Parallax View

Οι νεκροί του πάρκου στις Συκιές: Μία απόπειρα ταύτισης των εκτελεσμένων στους πολύνεκρους ομαδικούς τάφους

Μέσα από μια προσέγγιση, που λαμβάνει υπόψη της τα σχετικά ιστορικά δεδομένα, αλλά και τη σύγχρονη αρχαιολογική μαρτυρία

Parallaxi
οι-νεκροί-του-πάρκου-στις-συκιές-μία-απ-1326123
Parallaxi

Λέξεις: Νίκος Βαλασιάδης & Παρθενόπη Βέργου

Η εύρεση

Μεταξύ του Δεκεμβρίου 2024 και του Μαρτίου 2025, κατά τη διάρκεια εργασιών ανάπλασης του Πάρκου Εθνικής Αντίστασης (στο εξής Πάρκο), στις Συκιές Θεσσαλονίκης, ήρθαν στο φως τα σκελετικά κατάλοιπα 33 ατόμων που ήταν θαμμένα εκεί. Οι 33 σκελετοί κατανέμονταν σε πέντε «συγκεντρώσεις» (λάκκους) των 13, 10, 5, 3 και 2 που βρίσκονταν σε μικρή απόσταση μεταξύ τους στη ΒΔ γωνία του Πάρκου. Οι συγκεντρώσεις αυτές χαρακτηρίστηκαν από τους ανασκαφείς και τον Τύπο ως «Ομαδικοί Τάφοι» (ΟΤ).

Το σπάνιο «εύρημα» συσχετίστηκε από την πρώτη στιγμή με τις εκτελέσεις που πραγματοποιούνταν το πρώτο μισό του 20 ου αιώνα στην ευρύτερη περιοχή «Πίσω από το Επταπύργιο», και ειδικότερα με τις εκτελέσεις της περιόδου του Εμφυλίου Πολέμου. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι την αναφερόμενη περίοδο εκτελέστηκε συνολικά ένας μεγάλος αριθμός πολιτικών κρατουμένων, με βάση την έκτακτη νομοθεσία και τις καταδικαστικές αποφάσεις των Έκτακτων Στρατοδικείων, αρμόδιων για την εκδίκαση υποθέσεων που σχετίζονταν με παραβάσεις του Γ΄Ψηφίσματος της 18 ης Ιουνίου 1946 «Περί εκτάκτων μέτρων αφορώντων την δημόσιαν τάξιν και ασφάλειαν» (Νίκος Αλιβιζάτος, Οι πολιτικοί θεσμοί σε κρίση (1922-1974). Όψεις της ελληνικής εμπειρίας, Θεμέλιο, 1983).

Η αποκάλυψη των σκελετών απέσπασε την προσοχή του κοινού και προκάλεσε το ενδιαφέρον συγγενών – απογόνων εκτελεσμένων. Ο Δήμος Νεαπόλεως – Συκεών έχει ήδη εκκινήσει διαδικασίες συλλογής δειγμάτων DNA από συγγενείς, προκειμένου να επιχειρηθεί ταυτοποίηση των σκελετικών καταλοίπων. Για τον λόγο αυτόν έχει απευθύνει δημόσιες εκκλήσεις, ώστε να επικοινωνήσουν οι ενδιαφερόμενοι και να εξεταστούν όσο το δυνατόν περισσότερες αιτήσεις.

Αυτονόητα η πρωτοβουλία του Δήμου βρίσκεται στη σωστή κατεύθυνση και θα συμβάλει τα μέγιστα στη μελλοντική απόπειρα ταύτισης. Προκειμένου, ωστόσο, να επισπευστεί η διαδικασία αναγνώρισης της ταυτότητας των εντοπισμένων νεκρών, προτείνεται εδώ μια προσέγγιση, που λαμβάνει υπόψη της τα σχετικά ιστορικά δεδομένα, αλλά και τη σύγχρονη αρχαιολογική μαρτυρία, όπως αυτή αποτυπώνεται στα δημοσιεύματα του Τύπου.

Η λογική του εγχειρήματος είναι απλή: να ταυτιστούν οι συγκεκριμένες συγκεντρώσεις νεκρών με ημερομηνίες κατά τις οποίες πραγματοποιήθηκαν εκτελέσεις με αντίστοιχα σύνολα εκτελεσμένων. Αν και η ταύτιση αυτή προϋποθέτει πλήρη καταγραφή των εκτελέσεων στο Επταπύργιο, κάτι που μέχρι σήμερα παραμένει ζητούμενο, ωστόσο, είναι δυνατό να μελετηθούν τα, ενδεχομένως ελλιπή, δεδομένα που είναι ήδη διαθέσιμα.

Η ιστορία του χώρου

Σύμφωνα με την εφημερίδα Ριζοσπάστης (στο φύλλο της 13 ης Νοέμβριου1983), η έκταση του σημερινού Πάρκου περιήλθε στην κατοχή του Δήμου Συκεών το 1966, μετά από ενέργειες του τότε δημάρχου, και μέλους του ΚΚΕ, Παναγιώτη Αφαλή (δήμαρχος 1964- 1967, 1975-1988). Στα χρόνια που ακολούθησαν οι άνθρωποι του Δήμου, κάτω από μυστικότητα, μερίμνησαν ώστε να διατηρηθεί ο χώρος αδόμητος, με σκοπό να μετατραπεί στο μέλλον σε μνημονικό τόπο, γνωρίζοντας πως εκεί πραγματοποιούνταν εκτελέσεις.

Το εγχείρημα παρέμεινε μυστικό και σε αναμονή για καιρό. Μόλις το 1981 το οικόπεδο καθαρίστηκε και περιφράχτηκε, ενώ στα τέλη του 1983 ο δήμος αποφάσισε να διαμορφωθεί ο χώρος σε «πάρκο της Εθνικής Αντίστασης».

Το γεγονός ότι στην περιοχή του Πάρκου πραγματοποιούνταν εκτελέσεις κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου επιβεβαιώνεται και από νέα στοιχεία.

Η μελέτη μιας σειράς από φωτογραφικές λήψεις του Σωκράτη Ιορδανίδη (Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης), που απεικονίζουν εκτελέσεις καταδικασμένων πίσω από το Επταπύργιο, οδήγησε στην ταύτιση των επεισοδίων και του χώρου. Οι φωτογραφίες, που χρονολογούνται με ακρίβεια στις 17 και 23 Οκτώβριου 1947, απεικονίζουν δύο διαφορετικές εκτελέσεις που πραγματοποιήθηκαν ακριβώς στον χώρο του σημερινού Πάρκου, πολύ κοντά στο σημείο όπου εντοπίστηκαν πρόσφατα οι σκελετοί (Εικόνα 1).

Σύμφωνα με τον Ηλία Πετρόπουλο (Πτώματα, πτώματα, πτώματα, Νεφέλη, 1990), στον τόπο των εκτελέσεων είχε σχηματιστεί ένα πρόχειρο «αυτοσχέδιο» νεκροταφείο, αποτέλεσμα της συσσώρευσης διαδοχικών αλλεπάλληλων ενταφιασμών, καθώς οι τάφοι ανοίγονταν συνήθως πολύ κοντά στο σημείο της εκτέλεσης.

Αυτό επαληθεύεται επιπρόσθετα και από τη μελέτη αεροφωτογραφιών της περιόδου 1951-1965, που απεικονίζουν την περιοχή, ακόμη και πολλά χρόνια μετά τη λήξη της χρήσης του. Αν και δυσδιάκριτα, τα όρια της έκτασής του φαίνεται να ταυτίζονται με την ευρύτερη περιοχή του Πάρκου. Κατά την γερμανική Κατοχή μαρτυρούνται σχετικά λίγες εκτελέσεις στον χώρο του Επταπυργίου, εκ των οποίων καμία δεν ήταν μεγαλύτερη των τεσσάρων ατόμων, και καθώς δεν είναι βέβαιη η ακριβής τοποθεσία τους, φαίνεται λογικό το νεκροταφείο και οι σκελετοί που αποκαλύφθηκαν σε αυτό να χρονολογούνται στα μεταπολεμικά χρόνια.

Εικόνα 1. α) Φωτογραφία (τμήμα) του Σ. Ιορδανίδη από την εκτέλεση της 23ης Οκτώβρη 1947 (© Αρχείο Σωκράτη Ιορδανίδη / MOMus – Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης). β) Η ίδια θέση, σε προβολή θέασης πρώτου προσώπου με χρήση ψηφιακού μοντέλου εδάφους (Google Earth). γ) Η ίδια περίπου θέση, σε προβολή θέασης δρόμου (Google Earth). Η θέση της γραμμής του ορίζοντα σημειώνεται, κατά προσέγγιση, με κόκκινο.

Ο Νέος Κατάλογος των Εκτελεσμένων (ΝΚ)

Με αφετηρία αυτήν την υπόθεση, οι ταυτότητες των νεκρών του Πάρκου μπορούν να αναζητηθούν μεταξύ των εκτελεσμένων στο Επταπύργιο μετά το 1944. Έτσι, με αφορμή την αποκάλυψη των σκελετών, οι γράφοντες επιχείρησαν να καταρτίσουν έναν όσο το δυνατόν πληρέστερο και πιο ενημερωμένο κατάλογο.

Για τον σκοπό αυτό συνδυάστηκαν τρία σύνολα δεδομένων που προϋπήρχαν ανεξάρτητα: α) ο κατάλογος από την αποδελτίωση του Ημερήσιου Τύπου της εποχής, β) ο κατάλογος από το Ληξιαρχείο του Δήμου Θεσσαλονίκης (1946-49), γ) ο κατάλογος από το αρχείο των Φυλακών Επταπυργίου, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα από τον ερευνητή Σπύρο Κουζινόπουλο (Γεντί Κουλέ, Η Βαστίλη της Θεσσαλονίκης, Ιανός, 2025).

Χρησιμοποιήθηκαν τρεις κατηγορίες στοιχείων: τα ονοματεπώνυμα, το φύλο και η ημερομηνία εκτέλεσης. Η αντιπαραβολή, αλληλοσυμπλήρωση και επακόλουθη διόρθωση των τριών συνόλων οδήγησε στη δημιουργία ενός Νέου Καταλόγου (στο εξής ΝΚ), που περιέχει 375 ονόματα (348 άνδρες, 27 γυναίκες), που εκτελέστηκαν στο διάστημα 1945-1955. Ο αριθμός αυτός, αν και πιθανότατα αντιστοιχεί σε υποσύνολο του πραγματικού συνόλου, αποτελεί έναν αξιόπιστο Ελάχιστο Αριθμό (στο εξής ΕΑ) εκτελεσμένων της περιόδου, καθώς το 94% των ονομάτων έχει, με τον έναν ή άλλο τρόπο, διασταυρωθεί.

Κατά το τελικό στάδιο υλοποίησης της παρούσας έρευνας, δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Ριζοσπάστης (18 Απριλίου 2025) ένας ακόμα κατάλογος εκτελεσμένων στο Επταπύργιο. Αν και σε αυτόν δεν αναφέρονται ημερομηνίες εκτέλεσης (που είναι απαραίτητες σε μια τέτοιου είδους διερεύνηση) τα ονόματα ελέγχθηκαν εκ νέου και επιβεβαιώθηκε το 87% των εγγραφών του ΝΚ. Από τον κατάλογο του Ριζοσπάστη ωστόσο προκύπτουν 38 επιπλέον ονόματα, τα οποία δεν συμπεριελήφθησαν στον ΝΚ, καθώς η τεκμηρίωση τους είναι ελλιπής.

Κατάλογος εκτελέσεων

Προκειμένου να εντοπιστούν συγκεκριμένα σύνολα εκτελεσμένων, που θα μπορούσαν να αντιστοιχηθούν με τις συγκεντρώσεις που εντοπίστηκαν στο Πάρκο, καταρτίστηκε επίσης ένας κατάλογος «εκτελέσεων». Με τον όρο «εκτέλεση» εννοείται κάθε επεισόδιο – ημερομηνία που ταυτίζεται με τυφεκισμό ενός ή περισσοτέρων ατόμων από το εκτελεστικό απόσπασμα.

Με αυτόν τον τρόπο, και με βάση τον ΝΚ, προέκυψε ένας ελάχιστος αριθμός 85 επεισοδίων-εκτελέσεων, που στη συνέχεια κατηγοριοποιήθηκαν βάσει του πλήθους των εκτελεσμένων.

Πίνακας 1. Επεισόδια εκτελέσεων, σε σχέση με το πλήθος των εκτελεσμένων και τον συνολικό αριθμό νεκρών που προέκυψαν από αυτά (Πηγή ΝΚ)

Περιορίζοντας τον αριθμό των υποψηφίων για ταύτιση

Σύμφωνα με τις πληροφορίες της ΕΦΑΠΟΘ, που επέβλεψε τον χώρο και την ανασκαφή, οι τρεις πολύνεκροι ΟΤ (με 13, 10 και 5 νεκρούς) αποκαλύφθηκαν αδιατάραχτοι και ακέραιοι. Αυτό σημαίνει ότι αυτοί οι μεγάλοι τάφοι (ΟΤ-13, ΟΤ-10 και ΟΤ-5 αντίστοιχα) αποτελούν «κλειστά» σύνολα, που ανταποκρίνονται σε ένα επεισόδιο (μία εκτέλεση). Η υπόθεση αυτή μπορεί να είναι επισφαλής, καθώς θα ήταν δυνατό οι νεκροί από μια μεγάλη εκτέλεση να ενταφιαστούν σε περισσότερους του ενός λάκκους, ή/και τα εντοπισμένα σύνολα να είναι τμήματα μεγαλύτερων λάκκων που δεν αποκαλύφθηκαν καθ’ ολοκληρία.

Οι δύο «μικρότεροι» τάφοι (με 3 και 2 νεκρούς) δεν αποκαλύφθηκαν ακέραιοι. Επομένως, οι νεκροί θα μπορούσαν να αποτελούν τμήμα ενός μεγαλύτερου πλήθους εκτελεσμένων, που βρίσκονται (ή βρίσκονταν) εκτός του ανασκαμμένου χώρου, καθιστώντας την ταυτοποίηση των πέντε αυτών σκελετών προβληματική. Ωστόσο, οι υπόλοιποι 28 νεκροί, από τους μεγάλους ομαδικούς τάφους, ίσως αντιστοιχούν σε ένα από τα «γνωστά» επεισόδια 13, 10 και 5 εκτελεσμένων, όπως αυτά προκύπτουν με βάση τα δεδομένα του ΝΚ και του Πίνακα 1:

  • ΟΤ-13: τρία γνωστά επεισόδια = 39 ονόματα
  •  ΟΤ-10: τέσσερα γνωστά επεισόδια = 40 ονόματα
  •  ΟΤ-5: πέντε γνωστά επεισόδια = 25 ονόματα

Έτσι, προκύπτει ένα σύνολο 104 ονομάτων για να ταυτιστούν 28 από τους συνολικά 33 νεκρούς του Πάρκου.

Προτεινόμενα σύνολα: ΟΤ-13

Με τα μέχρι τώρα δεδομένα, θα μπορούσε να ανταποκρίνεται σε μία από τις παρακάτω τρεις εκτελέσεις 13 ατόμων:

  1. 21-Οκτ-47. Δεύτερη εκτέλεση δεκατριών καταδικασθέντων σε θάνατο στη «Δίκη της Στενής Αυτοάμυνας» (Απόφαση του Έκτακτου Στρατοδικείου Θεσσαλονίκης 216/1947).
  2. 30-Μαρ-48. Δεύτερη εκτέλεση δεκατριών καταδικασθέντων σε θάνατο στη «1 η Δίκη των Βομβαρδιστών» (Απόφαση του Έκτακτου Στρατοδικείου Θεσσαλονίκης 70/1948).
  3. 6-Απρ-48. Εκτέλεση δεκατριών καταδικασθέντων σε θάνατο στη «2 η Δίκη των Βομβαρδιστών» (Απόφαση του Έκτακτου Στρατοδικείου Θεσσαλονίκης 75/1948).

Από τα τρία επεισόδια, τα δύο (30-Μαρ-48, 6-Απρ-48) αφορούν σε «ένστολους» αντάρτες του ΔΣΕ και το ένα (21-Οκτ-47 ) σε «πολίτες» (Πίνακας 2). Λαμβάνοντας υπόψη ότι στις δημοσιευμένες φωτογραφίες της ανασκαφής του τάφου διακρίνονται κάποιοι από τους σκελετούς να φέρουν υπολείμματα στρατιωτικών υποδημάτων, είναι πολύ πιθανό ο ΟΤ-13 να σχετίζεται με μια από τις δύο εκτελέσεις των «ένστολων» (ειδικά δε με αυτήν της 30 ης Μαρτίου).

Πίνακας 2. Οι τρεις περιπτώσεις με 13 εκτελεσμένους . Τα γυναικεία ονόματα σημειώνονται με * (Πηγή ΝΚ)

Προτεινόμενα σύνολα: ΟΤ-10

Με τα μέχρι τώρα δεδομένα, θα μπορούσε να ανταποκρίνεται σε μία από τις παρακάτω τέσσερεις εκτελέσεις 10 ατόμων:

  1. 17-Οκτ-47. Πρώτη εκτέλεση δέκα καταδικασθέντων σε θάνατο στη «Δίκη της Στενής Αυτοάμυνας» (Απόφαση του Έκτακτου Στρατοδικείου Θεσσαλονίκης 216/1947).
  2. 16-Δεκ-47. Πρώτη εκτέλεση δέκα καταδικασθέντων σε θάνατο στη «Δίκη της Μαζικής Λαϊκής Αυτοάμυνας» (Απόφαση του Έκτακτου Στρατοδικείου Θεσσαλονίκης 275/1947).
  3. 18-Δεκ-47. Δεύτερη εκτέλεση εννέα καταδικασθέντων σε θάνατο στη «Δίκη της Μαζικής Λαϊκής Αυτοάμυνας»(Απόφαση του Έκτακτου Στρατοδικείου Θεσσαλονίκης 276/1947) και εκτέλεση «συμμορίτη σαμποτέρ» (Απόφαση του Έκτακτου Στρατοδικείου Θεσσαλονίκης 263/1947).
  4. 3-Νοε-48. Εκτέλεση δέκα καταδικασθέντων σε θάνατο στη «Δίκη του Παράνομου ΕΛΑΣ» (Αποφάσεις του Έκτακτου Στρατοδικείου Θεσσαλονίκης 332, 343, 368, 378, 380, 391/48).
Πίνακας 3. Οι τέσσερις περιπτώσεις με 10 εκτελεσμένους (Πηγή ΝΚ)γεντιΠροτεινόμενα σύνολα: ΟΤ-5 Με τα μέχρι τώρα δεδομένα, θα μπορούσε να ανταποκρίνεται σε μία από τις παρακάτω πέντε εκτελέσεις 5 ατόμων:
  1. 28-Ιαν-48. Εκτέλεση τεσσάρων καταδικασθέντων σε θάνατο στη «Δίκη των 26 συμμοριτών της Κατερίνης» (Απόφαση του Έκτακτου Στρατοδικείου Θεσσαλονίκης 18/1948), και ενός καταδικασθέντα σε θάνατο, σύμφωνα με την Απόφαση του Έκτακτου Στρατοδικείου Κοζάνης 135/1947.
  2. 30-Νοε-48. Εκτέλεση πέντε καταδικασθέντων σε θάνατο στη «Δίκη των Εκτελεστών των 11 Παίδων του Ελατοχωρίου» (Αποφάσεις του Έκτακτου Στρατοδικείου Θεσσαλονίκης 418/1948 και 441/1948).
  3. 19-Ιαν-49. Εκτέλεση τριών καταδικασθέντων σε θάνατο στη «Δίκη των σαμποτέρ του ΚΚΕ» (Απόφαση του Έκτακτου Στρατοδικείου Θεσσαλονίκης 12/1949), μίας εκ των καταδικασθέντων στη «Δίκη των 67 της ΚΟΘ» (Απόφαση του Έκτακτου Στρατοδικείου Θεσσαλονίκης 482/1948), κι ενός ακόμη ατόμου (Απόφαση του Έκτακτου Στρατοδικείου Θεσσαλονίκης 40/1948).
  4. 26-Αυγ-49. Εκτέλεση τριών καταδικασθέντων σε θάνατο στη «Δίκη των 38 συνωμοτών της Κατερίνης» και δύο ακόμα ατόμων (Αποφάσεις του Έκτακτου Στρατοδικείου Θεσσαλονίκης 276/1949, 278/1949, 287/1949). 5. 8-Σεπ-49. Εκτέλεση πέντε καταδικασθέντων σε θάνατο (Αποφάσεις του Έκτακτου Στρατοδικείου Θεσσαλονίκης 37/1947, 19/1948, 8/1946, 12α/1947, 33/1947).
Πίνακας 4. Οι πέντε περιπτώσεις με 5 εκτελεσμένους (Πηγή ΝΚ)

Η γυναικεία ταφή στον ΟΤ-3

Η εύρεση ενός γυναικείου παπουτσιού στον τάφο με τους 3 νεκρούς, υποδεικνύει τουλάχιστον μία γυναικεία ταφή. Ο σχετικά μικρός αριθμός γνωστών εκτελεσμένωνγυναικών επιτρέπει να διερευνηθούν 26 περιπτώσεις, καθώς εξαιρείται η Ελευθεριάδου Κούλα που κατά τα φαινόμενα βρίσκεται θαμμένη στα παλιά κοιμητήρια του Αγίου Παύλου. Ούτως ή άλλως, εκτός του ΟΤ-3, 5 γυναίκες ίσως βρίσκονται μεταξύ των νεκρών και στους ομαδικούς τάφους ΟΤ-13, ΟΤ-10, ΟΤ-5 (Κουρουζίδου Εύα, Ρωμανίδου Δέσποινα, Θεοχαρίδου Ελένη, Παπαγεωργίου Καλλιόπη και Καλαΐτζή Μαρία).

γεντιΠίνακας 5. Εκτελεσμένες στον χώρο «πίσω από το Επταπύργιο» (ΕΑ: 27, Πηγή ΝΚ)

Επίλογος 

Μετατρέποντας τα δεδομένα του Πίνακα 1 σε γράφημα (Γράφημα 1 & 2: οριζόντιος άξονας ημερομηνίες – κάθετος άξονας πλήθος εκτελεσμένων) γίνονται και οπτικά αντιληπτά τα συγκεκριμένα 12 επεισόδια που προτείνουμε ότι μπορεί να ταυτίζονται με τις τρεις εν λόγω συγκεντρώσεις (κόκκινο ΟΤ-13, πράσινο ΟΤ-10, μπλε ΟΤ-5).

Υποθέτοντας ότι η χωρική εγγύτητα αντανακλά και χρονική εγγύτητα, θα ήταν δελεαστικό να προτείνει κανείς πως οι εκτελεσμένοι του Πάρκου θα πρέπει να αναζητηθούν αρχικά σε επεισόδια εκτελέσεων με 13, 10 και 5 νεκρούς σε κοντινές μεταξύ τους ημερομηνίες. Σε αυτήν την περίπτωση τα πιο πιθανά υποψήφια σύνολα είναι αυτά της 18ης Δεκεμβρίου 1947, της 8ης Ιανουαρίου 1948 και της 30ης Μαρτίου 1948.

(σημειώνονται με κύκλο στο Γράφημα 2).

Στη περίπτωση που η παραπάνω υπόθεση είναι εσφαλμένη τότε θα πρέπει να διερευνηθούν και οι υπόλοιπες 9, απομακρυσμένες χρονικά μεταξύ τους, εκτελέσεις. Σε κάθε περίπτωση, με αυτόν τον τρόπο η διαδικασία θα μπορεί να εστιάζει σε ένα μικρότερο πλήθος ταυτοποιήσεων, κάτι που μάλλον είναι προτιμότερο από τον τυχαίο έλεγχο στο σύνολο των γνωστών εκτελεσμένων.

Ακόμη και εάν τελικά η επικείμενη ταυτοποίηση απορρίψει τα ονόματα/επεισόδια που προτείνονται, ένα σημαντικό τμήμα των υποψηφίων θα έχει ελεγχθεί και θα έχει αποδειχτεί πως απαιτείται εντοπισμός νέων συνόλων προς αναγνώριση, δηλαδή ένας πληρέστερος κατάλογος. Όταν αυτός θα είναι διαθέσιμος, η εφαρμογή του σκεπτικού που ακολουθήθηκε εδώ θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέους υποψήφιους, μέχρι τελικά «οι νεκροί του Πάρκου» να βρουν την ταυτότητα τους και έναν επίσημο μόνιμο χώρο ταφής.

*Βαλασιάδης Νίκος (Αρχαιολόγος, ανεξάρτητος ερευνητής)

*Βέργου Παρθενόπη (Υποψήφια Διδάκτωρ Σύγχρονης Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας) 

*Κεντρική εικόνα: Δύο από τις τρεiς γνωστές εκτελέσεις 13 ατόμων αφορούν σε ένα πολυπληθές τμήμα του ΔΣΕ, που αιχμαλωτίστηκε μετά την επιχείρηση προσβολής της Θεσσαλονίκης με ορειβατικό πυροβόλο, τις πρώτες ώρες της 10ης Φεβρουαρίου 1948. Σε δύο δίκες που ακολούθησαν, από τους συνολικά 135 κατηγορούμενους, οι 68 καταδικάστηκαν σε θάνατο και τουλάχιστον οι 42 από αυτούς εκτελέστηκαν σε τρεις διαφορετικές ημερομηνίες πίσω από το Επταπύργιο. Στη φωτογραφία εικονίζεται μια ομάδα αιχμαλώτων στον Λαγκαδά, λίγο πριν τη μεταφορά τους στη Θεσσαλονίκη. Στο μέσο της φωτογραφίας ο Βασίλης Κωστάμης από την Καρδίτσα, που εκτελέστηκε μαζί με άλλους 12 καταδικασθέντες, στις 30 Μαρτίου 1948 (Εφημερίδα Ακρόπολη 13/02/1948).

*Οι αρχαιολογικές πληροφορίες προέρχονται από την Αρχαιολόγο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης (ΕΦΑΠΟΘ) Σταυρούλα Τζεβρένη και ανακοινώθηκαν στον Τύπο στις 19 Μαρτίου 2025, στον χώρο του Πάρκου.

Σχετικά Αρθρα
Σχετικά Αρθρα