Πάρκινγκ μνήμης
"Τρύπες" μεγαλεπήβολων έργων, που ναυάγησαν πριν καν ξεκινήσουν, "τρύπες" ιστορικών μνημείων, που αφέθηκαν να καταρρεύσουν, "τρύπες" που κάποια στιγμή πρέπει να κλείσουν για προχωρήσει η πόλη αυτή.
Λέξεις: Μιχάλης Β. Μήττας/Εικόνα: Γιώργος Κωνσταντίνου
Έχουν περάσει 81 χρόνια από την ημέρα που με εντολή των ναζιστικών αρχών κατοχής και πρόσχημα την καταγραφή, 9.000 Εβραίοι συμπολίτες μας συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Ελευθερίας όπου υπεβλήθησαν σε δημόσιους εξευτελισμούς και βασανιστήρια. Ήταν η πρώτη πράξη του δράματος που οδήγησε στην τελική εξολόθρευση της ιστορικής εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης στα στρατόπεδα θανάτου.
Οι εικόνες χαράχθηκαν οδυνηρά στην συλλογική μας μνήμη, συνοδεύοντας έκτοτε την εμβληματική πλατεία, περιβαλλόμενη από μοναδικής (και σπάνιας για την Θεσσαλονίκη) αισθητικής κτίρια. Η Θεσσαλονίκη είναι η ιστορία της, πλούσια, σύνθετη, αλλά και δυστυχώς σκοτεινή. Αυτή την ιστορία, κάποια στιγμή, η πόλη μας επιτέλους αποφάσισε να αναγνωρίσει και να αναδείξει. Όχι απλώς για να δομήσει μια τουριστική ταυτότητα, αλλά πολύ περισσότερο για να την αποδεχτεί και να την αφομοιώσει. Στα πλαίσια αυτά, η αποκατάσταση του συγκεκριμένου χώρου, σε αυτό που ήταν, νομικά τουλάχιστον, πάντα, αποτέλεσε αυτονόητη απόφαση. Η δημιουργία του πάρκου μνήμης, σε μια περιοχή με πυκνή δόμηση, ήταν μια ιδέα που θα έδινε πραγματική ανάσα, θα αναβάθμιζε ουσιαστικά την περιοχή και θα αποτελούσε τοπόσημο για την πόλη. Θα αποτελούσε πάνω απ’ όλα την ελάχιστη τιμή που οφείλει η πόλη στην ιστορία της και τους ανθρώπους της.
Η διοίκηση Μπουτάρη ξεκίνησε να υλοποιεί το έργο. Το 2019 όμως η θητεία της ολοκληρώθηκε. Η νέα διοίκηση, η σημερινή, είχε άλλες προτεραιότητες και κυρίως, τον δεδηλωμένο στόχο να ανατρέψει το πρόγραμμα της προηγούμενης. Το πέτυχε σε μεγάλο βαθμό. Εκμεταλλευόμενη τις καθυστερήσεις λόγω των αρχαιολογικών ευρημάτων και τελικά την διάλυση της εργολαβίας, πάγωσε τις εργασίες και τελικά, σε μια νύκτα, ολόκληρο το έργο.
Η επίσημη δικαιολογία ήταν, αρχικά, η ανάγκη νέου διαγωνισμού και, εν συνεχεία, η νέα μελέτη για την κατασκευή υπόγειου χώρου στάθμευσης. Παρά τις υποσχέσεις και τις δημόσιες δηλώσεις του Δημάρχου, επ’ αφορμής κάθε συναφούς επετείου και πάντα με φόντο τα παρκαρισμένα οχήματα, για “δημιουργία πάρκου μνήμης”, καμία ενέργεια δεν έχει προχωρήσει. Ούτε βέβαια προχώρησε η υλοποίηση της ιδέας κατασκευής υπόγειου χώρου στάθμευσης, ενός έργου που η βιωσιμότητα είναι εξαιρετικά αμφίβολη, δεδομένου του λασπώδους υπεδάφους και των αρχαιοτήτων.
Αντίθετα, προχώρησε η λήψη απόφασης από ένα όργανο που στερείται της σχετικής αρμοδιότητας, την δημαρχιακή επιτροπή, με την οποία η (πρώην, πλέον) πλατεία ασφαλτοστρώθηκε, τα εναπομείναντα δέντρα κόπηκαν και ο χώρος εντάχθηκε στο σύστημα της ελεγχόμενης στάθμευσης. Η διαμαρτυρίες των πολλών αγνοήθηκαν, υπό το ψευδεπίγραφο επιχείρημα της επίλυσης του προβλήματος στάθμευσης.
Οι προσφυγές που ασκήθηκαν, πράγματι αναγνώρισαν την απουσία αρμοδιότητας στα όργανα που έδωσαν εντολή για τα ως άνω, ενώ και σχετικές συμβάσεις με την εταιρία που έχει αναλάβει το σύστημα της ελεγχόμενης στάθμευσης δεν τροποποιήθηκαν. Παρά ταύτα, εδώ και τρία χρόνια, ο χώρος είναι έτσι, εκθέτοντας την πόλη, υπονομεύοντας την ιστορική μνήμη, αλλά και τονίζοντας την αντίληψη που έχει η τρέχουσα ηγεσία του Δήμου για τη νομιμότητα.
Σήμερα λοιπόν, ας μην θυμηθούμε απλώς την επέτειο εκείνης της μαύρης ημέρας του Ιουλίου του 1942. Ας θυμηθούμε και την Πλατεία Ελευθερίας που έγινε τελικά αυτό που φοβόμασταν, μια ακόμα “τρύπα” από τις δεκάδες που στιγματίζουν την πόλη μας. “Τρύπες” μεγαλεπήβολων έργων, που ναυάγησαν πριν καν ξεκινήσουν, “τρύπες” ιστορικών μνημείων, που αφέθηκαν να καταρρεύσουν, “τρύπες” που κάποια στιγμή πρέπει να κλείσουν για προχωρήσει η πόλη αυτή. Και πρώτη απ’ όλες πρέπει να κλείσει η “τρύπα” της Πλατείας Ελευθερίας. Της τελευταίας πλατείας που έγινε πάρκινγκ.
*Ο Μιχάλης Β. Μήττας είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Υπ. Διδάκτωρ Νομικής ΑΠΘ Μέλος ΔΣ Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης
