Το φαγητό σου, πολύ καλό για να το πετάξεις
Είναι απίστευτο το ποσοστό του φαγητού μας που καταλήγει στα σκουπίδια
Λέξεις: Στέργιος Μήτας
Στα πρόσφατα ταξίδια μου στην Ιταλία, Τσεχία, Νορβηγία και Γαλλία όταν ήμουν σε πόλεις και όχι στα βουνά, βοηθούσα μέσα από μια μεγάλη κοινότητα ανθρώπων να μην πεταχτεί στα σκουπίδια φρέσκο και καλό φαγητό.
Πως γίνεται αυτό;
Χρησιμοποιώντας ένα πολύ πετυχημένο App που έφτιαξε το 2015 μια ομάδα νέων που προσπαθούσε να βρει λύση πως να σώσει τις μεγάλες ποσότητες φαγητού που πετιόντουσαν από τους μπουφέδες των εστιατορίων της Κοπεγχάγης.
Και τα κατάφερε πολύ καλά φτιάχνοντας ένα App που ενώνει τους καταναλωτές με τους προμηθευτές . Η χρήση του είναι πολύ απλή, μπαίνεις και βλέπεις στην χώρα και την περιοχή που είσαι ποιοι συνεργαζόμενοι με το App προμηθευτές έχουν πλεόνασμα τροφίμων και φαγητού σήμερα.
Θα βρεις φούρνους , ζαχαροπλαστεία, εστιατόρια, ξενοδοχεία με μπουφέδες και σουπερ μάρκετ με τρόφιμα και φαγητό. Όλοι διαθέτουν τα προϊόντα της ημέρας που τους περισσεύουν σε πολύ χαμηλή τιμή για να μην πεταχτούν στα σκουπίδια. Επέλεγα λοιπόν το πρωινό και το γεύμα της ημέρας, το πλήρωνα και το έπαιρνα την ώρα που ήταν διαθέσιμο , κυρίως προς το βράδυ πριν κλείσουν. Η τιμή ήταν 4 € η χάρτινη σακούλα και είχε συνήθως δύο με τέσσερις μερίδες φαγητό. Από τους φούρνους είχαμε συνήθως ψωμί ολικής, κρουασάν, γλυκά, χυμούς κ.α.
Από τους μπουφέδες των ξενοδοχείων οι ποσότητες ήταν τεράστιες. Φυσικά μιλάμε για φρέσκο προϊόν της ημέρας , αυτό που θα αγόραζες από τον πάγκο του καταστήματος , και συνήθως ήταν τα πιο ακριβά προϊόντα που περίσσευαν. Η εφαρμογή είναι πάρα πολύ δημοφιλής και σε κάποιες πόλεις όπως το Παρίσι έχει χιλιάδες καταστήματα που διαθέτουν φαγητό για όλα τα γούστα . Μην το μπερδεύεις δεν είναι συσσίτιο. Πληρώνεις για το φαγητό , σε μια δίκαιη όμως ανταλλαγή, για να μην πεταχτεί το φαγητό στα σκουπίδια και να βρει τον δρόμο του για το τραπέζι σου. Αυτή η εφαρμογή έχει 95 εκατομμύρια εγγεγραμμένους χρήστες σε 18 χώρες , και διαθέτει ετησίως 330 εκατ. γεύματα σε πολύ χαμηλή τιμή που έτσι σώζονται και δεν πετιούνται στα σκουπίδια. Προς το παρών δεν είναι διαθέσιμη στην Ελλάδα.
Πόσο φαγητό πετιέται στα σκουπίδια;
Είναι απίστευτο αλλά το 1/3 των τροφίμων και του φαγητού παγκοσμίως καταλήγει στα σκουπίδια. Δηλαδή κάθε δευτερόλεπτο πετιούνται 80.000 κιλά φαγητού . Ο πληθυσμός στον πλανήτη αυξάνεται δραματικά και η σπατάλη τροφίμων και φαγητού είναι μια παγκόσμια πρόκληση που δεν μπορούμε να την συνεχίσουμε.
780 εκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε φαγητό καθημερινά, ενώ 2,2 δις. δεν έχουν πρόσβαση σε επαρκή θρεπτικά τρόφιμα. Όταν πετάς φαγητό το στερείς από αυτούς τους ανθρώπους. Οι χώρες που πετάνε το περισσότερο φαγητό είναι η Κίνα η Ινδία και η Αμερική. Τα τρόφιμα που πετιούνται περισσότερο είναι οι πατάτες, το ψωμί, το ρύζι, οι μπανάνες ,τα μήλα, τα λαχανικά, το γάλα, τα τυριά, το κρέας και τα ψάρια.
Στο κρέας και στα ψάρια είναι και ηθικό το θέμα γιατί σκοτώνεις ένα ζώο για να τραφείς και το πετάς. Στα ψάρια η μεγαλύτερη σπατάλη γίνεται στην βιομηχανική αλιεία που πετάει πίσω στη θάλασσα το 1/3 των αλιευμάτων συνήθως νεκρά η ακρωτηριασμένα ψάρια επειδή δεν έχουν εμπορική αξία.
Πόσο κοστίζουν τα τρόφιμα και το φαγητό που πετιέται;
1 τρισεκατομμύρια ευρώ ετησίως είναι το ασύλληπτο ποσό των χρημάτων που κοστίζουν τα τρόφιμα που πετάμε στα σκουπίδια. Το ποσό είναι περισσότερο από ότι έχουν όλοι μαζί οι δισεκατομμυριούχοι του πλανήτη μας και θα μπορούσε να εξαφανίσει εντελώς την παγκόσμια φτώχια και πείνα.
Πόση είναι η σπατάλη σε φυσικούς πόρους για να παραχθεί το 1/3 των τροφίμων που πετάμε ετησίως;
Όταν πετάμε τρόφιμα και φαγητό πετάμε επίσης όλη την ενέργεια και το νερό που χρειάστηκε για να παραχθούν.
Πόσο είναι το νερό που χάνεται από τα τρόφιμα που πετάμε;
Είναι το 25 % του γλυκού νερού που χρειαζόμαστε κάθε χρόνο . Αυτή η ποσότητα νερού καταναλώνεται για την παραγωγή των τροφίμων που τελικά τα πετάμε. Και πόση είναι αυτή η ποσότητα νερού; Είναι 250 τρισεκατομμύρια λίτρα γλυκό νερό. Είναι το πόσιμο νερό που χρειάζεται για να πιεί όλη η ανθρωπότητα για τα επόμενα 30 χρόνια. Το γλυκό νερό είναι ένα πολύτιμο αγαθό και μόνο το 1,2 % του νερού στον πλανήτη είναι διαθέσιμο σαν πόσιμο. Το πόσιμο νερό θα είναι ακόμη πιο σπάνιο τις επόμενες δεκαετίες λόγω της κλιματικής αλλαγής και η κυριαρχία του δημιουργεί μονοπώλια και επικίνδυνα γεωπολιτικά φαινόμενα.
Πόση είναι η ενέργεια που χάνεται από τα τρόφιμα που πετάμε;
Είναι το 10% της παγκόσμιας κατανάλωσης ενέργειας. Δηλαδή όση ενέργεια θέλουν 1 δισεκατομμύριο σπίτια για ένα χρόνο . Και αυτή η ποσότητα ενέργειας θα απελευθερώσει το 10% όλων των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στον πλανήτη.
Πόση είναι η έκταση της καλλιεργήσιμης γης που θέλουμε για να παράξουμε τα τρόφιμα που πετάμε;
Θέλουμε το 11,5% όλης της καλλιεργήσιμης γης στον κόσμο για την παραγωγή τροφίμων που τελικά πετιέται . Η έκταση αυτή έχει το μέγεθος της Κίνας.
Επειδή όπως ξέρεις δεν έχουμε άλλη γη για καλλιέργειες και συνεχώς αυξανόμαστε σαν πληθυσμός και τρώμε όλο και περισσότερο συσκευασμένες τροφές ,τι κάνουμε για να βρούμε γη για τις καλλιέργειες; Κόβουμε τα τροπικά δάση και εξαφανίζουμε τα πνευμόνια μας , αλλά και μια τεράστια βιοποικιλότητα ζωής που ζει εκεί. Αν δεν πετούσαμε το 1/3 της τροφής μας θα μπορούσαμε να σώσουμε όλα αυτά δάση που κόβουμε κάθε χρόνο και η έκταση τους είναι όση η χώρα μας .
Η Ελληνική ταβέρνα
Ο Έλληνας έχει μια ιδιαίτερη σχέση με την ταβέρνα του και το φαγητό του . Είναι κυρίως οπτική . Όταν φθάσει στην ταβέρνα και αρχίσει να παραγγέλνει θέλει το τραπέζι να είναι γεμάτο και ας ξέρει ότι δεν μπορεί να τα φάει όλα. Είναι θέμα κοινωνικής επίδειξης , όχι όμως οικολογικής και κοινωνικής ευαισθησίας . Στο τέλος όταν θα φύγει από την ταβέρνα αρκετό φαγητό που άφησε θα πεταχτεί στα σκουπίδια . Φυσικά και δεν είμαστε οι μόνοι παγκοσμίως που δεν χορταίνουμε να βλέπουμε φαγητό κι ας μην το τρώμε.
Πως θα μειώσουμε την σπατάλη τροφίμων;
Ετοιμάζεις ένα εβδομαδιαίο πλάνο με τα φαγητά που θέλεις να φας κάθε μέρα . Εδώ θα σου έλεγα να δεις λίγο και τα θρεπτικά τους συστατικά και τις θερμίδες τους. Υπολογίζεις τις ποσότητες από τα τρόφιμα που θα χρειαστείς και τις γράφεις σε μία λίστα. Βγαίνεις για να ψωνίσεις τα τρόφιμα σου και αν μπορείς επιλέγεις βιολογικά και όχι τρόφιμα συσκευασμένα σε πλαστικές συσκευασίες. Προσπαθείς να συγκρατηθείς και να μην πάρεις μεγαλύτερες ποσότητές από αυτές που πραγματικά θα χρειαστείς για το μαγείρεμα σου.
Μαθαίνεις να αποθηκεύεις σωστά τα τρόφιμα
Αυτά που θέλουν ψυγείο τα βάζεις στο σωστό ράφι του ψυγείου σου αναλόγως με την κατανομή ψύξης. Αυτά που δεν θέλουν ψυγείο τα βάζεις σε ντουλάπια μακριά από φώς , ζέστη και υγρασία . Αν έχεις πάρει παραπάνω τρόφιμα τα βάζεις στην κατάψυξη.
Μαγειρεύεις μόνο το φαγητό της ημέρας και όχι για πάνω από δύο μέρες. Έτσι δεν θα πετάξεις φαγητό την επόμενη μέρα γιατί το βαρέθηκες ,η γιατί πιστεύεις ότι μπορεί να χάλασε .Επίσης έχεις φρέσκο ζεστό διαφορετικό φαγητό κάθε μέρα και θα είσαι περήφανος που το έφτιαξες εσύ .Το μαγείρεμα είναι μια εμπειρία μοναδική και δεν είναι υποχρέωση του γυναικείου φύλλου . Αν είσαι ζευγάρι είναι πολύ επιδραστικό να μαγειρεύεται μαζί, βοηθάει και στην σχέση , αλλά και στο να αναπτύξετε καλύτερες συνταγές μαγειρικής με προσωπική άποψη.
Χρησιμοποιείς κομπόστ. Στο τέλος φυσικά κάτι θα περισσέψει. Όλα τα βιολογικά περισσεύματα από τα τρόφιμα τα πηγαίνεις στο κομπόστ που είναι εύκολο να έχεις. Δεν είναι δύσκολο να έχεις κομπόστ και θα βρεις πολλές λύσεις στο διαδίκτυο για κομποστοποιητές. Αν έχεις ένα μικρό κομμάτι κήπου είναι ακόμη πιο εύκολο. Δεν πετάω τίποτε από τρόφιμα στα σκουπίδια. Χρησιμοποιώ κομπόστ πάρα πολλά χρόνια στο σπίτι μου στον κήπο και είναι εκπληκτικό πόσο γρήγορα ανακυκλώνονται τα υλικά και δίνουν λίπασμα για τα φυτά. Ακόμη και όταν ταξιδεύω σχεδόν πάντα τα καταφέρνω να μην πετάω οργανικά υλικά στα σκουπίδια.
Η τεράστια σπατάλη τροφίμων και φαγητού το καταλαβαίνουμε όλοι μας ότι πρέπει να μειωθεί. Δεν γίνεται να πετάμε το 1/3 των τροφίμων και των φαγητών μας παγκοσμίως. Είναι πολύ καλό για να το πετάξουμε στα σκουπίδια.
Στοιχεία από την WWF και το Too Good to Go .
*Ο Στέργιος Μήτας είναι σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ.
