Γκάρεθ Έντουαρντς: «Η σχέση μεταξύ VFX και σκηνοθεσίας»

Το τέλος της καλοκαιρινής κινηματογραφικής σεζόν πάντοτε σημάνει μια περίοδο ανασκόπησης για το Χόλιγουντ, καθώς εξετάζει τις επιδόσεις των μεγαλύτερων μπλοκμπάστερ της χρονιάς. Εξαιρώντας την εκτός box office Netflix, “επίσημος” νικητής από το υπερηρωικό κονταροχτύπημα μεταξύ Disney και Warner ανακηρύχθηκε εντέλει το “Jurassic World: Rebirth” της Universal, το οποίο απέδειξε περίτρανα για μια ακόμη φορά ότι το κοινό δεν έχει βαρεθεί ούτε τους δεινοσαύρους ούτε τα φράντσαιζ. Παραταύτα, ένα ρομαντικό και αφελές κομμάτι του εαυτού μου θέλει να πιστεύει ότι η επιτυχία αυτή οφείλεται έστω και εν μέρει στον υπερταλαντούχο σκηνοθέτη της ταινίας, Γκάρεθ Έντουαρντς.

Γεννημένος στην Αγγλία το 1975, ο Έντουαρντς ξεκίνησε την καριέρα του ως καλλιτέχνης VFX (προσοχή, αγαπητοί αναγνώστες, η πληροφορία αυτή είναι ο θεμέλιος λίθος ολόκληρου του άρθρου) μέχρι η σχεδόν μηδενικού μπάτζετ του πρώτη ταινία, το “Monsters” του 2010, να τον εκτοξεύσει στη χολιγουντιανή στρατόσφαιρα, καθώς πέρασε με τρομερή άνεση από όλες τις μεγάλες σειρές: “Godzilla”, “Star Wars”, και τώρα “Jurassic Park”, και στο ενδιάμεσο κατάφερε κάπως να γυρίσει και μια πρωτότυπη ιστορία (πράγμα σχεδόν ακατόρθωτο για το σύγχρονο σινεμά), το “The Creator” του 2023, που, αν και έπος επιστημονικής φαντασίας, είχε πολύ χαμηλότερο προϋπολογισμό από παρόμοιες ταινίες είδους.

Πιστεύω ότι η εντυπωσιακή αυτή άνοδος οφείλεται αφενός στην πλούσια εικονοποιία του που καθιστά τον Έντουαρντς ιδανικό ταίρι για τις θεαματικές υπερπαραγωγές στις οποίες συμμετέχει (παρόλο που θα ευχόμουν να άφηνε κάποτε το Γκίμπαλ στο σπίτι του), αφετέρου στις κεκτημένες γνώσεις του για VFX που του επιτρέπουν να επιβληθεί στο οργανωτικό πανδαιμόνιο του χολιγουντιανού μηχανισμού ενώ διατηρεί σταθερό το αισθητικό του όραμα. Όπως ένας σκηνοθέτης που εκτελεί και χρέη Διευθυντή Φωτογραφίας (π.χ. Κουαρόν), ο πρακτικός νους του Έντουαρντς ως καλλιτέχνης VFX έχει μεταφραστεί σε σκηνοθετική φινέτσα, καθώς δεν μαντεύει στα τυφλά, παρά κινείται λελογισμένα και γνωρίζει όλα τα στάδια της παραγωγής, το οποίο έχει ως αποτέλεσμα οι ταινίες του να είναι πολύ πιο καλοφτιαγμένες σε σχέση με τον ανταγωνισμό.

Σε μια εποχή όπου οι περισσότεροι σκηνοθέτες της Μάρβελ προέρχονται από μικρότερους φεστιβαλικούς κύκλους και, ως εκ τούτου, δεν γνωρίζουν πώς να ανταπεξέλθουν στις σύνθετες απαιτήσεις των στούντιο, ο Έντουαρντς έρχεται ως απόηχος της ξεχασμένης εποχής του σκηνοθέτη “journeyman” που είχε τόσο την τεχνογνωσία όσο και το ταλέντο να παράξει υπερθέαμα (με την πραγματική σημασία της λέξης, δεν αναφέρομαι στο ψηφιακό ντελίριο πολλών σύγχρονων ταινιών) δίχως να έρθει σε κόντρα με τους παραγωγούς. Αυτό μοιάζει με συγκεκαλυμμένη προσβολή στον Έντουαρντς διότι δεν θεωρείται ακόμη auteur όπως πχ. ο Έγκερς (ο οποίος με τη σειρά του ενέταξε την προϋπηρεσία του ως σκηνογράφος στην καλλιτεχνική του ταυτότητα), αλλά, πιστέψτε με, αγαπητοί αναγνώστες, ο κινηματογράφος έχει μεγαλύτερη ανάγκη για άριστους τεχνίτες όπως ο Γκάρεθ Έντουαρντς, ειδικά σε ό,τι αφορά τα VFX, παρά να αναζητά στα τυφλά τον επόμενο Νόλαν.

Ο Γκάρεθ Έντουαρντς γυρίζει αποκλειστικά περιπέτειες επιστημονικής φαντασίας που οφελούνται τα μέγιστα από τις ικανότητές του, αλλά, μην παρερμηνεύσετε το άρθρο, αγαπητοί αναγνώστες, η γνώση των VFX θα του έδινε το ίδιο προβάδισμα ως σκηνοθέτη ακόμη και αν η επόμενη ταινία του ήταν ένα δράμα δωματίου. Το ζητούμενο δεν είναι να αποκτήσουν τα μπλοκμπάστερ μερικούς ακόμα ικανούς σκηνοθέτες/τεχνικούς VFX (μαζί με τον Έντουαρντς αναφέρω ενδεικτικά Μπλόμκαμπ, Μίλλερ, και Μπωλ), παρά η μέθοδος των VFX να εφαρμοστεί ακόμη και σε ταινίες που δεν τα έχουν ανάγκη.

Η λέξη-κλειδί εδώ είναι “πειθαρχία”, αρετή που και οι σκηνοθέτες κατείχαν μια φορά κι έναν καιρό, αλλά έχει πλέον εκλείψει για χάρη της προχειρότητας που έχει επιβάλλει ο φρενήρης ρυθμός παραγωγής (εσένα κοιτάω, Μάρβελ). Κάποιος, όμως, που έχει πρακτική εμπειρία με τα VFX όπως ο Γκάρεθ Έντουαρντς κατανοεί την αξία της εκτενούς προπαραγωγής και της προσυμφωνημένης πλανοθεσίας, ενώ η μέριμνα για τα VFX μειώνει το κόστος του καθαυτού γυρίσματος (το “the Creator” αποδεικνύει αυτό). Μπορεί να θεωρείτε ότι η πειθαρχία αυτή αφορά μονάχα σε φερέλπιδες σκηνοθέτες, αγαπητοί αναγνώστες, αλλά η επιπρόσθετη προσπάθεια ανακλάται και στην τελειωμένη ταινία, και ακόμη και ο ανυποψίαστος θεατής θα την αντιληφθεί, έστω και υποσυνείδητα.

Ούτως ειπείν, η σκηνοθεσία και τα VFX δεν θα έπρεπε να θεωρούνται ξέχωρες αρετές αλλά αναπόσπαστα τμήματα που αλληλοσυμπληρώνονται. Θέλετε απόδειξη; Στέκεται περήφανα πάνω από τη Disney και τη Warner καβάλα σε έναν δεινόσαυρο.