Μικρές σημειώσεις για μεγάλα πράγματα VΙΙΙ: «Νενικήκαμεν…έστω και για μία μέρα»

Το να πράττεις όπως και το να ομιλείς αποτελούν δύο βασικές περιπτώσεις μέσω των οποίων αποδίδονται από το ίδιο το υποκείμενο σημασίες ερμηνείας του κόσμου.

Επίσης μεσώ των πρωταρχικών λειτουργιών ο άνθρωπος δεν παραμένει στην ερμηνεία μόνο των σημάτων που αποδέχεται αλλά προχωράει και σε κάτι ανώτερο, ήτοι στη δημιουργία σημάτων και σημασιών και εν τέλει στη δημιουργία κόσμου. Η κοινωνία μας, όπως σημειώνει ο Καστοριάδης, δεν είναι ένα σύστημα ερμηνείας κόσμου είναι ο ίδιος ο κόσμος, ο οποίος αναφέρεται μόνο και αποκλειστικά στην κοινωνία του τώρα.

Το 2024, την εποχή του μετά-καπιταλισμού, τώρα που η ιδιώτευση βρίσκεται στο ζενίθ της, και ο κομφορμισμός έχει μετουσιωθεί σε ακατάπαυστη ανάγκη για ξόδεμα χρόνου σε reels και stories εμφανίζεται εκείνη η περίπτωση της ανθρώπινης πράξης που μπορεί και κατασκευάζει έστω και πρόσκαιρα μίκρο-κοινωνίες, κάπως διαφορετικές όπου διαταράσσεται η καθιερωμένη σχέση σημαίνου και σημαινομένου. Η τέχνη ας πούμε αποτελεί μια τέτοια περίπτωση κατά την οποία το κοινό προχωράει με το έκθεμα/παράσταση στη σύνθεση μιας βραχύβιας μικρό-κοινότητας. Αυτές οι μικρές σημειώσεις δεν θα ασχοληθούν όμως με την τέχνη και την πολιτική της αλλά με μια άλλη έκφανση της τεχνικής.

Κοντά δύο μήνες πριν έλαβα μέρος στον 41ο Διεθνή Μαραθώνιο της Αθήνας, τον αποκαλούν και Αυθεντικό Μαραθώνιο αφού ουσιαστικά αυτή ήταν η διαδρομή που χρειάστηκε να κάνει ο Φειδιππίδης για το ιστορικό «νενικήκαμεν» το μακρινό 490 π.Χ.

Όλα ξεκινούν από τις πρώτες πρωινές ώρες όπου σε έξι διαφορετικά σημεία συναντιούνται οι δρομείς για να τους παραλάβουν τα λεωφορεία που θα τους μεταφέρουν στο χώρο της έναρξης στο στάδιο δηλαδή του Μαραθώνα. Ειρήσθω εν παρόδω, ποτέ δεν κατάλαβα εγώ και όλοι (ξένοι και Έλληνες δρομείς) για ποιόν λόγο ο τροχονόμος που ενώ καλώς είχε κλείσει τους δρόμους για τον αγώνα, δεν άφησε τα πούλμαν με του δρομείς να περάσουν…αφού για τους δρομείς είχε κλείσει ο δρόμος!!!

21.000 άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στο στάδιο του Μαραθώνα περιμένοντας την έναρξη του αγώνα. Το στάδιο και ο λόφος δίπλα γέμισαν από δρομείς που προετοιμάζονταν κάνοντας ασκήσεις, διατάσεις, ζέσταμα για τα 42,5 χλμ. Ήδη νιώθεις μέρος ενός σύμπαντος άλλου από αυτό που έως τώρα βιώνεις. Το χαρακτηριστικό μπλε πλαστικό κάλυμμα που σου δίνει η διοργάνωση επιφέρει την αισθητική ομογενοποίηση στην υπό διαμόρφωση κοινότητα. Το σύνθημα δίνεται για το πρώτο μπλοκ και σταδιακά για όλα τα υπόλοιπα.

Οι 21.000 αρχίζουν και πλημμυρίζουν την μεγάλη έκταση και εκεί είναι που συναντάς το αναπάντεχο. Η μικρό-κοινότητα υποστηρίζεται και ενθαρρύνεται καθ’ όλη τη διάρκεια της απόστασης από τους κατοίκους των περιοχών κατά μήκος της διαδρομής. Μια άλλη λαοθάλασσα πλαγιοκοπεί με επιφωνήματα χαράς και χειροκροτήματα το κεντρικό ρεύμα που κατευθύνεται προς το Καλλιμάρμαρο.

Αν και είναι αγώνας δρόμου με χρονομέτρηση, ο χρόνος φαίνεται να εξαλείφεται γιατί πλέον δεν έχει σημασία η κατάταξη αλλά ο τερματισμός και η ελπίδα που αναδύεται από την αλληλεγγύη ενός άγνωστου προς κάποιον άλλο άγνωστο που αγωνίζεται για κάτι. Πέραν των αθλητών ο Μαραθώνιος μπορεί να είναι – και έτσι βιώθηκε από μένα- μια ευκαιρία καταβύθισης στον εαυτό εντός ενός υπέρλαμπρου και ειλικρινούς περιβάλλοντος. Εκεί είναι όλοι για να στηρίξουν ψυχολογικά τους δρομείς παίρνοντας απόσταση από κάθε είδους ιδιοτέλειας. Για κάποιες ώρες η διαδρομή Μαραθώνας-Καλλιμάρμαρο μεταλλάχθηκε σε μια φωτεινή ζώνη αλληλεγγύης, χαράς, ελπίδας και αναμέτρησης με το είναι. Δεν είναι τυχαίο που ο αγώνας αφιερώνεται στον αγωνιστή Γρηγόρη Λαμπράκη.

Δύο ακόμα σημεία. Το πρώτο αφορά στο βλέμμα των παιδιών που περιμένουν να σου προσφέρουν το κλαράκι ελιάς και τη χαρά τους όταν καταφέρνεις μέσα στον πόνο και την δυσκολία της ανάσας να το δεχτείς. Και δεύτερον, η σωτήρια συνάντηση που είχα στο 33 χλμ. όταν μια κράμπα στο δεξί πόδι θέλησε να μου κόψει τον αγώνα αλλά η άγνωστη γυναίκα με βοήθησε και με γρήγορες μαλάξεις μ’ επανέφερε και εν τέλει τερμάτισα. Χωρίς τη βοήθεια της δεν θα τα είχα καταφέρει… σ’ ευχαριστώ. Δύσκολα μπορούν να περιγράφουν το συναίσθημα που διατρέχει το δρομέα καθώς μπαίνει στο γεμάτο Καλλιμάρμαρο – εκεί θα συναντήσεις και τους δικούς σου ανθρώπους για την τελική ώθηση- και το αίσθημα της επιτυχίας ότι κατάφερες με την αρωγή όλης της κοινότητας να κάνεις αυτό για το οποίο προετοιμάζεσαι μήνες τώρα.

Όσο για τα πρώτα δευτερόλεπτα μετά τον τερματισμό, αυτά καταλαμβάνονται από βαθιά προσωπικές σκέψεις που αβίαστα αναδύονται εντός του εαυτού.

Και κάπως έτσι κλείνει η μικρό-κοινότητα που σχεδιάστηκε, γεννήθηκε και λύθηκε μέσα σε μια μέρα. Μένει όμως κάτι αρκετά πυρηνικό στη σκέψη και στη μνήμη. Πρόκειται για εκείνο το ευχαριστώ της αλληλεγγύης που ποτέ δεν ειπώθηκε ρητά αλλά μοιράστηκε με το βλέμμα και το χαμόγελο.