Στην Ελλάδα τα εγκλήματα γίνονται με το τιμόνι, όχι με όπλα…

Ας υποθέσουμε ότι είστε δημοσιογράφος και κάνετε ροή ειδήσεων σε μία ενημερωτική ιστοσελίδα. Καθημερινά, λαμβάνετε Δελτία Τύπου από την αστυνομία για συλλήψεις μεθυσμένων οδηγών χωρίς δίπλωμα. Σε κάθε βάρδια καλείστε να περάσετε τουλάχιστον δύο με τρεις ειδήσεις τροχαίων ατυχημάτων. Η μία στις τρεις συνήθως θανατηφόρα.

Το Messenger χτυπά συχνά από μηνύματα συναδέλφων ή αναγνωστών, που βρέθηκαν αυτόπτες μάρτυρες σε ένα ακόμα τροχαίο, να στέλνουν φωτογραφίες από τσακισμένες λαμαρίνες, ασθενοφόρα και συντρίμμια στο οδόστρωμα.

Από την πλευρά του αναγνώστη μάλλον σας είναι πιο γνώριμο το συναίσθημα. Αν η τοποθεσία που μένετε αναγράφεται στον τίτλο του άρθρου, περνάτε ένα μικρό σοκ. Αρχίζετε το διάβασμα, προσπαθώντας να καταλάβετε αν η είδηση αφορά κάποιον δικό σας. Αν όχι, σύντομα προχωράτε στην επόμενη είδηση, ίσως νιώθοντας ένα αίσθημα ευγνωμοσύνης που αυτήν τη φορά το κακό δεν χτύπησε τη δική σας πόρτα, αλλά και μια μικρή έκπληξη για την απάθεια με την οποία αντιμετωπίζετε πλέον τέτοιες ειδήσεις.

Σε όποια από τις δύο «όχθες» και αν ανήκουμε, κάποια στιγμή η ψυχή σηκώνει ασπίδα απέναντι στη φρίκη. Οι γλαφυρές περιγραφές του πόνου αρχίζουν και περνάνε χωρίς να ακουμπάνε. Τα «σοκαριστικά βίντεο» της ειδησεογραφίας δεν μας φαίνονται και τόσο σοκαριστικά. Οι υπερβολικοί δημοσιογραφικοί τίτλοι δεν μας λένε και κάτι.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα, όμως, δεν είναι η απάθεια απέναντι στις ειδήσεις. Είναι η απάθεια απέναντι στην ίδια την οδική ασφάλεια. Από πατίνια και μηχανάκια μέχρι SUV και φορτηγά, χιλιάδες οχήματα διαγκωνίζονται κάθε μέρα για κυριαρχία στον ελάχιστο δημόσιο χώρο, αδιαφορώντας παντελώς για στοιχειώδεις κανόνες ασφάλειας και συμπεριφοράς. Το κακό, αργά ή γρήγορα, πάντα γίνεται. Όμως, λίγο μας ταράζει, αν δεν αφορά το μικρόκοσμό μας. Και όταν πια τον αφορά, είναι πολύ αργά.

Ώρες-ώρες τα τροχαία στην Ελλάδα μού θυμίζουν την οπλοκατοχή στις ΗΠΑ: ένας φαύλος κύκλος πόνου και θανάτου, εμποτισμένος από διαστρεβλωμένες ιδέες περί ατομικής ελευθερίας και ένα σύστημα που, λιγότερο ή περισσότερο σκόπιμα, αδυνατεί να βάλει όρια.

Σκεφτείτε το λίγο: Και στις δύο περιπτώσεις, χιλιάδες «υπεράνω πάσης υποψίας» πολίτες αποκτούν, με την κατάλληλη άδεια, πρόσβαση σε εργαλεία που δυνητικά μπορούν να σκοτώσουν. Ακτιβιστές και οργανώσεις προσπαθούν να τους ευαισθητοποιήσουν για τους πιθανούς κινδύνους, αλλά συναντούν αντίσταση. «Μα είναι δικαίωμά μου!» θα σκεφτούν οι μεν, εννοώντας την προστασία της ζωής και της περιουσίας τους. «Μα είναι δικαίωμά μου!» θα σκεφτούν και οι δε, εννοώντας την ιδιωτική τους μετακίνηση με τους δικούς τους όρους.

Μετά μπαίνει και ο παράγοντας του πολιτικού κόστους. Στις ΗΠΑ, η πολιτική πίεση έρχεται από ψηλά. Η National Rifle Association, με την τεράστια πολιτική και οικονομική της επιρροή, δυσχαιρένει δεκαετίες τώρα τα όποια τολμηρά μέτρα κατά της οπλοκατοχής, βαθμολογώντας μέχρι και υποψήφιους Γερουσιαστές ανάλογα με τις θέσεις τους πάνω στο ζήτημα. 

Στην Ελλάδα, η πολιτική πίεση εκφράζεται κυρίως από τα χαμηλά, με την εκτεταμένη κουλτούρα κατοχής και χρήσης Ι.Χ. που διαπερνά την κοινωνία. Τα μέσα μαζικής μεταφοράς μπήκαν σε δεύτερη μοίρα, έγιναν «αποπαίδια», που κάποιος τα χρησιμοποιεί μόνο αν δεν έχει εναλλακτική. Κάπως έτσι, οι ελληνικές κυβερνήσεις έφτασαν να βάζουν σαν προτεραιότητα τα μεγάλα οδικά έργα, αφήνοντας ταυτόχρονα το σιδηρόδρομο να καταρρεύσει, ενώ όσοι δήμαρχοι προσπαθούν να κερδίσουν δημόσιο χώρο εις βάρος του αυτοκινήτου έρχονται αντιμέτωποι με το ίδιο πάντα ερώτημα: «Και εμείς πού θα παρκάρουμε;».

Κάπου, κάποτε, το κακό συμβαίνει, σοκάρει για λίγο και μετά ξεχνιέται, μέχρι το επόμενο. Αυτόν το φαύλο κύκλο ποιος θα τον σπάσει; Στην Αμερική, οι ακτιβιστές κατά της οπλοκατοχής έρχονται αντιμέτωποι με φανατικούς διαδηλωτές. Στην Ελλάδα, οι ακτιβιστές υπέρ της οδικής ασφάλειας αντιμετωπίζουν αδιαφορία και «Ωχού τώρα», σε μια προσπάθεια των ανθρώπων να ξορκίσουν τη σκέψη ότι κι αυτοί είναι υποψήφια θύματα.

Ίσως το μόνο που μας απομένει τελικά είναι μικρές ατομικές πρωτοβουλίες. Ένα ποτήρι αλκοόλ λιγότερο, λίγο μικρότερη ταχύτητα, μια παραχώρηση προτεραιότητας. Τέτοια απλά πράγματα φτάνουν. Και ίσως μία μόνιμη υπενθύμιση στον εαυτό μας: Ότι στα (α)κατάλληλα χέρια, το αμάξι μπορεί να γίνει ένα πολύ αποτελεσματικό φονικό όπλο. Ας του συμπεριφερόμαστε ανάλογα.