Secret Santa στο γραφείο: «Ήθελα να δω και άλλες προτάσεις πέρα από τις κλασσικές χριστουγεννιάτικες κούπες ή ένα μπουκάλι με καλό ποτό. Δεν με βοήθησε αρκετά αλλά έδωσε μερικές ιδέες που δεν περίμενα. Εν τέλει απλά είπα στους φίλους μου να πιάσουν ένα ούζο από το αεροδρόμιο – γιατί ο συνάδελφος είναι μεγάλος φαν της Ελλάδας!». 

«Είναι απλά πρακτικό, σου λύνει τα χέρια», λέει ο Γιώργος που συμβουλεύτηκε και αυτός ένα chatbot για να αγοράσει τα χριστουγεννιάτικα δώρα στους φίλους του φέτος. «Είμαστε μια παρέα πέντε ατόμων. Το chat, όχι απλά μου έδωσε λίστα με δώρα που ήταν στο budget μου, αλλά μερικά από αυτά τα αγόρασα απευθείας online. Για όσους δεν με βόλεψαν οι ιδέες που μου πρότεινε, κατάφερα να βρω μέσα από τις λίστες που μου έδωσε κάτι παρεμφερές. Δεν είναι ότι δεν μπαίνει προσωπική σκέψη στο δώρο, απλά σου λύνει τα χέρια από άποψη οργάνωσης, ταχύτητας και ευκολίας».